< Return to Video

زهر در برابر سم: چه فرقی دارند؟ - رز اولت

  • 0:07 - 0:08
    ترجیح میدهید
  • 0:08 - 0:12
    یک مار زهردار شما را نیش بزند
    یا یک قورباغه سمی را لمس کنید؟
  • 0:12 - 0:13
    صبر کنید، به هر حال
  • 0:13 - 0:16
    تفاوت سم و زهر در چیست؟
  • 0:16 - 0:17
    بیایید فرض کنیم که از بخت بد
  • 0:17 - 0:20
    یک مار زنگی شما را نیش زده است.
  • 0:20 - 0:21
    وقتی که گازتان میگیرد،
  • 0:21 - 0:22
    مار زهر خود را از کیسههای کوچکی
  • 0:22 - 0:23
    که پشت چشمش قرار دارند،
  • 0:23 - 0:26
    از طریق دندانهایش
    به بدن شما تزریق میکند.
  • 0:26 - 0:28
    بعد از آن زهر در جریان خون شما حرکت میکند
  • 0:28 - 0:29
    و به تمام بدن شما میرسد.
  • 0:29 - 0:31
    در اکثر موارد، زهر مار
    حاوی نوروتوکسین است،
  • 0:31 - 0:33
    پروتئینی که میتواند
    هر کار ناجوری را انجام دهد
  • 0:33 - 0:36
    مثلا سوزشی غیر قابل کنترل
    در ماهیچههایتان به وجود بیاورد،
  • 0:36 - 0:38
    یا باعث ترکیدن سلولهای خون شما شود،
  • 0:38 - 0:39
    و شما را کاملا بی حس کند.
  • 0:39 - 0:40
    اما ممکن است خوش شاس باشید!
  • 0:40 - 0:42
    مارها همیشه هم بر این تصمیم نیستند
  • 0:42 - 0:43
    که شما ارزش نیش زدن را دارید.
  • 0:43 - 0:45
    در واقع بین ۲۰ تا ۸۰ درصد نیشهای مار
  • 0:45 - 0:46
    «نیش خشک» نامیده میشوند،
  • 0:46 - 0:49
    که در واقع مار تلاش دارد بدون کشتن شما
  • 0:49 - 0:50
    پیامی را برساند.
  • 0:50 - 0:52
    میدانید، تولید زهر از نظر انرژی و منابع
  • 0:52 - 0:53
    برای مار هزینه بر است،
  • 0:53 - 0:56
    و آنها دوست ندارند برای یک نیش
    اخظار دهنده زهرشان را هدر بدهند.
  • 0:56 - 0:57
    از طرف دیگر،
  • 0:57 - 0:58
    وقتی صحبت از سم باشد،
  • 0:58 - 1:00
    هیچ نیش اخطاری وجود ندارد.
  • 1:00 - 1:01
    اگر یک قورباغه دارت سمی را بردارید
  • 1:01 - 1:03
    تا رنگهای زیبای حظ ببرید،
  • 1:03 - 1:06
    تمام دستتان را به سمی مرگبار
  • 1:06 - 1:07
    آغشته کردهاید.
  • 1:07 - 1:08
    که با نفوذ آن به پوست
  • 1:08 - 1:10
    سم در جریان خون شما حرکت میکند،
  • 1:10 - 1:12
    و شروع به مداخله در سیستم عصبی شما میکند،
  • 1:12 - 1:14
    و از منقبض شدن ماهیچهها جلوگیری میکند.
  • 1:14 - 1:16
    در صورت رسیدن سم قورباغه به قلب،
  • 1:16 - 1:18
    ممکن است موجب توقف آن شود.
  • 1:18 - 1:19
    تفاوت بین سم و زهر
  • 1:19 - 1:22
    اساسا در نحوه انتقال آنها است.
  • 1:22 - 1:24
    سم باید استنشاق، جذب یا خورده شود.
  • 1:24 - 1:27
    زهر باید به درون زخم تزریق شود.
  • 1:27 - 1:29
    از نظر شیمیایی، زهر و سم
  • 1:29 - 1:31
    هر دو سمی تلقی میشوند،
  • 1:31 - 1:33
    پس نیش یک مار زهری است.
  • 1:33 - 1:36
    و قورباغه دارت سمی است.
  • 1:36 - 1:38
    عنکبوت منزوی قهوهای زهری است.
  • 1:38 - 1:41
    ماهی بادکنکی سمی است.
  • 1:41 - 1:43
    و بعضی ترکیبات میتوانند در یک حیوان سم
  • 1:43 - 1:45
    و در دیگری زهر باشند.
  • 1:45 - 1:49
    تترودوکسین ترکیبی شیمیایی است
    که ۱۰٫۰۰۰ بار سمی تر از سیانور است،
  • 1:49 - 1:50
    و در ماهی بادکنکی وجود دارد،
  • 1:50 - 1:52
    و آن را سمی میکند.
  • 1:52 - 1:54
    همچنین در هشتپای حلقه آبی مرگبار
    هم یافت میشود،
  • 1:54 - 1:56
    که زهر را به وسیله نیش منتقل میکند.
  • 1:56 - 2:00
    بعضی حیوانات حتی میتوانند
    هم سمی و هم زهری باشند.
  • 2:00 - 2:02
    برای مثال مار ببری آسیایی را نطر بگیرید.
  • 2:02 - 2:04
    نه تنها در نیشهای خود زهر دارد
