< Return to Video

Czy moglibyśmy przeżyć dłuższą podróż kosmiczną? - Lisa Nip

  • 0:08 - 0:12
    Dłuższa wyprawa kosmiczna
    mocno daje się we znaki ludzkiemu ciału.
  • 0:12 - 0:16
    Mikrograwitacja upośledza
    wzrost mięśni i kości,
  • 0:16 - 0:20
    a wysokie dawki promieniowania
    powodują nieodwracalne mutacje.
  • 0:20 - 0:24
    Gdy poważnie rozpatrujemy możliwość
    ludzkiego podróżowania w kosmosie,
  • 0:24 - 0:26
    pojawia się ważne pytanie.
  • 0:26 - 0:29
    Nawet jeśli uciekniemy z ziemskiej orbity
  • 0:29 - 0:32
    i wyruszymy w długie podróże wśród gwiazd,
  • 0:32 - 0:35
    czy uda nam przystosować się
    do ekstremalnych warunków w kosmosie?
  • 0:35 - 0:39
    Nie po raz pierwszy człowiek miałby
    przystosować się do trudnego środowiska
  • 0:39 - 0:42
    i rozwinąć nadludzkie umiejętności.
  • 0:42 - 0:45
    Nie fantastyczne moce,
    jak widzenie laserowe czy niewidzialność,
  • 0:45 - 0:50
    ale fizjologiczne przystosowania
    do przetrwania w trudnych warunkach.
  • 0:50 - 0:53
    Na przykład w Himalajach,
  • 0:53 - 0:57
    gdzie najwyższe wzniesienie
    znajduje się dziewięć kilometrów n.p.m,
  • 0:57 - 1:01
    niezaaklimatyzowany nizinny człowiek
    będzie miał objawy hipoksji,
  • 1:01 - 1:04
    powszechnie znanej
    jako choroba wysokościowa.
  • 1:04 - 1:08
    Na takich wysokościach ciało zazwyczaj
    produkuje dodatkowe czerwone krwinki,
  • 1:08 - 1:10
    zagęszczając krew i hamując jej przepływ.
  • 1:10 - 1:14
    Mieszkańcy Himalajów,
    żyjący w tych górach od tysięcy lat
  • 1:14 - 1:18
    na stałe wykształcili mechanizmy
    pozwalające im uniknąć tego procesu
  • 1:18 - 1:20
    i podtrzymać normalny przepływ krwi.
  • 1:20 - 1:25
    Przypadki takie dowodzą, że ludzie
    mogą rozwinąć trwałe cechy ratujące życie.
  • 1:25 - 1:28
    Naturalna adaptacja całych populacji ludzi
  • 1:28 - 1:31
    może trwać dziesiątki tysięcy lat.
  • 1:31 - 1:35
    Ostatni postęp w nauce może pomóc
    przyspieszyć ludzką adaptację
  • 1:35 - 1:37
    zaledwie do pokoleń.
  • 1:37 - 1:40
    By dobrze funkcjonować jako gatunek
    podczas podróży w kosmosie
  • 1:40 - 1:42
    moglibyśmy opracować metody
  • 1:42 - 1:46
    szybkiego wprogramowania sobie
    mechanizmów ochrony.
  • 1:46 - 1:49
    Wersją beta takich metod
    jest terapia genowa,
  • 1:49 - 1:53
    której używamy obecnie
    do leczenia chorób genetycznych.
  • 1:53 - 1:56
    Szybko rozwijająca się
    technika edycji genów
  • 1:56 - 2:00
    pozwala naukowcom wprowadzać zmiany
    bezpośrednio w ludzkim genomie,
  • 2:00 - 2:04
    aby powstrzymać niepożądane procesy
    lub produkować przydatne substancje.
  • 2:04 - 2:06
    Przykładem niechcianego procesu
  • 2:06 - 2:11
    są skutki wystawienia naszych ciał
    na promieniowanie jonizujące.
  • 2:11 - 2:15
    Te niebezpieczne subatomowe cząstki
    bombardują większość planet i księżyców,
  • 2:15 - 2:20
    nieposiadających jak Ziemia bariery
    atmosferycznej i pola magnetycznego.
  • 2:20 - 2:22
    Mogą przenikać prawie wszystko
  • 2:22 - 2:27
    i wśród odkrywców kosmosu powodowałyby
    potencjalnie rakotwórcze uszkodzenia DNA .
  • 2:27 - 2:30
    A gdybyśmy mogli odwrócić sytuację?
  • 2:30 - 2:32
    Ludzka skóra produkuje
    pigment zwany melaniną,
  • 2:32 - 2:35
    który chroni nas na Ziemi przed
    przefiltrowanym promieniowaniem.
  • 2:35 - 2:39
    U różnych gatunków melanina
