Niezwykła historia teorii komórkowej

Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/the-wacky-history-of-cell-theory

Odkrycie naukowe nie jest tak proste jak jeden udany eksperyment. Niezwykła i wspaniała historia teorii komórkowej pokazuje pokrętne i zawiłe losy, które przyczyniły się do stworzenia podstaw biologii.

Lekcja: Lauren Royal-Woods, „Niezwykła historia teorii komórkowej”. Animacja: Augenblick Studios (http://augenblickstudios.com/).

(Muzyka)

Jednym z atutów nauki jest to,

że odkrycia naukowców,

nie zawsze trzymają się zasad,

pod kontrolą w laboratorium,

z białymi fartuchami, przy pomocy urządzeń,

które robią "pii".

W rzeczywistości

niektóre wielkie odkrycia

są nietuzinkowe i nietypowe.

Konkretny przykład:

niezwykła historia teorii komórkowej.

Są trzy części teorii.

1. Organizmy są zbudowane
z jednej lub wielu komórek.

2. Komórka to podstawowa
struktura i jednostka organizmów.

3. Komórki powstają z istniejących komórek.

Nie brzmi to interesująco

zanim nie poznamy świata mikroogranizmów,

od których zaczęła się teoria.

Na początku XVII wieku,

w Niderlandach, optyk Zacharias Jansen

skonstruował pierwszy mikroskop

i pierwszy teleskop.

Prawa do pierwszeństwa są często podważane,

bo wielu innych "bawiło się" soczewkami.

Pomimo tego

mikroskop szybko stał się hitem.

Każdy naturalista i naukowiec chciał go mieć,

czyniąc go iPadem tamtych czasów.

Jednym z nich był Holender,

Anton van Leeuwenhoek,

który usłyszał o tym wihajstrze,

ale zamiast kupić,

postanowił go zrobić sam.

Była to nietypowa konstrukcja,

podobna do wiosła,
wielkości soczewki okularowej.

Połączenie dwóch dałoby niezłe okulary,

przez które niewiele widać.

Kiedy Leeuwenhoek skonstruował mikroskop

zaczął się wszystkiemu przyglądać,

łącznie z własnym osadem nazębnym.

Właśnie tak.

Odkrył bakterie na płytce nazębnej,

w czasach, kiedy rzadko myto zęby,

jeśli w ogóle,

więc było na co popatrzeć.

Kiedy opisał to odkrycie,

nie użył nazwy bakterie.

Nazwał je "animalcules",

ponieważ wyglądały jak zwierzątka.

Kiedy Leeuwenhoek oglądał płytkę nazębną,

wysyłał też listy do znajomego naukowca w Anglii,

Roberta Hooke´a.

Hooke był pasjonatem nauki.

Interesował się wszystkim,
łącznie z fizyką, chemią i biologią.

Wprowadził termin komórka

po mikroskopowej obserwacji korka.

Przegródki przypominały mu cele więzienne

lub cele klasztorne.

Takie pokoje bez telewizji,

komputerów i współlokatorów.

Hooke nie był doceniany,

czemu sam był winien,

bo zadarł z jednym z największych naukowców,

sir Izaakiem Newtonem.

Hooke interesował się wieloma
dziedzinami nauki.

Kiedy Newton opublikował
przełomowe dzieło

o prawie powszechnego ciążenia,

Hooke oskarżył Newtona

o wykorzystanie jego badań z zakresu fizyki.

Newton nie był z tego zadowolony,

co wywołało między nimi napięte relacje.

Nawet po śmierci Hooke´a część jego badań

a nawet jego jedyny portret,

zostały "zgubione" przez Newtona.

Większą część odnaleziono po śmierci Newtona,

za wyjątkiem portretu.

Nie wiadomo, jak Hooke wyglądał.

Przenieśmy się do XIX wieku.

Dwaj niemieccy naukowcy dokonali odkrycia,

które dziś wydaje się oczywiste,

ale które pomogło w powstaniu teorii komórkowej.

Pierwszy to Matthias Schleiden,

botanik badający rośliny pod mikroskopem.

Po latach badań

odkrył, że każda roślina

składa się z komórek.

W tym czasie na drugim końcu Niemiec

Theodor Schwann

nie tylko badał komórki zwierzęce,

ale odkrył komórkę nerwową,
nazwaną jego imieniem,

wynalazł aparat oddechowy dla strażaków

i nosił odjazdowe bokobrody.

Badając komórki zwierzęce, odkrył,

że zwierzęta zbudowane są z komórek.

Natychmiast wysłał list,

bo nie było jeszcze Twittera,

do innych naukowców.

Rozpoczął współpracę z Schleidenem

nad teorią komórkową.

Kością niezgody

była trzecia część teorii,

według której komórki
powstają z istniejących komórek.

Schleiden nie podzielał tej opinii.

Uważał, że komórki powstają spontanicznie

z materii nieożywionej.

Dopiero Rudolph Virchow udowodnił,

że komórki powstają z istniejących komórek.

Odkrycie "pożyczył" bez zgody

od żydowskiego naukowca, Roberta Remaka,

z czego wynikła waśń

kolejnych dwóch naukowców.

Osad nazębny, wściekły Newton,

materia nieożywiona i komórki Schwanna

sprawiły, że teoria komórkowa

to ważna część biologii.

Czasem wiedza wydaje się nudna,

ale historia nauki jest fascynująca.

Jeśli coś nas nudzi,

szukajmy głębiej.

Na pewno odkryjemy niezwykłą historię.