David Christian : Lịch sử vĩ đại

Được hỗ trợ bởi những hình ảnh minh họa độc đáo, David Christian thuật lại toàn bộ lịch sử của vũ trụ , từ vụ nổ Big Bang đến mạng Internet , trong vòng 18 phút đầy thu hút.Đây là "Lịch sử vĩ đại " làm sáng tỏ góc rộng nhìn vào cuộc sống , con người và sự phức tạp , góp phần vào chia sẻ nhỏ bé của chúng ta về thời gian vũ trụ

Đầu tiên , đó là một đoạn video.

Vâng, đó là một quả trứng đang được đánh

Nhưng,khi bạn nhìn nó

Tôi hi vọng bạn sẽ bắt đầu cảm nhận được rằng

làm điều đó không khó

Bởi vì bạn có thể biết rằng điều gì đang xảy ra

Đó là quả trứng thì không thể tài nào khuấy được chính nó.

Và bây giờ bạn sẽ thấy lòng đỏ và lòng trắng đã được tách ra làm hai

Và tiếp theo chúng ta sẽ đổ lại thành một cái trứng

Và chúng ta điều biết tất cả những điều thuộc về mình

rằng đây không phải là cách mà vũ trụ vận hành

Qủa trứng được đánh là một chất đặc sệt ,đầy hương vị , nhưng đó chỉ là một chất bột đặt biệt .

Một quả trứng là một điều vừa xinh đẹp vừa phức tạp

và nó thậm chí còn có thể tạo ra nhiều điều phức tạp hơn thế nữa,

chẳng hạn như là những chú gà

Và chính chúng ta hiểu được rằng

vũ trụ không chuyển động

từ một chất đặc sệt đến sự phức tạp.

Thật sự,bản năng này

được phản ánh trong một trong những định luật cơ bản nhất của vât lý.

quy luật thứ hai của nhiệt động lực học , hay là quy luật của entropy

Điều đó nói một cách cơ bản rằng

khuynh hướng chung của vũ trụ là

chuyển động từ trật tự

và cấu trúc

đến cấu trúc của cấu trúc và trật tự

thực tế đối với chất bột đặc này

Và đó là lí do tại sao đoạn video này

có vẻ xa lạ

Nhưng chưa

hãy nhình xung quanh chúng ta

Chúng ta thấy được gì

là sự phức tạp gây sửng sốt

Eric Beinhocker ước tính rằng chỉ riêng thành phố New York

Có 10 triệu đầu lâu, hay là các hàng hoá khác biệt được giao dịch.

Con số này sẽ gấp hàng trăn lần

ở trên khắp hành tinh

Các loài này bị buôn bán bỏi loài người

Với dân số gần 7 tỉ người

Con người kết nối với nhau bởi buôn bán, đi lại và Internet

Trở thánh một hệ thống toàn cầu

mang tính đa dạng kỳ diệu

Vậy đây là một thách đố lớn

Trong vũ trụ

đượcđiều hành bởi định luật thứ hai của nhiệt động lực học

làm sao nó có thể

để tạo ra sự phức tạp như tôi đã miêu tả

Loại đa dạng được giới thiệu bởi các bạn và tôi

và trung tâm hội nghị

Vâng câu trả lời dường như là

vũ trụ có thể tạo ta sự đa dạng

nhưng rất khó khăn

Ở trong những chiếc túi,

xuất hiện cái mà bạn đồng nghiệp của tôi,Fred Spier,

gọi là "những điều kiện Goldilocks"

không quá nóng, cũng không quá lạnh,

chỉ thích hợp cho việc tạo ra sự đa dạng

Và những điều phức tạp hơn một chút xúât xuất hiện

Và nơi mà bạn có những điều phức tạp hơn

bạn có thể nhận được những điều phức tạp hơn

Và theo cách này ,việc xây dựng sự phức tạp

qua từng giai đoạn

Mỗi gian đoạn là huyền bí

bởi vì nó tạo ra ấn tượng về một điều gì đó hoàn toàn mới

xuất hiện hầu như từ những nơi không xác định trong vũ trụ

Chúng ta đề cập những khoảnh khắc lịch sử đó

như là những ngưỡng cửa

Và ở mỗi ngưỡng cửa

sẽ trở nên khó khăn hơn.

