Dlaczego płaczemy? Trzy typy łez - Alex Gendler

Obejrzyj pełną wersję na http://ed.ted.com/lessons/why-do-we-cry-the-three-types-of-tears-alex-gendler

Bez względu na to czy płaczemy przy smutnych filmach, krojeniu cebuli, czy całkowicie mimowolnie, łzy produkowane są bez przerwy. Alex Gendler śledzi szczególnie łzawy dzień w życiu Iris (z ang. tęczówka), by przyjrzeć się trzem typom łez: podstawowym, odruchowym i emocjonalnym.

Lekcja: Alex Gendler, animacja: The Moving Company Animation Studio.

Jest to historia
o dziewczynie imieniem Iris.

Iris jest bardzo wrażliwa.

Tak bardzo, że zawsze jest we łzach.

Płacze, kiedy jest smutna,

szczęśliwa

lub gdy coś ją rozzłości.

Jej specjalne gruczoły produkują łzy,

które spływają do tak zwanych
punktów łzowych.

Iris płacze tak mocno,

że dziennie wylewa 280 ml łez,

ponad 13 litrów rocznie.

Jeśli przyjrzysz się jej uważnie,

zauważysz, że płacze bez przerwy.

Łzy podstawowe,
które nieustannie produkuje

tworzą cienką trzy-warstwową powłokę,

która chroni Iris przed kurzem i brudem.

Pierwsza z nich to warstwa śluzowa,

która utrzymuje pozostałe warstwy na oku.

Środkowa warstwa wodnista

zapewnia tęczówce stałe nawilżenie,

odprowadza ciała obce,

i chroni powierzchnię rogówki
przed uszkodzeniami.

I wreszcie zewnętrzna warstwa lipidowa,

która dzięki zawartym w niej tłuszczom

wygładza powierzchnię filmu łzowego,

co zapewnia wyraźny obraz
i zapobiega wysychaniu.

W ciągu dnia,

Iris nawet nie zauważa
działania łez podstawowych,

w czym cała rzecz.

Ale pewnego dnia spotyka Cebulkę

i natychmiast ulega jej czarowi.

Cebulka wygląda pięknie
w fioletowym mundurku

i cudownie pachnie.

Iris zaprasza ją do siebie na obiad,

ale kiedy wchodzą do domu

i Cebulka ściąga marynarkę,

staje się rzecz okropna.

Powstaje reakcja chemiczna,

w której sulfotlenki
odpowiedzialne za przyjemny zapach

przechodzą w kwas sulfonowy,

który następnie zmienia się
w paskudną substancję,

S-tlenek tiopropanalu.

Gaz szczypie Iris,

która nagle zaczyna
niepohamowanie szlochać.

Są to łzy odruchowe,
różniące się od podstawowych

do których Iris jest przyzwyczajona.

Ich zadaniem jest
wymywanie szkodliwych substancji,

więc uwalnianie są
w znacznie większych ilościach,

a ich warstwa wodnista
zawiera więcej przeciwciał,

by zatrzymać wszelkie mikroorganizmy

usiłujące dostać się do środka oka.

Iris i Cebula są niepocieszone.

Zrozumiały, że ich związek się nie uda.

Iris będzie płakać za każdym razem,

kiedy Cebulka ściągnie mundurek.

Muszą więc zakończyć znajomość.

Kiedy tylko Cebulka wychodzi,

Iris przestaje płakać,

po czym natychmiast zaczyna na nowo.

Tym razem nie są to łzy odruchowe,

ale emocjonalne.

Silne emocje, takie jak
smutek lub szczęście,

mogą prowadzić
do niebezpiecznej utraty kontroli.

Łzy emocjonalne

mają za zadanie ustabilizować nastrój

tak szybko, jak to możliwe.

Działają podobnie
jak inne reakcje fizyczne:

podwyższony rytm serca

i spowolnione oddychanie.

Jednak naukowcy nadal nie są pewni

jak dokładnie pomagają łzy emocjonalne.

Być może, jest to odruch społeczny

dla okazania współczucia lub uległości.

Niektóre badania udowodniły,

że łzy emocjonalne zawierają
wyższy poziom hormonów stresu

takich jak ACTH i enkefaliny,

i wyższy poziom endorfin
i naturalnych substancji przeciwbólowych.

Zatem, łzy emocjonalne uspokajają Iris

oraz sygnalizują innym
jej stan emocjonalny.

Przykro nam, że nie wyszło ci z Cebulką,

ale nie martw się.

Tak długo, jak twoje trzy rodzaje łez

zapewniają ci balans i zdrowie,

wszystko będzie dobrze.

Zobaczysz.