Nano | $NANO | In Block Lattice We Trust!

Herkese merhaba!

Bazılarınızın bildiği gibi,
Daha önceki videolarımda
IOTA'yı incelemiştim.

ve her ne kadar videoda
sunduğum bilgilerin

tarafsız ve dürüst
olduğunu düşünsem de

topluluk tarafından beğenilmediğini
görünce şaşırmıştım.

Tam da bu zamanlarda
şuan NANO olarak bilinen

Raiblocks adlı bir proje
ciddi oranda dikkat çekmeye başladı.

Bu proje dikkatimi çekti,
Çünkü, blockchain teknolojosine karşı

riski azaltmak için
potansiyel olarak kullanılabilecek olan

DAG (çapraz blok) teknolojisi ilgimi çekmişti.
Bunun yanı sıra,

NANO'nun DAG teknolojisini IOTA'da
farklı şekilde kullanması da hoşuma gitti.

Dolayısıyla bu videoda,
başlıktan da anlayabileceğiniz gibi

NANO'yu inceleyeceğim.

Önceden adının Raiblocks
olduğunu az önce kısaca belirtmiştim.

bilmeyenler için
resmi olarak marka değişikliği yapıldığını

ve artık tamamen NANO
olarak adlandırıldığını belirtmek istedim.

Şimdi biraz projenin tarihçesine inelim.

Colin LeMahieu NANO projesinin kurucusu

ve aynı zamanda baş geliştiricisidir.

Projenin orijinal tanıtım belgelsi (whitepaper)
ve ilk beta sürümü

2014 yılının Aralık ayında yayınlandı.

Şaşırtıcı şekilde bu,
NANO'nun DAG teknolojisini

kullanmaya başlayan ilk kripto paralardan
biri olduğu anlamına geliyor.

Dikkate değer diğer projelerden bazıları
Byteball ve IOTA'dır,

ancak bunlara
daha sonra değineceğim.

Bu özelliği benim çok dikkatimi çekti,
bunun en büyük sebebi

Raiblock, veya NANO'nun sanki birdenbire
ortaya çıkmış olduğunu düşünmemdi.

Ve projenin 2014 yılından beri
devam ettiğini öğrenince

daha da çok ilgimi çekti.

Proje, başlangıcından sonra,

ağın (network) çevrimiçi
olduğu ilk zamanlarda

çok az gelişim gösterdi.

Bunun yanı sıra bazı teknik
sorunlarla da karşılaşıldı.

Bir noktada, Colin
kişisel sebeplerle

projenin gelişimi ile ilgili
çalışmayı bıraktı.

Daha sonra 2016-2017 arasında
komünitedeki insanlar

projeyi ileriye taşımak için
bir araya gelmeye başladı.

Ve esasında NANO musluğu da
bu şekilde ortaya çıktı.

Komünite üyelerinden biri,
bu musluk fikrini ortaya attı

çünkü bunun, insanlara
en az sorumluluk ile

Raiblocks dağıtmak için
iyi bir yol olduğunu düşündüler.

Bu kişi aynı zamanda musluğu
yönetmek için gönüllü oldu.

Bu noktada projenin gelişimi
yeniden ivme kazandı

ve bu andan itibaren projeye
katılan destekçi sayısı her
geçen gün arttı.

Tüm bunlar bizi
NANO'da gördüğümüz

büyük ivme ve büyümenin
yaşandığı günümüze getirdi.

Biraz dağıtımdan bahsedelim.

Diğer birçok projenin aksine,

NANO herhanig bir ICO (ilk coin arzı) yapmadı.

İlk dağıtım, musluk adı verilen

çevrimiçi "mining" mekanizması
aracılığı ile yapıldı.

Bu esasen,
bir web sayfasında

çözeceğiniz bir Captcha karşılığında,
ödül olarak

küçük miktardaki coin
almanızdan ibaretti.

Bu tarz musluklar,
Kripto para hareketinin başlangıcında
oldukça popülerdi.

Bu yöntem insanlara
herhangi bir sorumluluk altına girmeden

veya Müşterini Tanı (KYC)
gereksinimlerine takılmadan

projelere dahil olma ve bunların
bir kısmına sahip olma imkanı tanıdı.

NANO ilk çıktığında önceden "mine" edilmiş
ve mevcut tüm "coin"ler
başlangıç cüzdanında saklanmıştı.

ve bu başlangıç cüzdanına ait
gizli anahtar

anahtarı Colin'de bulunan bir
banka kasasında tutuluyordu.

Musluk aracılığı ile
dağıtım devam ettikçe

Colin düzenli aralıklarla
banka kasasına gidip

gizli anahtarı kasadan alıp,
musluğa fon aktarmak için

ilgili cüzdana transfer yapıp,

gizli anahtarı banka kasasına
geri koyuyordu.

Musluk mekanizması oldukça
fazla sayıda insana ulaşmayı başardı.

Takımın tahminine göre
yaklaşık 330.000 hesap
musluğa erişim sağladı.