Những điều phức tạp trở nên mong manh,

và dễ vỡ hơn nữa,

Những điều kiện Goldilocks trở nên nghiêm ngặt hơn,

và trở nên khó khăn hơn

để tạo ra sự phức tạp.

Bây giờ chúng ta là những sinh vật cực kì phức tạp

dám liều lĩnh để biết về câu chuyện

vũ trụ tạo nên sự phức tạp như thế nào

bất chấp quy luật thứ hai

và tại sao sự phức tạp

lại có nghĩa là lỗ hổng

và dễ vỡ

Và đó chính là câu chuyện mà chúng ta sẽ nói trong lịch sử vĩ đại này

Nhưng để làm được nó , bạn có vài thứ cần làm

điều đó có thể là ngay lần đầu tiên, dường như là hoàn toàn không thể.

Bạn phải có một cuộc điều tra về toàn bộ lịch sử của vũ trụ.

Vậy chúng ta hãy cùng làm điều này.

(Cười)

Hãy bắt đầu bằng việc quay ngược thời gian

13,7 tỉ năm

để bắt đầu một thời đại.

Chẳng có gì ở quanh chúng ta cả.

Đó thậm chí không phải là thời gian hay không gian.

Bạn có thể tưởng tượng ra những điều tối tăm ,trống rỗng nhât

và đóng khối nó trong một gazillion

và đó là nơi mà chúng ta tồn tại.

Và sau đó thật bất ngờ ,

bang ! một tiếng nổ lớn .Một vũ trụ xuất hiện ,toàn bộ vũ trụ

Và chúng ta đã vượt qua ngưỡng cửa đầu tiên

Vũ trụ ở đây thật là nhỏ bé,nó nhỏ hơn cả một nguyên tử

Nó cực kì nóng

Nó chứa đựng mọi thứ trong vũ trụ ngày nay,

vì vậy bạn có thể tưởng tượng,nó đang vỡ ra,

và nó lan ra với một tốc độ đáng kinh ngạc.

Trước hết đó chỉ là một vết mực ,

nhưng những điều riêng biệt bắt đầu xuất hiện rất nhanh từ vết mực đó

Trong giây thứ nhất ,

chính năng lượng tự chuyển hoá vào những năng lượng riêng biệt

bao gồm cả điện từ và lực hấp dẫn

Và năng lượng làm cho mọi thứ khác trở nên khá bí hiểm

nó đông lại để tạo ra vật chất

những vi lượng sẽ tạo ra những proton

và những lepton bao gồm cả electron

Tất cả những điều này xảy ra ở những giây đầu tiên

Bây giờ chúng ta sẽ tiến đến 380.000 năm

Đó là lần thứ hai khi con người xuất hiện trên hành tinh này

Và bây giờ những nguyên tử đơn giản xuất hiện

của khí hidro và khí heli

Ngay lúc này tôi muốn dừng lại một chút

380.000 năm sau khi vũ trụ bắt đầu

bởi vì thật sự chúng ta biết khá nhiều

về vũ trụ trong giai đoạn này

chúng ta biết tất cả những điều trên là cực kì đơn giản

Nó bao gồm những đám mây lớn

của những phân tử khí hydro và khí heli

và chúng không có cấu trúc gì cả

Chúng thật sự là một loại chất đặc sệt thuộc về vũ trụ

Nhưng điều này không hoàn toàn đúng

Những nghiên cứu gần đây

bởi các vệ tinh như:WMAP

đã chỉ ra rằng thực sự chỉ có hững sự khác biệt nhỏ ỏ trong bối cảnh đó

Những gì bạn thấy ở đây

các khu vực màu xanh chỉ có khoảng 1/1000 so với mức độ lạnh

ở các khu vực màu đỏ.