  • 2:04 - 2:05
    بلکه سموم وزغهای سمی
  • 2:05 - 2:07
    که میخورد را جذب میکند،
  • 2:07 - 2:09
    آن سم را بوسیله غدد مخصوص
  • 2:09 - 2:11
    موجود بر روی گردنش ترشح میکند،
  • 2:11 - 2:13
    که او را سمی هم میکند.
  • 2:13 - 2:15
    دانشمندان همواره در حال کشف
    حیوانات سمی جدیدی هستند
  • 2:15 - 2:18
    که سموم را از راههای عجیب
    و جالب به کار میگیرند.
  • 2:18 - 2:19
    محققان اخیرا اولین
  • 2:19 - 2:21
    سخت پوستان سمی را کشف کردهاند.
  • 2:21 - 2:23
    از میان ۷۰٫۰۰۰ گونه سخت پوست کشف شده،
  • 2:23 - 2:25
    تنها این رمیپد کوچک سمی است.
  • 2:25 - 2:28
    اسپلیونکتوس تولومنسیس دریافت
  • 2:28 - 2:29
    چطور ترکیبی سمی درست کند
  • 2:29 - 2:32
    و آن را با نیشهای کوچکش منتقل کند.
  • 2:32 - 2:35
    دانشمندان هنوز از نحوه
    عملکرد این زهر مطمئن نیستند،
  • 2:35 - 2:37
    اما گمان میکنند که موجب سوزش مکرر
  • 2:37 - 2:39
    دستگاه عصبی قربانی از همه جا بی خبر میشد
  • 2:39 - 2:41
    تا او را فلج کند.
  • 2:41 - 2:43
    سپس رمپیدیای کوچک نزدیک میشد،
  • 2:43 - 2:45
    پوشش خارجی قربانی را حل میکرد
  • 2:45 - 2:47
    و مایعات درون بدنش را میمکید.
  • 2:47 - 2:50
    اما زهر و سم همیشه هم بد نیستند.
  • 2:50 - 2:52
    برای هزاران سال انسانها به دنبال راهی
  • 2:52 - 2:54
    برای استفاده از ترکیبات سمی
    برای اهداف خوب بودهاند.
  • 2:54 - 2:56
    امروزه انواع مختلفی از دارو وجود دارد
  • 2:56 - 2:57
    که از سموم به دست میآیند.
  • 2:57 - 3:00
    از سم حلزون مخروطی
    به عنوان مسکن استفاده میشود.
  • 3:00 - 3:03
    از بسیاری از گیاهان سمی برای درمان همه چیز
  • 3:03 - 3:05
    از مالاریا گرفته تا تپش ناموزون قلب
    استفاده میشود.
  • 3:05 - 3:07
    و شاید روزی از زهر عقرب هم برای
  • 3:07 - 3:08
    درمان بیماریهای قلبی استفاده شود.
  • 3:08 - 3:11
    خوب اگر چیزی شما را نیش زد
    یا مسمومتان کرد چه کار باید بکنید؟
  • 3:11 - 3:13
    هیچ کدام از کارهایی که
  • 3:13 - 3:15
    در اینترنت یا فیلمها
    دیدهاید را امتحان نکنید!
  • 3:15 - 3:17
    سعی نکنید حیوانی که نیشتان زده را
  • 3:17 - 3:18
    بگیرید و از بین ببرید،
  • 3:18 - 3:21
    و از شریان بند یا چاقو
    بر روی زخمتان استفاده نکنید.
  • 3:21 - 3:24
    و از همه مهم تر، نترسید!
  • 3:24 - 3:27
    آرامش خود را حفظ کنید،
    و در جستجوی مراقبت پزشکی باشید.
  • 3:27 - 3:28
    درمان در بیشتر موارد
  • 3:28 - 3:31
    به گونه حیوانی که با آن
    برخورد کردهاید بستگی دارد.
  • 3:31 - 3:32
    اما اگر تفاوت بین سم و زهر را
  • 3:32 - 3:33
    فراموش کنید،
  • 3:33 - 3:34
    و به امداد گران بگویید
  • 3:34 - 3:36
    یک افعی شما را مسموم کرده است،
  • 3:36 - 3:41
    احتمالا شما را میبخشند
    و به هر حال درمانتان میکنند.
Title:
زهر در برابر سم: چه فرقی دارند؟ - رز اولت
Description:

درس کامل در: http://ed.ted.com/lessons/venom-vs-poison-what-s-the-difference-rose-eveleth

ترجیح می‌دهید یک مار زنگی زهر دار شما را نیش بزند یا به یک قورباغه دارت سمی دست بزنید؟ هر چند هر دو این حیوانات می‌توانند برای انسان بسیار خطرناک باشند، اما آنها سم خطرناک خود را از راههای متفاوتی منتقل می‌کنند. رز اولت تفاوت بین سم و زهر را روشن می‌کند (و بیان می‌کند که چرا شما نباید هیچ کدام را آنطور که در فیلم‌ها دیده‌اید درمان کنید).
درس از رز اولت، انیمیشن از تد آموزشی.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:56

Persian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.