< Return to Video

လူငယ် သိပ္ပံပညာရှင်လေးရဲ့ သန့်ရှင်းသောရေ ရှာပုံတော်

  • 0:01 - 0:05
    နွေရာသီတိုင်း မိသားစုနဲ့ ကျွန်မဟာ
    ကမ္ဘာတစ်လွှာ ခရီးထွက်ပါတယ်။
  • 0:05 - 0:07
    မိုင် ၃၀၀၀ အဝေးက
  • 0:07 - 0:10
    ယဉ်ကျေးမှုပိုင်းအရ စုံလင်လှတဲ့
    အိန္ဒိယနိုင်ငံကိုပါ။
  • 0:11 - 0:15
    အိန္ဒိယဟာ ခြစ်ခြစ်တောက်အပူနဲ့ စိုထိုင်း
    မှုအတွက် သတင်းဆိုးထွက်တဲ့ နိုင်ငံပါ။
  • 0:16 - 0:20
    ကျွန်မအတွက်တော့ အပူကနေ သက်သာဖို့
    နည်းက ရေအများကြီး သောက်ဖို့ပါပဲ။
  • 0:21 - 0:22
    အိန္ဒိယမှာရှိတုန်း မိဘတွေက
  • 0:22 - 0:27
    ကျိုထားတဲ့ရေ (သို့) ရေသန့်ဗူးကိုပဲ
    သောက်ဖို့ ကျွန်မကို အမြဲသတိပေးပါတယ်။
  • 0:27 - 0:30
    အကြောင်းက ရေပိုက်ဖွင့်ပြီး
    သောက်နိုင်တဲ့
  • 0:30 - 0:34
    သန့်ရှင်းတဲ့ ရေကို အလွယ်တကူရတဲ့
    ဒီအမေရိကနဲ့မတူပဲ
  • 0:34 - 0:37
    အိန္ဒိယမှာက ရေက မကြာခဏတော့ မသန့်ဘူးလေ။
  • 0:37 - 0:39
    ဒီတော့ မိဘတွေဟာ ကျွန်မတို့ ဘေးကင်းကင်း
  • 0:39 - 0:41
    သောက်လို့ရတဲ့ ရေရဖို့ သေချာအောင်လုပ်ရတယ်။
  • 0:42 - 0:45
    ဒါပေမဲ့ မကြာခင်မှာပဲ လူတိုင်းဟာ
  • 0:45 - 0:48
    ကျွန်မတို့လို သန့်ရှင်းတဲ့ ရေရဖို့
  • 0:48 - 0:50
    ကံမကောင်းဘူးဆိုတာ သဘောပေါက်လိုက်တယ်။
  • 0:51 - 0:55
    ကျွန်မရဲ့ အဖိုးအဖွားတို့ အိမ်အပြင်ဘက်
    အိန္ဒိယရဲ့ လူရှုပ်တဲ့လမ်းတွေထဲမှာ
  • 0:55 - 0:58
    လူတွေဟာ နေပူပူထဲမှာ
    တန်းအရှည်ကြီး ရပ်စောင့်နေပြီး
  • 0:58 - 1:00
    ရေပုံးတွေကို ဘုံပိုင်ရေနဲ့
  • 1:00 - 1:02
    ဖြည့်နေတာ မြင်လိုက်တယ်။
  • 1:03 - 1:05
    ကျွန်မအသက်တူရွယ်တူ ကလေးတွေတောင်
  • 1:05 - 1:08
    လမ်းဘေး စမ်းချောင်းတွေထဲက
  • 1:08 - 1:10
    ဒီပလပ်စတစ်အကြည် ပုလင်းတွေကို
  • 1:10 - 1:14
    ညစ်ပတ်တဲ့ရေနဲ့ ဖြည့်နေတာ
    တွေ့လိုက်တယ်။
  • 1:15 - 1:17
    ထိဖို့တောင် ညစ်ပတ်လွန်းတယ်လို့
  • 1:17 - 1:19
    ခံစားမိတဲ့ ရေကို ဒီကလေးတွကို
  • 1:19 - 1:22
    အတင်းသောက်ခိုင်းတာကို ကြည့်ရင်း
  • 1:22 - 1:24
    ကျွန်မရဲ့ လောကအမြင် ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။
  • 1:25 - 1:29
    ဒီလက်ခံနိုင်စရာမရှိတဲ့ လူမှုရေး မမျှတမှုက
