Dlaczego mózg ośmiornicy jest niesamowity? - Cláudio L. Guerra

Zobacz pełny wykład: http://ed.ted.com/lessons/why-the-octopus-brain-is-so-extraordinary-claudio-l-guerra

Ośmiornice potrafią rozwiązywać zagadki, uczyć się przez obserwację, a nawet używać narzędzi - dokładnie tak, jak ludzie. Ich inteligencja jest zdumiewająca, szczególnie, że pochodzi ze struktury biologicznej zupełnie innej niż nasza. Cláudio L. Guerra przygląda się niesamowitemu mózgowi tych stworzeń.

Wykład: Cláudio L. Guerra, animacje: Cinematic.

Co może mieć wspólnego
ośmiornica z człowiekiem?

Przecież nie ma płuc ani kręgosłupa,

a po angielsku nawet liczby mnogiej.

Potrafi za to rozwiązywać zagadki,

uczyć się przez obserwację,

a nawet używać narzędzi

tak, jak inne znane zwierzęta.

Ich inteligencja jest zdumiewająca,

szczególnie, że pochodzi
ze struktury biologicznej

zupełnie innej niż nasza.

Około 200 rodzajów ośmiornic

to mięczaki z gromady głowonogów.

po grecku "cephalopoda".

Ich głowy zawierają

imponująco duży mózg,

którego stosunek do ciała jest taki,

jak u innych inteligentnych zwierząt,

a złożony układ nerwowy
ma prawie tylu neuronów, co psa.

Ale zamiast koncentrować się w mózgu,

500 milionów neuronów
tworzy sieć skupisk komórek nerwowych

uporządkowanych w 3 prostych strukturach.

Główna część mózgu
zawiera jedynie 10% neuronów,

podczas gdy 2 wielkie ośrodki wzroku
zawierają ich 30%.

Pozostałe 60% przypada na macki,

co u człowieka oznaczałoby
ramiona z własnym mózgiem.

Teraz robi się jeszcze ciekawiej.

Ciało kręgowców takich, jak my,
ma sztywny szkielet i stawy,

które umożliwiają nam ruch.

Jednak nie wszystkie ruchy są dozwolone:

nie da się zgiąć kolana w drugą stronę

albo przedramienia w połowie.

Głowonogi natomiast
w ogóle nie mają kości,

co pozwala im zginać kończyny
w każdym miejscu i kierunku.

W efekcie sposób,
w jaki poruszają mackami

w niemalże nieskończonej liczbie
przeróżnych kombinacji

nie przypomina niczego, co znamy.

Wyobraźcie sobie proste zadanie,
jakim chwytanie i jedzenie jabłka.

Ludzki mózg ma
neurologiczną mapę ciała.

Na widok jabłka

część mózgu odpowiedzialna za motorykę
aktywuje odpowiednie mięśnie,

co pozwala ci wyciągnąć rękę,

chwycić jabłko,

zgiąć staw łokciowy

i włożyć jabłko do ust.

Dla ośmiornicy
proces ten wygląda inaczej.

Zamiast mapy ciała,

mózg głowonoga
posiada biblioteczkę zachowań.

Na widok jedzenia mózg ośmiornicy

nie aktywuje konkretnej części ciała,

lecz behawioralną reakcję chwytania.

Sygnał mknie przez sieć neuronów,

zostaje odebrany przez macki

i inicjuje wykonanie ruchu.

Jak tylko macka dotyka jedzenia,

fala, która aktywowała ruch,
wraca z macki do "bazy".

podczas gdy macka
wysyła kolejny sygnał z bazy.

Sygnały spotykają się w połowie drogi
między jedzeniem a początkiem macki,

wyznaczając tym samym miejsce zgięcia.

W praktyce oznacza to,
że każda z ośmiu macek

może w zasadzie myśleć samodzielnie.

To daje jej tą niesamowitą
giętkość i kreatywność,

w obliczu nowej sytuacji lub problemu,

niezależnie czy chodzi o otwarcie
butelki z jedzeniem,

ucieczkę z labiryntu,

poruszanie się w nowym otoczeniu,

zmianę tekstury czy koloru skóry,
by wtopić się w otoczenie,

czy nawet udawanie innych stworzeń,
by odstraszyć wroga.

Możliwe, że głowonogi
rozwinęły kompleksowe mózgi

na długo przed pokrewnymi nam kręgowcami.

Ale inteligencja ośmiornic
jest potrzebna nie tylko im.

Ich kompletnie różny od naszego
system nerwowy i autonomiczne myślenie

zainspirowały badania

nad tworzeniem elastycznych robotów
z miękkich materiałów.

A badanie, jak inteligencja pojawia się
wzdłuż tak rozbieżnej ścieżki ewolucyjnej

pozwoli nam zrozumieć więcej na temat
inteligencji i świadomości w ogóle.

Kto wie, jakie inne
formy inteligencji są możliwe

lub jak przetwarzają otaczający je świat.