Có những sự khác biệt rất nhỏ,

nhưng đó là đủ để vũ trụ có thể di chuyển tới

giai đoạn kế tiếp của việc tạo ra sự phức tạp.

Và ở đây nó hoạt động như thế nào.

Trọng lực có sức mạnh hơn cả.

khi có nhiều chất hơn

Vì vậy nơi mà bạn có thể nhận thấy những khu vực dày đặc hơn,

trọng lực bắt đầu kết lại thành những đám mây

từ những nguyên tử khí hydro và khí heli.

Cho nên chúng ta có thể tượng vũ trụ vỡ tan ra

thành một tỉ đám mây.

Và mỗi đám mây là đượcnén lại,

trọng lực trở nên mạnh hơn khi mật độ tăng lên,

nhiệt độ bắt đầu tăng lên ở giữa những đám mây,

và sau đó là ở trung tâm của mỗi đám mây,

nhiệt độ vượt qua ngưỡng nhiệt độ là

10 triêu độ

các proton bắt đầu nóng chảy,

đó là một sự giải phóng năng lượng lớn,

và bang ! một tiếng nổ vang lên

Chúng ta đã có những vì sao đầu tiên

Khoảng 200 triệu năm sau vụ nổ Bing Bang,

những vì sao bắt đầu xuất hiện khắp vũ trụ,

hàng tỉ vì sao

Và vũ trụ bây giờ trở nên thú vị

và phức tạp hơn

Những vì sao sẽ tạo nên những điều kiện Goldilocks

để vượt qua hai ngưỡng cửa mới

Khi những vì sao có kích thước rất lớn mất đi

chúng làm nhiệt độ trở nên nhiệt độ quá cao

đến nỗi các proton bắt đầu nóng chảy trong tất cả những sự kết hợp kì lạ

để hình thành nên tất cả các yếu tố của bảng tuần hoàn

Nếu ,giống như tôi, bạn đang đeo một chiếc nhẫn vàng

nó đã được luyện trong một vụ nổ sao băng

Cho nên bây giờ vũ trụ trở nên phức tạp hơn về phương diện hoá học

Và về phương diện hoá học nó làm cho vũ trụ trở nên phức tạp hơn

nó có khả năng tạo ra nhiều thứ hơn thế nữa

và điều gì sẽ xảy ra

đó là, xung quanh các mặt trời vừa hình thành ,

những ngôi sao vừa được hình thành

tất cả những yếu tố này kết hợp lại ,chúng xoay vòng xung quanh

năng lượng của ngôi sao chuyển động xung quanh chúng

chúng tạo nên những phần tử và bông tuyết

chúng tạo nên những hạt bụi nhỏ

chúng tạo ra những tảng đá và những hành tinh nhỏ

và cuối cùng chúng hình thành những hành tinh và mặt trăng

đó là hệ năng lượng mặt trời của chúng ta đã được hình thành như thế nào

cách đây 4,5 tỉ năm trước đây

Những hành tinhcủa đá giống như trái đất của chúng ta

dường như phức tạp hơn các vì sao

bởi vì chúng chứa đựng sự đa dạng lớn hơn của các vật chất

Như vậy chúng ta đã đi qua ngưỡng cửa thứ tư của sự phức tạp

Bây giờ , mọi thứ trở nên cứng hơn

Giai đoạn tiếp theo xuất hiện các thực thể

và trở nên dễ vỡ hơn,

vói mức độ tổn thương đáng kể,

nhưng chúng cũng có nhiều sự sáng tạo hơn

và có khả năng phát sinh ra sự phức tạp nhiều hơn nữa.

tất nhiên , tôi đang nói

về những cá thể sống

những cá thể này được tạo ra bởi chất hoá học

chúng ta là những hộp đa hoá chất khổng lồ.

