< Return to Video

Sut mae'r Llywodraeth yn eich Tracio Chi: Systemau Gwyliadwraeth yr NSA

  • 0:01 - 0:04
    Mae'r llywodraeth yn monitro galwadau ffôn preifat,
  • 0:04 - 0:09
    galwadau ffôn preifat eich plant chi a'm plant i a thracio pwy yw eu cysylltiadau.
  • 0:19 - 0:24
    Mehefin yma, dysgom nad yw'n bywydau preifat bellach yn breifat.
  • 0:24 - 0:27
    Mae llywodraeth yr UDA yn tracio yn gyfrinachol: e-byst,
  • 0:27 - 0:32
    pryniannau, negeseuon testun, lleoliadau a galwadau ffôn pobl ar draws y byd.
  • 0:33 - 0:36
    Ed Rooney, Ed? Dyma George Peterson...
  • 0:36 - 0:39
    Gydag enwau rhaglenni fel PRISM a XKEYSCORE,
  • 0:39 - 0:41
    mae'r rhwydwaith hwn o raglenni monitro
  • 0:41 - 0:45
    yn ddim ond un rhan o system wyliadwraeth fwyaf hanes.
  • 0:45 - 0:50
    Mae'r system wyliadwraeth penagored yma yn anghyfreithlon ac yn gweithredu mewn cyfrinachedd llwyr.
  • 0:50 - 0:53
    O dan y sytem, mae'r llywodraeth yn gallu gwybod ble rydych wedi bod,
  • 0:53 - 0:55
    ble rydych chi nawr, a ble rydych chi'n mynd.
  • 0:55 - 0:59
    Daeth y rhaglen i olau dydd dim ond ar ôl i gyn-weithiwr gyda'r NSA, Edward Snowden,
  • 0:59 - 1:03
    ddatgelu dogfennau yn manylu ar y casglu data eang hwn.
  • 1:03 - 1:06
    Mae gen i wybodaeth 'sdi, mae na gac newydd 'di dod i'r golwg.
  • 1:07 - 1:11
    Mae'r Arlywydd, yr NSA a'u cyfreithwyr wedi ceisio lleddfu dicter y cyhoedd
  • 1:11 - 1:15
    drwy wyro'r gwirionedd a chamarwain y cyhoedd ynghylch y broses.
  • 1:15 - 1:21
    Dydi llysoedd yr UDA erioed wedi caniatâu i'r llywodraeth weithredu rhaglen ysbïo ar y fath raddfa.
  • 1:21 - 1:22
    Felly sut digwyddodd hyn?
  • 1:22 - 1:25
    Wel, beth am gymryd cam yn ôl, am funud.
  • 1:27 - 1:33
    Roedd sylfaennwyr America yn casàu gwyliadwraeth gormesol Prydain ac enghreifftiau o archwilio ac atafael afresymol.
  • 1:33 - 1:36
    Mater o annibynniaeth ydi hwn.
  • 1:36 - 1:41
    Gan eu bod yn deallt fod preifatrwydd yn anghenrheidiol ar gyfer bron i bob un hawl sylfaenol yn ein cyfansoddiad,
  • 1:41 - 1:43
    fe wnaethant lunio'r pedweydd gwelliant.
  • 1:43 - 1:48
    Mae'r pedwerydd gwlliant yn bodoli i stopio'r llywodraeth rhag tracio a chwilio drwy eich manylion personol,
  • 1:48 - 1:51
    oni bai fod ganddynt reswm da i gredu fod trosedd yn cymryd lle.
  • 1:51 - 1:55
    Mae yno i gyd mewn du a gwyn, yn glir fel crisial.
  • 1:55 - 2:01
    Drwy ddefnyddio'r NSA, mae llywodraeth UDA yn torri cyfraith uchaf y wlad, y Cyfansoddiad.
  • 2:05 - 2:10
    Mae systemau gwyliadwraeth gan y Llywodraeth wedi eu sefydlu ers degawdau, ond fe waethygodd pethau'n ddifrifol yn 2001
  • 2:10 - 2:12
    pan basiodd Cyngres UDA y 'Patriot Act',
  • 2:12 - 2:18
    gan roi mwy o awdurdod i lysoedd FISA cyfrinachol i gymeradwyo mwy o geisiadau i ymestyn gwyliadwraeth ar raddfa eang.
  • 2:18 - 2:22
    Yn lle cael warant ar gyfer unigolyn oedd yn cael ei amau o drosedd,
  • 2:22 - 2:24
    roedd y llywodraeth nawr yn gallu chwilio rhestr hir o bobl.
  • 2:24 - 2:28
    Hyd yn oed y rhai nad oedd unrhyw amheuaeth nad oeddent yn gweithredu'n anghyfreithlon.
  • 2:28 - 2:31
    Does dim rhaid i lysoedd FISA ryddhau pa geisiadau i'r llys sydd yn cael eu caniatâu
  • 2:31 - 2:34
    a does dim angen tystiolaeth atodol.
  • 2:34 - 2:38
    O'r, 1,789 cais i gael eu hawdurdodi, cafodd un ei wrthod gan y llywodraeth.
  • 2:39 - 2:40
    Cafodd y gweddill i gyd eu caniatâu.
  • 2:41 - 2:42
    Stamp rwber ydyw.
  • 2:42 - 2:47
    Mae hyn oll yn cael ei guddio gan gyfrinachedd, heb unrhyw system sy'n gwirio a chydbwyso.
  • 2:47 - 2:53
