< Return to Video

Hücre teorisinin tuhaf tarihi - Lauren Royal-Woods

  • 0:14 - 0:16
    Bilim ile ilgili en güzel şeylerden biri,
  • 0:16 - 0:19
    bilim insanları bir keşif yaptığında
  • 0:19 - 0:21
    bir laboratuvarda olduğu gibi
  • 0:21 - 0:23
    kurallı bir şekilde,
  • 0:23 - 0:26
    beyaz laboratuvar önlükleri
    ve düzenli olarak ''bip'' sesi çıkaran
  • 0:26 - 0:29
    her türlü bilim
    zamazingosuyla olmamasıdır.
  • 0:30 - 0:31
    Gerçekte,
  • 0:31 - 0:33
    bazı önemli bilimsel keşiflerde
  • 0:33 - 0:35
    yer alan olaylar ve insanlar,
  • 0:35 - 0:37
    olabildikleri kadar tuhaf ve çeşitlidir.
  • 0:38 - 0:39
    Benim tipik örneğim:
  • 0:39 - 0:42
    Hücre Teorisinin Tuhaf Tarihi.
  • 0:43 - 0:45
    Hücre teorisinin üç kısmı vardır.
  • 0:45 - 0:49
    Bir: tüm organizmalar bir
    veya daha fazla hücreden oluşur.
  • 0:49 - 0:51
    İki: hücre, organizmalarda temel yapı
  • 0:51 - 0:53
    ve organizasyon birimidir.
  • 0:53 - 0:57
    Üç: tüm hücreler önceden
    var olan hücrelerden gelir.
  • 0:58 - 1:00
    Dürüst olmak gerekirse,
  • 1:00 - 1:03
    mikroskobik organizmalar dünyasının
    biraz daha derinlemesine inene kadar
  • 1:03 - 1:06
    bu son derece sıkıcı geliyor
  • 1:06 - 1:08
    sonra bu teori ortaya çıktı.
  • 1:08 - 1:11
    Her şey Hollanda'da 1600'lerin başlarında,
  • 1:11 - 1:14
    Zacharias Janssen adlı
    bir gözlük üreticisinin
  • 1:14 - 1:17
    ilk teleskopla birlikte
    ilk bileşik mikroskopu
  • 1:17 - 1:19
    yaptığında başladı.
  • 1:19 - 1:21
    Her iki iddia da sıklıkla tartışılır,
  • 1:21 - 1:25
    çünkü o sırada oynamak için
    bir ton cam merceğe sahip
  • 1:25 - 1:26
    tek sıkılmış adam değildi.
  • 1:26 - 1:27
    Buna rağmen,
  • 1:27 - 1:30
    mikroskop kısa bir süre sonra
    her doğa bilimcisi
  • 1:30 - 1:33
    veya bilim insanının oynamak istediği
    çok satan bir ürün haline geldi
  • 1:33 - 1:36
    ve o zamanın iPad'i gibi oldu.
  • 1:36 - 1:39
    Bu mikroskop zamazingolarını duyan
  • 1:39 - 1:41
    Anton van Leeuwenhoek adında
  • 1:41 - 1:44
    bir Hollandalı adam dışarı çıkıp
  • 1:44 - 1:45
    bir tane satın almak yerine
  • 1:45 - 1:48
    kendi başına yapmaya karar verdi.
  • 1:48 - 1:51
    Daha çok bir güneş gözlüğü camı
    boyutunda küçük bir kürek gibi
  • 1:51 - 1:54
    göründüğü için gerçekten
    garip bir küçük mekanizmaydı.
  • 1:55 - 1:57
    Eğer ikisini birbirine yapışmış olsaydı,
  • 1:57 - 1:59
    muhtemelen dışarıyı
    çok fazla göremeyeceğiniz
  • 1:59 - 2:02
    kötü bir güneş gözlüğü seti olurdu.
  • 2:02 - 2:05
    Leeuwenhoek mikroskobunu hazırladığında,
  • 2:05 - 2:07
    dişlerindeki artık da dahil olmak üzere
  • 2:07 - 2:08
    onlarla bakabileceği her şeye bakarak
  • 2:09 - 2:10
    kasabaya gitti.
  • 2:11 - 2:13
    Evet, doğru duydunuz.
  • 2:13 - 2:15
    Aslında bakterileri diş kazıntılarına
  • 2:15 - 2:18
    bakarak keşfetti;
  • 2:18 - 2:19
    bu, insanların dişlerini
  • 2:19 - 2:24
    çok fazla fırçalamadığında meydana gelir
  • 2:24 - 2:27
    ve o dönem bakması için çok güzel
    bir bakteri grubu olsa gerek.
  • 2:28 - 2:29
    Keşfi hakkında yazdığında