Vì vậy chất hoá học bị thống trị bởi năng lượng điện từ

nó hoạt động thông qua những mảng tế bào nhỏ hơn cả trọng lực,

và điều này lý giải tại sao tôi và bạn

là nhỏ hơn so với các vì sao hay các hành tinh

Bây giờ những điều kiện hoá học lí tưởng là gì ?

Các điều kiện Goldilocks là gì ?

Vâng đầu tiên ,bạn cần có năng lượng

nhưng không quá nhiều

Bởi lẽ ở giữa trung tâm của vì sao , có quá nhiều năng lượng,

đến nỗi bất cứ nguyên tử kết hợp nào sẽ vỡ ra ngoài thêm một lần nữa

Nhưng cũng không quá ít

Không gian ở giữa những thiên hà, có quá ít năng lượng

đến nỗi những nguyên tử không thể kết hợp với nhau được

Tất cả những điều bạn cần chỉ là một khối lượng phù hợp

và những hành tinh mà nó chuyển hoá sẽ phù hợp

bởi vì chúng ở gần các vì sao ,nhưng không quá gần

Bạn cũng cần có sự đa dạng lớn của các yếu tố hoá học

và bạn cần chất lỏng như nước

Tại sao?

Vâng cũng như trong khí ,các nguyên tử chuyển động qua lại với nhau quá nhanh

đến nỗi chúng ta không thể giật mạnh lên

Trong các chất rắn ,

các nguyên tử mắc kẹt với nhau, chúng không thể chuyển động được.

Đối với các chất lỏng,

chúng có thể hành trình đi đâu đó và cuộn mình lại

và liên kết để hình thành những phân tử.

Bây giờ chúng ta sẽ tìm những điều kiện Goldilocks ở đâu?