    Os ydi'r NSA yn casglu gwybodaeth amdanoch wedi'i seilio ar yr hyn rydych yn ei ddarllen, pa wefannau yr ydych yn eu hymweld â hwy
  • 2:53 - 2:57
    nid ydych yn debygol o wybod amdano fyth na'u stopio, pwy bynnag ydych chi.
  • 2:57 - 3:00
    Mae rhaglenni fel PRISM, yn anwybyddu pwrpas warantiau yn llwyr
  • 3:00 - 3:02
    tra'n dal i ddyfynnu eu bod yn gweithio o fewn y gyfraith.
  • 3:02 - 3:08
    Mae llywodraeth UDA wedi troi y rhyngrwyd yr ydym yn ei garu i rywbeth na wnaethom fyth ei fwriadu iddo fod...
  • 3:08 - 3:11
    ...arf i gadw gwyliadwraeth ar bawb.
  • 3:16 - 3:18
    Dyma'r broblem fwyaf sylfaenol.
  • 3:18 - 3:22
    Drwy gyfrwng y llysoedd cyfrinachol hyn a dehongliadau cyfrinachol o'r cyfreithiau,
  • 3:22 - 3:27
    gall gweithwyr i lywodraeth UDA dracio defnyddwyr y rhyngrwyd gan ddefnyddio pethau fel allweddeiriau yn anghyfreithlon.
  • 3:27 - 3:31
    Mae dadansoddwyr sydd yn defnyddio system ar gyfer portal i'r rhyngrwyd yn Fort Mead,
  • 3:31 - 3:37
    yn teipio termau chwilio sydd wedi eu dylunio i gynhyrchu o leiaf 51% o hyder o allu dehongli
  • 3:37 - 3:39
    faint o dramorwr yw rhywun.
  • 3:39 - 3:43
    Mae data wedi ei gasglu ers blynyddoedd ar y gwefannau mwyaf poblogaidd,
  • 3:43 - 3:46
    gmail, facebook, yahoo, a llawer mwy.
  • 3:48 - 3:50
    Mae miloedd o eiriau sydd yn cael eu tracio gan y llwyodraeth.
  • 3:50 - 3:56
    Geiriau megis "marijuana"
  • 4:01 - 4:04
    Mae bron i bob un ebost a anfonnwch
  • 4:04 - 4:06
    yn gallu achosi i'ch cyfrif gael ei fonitro.
  • 4:06 - 4:10
    Mae'r tracio hwn yn gallu peri i rywun ddyfalu beth ydych yn ei ddweud.
  • 4:10 - 4:13
    Dyna pam mae ysbïo ar raddfa eang yn anghyfansoddiadol.
  • 4:14 - 4:17
    Mae'n anochel y bydd pobl yn cymryd mantais ar systemau ac mae colledion data eisoes yn digwydd.
  • 4:17 - 4:22
    Mae ysbïo ar ddefnyddiwr o'r rhyngrwyd yn rhoi pŵer i'r llywodraeth dros ein bywydau.
  • 4:22 - 4:26
    Beth sy'n digwydd i ryddid barn, sefydliadau rhydd, neu wasg rydd
  • 4:26 - 4:32
    pan mae pawb yn cael eu monitro drwy'r amser, hyd yn oed yn ystod ein momentau mwyaf preifat.
  • 4:36 - 4:40
    Mae arbennigwyr ar wyliadwraeth, preifatrwydd a chudd-wybodaeth yn cytuno ar un peth.
  • 4:40 - 4:44
    Mae'r NSA, yr Arlywyddion Bush ac Obama a'u llysoedd cyfrinachol yn
  • 4:44 - 4:48
    dehongli nifer o gyfreithiau mewn modd y byddai mwyafrif yr Americanwyr yn rhyfeddu ato.
  • 4:48 - 4:50
    Mae hyn yn galluogi y math o wyliadwraeth a chasglu data
  • 4:50 - 4:53
    nad oedd y Cyfansoddiad i fod i'w ganiatâu.
  • 4:53 - 4:55
    Mae'r rhaglenni hyn yn torri'r gyfraith.
  • 4:56 - 5:00
    Maent yn torri'r pedwerydd gwiriad ac yn dileu ein preifatrwydd.
  • 5:00 - 5:04
    Ysgrifennwyd Cyfansoddiad UDA er mwyn rhwystro rhaglenni gwyliadwraeth llywodraethol fel PRISM.
  • 5:04 - 5:09
    Rhaid i ninnau fynnu fod y delfrydau hyn yn cael eu cynnal.
  • 5:09 - 5:16
    Helpwch ni i stopio'r NSA, adfer y Cyfansoddiad a chadw'r byd yn rhydd.
Title:
Sut mae'r Llywodraeth yn eich Tracio Chi: Systemau Gwyliadwraeth yr NSA
Description:

PEIDIWCH A GWYLIO YN UNIG, GWNEWCH RHYWBETH: http://TheNSAvideo.com

Mae Llwyodraeth UDA wedi troi'r rhyngrwyd yn rhywbeth na wnaethpwyd ei fwriadu i fod byth: system i ysbïo arnom yn ystod ein momentau mwyaf preifat.

Adroddwyd gan Evangeline Lilly

Daethpwyd i chi gan Fight for the Future and Demand Progress.

Cynhyrchwyd gan Mata Wata -- http://matawata.com
Prif Gynhyrchydd: Evangeline Lilly -- http://evangeline-lilly.net

more » « less
Video Language:
English
Team:
Volunteer
Duration:
05:24

Welsh subtitles

Revisions