WEBVTT

00:00:14.004 --> 00:00:16.183
Bilim ile ilgili en güzel şeylerden biri,

00:00:16.207 --> 00:00:18.745
bilim insanları bir keşif yaptığında

00:00:18.769 --> 00:00:20.975
bir laboratuvarda olduğu gibi

00:00:20.975 --> 00:00:23.049
kurallı bir şekilde,

00:00:23.049 --> 00:00:26.264
beyaz laboratuvar önlükleri
ve düzenli olarak ''bip'' sesi çıkaran

00:00:26.264 --> 00:00:29.108
her türlü bilim
zamazingosuyla olmamasıdır.

00:00:29.715 --> 00:00:31.033
Gerçekte,

00:00:31.033 --> 00:00:32.640
bazı önemli bilimsel keşiflerde

00:00:32.640 --> 00:00:34.879
yer alan olaylar ve insanlar,

00:00:34.903 --> 00:00:37.292
olabildikleri kadar tuhaf ve çeşitlidir.

00:00:37.645 --> 00:00:39.226
Benim tipik örneğim:

00:00:39.250 --> 00:00:41.929
Hücre Teorisinin Tuhaf Tarihi.

00:00:42.633 --> 00:00:44.762
Hücre teorisinin üç kısmı vardır.

00:00:44.786 --> 00:00:48.909
Bir: tüm organizmalar bir
veya daha fazla hücreden oluşur.

00:00:48.933 --> 00:00:51.449
İki: hücre, organizmalarda temel yapı

00:00:51.473 --> 00:00:53.337
ve organizasyon birimidir.

00:00:53.361 --> 00:00:57.484
Üç: tüm hücreler önceden
var olan hücrelerden gelir.

00:00:57.508 --> 00:00:59.568
Dürüst olmak gerekirse,

00:00:59.568 --> 00:01:03.307
mikroskobik organizmalar dünyasının
biraz daha derinlemesine inene kadar

00:01:03.331 --> 00:01:05.976
bu son derece sıkıcı geliyor

00:01:06.000 --> 00:01:08.014
sonra bu teori ortaya çıktı.

00:01:08.038 --> 00:01:11.049
Her şey Hollanda'da 1600'lerin başlarında,

00:01:11.073 --> 00:01:13.736
Zacharias Janssen adlı
bir gözlük üreticisinin

00:01:13.760 --> 00:01:17.260
ilk teleskopla birlikte
ilk bileşik mikroskopu

00:01:17.284 --> 00:01:19.034
yaptığında başladı.

00:01:19.058 --> 00:01:20.871
Her iki iddia da sıklıkla tartışılır,

00:01:20.895 --> 00:01:24.519
çünkü o sırada oynamak için
bir ton cam merceğe sahip

00:01:24.519 --> 00:01:26.290
tek sıkılmış adam değildi.

00:01:26.314 --> 00:01:27.465
Buna rağmen,

00:01:27.489 --> 00:01:29.852
mikroskop kısa bir süre sonra
her doğa bilimcisi

00:01:29.876 --> 00:01:33.304
veya bilim insanının oynamak istediği
çok satan bir ürün haline geldi

00:01:33.328 --> 00:01:36.195
ve o zamanın iPad'i gibi oldu.

00:01:36.219 --> 00:01:38.866
Bu mikroskop zamazingolarını duyan

00:01:38.866 --> 00:01:41.280
Anton van Leeuwenhoek adında

00:01:41.304 --> 00:01:43.566
bir Hollandalı adam dışarı çıkıp

00:01:43.590 --> 00:01:45.494
bir tane satın almak yerine

00:01:45.494 --> 00:01:47.729
kendi başına yapmaya karar verdi.

00:01:47.753 --> 00:01:50.888
Daha çok bir güneş gözlüğü camı
boyutunda küçük bir kürek gibi

00:01:50.888 --> 00:01:54.485
göründüğü için gerçekten
garip bir küçük mekanizmaydı.

00:01:54.509 --> 00:01:56.718
Eğer ikisini birbirine yapışmış olsaydı,

00:01:56.718 --> 00:01:58.871
muhtemelen dışarıyı 
çok fazla göremeyeceğiniz

00:01:58.871 --> 00:02:01.844
kötü bir güneş gözlüğü seti olurdu.

00:02:01.868 --> 00:02:04.756
Leeuwenhoek mikroskobunu hazırladığında,

00:02:04.780 --> 00:02:06.669
dişlerindeki artık da dahil olmak üzere

00:02:06.669 --> 00:02:08.493
onlarla bakabileceği her şeye bakarak

00:02:08.517 --> 00:02:10.378
kasabaya gitti.