  • 1:29 - 1:32
    ကမ္ဘာ့ သန့်ရှင်းတဲ့ ရေပြဿနာအတွက်
    အဖြေတစ်ခုရှာစေဖို့
  • 1:32 - 1:34
    ကျွန်မကို ဖမ်းစားလိုက်တယ်။
  • 1:35 - 1:38
    ဘဝအတွက် မရှိမဖြစ် အရာတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရေကို
  • 1:38 - 1:41
    ဒီကလေးတွေ ကင်းမဲနေတာ
    ဘာကြောင့်ဆိုတာ သိချင်ခဲ့တယ်။
  • 1:41 - 1:43
    ကျွန်မတို့ဟာ ကမ္ဘာ့ရေ အကြပ်အတည်းကို
  • 1:43 - 1:46
    ရင်ဆိုင်နေရတာကို သိလိုက်တယ်။
  • 1:47 - 1:49
    ဒါက အံသြစရာဖြစ်ပုံရတာက
  • 1:49 - 1:53
    ကျွန်မတို့ ဂြိုဟ်ဟာ ၇၅% ရေဖုံးထားပေမဲ့
  • 1:53 - 1:57
    ဒါရဲ့ ၂.၅ % လောက်ပဲ ရေချိုဖြစ်ပြီး
  • 1:57 - 2:01
    ကမ္ဘာမှာ ရှိသမျှ ရေချိုရဲ့
    တစ်ရာခိုင်နှုန်းလျော့လျော့ပဲ
  • 2:01 - 2:03
    လူသားတွေ သုံးစွဲဖို့ ရတာကြောင့်ပါ။
  • 2:04 - 2:05
    တိုးလာနေတဲ့ လူဦးရေ၊
  • 2:05 - 2:08
    စက်မှုဖွံ့ဖြိုးမှုနဲ့
    စီးပွားရေး တိုးပွားမှုနဲ့အတူ
  • 2:08 - 2:11
    ကျွန်မတို့ရဲ့ ရေလိုအပ်ချက်က
    တိုးလာနေပေမဲ့
  • 2:11 - 2:14
    ကျွန်မတို့ရဲ့ ရေချိုအရင်းအမြစ်တွေကတော့
    အလျင်အမြန်ပဲ ယိုယွင်းနေပါတယ်။
  • 2:16 - 2:18
    ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့အစည်း အဆိုအရ
  • 2:18 - 2:22
    ကမ္ဘာပေါ်က လူ သန်း ၆၀၀ ဟာ
    သန့်ရှင်းတဲ့ ရေအရင်းအမြစ်ရဖို့
  • 2:22 - 2:25
    အလားအလာ မရှိကြပါ။
  • 2:26 - 2:29
    သန့်ရှင်းတဲ့ ရေ ရပိုင်ခွင့်
    ကင်းမဲ့တာဟာ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေမှာ
  • 2:29 - 2:32
    အသက်ငါးနှစ်အောက် ကလေးတွေကို
    သေစေတဲ့ အကြောင်းဖြစ်စေပြီး
  • 2:32 - 2:36
    UNICEF ရဲ့ ခန့်မှန်းချက်အရ
    ကလေးပေါင်း ၃၀၀၀ ဟာ
  • 2:36 - 2:39
    ရေနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ ရောဂါကြောင့်
    နေ့စဉ် သေဆုံးနေပါတယ်။
  • 2:40 - 2:44
    ဒါနဲ့ အိမ်ပြန်ပြီးနောက်
    ရှစ်တန်းတုန်းက နွေတစ်ရာသီမှာ
  • 2:44 - 2:47
    ကမ္ဘာ့ရေ အကြပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းဖို့
    ကျွန်မရဲ့ ထက်သန်မှုကို
  • 2:47 - 2:49
    ကျွန်မရဲ့ သိပ္ပံပညာ စိတ်ဝင်စားမှုနဲ့
  • 2:49 - 2:51
    ပေါင်းစပ်ချင်တယ်လို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။