    występuje w różnych formach.
  • 2:39 - 2:41
    Pewne zawierające melaninę grzyby
  • 2:41 - 2:46
    używają tego pigmentu, by przekształcić
    promieniowanie w energię chemiczną.
  • 2:46 - 2:48
    Zamiast próbować ochraniać ludzkie ciało
  • 2:48 - 2:50
    lub szybko naprawiać szkody,
  • 2:50 - 2:52
    moglibyśmy je tak zmodyfikować,
  • 2:52 - 2:58
    by wykorzystywało, jak grzyby,
    system poboru energii oparty na melaninie.
  • 2:58 - 3:03
    Przekształcałoby promieniowanie w energię
    jednocześnie chroniąc swe DNA.
  • 3:03 - 3:04
    To brzmi jak science fiction,
  • 3:04 - 3:08
    ale może być osiągalne
    nawet przy obecnej technologii.
  • 3:08 - 3:10
    Technologia nie jest jedyną przeszkodą.
  • 3:10 - 3:13
    Obecnie toczą się debaty
    nad konsekwencjami i etyczną stroną
  • 3:13 - 3:17
    tak radykalnych zmian w naszych genach.
  • 3:17 - 3:19
    Oprócz promieniowania
  • 3:19 - 3:24
    wyzwaniem dla kosmicznych podróżników
    jest też różnica siły grawitacji.
  • 3:24 - 3:28
    Dopóki nie stworzymy sztucznej grawitacji
    na statku kosmicznym lub innej planecie,
  • 3:28 - 3:32
    powinniśmy założyć, że astronauci
    będą żyć w mikrograwitacji.
  • 3:32 - 3:35
    Na Ziemi komórki ludzkich kości i mięśni
  • 3:35 - 3:39
    reagują na siłę nieustannego przyciągania
  • 3:39 - 3:44
    poprzez odnawianie starych komórek
    w procesach przebudowy i regeneracji.
  • 3:44 - 3:46
    W środowisku mikrograwitacji jak na Marsie
  • 3:46 - 3:49
    komórki kości i mięśni
    nie otrzymają takich bodźców,
  • 3:49 - 3:53
    co będzie skutkować
    osteoporozą i zanikiem mięśni.
  • 3:53 - 3:56
    Jak moglibyśmy zapewnić
    sztuczny impuls komórkom
  • 3:56 - 3:59
    aby zapobiec utracie kości i mięśni?
  • 3:59 - 4:01
    To tylko przypuszczenie,
  • 4:01 - 4:05
    ale biochemicznie skonstruowane mikroby
    w środku naszego ciała
  • 4:05 - 4:09
    mogłyby wysyłać do mięśni i kości
    sygnały inicjujące przebudowę.
  • 4:09 - 4:11
    Można by też tak zmienić ludzkie geny,
  • 4:11 - 4:15
    by ciało produkowało więcej sygnałów
    gdy nie ma grawitacji.
  • 4:15 - 4:19
    Promieniowanie i mikrograwitacja
    to tylko dwa z wielu wyzwań,
  • 4:19 - 4:22
    które napotkamy w nieprzyjaznych
    warunkach kosmosu.
  • 4:22 - 4:25
    Jeśli rozwiążemy kwestie etyczne,
  • 4:25 - 4:29
    edycja genomu i inżynieria mikrobowa
    będą dwoma elastycznymi narzędziami,
  • 4:29 - 4:32
    znajdującymi zastosowanie
    w wielu sytuacjach.
  • 4:32 - 4:35
    Być może w niedalekiej przyszłości
    postanowimy dalej rozwijać
  • 4:35 - 4:39
    i dopasować te genetyczne narzędzia
    do ciężkich realiów życia w kosmosie.
Title:
Czy moglibyśmy przeżyć dłuższą podróż kosmiczną? - Lisa Nip
Description:

Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/could-we-survive-prolonged-space-travel-lisa-nip

Dłuższa wyprawa kosmiczna poważnie daje się we znaki ludzkiemu ciału: mikrograwitacja osłabia wzrost mięśni i kości, a wysokie dawki promieniowania powodują nieodwracalne mutacje. Gdy poważnie rozpatrujemy możliwość,
że ludzie będą podróżować w kosmosie, pojawia się ważne pytanie: nawet jeśli uciekniemy z ziemskiej orbity, czy będziemy mogli przystosować się do ekstremalnych warunków w kosmosie? Lisa Nipp bada nasze szanse.

Lekcja: Lisa Nip, animacja: Bassam Kurdali.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:56

Polish subtitles

Revisions