00:02:10.775 --> 00:02:13.028
Evet, doğru duydunuz.

00:02:13.052 --> 00:02:15.100
Aslında bakterileri diş kazıntılarına

00:02:15.124 --> 00:02:17.577
bakarak keşfetti;

00:02:17.601 --> 00:02:19.267
bu, insanların dişlerini

00:02:19.291 --> 00:02:23.644
çok fazla fırçalamadığında meydana gelir

00:02:23.668 --> 00:02:27.185
ve o dönem bakması için çok güzel
bir bakteri grubu olsa gerek.

00:02:27.594 --> 00:02:29.285
Keşfi hakkında yazdığında

00:02:29.309 --> 00:02:32.061
bugün bildiğimiz gibi
onlara bakteri demedi.

00:02:32.085 --> 00:02:34.246
Ama onlara "mikroskobik hayvanlar" dedi.

00:02:34.270 --> 00:02:36.857
Çünkü ona küçük hayvanlar
gibi görünüyorlardı.

00:02:36.881 --> 00:02:39.200
Leeuwenhoek diş kazıntılarına bakarken,

00:02:39.224 --> 00:02:42.320
İngiltere'deki Robert Hooke adlı
bilim meslektaşına

00:02:42.344 --> 00:02:44.244
mektup gönderiyordu.

00:02:44.268 --> 00:02:48.774
Hooke, bilimin tüm yönlerini
gerçekten seven bir adamdı.

00:02:48.798 --> 00:02:51.838
Bu yüzden fizik, kimya
ve biyoloji de dahil olmak üzere

00:02:51.862 --> 00:02:53.365
her şeyle biraz uğraşıyordu.

00:02:53.776 --> 00:02:57.440
Böylece, mikroskop altında
bir mantar parçasına bakıp

00:02:57.464 --> 00:03:00.675
gördüğü küçük odalar ona hücreleri
ya da manastırlarda bulunan

00:03:00.699 --> 00:03:04.973
keşişleri hatırlattığı için
"hücre" terimini

00:03:04.997 --> 00:03:08.682
bulduğundan dolayı teşekkür
edebileceğimiz kişi Hooke'dur.

00:03:09.158 --> 00:03:12.092
TV, bilgisayar ve gerçekten
can sıkıcı oda arkadaşları olmayan

00:03:12.092 --> 00:03:14.359
üniversite yurt odaları düşünün.

00:03:14.836 --> 00:03:17.349
Hooke, zamanında takdir edilmeyen

00:03:17.373 --> 00:03:18.524
bir bilim insanıydı;

00:03:18.548 --> 00:03:19.897
buna kendi sebep olmuştu

00:03:19.897 --> 00:03:22.389
çünkü tarihin en ünlü
bilim insanlarından biri olan

00:03:22.389 --> 00:03:25.032
Sir Isaac Newton ile tartışarak
büyük bir hata yaptı.

00:03:25.032 --> 00:03:28.057
Hooke birçok farklı alanla
ilgilendi demiştim ya?

00:03:28.071 --> 00:03:31.427
Newton, gezegenlerin yerçekimi
nedeniyle nasıl hareket ettiklerine dair

00:03:31.427 --> 00:03:33.532
çığır açan bir kitap
yayınladıktan sonra;

00:03:33.532 --> 00:03:35.098
Hooke, Newton'un Hooke'un

00:03:35.098 --> 00:03:37.542
fizikteki çalışmalarından
ilham aldığını iddia etti.

00:03:37.889 --> 00:03:41.275
En kibar şekliyle söylemek gerekirse

00:03:41.299 --> 00:03:43.634
Newton bundan hoşlanmadı
ve bu ikisi arasında

00:03:43.658 --> 00:03:47.903
Hooke öldükten sonra bile süren
gergin bir ilişki yarattı.

00:03:47.903 --> 00:03:51.142
Tek portresi kadar Hook'un araştırmasının
oldukça büyük bir kısmı da

00:03:51.142 --> 00:03:53.028
Newton'dan dolayı
yanlış bir yer edindi.

00:03:53.028 --> 00:03:56.027
Neyse ki Newton'un zamanından
sonra çoğu yeniden keşfedildi

00:03:56.051 --> 00:03:57.313
ama portresi değil.

00:03:57.337 --> 00:04:00.263
Ne yazık ki Robert Hooke'un
neye benzediğini kimse bilmiyor.

