چوار ملیار ساڵ پەرەسەندن لە شەش خولەکدا
-
0:01 - 0:05ئەگەر ئێمە لە مەیمونەکان پەرەمان سەندبێت،
بۆچی مەیمونەکان تاکو ئێستا هەن؟ -
0:05 - 0:07(پێکەنین)
-
0:07 - 0:09باشە، چونکە ئێمە مەیمون نین،
-
0:09 - 0:10ماسیین.
-
0:10 - 0:11(پێکەنین)
-
0:11 - 0:14ئێستا، بە زانینی ئەوەی
ماسیین و مەیمون نین، -
0:14 - 0:18لە ڕاستیدا گرنگە تێبگەین.
ئێمە لە کوێوە هاتووین -
0:19 - 0:22من مامۆستام لە یەکێک لە گەورەترین
پۆلەکانی وانەی پەرەسەندن لە ئەمریکا، -
0:22 - 0:26و کاتێک فێرخوازەکان تێدەگەن
کە بۆچی بە ماسی بانگیان دەکەم، -
0:26 - 0:29تێدەگەم کە کاری خۆم بە باشی ئەنجام داوە.
-
0:29 - 0:34بەڵام من بە لابردنی هەندێک لە بیرۆکە
ئەفسانەیی و چەسپیوەکان دەست بە وانە دەکەم، -
0:34 - 0:38چونکە بە بێ زانینی ئەم ڕاستییە، زۆرێک
لە ئێمە بە هەڵە فێری پەرەسەندن کراوین. -
0:39 - 0:42بۆ نموونە، فێرکراوین بڵێین
''بیردۆزی پەرەسەندن.'' -
0:43 - 0:47لە ڕاستیدا زۆر بیردۆز هەیە، و هەر وەکو
خودی پڕۆسەکە، -
0:47 - 0:51ئەمەی بۆ ئەمڕۆ زۆر گونجاوە
ئەمەیە کە تا ئەمڕۆ ماوەتەوە. -
0:51 - 0:54ئەوەی ئێمە بە باشترینی دەزانین
بیردۆزی هەڵبژاردنی سروشتیی داروینە. -
0:55 - 0:59لەم پڕۆسەیەدا بوونەوەرە
گونجاوەکان لەگەڵ ژینگە دەگونجێن -
0:59 - 1:01ڕزگاربوون و وەچە دەخەنەوە،
-
1:01 - 1:04لە کاتێکدا ئەوانەی کەمتر دەگونجێن
بە هێواشی لەناو دەچن. -
1:05 - 1:06و ئەمەیە.
-
1:06 - 1:09پەرەسەندن وەکو ئەمە سادەیە،
و ئەمە ڕاستییە. -
1:10 - 1:14پەرەسەندن ڕاستییەکە وەکو.
"بیردۆزی ڕاکێشانی زەوی". -
1:14 - 1:16بە ئاسانی دەتوانیت ئەمە بسەلمێنیت.
-
1:16 - 1:18تەنها پێویستە سەیری ناوکت بکەیت
-
1:18 - 1:20کە هاوشێوەی شیردەرەکانیترە،
-
1:20 - 1:24یان بڕبڕەی پشتت لەگەڵ
بڕبڕەدارەکانی تر هاوشێوەیە، -
1:24 - 1:27یان (دی ئێن ئەی)یت لەگەڵ هەموو
زیندەوەرانی تردا هاوشێوەن. -
1:27 - 1:30ئەم سیفەتانە لە مرۆڤەکاندا هەر
لەخۆڕایی دەرنەکەوتون. -
1:30 - 1:33ئەوانە لە باوانتەوە
بۆت گواستراونەتەوە -
1:33 - 1:35بۆ هەموو وەچەکانیان، نەک تەنها ئێمە.
-
1:36 - 1:39بەڵام لە ڕاستیدا ئێمە بەم شێوەیە فێری
زیندەوەرزانی ناکرێین. هاوڕان؟ -
1:39 - 1:42ئێمە فێردەبین کە ڕووەک و بەکتریاکان
بوونەوەرە بنچینەییەکانن، -
1:42 - 1:46خشۆکەکان لە ماسیەکانەوە هاتوون
دوای هاتنی خشۆکەکان و شیردەرکان، -
1:46 - 1:47ئینجا دەگات بە تۆ،
-
1:47 - 1:50ئەم بوونەوەرە لە کۆتایی هێڵەکە
بە تەواوی پەرەیسەندووە. -
1:51 - 1:54بەڵام ژیان لە هێڵێکدا گەشە ناکات،
-
1:54 - 1:55بە ئێمەش کۆتایی نایەت.