  • 2:29 - 2:32
    bugün bildiğimiz gibi
    onlara bakteri demedi.
  • 2:32 - 2:34
    Ama onlara "mikroskobik hayvanlar" dedi.
  • 2:34 - 2:37
    Çünkü ona küçük hayvanlar
    gibi görünüyorlardı.
  • 2:37 - 2:39
    Leeuwenhoek diş kazıntılarına bakarken,
  • 2:39 - 2:42
    İngiltere'deki Robert Hooke adlı
    bilim meslektaşına
  • 2:42 - 2:44
    mektup gönderiyordu.
  • 2:44 - 2:49
    Hooke, bilimin tüm yönlerini
    gerçekten seven bir adamdı.
  • 2:49 - 2:52
    Bu yüzden fizik, kimya
    ve biyoloji de dahil olmak üzere
  • 2:52 - 2:53
    her şeyle biraz uğraşıyordu.
  • 2:54 - 2:57
    Böylece, mikroskop altında
    bir mantar parçasına bakıp
  • 2:57 - 3:01
    gördüğü küçük odalar ona hücreleri
    ya da manastırlarda bulunan
  • 3:01 - 3:05
    keşişleri hatırlattığı için
    "hücre" terimini
  • 3:05 - 3:09
    bulduğundan dolayı teşekkür
    edebileceğimiz kişi Hooke'dur.
  • 3:09 - 3:12
    TV, bilgisayar ve gerçekten
    can sıkıcı oda arkadaşları olmayan
  • 3:12 - 3:14
    üniversite yurt odaları düşünün.
  • 3:15 - 3:17
    Hooke, zamanında takdir edilmeyen
  • 3:17 - 3:19
    bir bilim insanıydı;
  • 3:19 - 3:20
    buna kendi sebep olmuştu
  • 3:20 - 3:22
    çünkü tarihin en ünlü
    bilim insanlarından biri olan
  • 3:22 - 3:25
    Sir Isaac Newton ile tartışarak
    büyük bir hata yaptı.
  • 3:25 - 3:28
    Hooke birçok farklı alanla
    ilgilendi demiştim ya?
  • 3:28 - 3:31
    Newton, gezegenlerin yerçekimi
    nedeniyle nasıl hareket ettiklerine dair
  • 3:31 - 3:34
    çığır açan bir kitap
    yayınladıktan sonra;
  • 3:34 - 3:35
    Hooke, Newton'un Hooke'un
  • 3:35 - 3:38
    fizikteki çalışmalarından
    ilham aldığını iddia etti.
  • 3:38 - 3:41
    En kibar şekliyle söylemek gerekirse
  • 3:41 - 3:44
    Newton bundan hoşlanmadı
    ve bu ikisi arasında
  • 3:44 - 3:48
    Hooke öldükten sonra bile süren
    gergin bir ilişki yarattı.
  • 3:48 - 3:51
    Tek portresi kadar Hook'un araştırmasının
    oldukça büyük bir kısmı da
  • 3:51 - 3:53
    Newton'dan dolayı
    yanlış bir yer edindi.
  • 3:53 - 3:56
    Neyse ki Newton'un zamanından
    sonra çoğu yeniden keşfedildi
  • 3:56 - 3:57
    ama portresi değil.
  • 3:57 - 4:00
    Ne yazık ki Robert Hooke'un
    neye benzediğini kimse bilmiyor.
  • 4:01 - 4:04
    İki Alman bilim insanının
    bugün oldukça açık bulabileceğimiz
  • 4:04 - 4:06
    ancak hücre teorisi
    olarak bildiklerimizi
  • 4:06 - 4:09
    birbirine bağlamaya yardımcı olmuş
  • 4:09 - 4:11
    bir şey keşfettiği 1800'lere gelelim.
  • 4:11 - 4:15
    İlk bilim insanı, bitkileri mikroskop
    altında incelemeyi seven
  • 4:15 - 4:17
    bir botanikçi olan Matthias Schleiden'di.
  • 4:17 - 4:20
    Farklı bitki türleri üzerinde
  • 4:20 - 4:21
    çalıştığı yıllardan beri,
  • 4:21 - 4:24
    baktığı her bitkinin hücreden oluştuğu
  • 4:24 - 4:26
    nihayet kafasına dank etti.
  • 4:27 - 4:28
    Aynı zamanda,
  • 4:28 - 4:31
    Almanya'nın diğer ucunda,
    sadece mikroskop altında
  • 4:31 - 4:34
    hayvan hücrelerinin slaytlarını inceleyip
    kendisinin adını taşıyan
  • 4:34 - 4:36
    özel bir sinir hücresi türü
    bulmakla kalmayıp
  • 4:36 - 4:39