00:04:00.776 --> 00:04:03.757
İki Alman bilim insanının
bugün oldukça açık bulabileceğimiz

00:04:03.757 --> 00:04:05.792
ancak hücre teorisi
olarak bildiklerimizi

00:04:05.792 --> 00:04:08.800
birbirine bağlamaya yardımcı olmuş

00:04:08.800 --> 00:04:11.243
bir şey keşfettiği 1800'lere gelelim.

00:04:11.267 --> 00:04:14.533
İlk bilim insanı, bitkileri mikroskop
altında incelemeyi seven

00:04:14.533 --> 00:04:16.775
bir botanikçi olan Matthias Schleiden'di.

00:04:17.299 --> 00:04:19.912
Farklı bitki türleri üzerinde

00:04:19.936 --> 00:04:21.245
çalıştığı yıllardan beri,

00:04:21.269 --> 00:04:23.740
baktığı her bitkinin hücreden oluştuğu

00:04:23.764 --> 00:04:26.462
nihayet kafasına dank etti.

00:04:26.866 --> 00:04:28.051
Aynı zamanda,

00:04:28.075 --> 00:04:30.521
Almanya'nın diğer ucunda,
sadece mikroskop altında

00:04:30.521 --> 00:04:33.835
hayvan hücrelerinin slaytlarını inceleyip
kendisinin adını taşıyan

00:04:33.835 --> 00:04:36.421
özel bir sinir hücresi türü
bulmakla kalmayıp

00:04:36.421 --> 00:04:38.640
itfaiyeciler için
solunum maskesi icat eden

00:04:38.640 --> 00:04:40.877
ve aşırı havalı favorileri olan

00:04:40.877 --> 00:04:43.306
Theodor Schwann vardı.

00:04:43.306 --> 00:04:45.845
Hayvan hücrelerini
bir süre inceledikten sonra,

00:04:45.845 --> 00:04:47.232
tüm hayvanların

00:04:47.256 --> 00:04:49.423
hücrelerden oluştuğu sonucuna vardı.

00:04:49.447 --> 00:04:52.276
Twitter henüz icat edilmediği için

00:04:52.300 --> 00:04:54.486
hemen normal posta yoluyla,

00:04:54.510 --> 00:04:57.295
ona geri dönen Schleiden ile
aynı alanda çalışan

00:04:57.295 --> 00:04:58.840
diğer bilim insanlarına ulaştı

00:04:58.864 --> 00:05:01.928
ve ikisi hücre teorisinin başlangıcı
üzerinde çalışmaya başladı.

00:05:01.952 --> 00:05:03.885
Aralarında bir çıban başı ortaya çıktı.

00:05:03.909 --> 00:05:07.012
Hücre teorisinin, hücrelerin
önceden varolan hücrelerden geldiği

00:05:07.012 --> 00:05:08.680
bahsedilen son kısmına gelince;

00:05:08.704 --> 00:05:11.677
Schleiden, hücrelerin
kendiliğinden kristalleştiği

00:05:11.677 --> 00:05:14.726
serbest hücre oluşumundan
geldiğine yemin ettiğinden,

00:05:14.750 --> 00:05:18.611
bu düşünceyi tam olarak desteklemedi.

00:05:19.009 --> 00:05:21.927
İşte o zaman Rudolph Virchow adlı
başka bir bilim adamı

00:05:21.927 --> 00:05:25.570
hücrelerin diğer hücrelerden geldiğini
gösteren araştırmalarıyla araya girdi.

00:05:25.594 --> 00:05:28.239
Aslında - hmm... Nasıl söylenir?

00:05:28.263 --> 00:05:30.030
Robert Remak adındaki

00:05:30.054 --> 00:05:33.131
bir Yahudi bilim insanından
"izinsiz ödünç alınan araştırmayla".

00:05:33.155 --> 00:05:36.038
Bu da iki tane daha düşman
bilim insanına yol açtı.

00:05:36.062 --> 00:05:39.195
Böylece diş kazıntılarından
Newton'u gıcık etmeye,

00:05:39.219 --> 00:05:41.593
kristalleşmeden Schwann hücrelerine kadar

00:05:41.617 --> 00:05:44.921
hücre teorisi bugün biyolojinin
önemli bir parçası haline geldi.

00:05:45.301 --> 00:05:49.515
Bugün bilim hakkında bildiğimiz
bazı şeyler sıkıcı görünebilir

00:05:49.539 --> 00:05:53.198
ancak onları nasıl öğrendiğimiz
inanılmaz derecede büyüleyici.

00:05:53.222 --> 00:05:54.976
Eğer bir şey sizi sıkıyorsa,

00:05:55.000 --> 00:05:56.462
daha derine inin.

00:05:56.486 --> 00:06:00.291
Muhtemelen bir yerlerde
gerçekten garip bir hikayesi var.