Vâng những hành tinh thật vĩ đại

và trái đất ở giai đoạn sơ khai

đã hầu như là hoàn hảo

Đó là khoảng cách chính xác từ vì sao của nó

đến những đại dương mênh mông nước

Và sâu bên dưới những đại dương đó

tại các vết nứt của lớp vỏ Trái Đất

bạn sẽ thấy sự bốc nhiệt từ bên trong Trái đất

và bạn vùa nhận được những yếu tố của sự đa dạng vĩ đại

Vì vậy tại những lỗ thông hơi ở đại dương sâu thẳm

chất hoá học tuyệt vời bắt đầu xuất hiện

và các nguyên tử đã kết hợp trong tất cả các loai kết hơp kì lạ

Nhưng tất nhiên ,cuộc sống là đa dạng hơn

so vói các chất hoá học kì lạ

Làm thế nào bạn có thể ổn định

những phân tử khổng lồ này

đó dường như có thể làm được

Vâng đây là nơi mà cuộc sống đua ra

một thủ thuật hoàn toàn mới

Bạn không thể ổn định từng cá thể

bạn chỉ ổn định mẫu đó

điều mà mang đến thông tin

và bạn cho phép mẫu đó tự sao chép chính nó

Và DNA ,tất nhiên

là phân tử tuyệt vời

bởi nó chứa đựng thông itn

Bạn sẽ làm quen với các chuỗi xoắn kép của DNA

Mỗi bậc thang bao gồm thông tin

Vì vậy DNA lưu trữ thông tin

về cách hình thành sinh vật

và DNA còn sao chép chính nó

Nó sao chép

và phân tán các khuôn mẫu qua các đại dương

khi thông tin lan rộng

chú ý rằng thông tin đã trở thành một phần của câu chuyện chúng ta

Mặc dù vẻ đẹp thật sự của DNA

nằm trong sự khoong hoàn hảo của nó

khi nó tự sao chép

khi trong hàng tỉ bâc thang

có khuynh hướng có lỗi

và điều này có nghĩa là

thực chất DNA là kiến thức

Nó đang tích luỹ những cách mới trong việc tạo ra các sinh vật

bởi vì xuất hiện lỗi

Do đó DNA là kiến thức

Và nó đang tạo ra sự đa dạng và sự phức tạp lớn hơn

chúng ta có thể thấy điều này xãy ra hơn 4 tỉ năm qua

Vì hầu hết khoảng thời gian của cuộc sống trong thời gian đó trên trái đất

sinh vật đã khá đơn giản

chỉ một tế bào

nhưng chúng có sự đa dạng rất lớn

và bên trọng là sự phức tạp

sau đó khoảng 600 đến 800 triệu năm cách đây

các sinh vật đa bào xuất hiện

chúng ta có nấm , cá

cây cối

lớp lưỡng cư, bò sát

và sau đó là khủng long

Thỉnh thoảng xuất hiện các thảm hoạ

cách đây 65 triệu năm

Một hành tinh nhỏ đổ bộ trên trái đất

gần Yucatan Peninsula

tạo ra các điều kiện tương đương với điều kiện của một cuộc chiến hạt nhân

khi khủng long tuyệt chủng

Điều tồi tệ cho khủng long

nhung là tin vui cho tổ tiên của chúng ta

họ phát triển hưng thịnh

ở nhũng nơi được để lại bởi khủng long

Và con người chúng ta

là một phần của xung tiến hoá sáng tạo

bắt đầu cách đây 65 triệu năm

với cuộc đổ bộ của một tiểu hành tinh

Con người xuất hiện cách đây khoảng 200.000

Và tôi tin chúng ta đang bước đến

như là một ngưỡng cửa của câu chuyện lịch sử vĩ đại này

Để tôi giải thích lí do tại sao

Chúng ta đã thấy rằng DNA học được trong một phương chiều nào đó

nó tích lũy thông tin

Nhưng nó là quá chậm

DNA tích lũy thông tin

thông qua những sai sót ngẫu nhiên

một trong số đó chỉ xảy ra để tiến hành công việc

Nhưng DNA đã thật sự phát sinh ra một cách tiến hóa nhanh hơn

nó đã tạo ra những cá thể sống có não bộ

và những cá thể đó có thể nghiên cứu trong thời gian thực tế

Chúng thu thập thông tin , chúng nghiên cứu

Có một điều đáng buồn là

khi chúng chết đi .những thông tin đó cũng biến mất theo chúng

Hiện taị điều gì tạo nên sự khác biệt của con người

đó chính là ngôn ngữ của loài người

Chúng ta đã được ban cho một hệ thống ngôn ngữ , một hệ thống giao tiếp

rất mạnh mẽ và chính xác

đến nỗi chúng ta có thể chia sẻ những gì chúng ta học được với một sự chính xác

rằng nó có thể tích lũy thông tin trong bộ nhớ tổng hợp

Và điều này có nghĩa rằng

nó có thể tồn tại lâu hơn các cá thể nghiên cứu những thông tin đó

và nó có thể tích lũy từ thế hệ này qua các thế hệ khác

Và đó là lí do tại sao chúng ta là một loài rất sáng tạo

và đầy quyền lực