-
1:57 - 2:00بەڵام هەردەم وێنەی
پەرەسەندنمان بەم شێوەیە پیشاندراوە، -
2:00 - 2:02مەیمون و چامپازی،
-
2:02 - 2:04هەندێک مرۆڤە
لە ناوچووەکان، -
2:04 - 2:07کە هەموویان پەرەیانسەندووە و
گەیشتوون بە ئێمە. -
2:08 - 2:11بەڵام چیتر نابن بە ئێمە وەک لەوەی ئێمە
دەبین بە ئەوان. -
2:11 - 2:14هەروەها ئێمە ئامانجی پەرەسەندن نین.
-
2:15 - 2:17بەڵام بۆچی ئەوە گرنگە؟
-
2:17 - 2:20بۆچی پێویستە بە شێوەیەکی
ڕاست لە پەرەسەندن تێبگەین؟ -
2:21 - 2:24باشە، تێنەگەیشتن لە پەرەسەندن
ڕێنیشاندەر بووە بۆ زۆر لە کێشەکان، -
2:24 - 2:28بەڵام ناتوانیت پرسیارە کۆنەکان بکەیت،
-
2:28 - 2:30"ئێمە لە کوێوە هاتووین؟"
-
2:30 - 2:33بە بێ تێگەیشتنمان بۆ پەرەسەندن بە شێوەیەکی
دروست. -
2:33 - 2:39تێنەگەیشتن لە پەرەسەندن ڕێنیشاندەرە
بۆ زۆر لە دیمەنە ئاڵۆز و تێکچووەکان -
2:39 - 2:42کە پێویستە چۆن مامەڵە لەگەڵ زیندەوەرەکانی
تری سەر زەوی بکەین، -
2:42 - 2:44چۆن مامەڵە لەگەڵ یەکتر بکەین
-
2:44 - 2:46لە ڕووی نەژاد و ڕەگەزەوە.
-
2:47 - 2:50کەواتە با بگەڕێینەوە بۆ چوار ملیار ساڵ
لەمەو بەر. -
2:51 - 2:54ئێمە هەمووان لە زیندەوەری
تاک خانەوە هاتووین. -
2:54 - 2:57ئەمە سەرەتای دروست بوونی
زیندەوەری تاک خانەیە، -
2:57 - 3:00بەڵام تا ئەمڕۆ ئەمانە لە پەرەسەندن دان،
-
3:00 - 3:02وهەندێکیان دەڵێن
بەکتریا کۆن و نوێکان -
3:02 - 3:04زۆربەی ئەم گرووپەیان پێک هێناوە
-
3:04 - 3:06سەرکەوتووترینن لەسەر ئەم هەسارەیە.
-
3:06 - 3:09بە دڵنیاییەوە لە دوای ئێمەش دەمێنن
و بەردەوام دەبن. -
3:10 - 3:13نزیکەی سێ ملیار ساڵ لەمەوبەر،
زیندەوەرە فرەخانەکان پەرەیانسەندووە. -
3:13 - 3:16ئەمە کەڕوو، ڕووەک و ئاژەڵەکان
دەگرێتەوە. -
3:17 - 3:21یەکەم زیندەوەر کە بڕبڕەی پشتیان
بۆ پەیدا بووە ماسیەکانن. -
3:21 - 3:25بەم شێوەیە هەموو بڕبڕەدارەکان
لە ماسیەکانەوە پەرەیانسەندووە، -
3:25 - 3:29بۆیە من و تۆ ماسیین.
-
3:29 - 3:30بۆیە نەڵێی ئاگادارم نەکردیتەوە.
-
3:32 - 3:34یەکەمجار ماسیەکان هاتوون
بۆ سەر وشکانی -
3:34 - 3:38لەگەڵ چەند شتێکیتر هۆکاری سەرهەڵدانی،
شیردەر و خشۆکەکان بوون. -
3:38 - 3:42هەندێک لە خشۆکەکان بوون بە باڵندە
هەندێک لە شیردەرەکان بوون بە پرایمەیتەکان، -
3:42 - 3:45هەندێک لە پرایمەیتەکان بوون بە
مەیموونی کلکدار، -
3:45 - 3:49ئەوانی تر بوون بە مەیموونی گەورەی بێ کلک،
کە چەندین جۆری مرۆڤیش دەگرێتەوە. -
3:50 - 3:52ڕوونە، ئێمە لە مەیمونەوە
پەرەمان نەسەندووە، -
3:52 - 3:54بەڵام لە هەمان باوانەوە هاتووین.
-
3:55 - 3:58لە هەمان کاتدا، ژیان بەردەوام لە
پەرەسەندن دایە: -
3:58 - 4:02بەکتریای زیاتر، کەڕووی زیاتر، زۆرێک،
لە ماسی، ماسی، ماسی. -
4:02 - 4:04ئەگەر ناوەکانیان نازانیت
بەڵێ، ئەوان گروپی دڵ خوازی منن. -
4:04 - 4:05(پێکەنین)
-
4:05 - 4:08هەروەک ژیان پەرەدەسێنێت، لە ناویش دەچێت.