    itfaiyeciler için
    solunum maskesi icat eden
  • 4:39 - 4:41
    ve aşırı havalı favorileri olan
  • 4:41 - 4:43
    Theodor Schwann vardı.
  • 4:43 - 4:46
    Hayvan hücrelerini
    bir süre inceledikten sonra,
  • 4:46 - 4:47
    tüm hayvanların
  • 4:47 - 4:49
    hücrelerden oluştuğu sonucuna vardı.
  • 4:49 - 4:52
    Twitter henüz icat edilmediği için
  • 4:52 - 4:54
    hemen normal posta yoluyla,
  • 4:55 - 4:57
    ona geri dönen Schleiden ile
    aynı alanda çalışan
  • 4:57 - 4:59
    diğer bilim insanlarına ulaştı
  • 4:59 - 5:02
    ve ikisi hücre teorisinin başlangıcı
    üzerinde çalışmaya başladı.
  • 5:02 - 5:04
    Aralarında bir çıban başı ortaya çıktı.
  • 5:04 - 5:07
    Hücre teorisinin, hücrelerin
    önceden varolan hücrelerden geldiği
  • 5:07 - 5:09
    bahsedilen son kısmına gelince;
  • 5:09 - 5:12
    Schleiden, hücrelerin
    kendiliğinden kristalleştiği
  • 5:12 - 5:15
    serbest hücre oluşumundan
    geldiğine yemin ettiğinden,
  • 5:15 - 5:19
    bu düşünceyi tam olarak desteklemedi.
  • 5:19 - 5:22
    İşte o zaman Rudolph Virchow adlı
    başka bir bilim adamı
  • 5:22 - 5:26
    hücrelerin diğer hücrelerden geldiğini
    gösteren araştırmalarıyla araya girdi.
  • 5:26 - 5:28
    Aslında - hmm... Nasıl söylenir?
  • 5:28 - 5:30
    Robert Remak adındaki
  • 5:30 - 5:33
    bir Yahudi bilim insanından
    "izinsiz ödünç alınan araştırmayla".
  • 5:33 - 5:36
    Bu da iki tane daha düşman
    bilim insanına yol açtı.
  • 5:36 - 5:39
    Böylece diş kazıntılarından
    Newton'u gıcık etmeye,
  • 5:39 - 5:42
    kristalleşmeden Schwann hücrelerine kadar
  • 5:42 - 5:45
    hücre teorisi bugün biyolojinin
    önemli bir parçası haline geldi.
  • 5:45 - 5:50
    Bugün bilim hakkında bildiğimiz
    bazı şeyler sıkıcı görünebilir
  • 5:50 - 5:53
    ancak onları nasıl öğrendiğimiz
    inanılmaz derecede büyüleyici.
  • 5:53 - 5:55
    Eğer bir şey sizi sıkıyorsa,
  • 5:55 - 5:56
    daha derine inin.
  • 5:56 - 6:00
    Muhtemelen bir yerlerde
    gerçekten garip bir hikayesi var.
Title:
Hücre teorisinin tuhaf tarihi - Lauren Royal-Woods
Description:

Tam dersi görüntülemek için: http://ed.ted.com/lessons/the-wacky-history-of-cell-theory

Bilimsel keşif iyi bir deney kadar basit değildir. Hücre teorisinin garip ve harika tarihi, biyolojinin temellerini oluşturmak için bir araya gelen ayrıntıları aydınlatır.

"Hücre Teorisinin Tuhaf Tarihi" Lauren Royal-Woods tarafından verilen bir derstir ve Augenblick Studios (http://augenblickstudios.com/) tarafından animasyonu yapılmıştır.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:12
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for The Wacky History of Cell Theory
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for The Wacky History of Cell Theory
Saliha Karatepeli accepted Turkish subtitles for The Wacky History of Cell Theory
Saliha Karatepeli edited Turkish subtitles for The Wacky History of Cell Theory
Nihal Aksakal edited Turkish subtitles for The Wacky History of Cell Theory
Nihal Aksakal edited Turkish subtitles for The Wacky History of Cell Theory

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.