  • 2:51 - 2:54
    ဒါနဲ့ အကောင်းဆုံးလုပ်ဖို့က
  • 2:54 - 2:58
    ကားဂိုဒေါင်ကို လက်တွေ့ခန်းအဖြစ်
    ပြောင်းဖို့ ဖြစ်မယ်လို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။
  • 2:59 - 3:01
    (ရယ်သံများ)
  • 3:01 - 3:05
    တကယ်က ပထမက မီးဖိုချောင်ကို
    လက်တွေ့ခန်းအဖြစ် ပြောင်းလိုက်တာပါ။
  • 3:05 - 3:08
    ဒါပေမဲ့ မိဘတွေက သဘေမတူပဲ
    ကျွန်မကို ကန်ထုတ်လိုက်တယ်။
  • 3:09 - 3:14
    ရေနဲ့ စပ်ဆိုင်တဲ့ ဂျာနယ်စာတမ်းတွေ
    အများကြီးကိုလည်း ဖတ်ခဲ့ပြီး
  • 3:14 - 3:17
    သိခဲ့ရတာက လောလောဆယ်
    ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေမှာ
  • 3:17 - 3:19
    နေရောင်ခြည်သုံး
    ပိုးသတ်ခြင်း (သို့ ) SODIS ခေါ်တဲ့
  • 3:19 - 3:22
    တစ်ခုခုကို ရေသန့်စင်ဖို့ သုံးတာကိုပါ။
  • 3:23 - 3:28
    SODIS မှာ ပလပ်စတစ် ပုလင်းအကြည်တွေမှာ
    ညစ်ပတ်တဲ့ ရေကိုဖြည့်ပြီး
  • 3:28 - 3:31
    ခြောက်နာရီကနေ ရှစ်နာရီကြာ
    နေလှန်းထားပါတယ်။
  • 3:32 - 3:34
    နေရောင်ခြည်ထဲက UV ရောင်ခြည်က
  • 3:34 - 3:37
    ဘေးဖြစ်စေတဲ့ ရောဂါပစ္စည်းတွေရဲ့
    DNA ကိုဖျက်ဆီးပြီး
  • 3:37 - 3:39
    ရေကို သန့်စင်ပေးပါတယ်။
  • 3:40 - 3:44
    SODIS က အင်မတန် လွယ်ကူပြီး
    စွမ်းအင် တွက်ခြေကိုက်ပေမဲ့
  • 3:44 - 3:46
    နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်ကို သုံးတာကြောင့်
  • 3:46 - 3:47
    တကယ်ကို နှေးပြီး
  • 3:47 - 3:50
    မိုးအုံ့တဲ့အခါ
    နှစ်ရက်လောက် ကြာနိုင်ပါတယ်။
  • 3:51 - 3:54
    ဒီတော့ SODIS ဖြစ်စဉ်
    ပိုမြန်လာအောင်လုပ်ဖို့
  • 3:54 - 3:57
    photocatalysis လို့ခေါ်တဲ့ စနစ်ကို
  • 3:57 - 3:59
    မကြာခင်က သုံးကြတယ်။
  • 4:00 - 4:02
    ဒီတော့ photo catalysis ဆိုတာ အတိအကျက ဘာလဲ။
  • 4:03 - 4:04
    ဒါကို ပိုင်းကြည့်ရအောင်၊
  • 4:04 - 4:05
    "photo" ဆိုတာ နေကလို့ ဖြစ်ပြီး
  • 4:05 - 4:08
    catalyst က ဓါတ်ပြုမှု မြန်စေတဲ့အရာပါ။
  • 4:09 - 4:11
    ဒီတော့ photocatalysis လုပ်ပေးတာက
  • 4:11 - 4:14
    နေရေင်ခြည်သုံး သန့်စင်ခြင်းကို
    မြန်အောင်လုပ်ပေးခြင်းပါ။
  • 4:15 - 4:19