và đó là lý do tại sao chúng ta có một lịch sử

Chúng ta dường như là loài duy nhất trong bốn tỉ năm

để có tài năng này

tôi gọi đây là khả năng

nghiên cứu tổng hợp

Đó là điều tạo nên sự khác biệt giữa chúng ta

Chúng ta có thể thấy điều này trong công cuộc nghiên cứu

trong những giai đoạn sớm nhất của lịch sử loài

Chúng ta tiến hóa như một loài

trên những vùng thảo nguyên châu Phi

nhưng sau đó bạn có thể thấy sự di cư của loài người đến những môi trường mới

đến các miền sa mạc , khu rừng rậm

vào thời kì băng hà lãnh nguyên của Siberia

với môi trường khắc nghiệt

sang châu Mỹ ,châu Úc

Mỗi lần di cư liên quan đến việc nghiên cứu

nghiên cứu những phương cách mới để khai thác môi trường

những phương cách mới để làm quen với môi trường xung quanh

Sau đó cách đây 10.000 năm

đã khám phá ra được sự thay đổi bất ngờ của khí hậu toàn cầu

với sự kết thúc của kỉ băng hà cuối cùng

con người học được cách trồng trọt

Nông nghiệp là nguồn năng lượng có sản lượng cao

Và khám phá ra rằng năng lượng ,

quần thể người được nhân rộng

Xã hôi loài người trở nên rộng lớn hơn ,dày đặc hơn

và được kết nối với nhau nhiều hơn

Và sau đó cách đây khoảng 500 năm

con người bắt đầu liên kết với toàn cầu

thông qua tàu thủy ,tàu điện

qua điện báo , Internet,

cho đến khi chúng ta dường như hình thành được

một bộ não toàn cầu

của gần như bảy tỉ cá thể

Và bộ não đó đang học với tốc độ chóng mặt

Và cách đây 200 năm ,những thứ khác đã xảy ra

chúng ta đã gặp được một nguồn năng lượng khác đầy may mắn

trong những nhiên liệu hóa thạch

Vì vậy những nguồn nguyên liệu hóa thạch và nghiên cứu tổng hợp cùng với nhau

giải thích sự phức tạp đáng kinh ngạc

mà chúng ta thấy xung quanh mình

Vì vậy , ở đây chúng ta

quay trở về với trung tâm qui ước

Chúng ta đang ở trong một cuộc hành , một cuộc hành trình trở về

của 13,7 tỉ năm

Tôi hi vọng bạn đồng ý rằng đây là một câu chuyện đầy sức ảnh hưởng

Và đó là câu chuyện mà ở đó con người

đóng một vai trò đáng ngạc nhiên và sáng tạo

Nhưng nó cũng tồn tại những cảnh báo nguy hiểm

Việc nghiên cứu tổng hợp là một động lực rất , rất mạnh mẽ ,

và điều đó không rõ ràng

rằng con người chúng ta chịu trách nhiệm với nó .

Tôi nhớ rất rõ như một đứa trẻ lớn lên ở nước Anh

sống qua cuộc khủng hoảng tên lửa Cuban

Chỉ trong vòng một vài ngày

toàn bộ sinh quyển

dường như đã ở trên bề mặt của sự hủy diệt

Và những vũ khí giống nhau vẫn còn đó

và họ vẫn còn vũ trang

Nếu chúng ta tránh cái bẫy đó

thì những thứ khác đang đợi chúng ta

Chúng ta đang đốt cháy những nhiên liệu hóa thạch với một tốc độ như vậy

chúng ta dường như làm suy yếu những điều kiện Goldilocks

làm cho nó có thể là những nền văn minh nhân loại

để phát triển mạnh trong vòng mười năm qua

Vì vậy điều mà lịch sử vĩ đại có thể làm

là chỉ cho chúng ta thấy bản chất của sự phức tạp và mong manh của mình

và những nguy hiểm mà chúng ta đang đối mặt

nhưng nó cũng chỉ cho chúng ta thấy rằng

sức mạnh của chúng ta cùng với việc nghiên cứu tổng hợp

Và bây giờ , cuối cùng là ,

đây là điều tôi muốn

Tôi muốn cháu trai Daniel của tôi

và bạn của nó cùng thế hệ của nó

trên toàn thế giới

biết được câu chuyện lịch sử to lớn này

và hiểu nó một cách sâu sắc

cho chúng hiểu rằng

cả những thách thức mà chúng ta đang đối mặt

và cả những cơ hội mà chúng ta có

Và đó là lí do tại sao nhóm chúng tôi

đang xây dựng một giáo trình trực tuyến miễn phí

trong lịch sử vĩ đại

dành cho học sinh trung học trên toàn thế giới

Chúng tôi tin rằng lịch sử vĩ đại

sẽ là một công cụ trí tuệ sáng tạo cho họ

khi Daniel và thế hệ của nó

đối mặt với những thách thức lớn

và cũng như các cơ hội rộng mở

phía trước chúng ở ngưỡng cửa thứ ba

trong lịch sử của hành tinh xinh đẹp của chúng ta

Cám ơn sự quan tâm của các bạn

(Tiếng vỗ tay)