-
4:08 - 4:12زۆر لە زیندەوەران بۆ چەند
ملیۆن ساڵێک دەمێننەوە. -
4:12 - 4:14ڕوونە، زۆربەی زیندەوەرەکانی سەر زەوی کە
ئێمە دەیان بینین -
4:14 - 4:17بە نزیکەیی هەمان تەمەنی
ڕەگەزی ئێمەیان هەیە. -
4:17 - 4:20هەروەها شانازیە،
خۆپەرستیە گەر پێت وابێت: -
4:20 - 4:23ڕووەک و بەکتریاکان دواکەوتوون،
-
4:23 - 4:25و ئێمە بە خێرایی پەرەمانسەندووە،،
-
4:25 - 4:27بۆیە بە شێوازێک ئێمە تایبەتین."
-
4:27 - 4:31بیر لە ژیان بکەرەوە وەک کتێبێک،
بە دڵنییاوە کتێبێکی تەواو نەکراوە. -
4:32 - 4:35ئێمە تەنها کۆتا پەڕەکانی بەشەکە دەبینین.
-
4:36 - 4:39ئەگەر تەماشای هەشت ملیۆن
جۆر زیندەوەر بکەیت -
4:39 - 4:40کە لەسەر ئەم هەسارەیە
لەگەڵمان دەژین، -
4:40 - 4:45بەرهەمی چوار ملیار ساڵە.
-
4:45 - 4:47هەموویان بەرهەمی ئەوەن.
-
4:47 - 4:52بیر لە ئێمە بکەرەوە وەک گەڵایەکی ناسک
لەسەر دارێکی دێرین و گەورەی ژیان، -
4:52 - 4:57هەموومان بەهۆی لقی نادیارەوە بەیەکەوە
بەستراوینەتەوە، تەنها بەیەکەوە نا، -
4:57 - 5:00بەڵکۆ بە پێشینە نزیکەکان و
بنەچە پەرەسەندووەکانیشمان. -
5:00 - 5:04وەکو زیندەوەرزانێک، ئێستاش
هەوڵدەدەم لەگەڵ ئەوانی تر فێربم، -
5:04 - 5:07چۆن هەموو کەسێک پەیوەستە بە یەکێکیترەوە،
کێ بە کێ پەیوەستە. -
5:09 - 5:11لەوانەیە هەر باشتر بێت لەوەی
-
5:11 - 5:15کە بیر لە خۆمان بکەینەوە
وەک ماسییەکی بچوکی دەرەوەی ئاو. -
5:15 - 5:18بەڵێ، دانەیەک کە فێربووە بڕوات و قسە بکات،
-
5:18 - 5:20بەڵام دانەیەک کە هێشتا زۆری ماوە
تا -
5:20 - 5:23لە بارەی ئێمە کێین و
لە کوێوە هاتووین فێر ببێت . -
5:23 - 5:24سوپاس.
-
5:25 - 5:29(چەپڵەڕێزان)
- Title:
- چوار ملیار ساڵ پەرەسەندن لە شەش خولەکدا
- Speaker:
- پرۆسانتا چاکرابارتی
- Description:
-
more » « less
ئایا مرۆڤەکان لە مەیموونەکانەوە یان ماسییەکانەوە پەرەیانسەندووە ؟ لەم ئاخاوتنە پڕ زانیارییەدا، ماسیناس و هاوڕێی تێد پرۆسانتا چاکرا بارتی هەندێک بیرۆکەی چەسپیو لە بارەی پەرەسەندن بە درۆ دەخاتەوە. هانمان دەدات بیرمان بێتەوە کە ئێمە بەشێکی بچووکی پڕۆسەیەکی ئاڵۆزی چوار ملیار ساڵین نەک کۆتایی هێڵەکە. "ئێمە ئامانجی پەرەسەندن نین.
چاکرا بارتی دەڵێت: بیربکەرەوە کە ئێمە وەک گەڵایەکی ناسکی
سەر دارێکی دێرین و گەورەی ژیانین. بە یەکەوە بەستراوینەتەوە بەهۆی لقی نادیارەوە نەک تەنها بە یەکترەوە، بەڵکو بە پێشینە لە ناوچووەکانمان و بنەچە پەرەسەندووەکانمان. - Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 05:41
|
halo fariq approved Kurdish subtitles for Four billion years of evolution in six minutes | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for Four billion years of evolution in six minutes | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for Four billion years of evolution in six minutes | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for Four billion years of evolution in six minutes | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for Four billion years of evolution in six minutes | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for Four billion years of evolution in six minutes | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for Four billion years of evolution in six minutes | |
|
|
halo fariq edited Kurdish subtitles for Four billion years of evolution in six minutes |