    နေရောင် ဝင်လာပြီး TiO2 (သို့) titanium
    dioxide လို photocatalysis
  • 4:19 - 4:22
    တစ်ခုကို ထိတဲ့အခါ
  • 4:22 - 4:26
    ဒါက တကယ့်ကို ဓာတ်ပြုတဲ့
    superoxides, hydrogen peroxide နဲ့
  • 4:26 - 4:30
    hydroxyl အရင်းအမြစ် တွေလို အောက်စီဂျင်
    အမျိုးအစားတွေကို ဖန်တီးပေးပါတယ်။
  • 4:31 - 4:33
    ဒီဓာတ်ပြုတဲ့ အောက်စီဂျင် အမျိုးအစားတွေက
  • 4:33 - 4:36
    ဘက်တီးရီးယာနဲ့ အော်ဂင်းနစ်တွေနဲ့
  • 4:36 - 4:39
    သောက်ရေက ညစ်ညမ်းမှုတစ်စုလုံးကို
    ဖယ်ရှားနိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။
  • 4:40 - 4:43
    ဒါပေမဲ့ ကံမကောင်းတာက
    လက်ရှိ အသုံးချနေတဲ့
  • 4:43 - 4:47
    photocatalytic SODIS နည်းမှာ
    အာနည်းချက်အချို့ ရှိနေတယ်။
  • 4:48 - 4:51
    ကြည့်ပါ၊ သူတို့လုပ်တာက ပလပ်စတစ် ပုလင်း
    အကြည်တွေကိုယူပြီး
  • 4:51 - 4:54
    အတွင်ဘက်ကို photocatalytic
    အလွှာနဲ့ သုတ်တာပါ။
  • 4:55 - 4:58
    ဒါပေမဲ့ titanium dioxide လို
    photocatalysis တွေဟာ
  • 4:59 - 5:01
    တကယ်တော့ UV ရောင်ခြည်ကို
    ကာကွယ်ဖို့ အများအားဖြင့်
  • 5:01 - 5:03
    နေပူခံလိမ်းဆေးတွေမှာ သုံးပါတယ်၊
  • 5:03 - 5:06
    ဒီတော့ ပုလင်းတွေရဲ့ အတွင်ဘက်မှာ
    သုတ်တဲ့အခါ
  • 5:06 - 5:09
    ၎င်းတို့ဟာ UV ရောင်ခြည်
    တစ်ချို့ကို ကာလိုက်ပြီး
  • 5:09 - 5:12
    ဖြစ်စဉ်ရဲ့ ထိရောက်မှုကို
    လျော့ပါးစေပါတယ်။
  • 5:13 - 5:15
    ဒါ့အပြင် ဒီ photocatalytic အလွှာတွေဟာ
  • 5:15 - 5:18
    ပလပ်စတစ် ပုလင်းမှာ
    တင်းတင်း ကပ်မနေပါဘူး။
  • 5:18 - 5:22
    ဆိုလိုတာက ၎င်းတို့ဟာ ရေနဲ့ပါသွားပြီး
    လူတွေက ဓာတ်ကူပစ္စည်းကို သောက်မိသွားတာပါ။
  • 5:23 - 5:25
    TiO2 ဟာ ဘေးကင်းပြီး ဓာတ်မပြုပေမဲ့
  • 5:25 - 5:28
    ဓာတ်ကူပစ္စည်းကို ဆက်သောက်
    နေရင် ထိရောက်မှု မရှိနိုင်တော့ပါး။
  • 5:28 - 5:30
    ခဏကြာ သုံးပြီးတဲ့ နောက်မှာတောင်
    အဲဒါကို
  • 5:30 - 5:32
    ဆက်ဖြည့်တင်းဖို့ လိုတာကြာင့်ပါ။
  • 5:32 - 5:36
    ဒီတော့ ကျွန်မ ရည်ရွယ်ချက်က
    လက်ရှိ လုပ်ဆောင်မှု နည်းစနစ်တွေရဲ့
  • 5:36 - 5:38
    အားနည်းချက်တွေကို ကျော်လွှားပြီး
  • 5:38 - 5:40
    ဘေးကင်း၊ တည်တံ့ကာ တွက်ခြေကိုက်ပြီး
  • 5:40 - 5:44
    ဂေဟနစ်နဲ့ သဟဇာတဖြစ်တဲ့
    ရေသန့်စင်တဲ့ နည်းကို ဖန်တီးဖို့ပါ။
  • 5:45 - 5:48
    ရှစ်တန်းအနေနဲ့ စခဲ့တဲ့
    သိပ္ပံပြပွဲ ပရောဂျက်ဟာ
  • 5:48 - 5:53
    အခုတော့ ရေသန့်စင်ရေးအတွက်
    ကျွန်မရဲ့ photocatalytic ပေါင်းစပ်မှုပါ။
  • 5:53 - 5:57
    ဒီပေါင်းစပ်မှုက titanium dioxide ကို
    ဘိလပ်မြေနဲ့ ပေါင်းစပ်တယ်။
  • 5:58 - 6:02
    ဘိလပ်မြေလို ပေါင်းစပ်မှုတွေ အချို့ကို
    ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ တွေ့နိုင်ရာ
  • 6:02 - 6:06
    အသုံးချမှု နည်းစနစ်တွေရဲ့ အင်မတန်
    စွယ်စုံရတဲ့ ကဏ္ဍတွေ ပေါ်ပေါက်လာတယ်။
  • 6:06 - 6:08
    ဥပမာ တစ်ဦးချင်း သုံးဖို့အတွက်
  • 6:08 - 6:12
    ရေပုလင်းတွေထဲမှာ လွယ်လွယ်ထည့်နိုင်တဲ့
    တုတ်တံတစ်ချောင်း ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။
  • 6:13 - 6:17
    (သို့) မိသားစုတွေအတွက် ရေစစ်နိုင်တဲ့
    စိမ့်ဝင်တဲ့ ရေစစ်တစ်ခု ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။
  • 6:18 - 6:21
    ရပ်ရွာတွေအတွက်
    ပိုရှည်ကြာတဲ့ ကာလတစ်ခုအတွက်
  • 6:21 - 6:23
    ပိုများပြားတဲ့ ရေပမာဏကို သန့်စင်ဖို့
  • 6:23 - 6:26
    လက်ရှိရှိနေတဲ့ ရေတိုင်ကီရဲ့
    အတွင်းဘက်ကိုတောင် သုတ်နိုင်ပါတယ်။
  • 6:28 - 6:30
    ဒီလမ်းတစ်လျှောက်မှာ
  • 6:30 - 6:32
    ကျွန်မရဲ့ ခရီးက တကယ့်ကို မလွယ်ခဲ့ပါဘူး။
  • 6:32 - 6:35
    သိတဲ့အတိုင်း၊ ကျွန်မမှာ ခေတ်မီတဲ့
    လက်တွေ့ခန်း သုံးခွင့်မရှိခဲ့ဘူး။
  • 6:35 - 6:39
    ကျွန်မ စလုပ်တော့ အသက် ၁၄ နှစ်ဆိုပေမဲ့
  • 6:39 - 6:41
    သိပ္ပံဆိုင်ရာ သုတေသနကို လေ့လာလိုက်စားတဲ့
  • 6:41 - 6:44
    ကျွန်မရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုနဲ့
    ကမ္ဘာ့ ရေအကြပ်အတည်း ဖြေရှင်းဖို့
  • 6:44 - 6:47
    ကျွန်မ အသက်ကို အတားအဆီး
    ဖြစ်ခွင့် မပြုခဲ့ပါဘူး။
  • 6:48 - 6:52
    ကြည့်ပါ၊ ရေဟာ ဘာမဆိုကို
    ပျော်စေတဲ့ အရာတင်မဟုတ်ပဲ
  • 6:52 - 6:54
    ရေဟာ လူသားရဲ့ အထွေထွေ ရပိုင်ခွင့်ကြီးပါ။
  • 6:55 - 6:56
    ဒီအကြောင်းကြောင့်
  • 6:56 - 7:01
    ဒါကို လက်တွေ့ခန်းကနေ
    လက်တွေ့ကမ္ဘာထဲကို ယူဆောင်ဖို့
  • 7:01 - 7:04
    ၂၀၁၂ ကစပြီး ဒီသိပ္ပံပြပွဲ ပရောဂျက်ကို
    ဆက်လုပ်ဆောင်နေတာပါ။
  • 7:04 - 7:07
    ဒီနှစ်နွေရာသီမှာ World Water အတွက်
    Catalyst ကို ကျွန်မ ထူထောင်ခဲ့တယ်။
  • 7:07 - 7:13
    ကမ္ဘာ့ ရေအကြပ်အတည်းအတွက် ဖြေရှင်းနည်းတွေ
    ဓာတ်ကူဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့ လူမှုရေးလုပ်ငန်းပါ။
  • 7:13 - 7:15
    (လက်ခုပ်သံများ)
  • 7:20 - 7:24
    ရေတစ်စက်တည်းနဲ့တော့အများကြီး
    မတတ်နိုင်ပေမဲ့
  • 7:24 - 7:27
    ရေစက်များစွာ စုပေါင်းလာတဲ့အခါ
  • 7:27 - 7:29
    ကျွန်မတို့ ဂြိုဟ်မှာ အသက်ကို
    တည်တံ့နိုင်စေနိုင်ပါတယ်။
  • 7:30 - 7:34
    သမုဒ္ဒရာတွေဖြစ်ဖို့ ရေစက်တွေ
    စုပေါင်းလာသလိုပဲ
  • 7:34 - 7:36
    ဒီကမ္ဘာ့ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းတဲ့အခါ
    ကျွန်မတို့အားလုံး
  • 7:36 - 7:38
    အတူစုပေါင်းရမယ်ဆိုတာ
    ယုံကြည်ပါတယ်။
  • 7:39 - 7:40
    ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
  • 7:40 - 7:42
    (လက်ခုပ်သံများ)
  • 7:44 - 7:45
    ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
  • 7:45 - 7:47
    (လက်ခုပ်သံများ)
Title:
လူငယ် သိပ္ပံပညာရှင်လေးရဲ့ သန့်ရှင်းသောရေ ရှာပုံတော်
Speaker:
Deepika Kurup
Description:

ထိဖို့ဆိုတောင် ညစ်ပတ်လွန်းပုံရတဲ့ သောက်ရေရှိရာ အိန္ဒိယက သူမရဲ့ အဖိုးအဖွားတွေရဲ့ အိမ်အပြင်ဘက်က ကလေးတွေကို မြင်တွေ့ပြီးနောက်မှာ Deepika Kurup ဟာ သူမအသက် ၁၄ နှစ်ကတည်းက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရေအကြပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းဖို့ စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထားခဲ့ပါတယ်။ သူမရဲ့ သုတောသနပြုချက်ကို မိသားစု မီးဖိုချောင်မှာ စတင်ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးမှာတော့ အဓိက
သိပ္ပံဆုတစ်ဆုဆီ ဦးတည်သွားခဲ့ပါတယ်။ တွက်ခြေကိုက်ပြီး ဂေဟဆိုင်ရာ သဟဇာတဖြစ်တဲ့ ရေကို သန့်စင်ဖို့ နည်းလမ်းတစ်ရပ်ကို ဒီဆယ်ကျော်သက် သိပ္ပံပညာရှင်ကလေးက ဘယ်လို တီထွင်တည်ဆောက်တယ်ဆိုတာ နားထောင်ကြပါဦး။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:59

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.