Bu hesapların çoğu
Venezuela, Filipinler ve Kore
gibi ülkelerde bulunuyordu.

Musluk haklı olarak oldukça popüler oldu
ancak

her güzel şey gibi
onunda sonu gelmişti.

İnsanların musluktan
NANO toplayıp

bunları anında borsalarda
satmalarıyla ilgili bir sürü problem
ortaya çıktı.

Bunlar borsalarda
satış için çok fazla baskı oluşturup
fiyatın düşük kalmasına sebep oldu.

Ayrıca musluk defalarca
"hack"lenmeye çalışıldı ve bu

NANO geliştiricilerinin, projeye
vakit ayırmak yerine

vakitlerinin çoğunu
musluğu işler durumda tutmaya
ayırmalarına sebep oldu

Ayrıca, Cryptopia, mususluk
kullanıcılarının borsa destek birimlerine

karşı kötü davranışları sebebiyle,
NANO'yu işlemden kaldırmıştı.

Ancak eninde sonunda Mercatox
ve BitGrail'de listelenmeyi başardılar.

Ancak ne yazık ki,
musluk ile ilgili olarak

yaşadıkları tüm
sorunlar yüzünden

Musluğu erken kapatmaya
karar verdiler.

NANO'nun toplam orijinal
sirkülasyon adedinin

sadece yaklaşık %39'u
şuan piyasada bulunuyor.

Bunu takiben, başlangıç
hesap ve cüzdan adresi ile

musluk adresini herkese
aleni olarak açıkladılar.

Bu şekilde komünitede
tam bir şeffaflık oluşturuldu.

bu adresleri sizin de
görebilmeniz için aşağıda
açıklamalar bölümüne koyacağım

Projenin başlangıcındaki
NANO "coin"lerinin

hiçbiri saklanmamıştır
ve şu an sirkülasyonda olan

NANO'nun tamamı
toplamda dağıtımı yapılacak olanın
tamamıdır.

Teknoloji ile ilgili olarak,

NANO, güvene ihtiyaç duymayan,
düşük bekleme süreli üçüncü jenerasyon
bir kripto paradır.

ve normal blockchain kullanan
diğer birçok kripto paranın aksine

NANO çapraz blok ("block lattice")
adı verilen bir yapı kullanmaktadır.

NANO'nun hedefi, kişiler arası hızlı,
ücretsiz ve güvene ihtiyaç duymayan
işlemler gerçekleştirmektir.

Tam da bu noktada IOTA'dan ayrılıyorlar
zira IOTA'nın amacı daha çok
makineler arası işlemler.

Takım, esas hedeflerinin,
Nesnelerin Internetinden ("IoT")
ziyade

mikro-işlemler olduğunu açıkladı,
ancak

bunu tamamen göz ardı etmiş değiller
ve, talep edilmesi halinde,

olası bir kullanım alanı olarak
düşünebilirler.

IOTA videomda, DAG'in, yani
Doğrudan Döngüsüz Grafiğin
("Direct Acyclic Graph"),

ne olduğunu açıklamıştım
ama tekrar hızlıca özet geçeyim.

Doğrudan ibaresi, yeni işlemlerin
önceden gelen işlemleri onaylamasını
ifade ediyor.

Döngüsüz ifadesi yapının
yuvarlak şeklinde olmadığını
ifade ediyor.

ve Grafik ibaresi, çapraz blok yapısının
aynı zamanda kayıt defteri ("ledger")
olduğunu ifade ediyor.

Bir cüzdan başka bir tanesine
bir işlem göndermek istediğinde
iki ayrı blok oluşturuyor.

Bloklardan biri göndericinin
"blockchain"ine gidiyor

diğeri ise alıcının
"blockchain"ine gidiyor

Alıcı taraf çevrimiçi olduğunda

ve alıcının "blockchain"i
ağa bağlandığında

cüzdan, gönderilen tutarları kaydedecek
ve böylece işlem tamamlanacaktır.

NANO protokolü üzerinden para göndermek,
iki farklı işlem oluşturacaktır.

İşlemlerden ilki göndericinin cüzdanından
ilgili tutarı düşecek,

ikinci işlem ise ilgili tutarları alıcının
cüzdanına ekleyecektir.

Her bir gönderim işlemi,
çift ödemeyi engellemek için,

kişinin bir önceki "blok"una
atıf yapmak zorundadır.

NANO, Delegated Proof of Stake,
veya DPoS sistemi kullanmaktadır.

Bunun ne olduğunu bilmiyorsanız,
Crypto 101 videomu izleyebilirsiniz.

Bu videoda mutabakat protokollerini
açıkladığımdan biraz daha fikir sahibi
olabilirsiniz.

Basitçe, bu sistemde kullanıcılar
kendi adlarına oy kullanmaları için

bir temsilci devre ("node")
atayabiliyorlar.

Oy kullanma sistemi
ağırlık dengesine göre işler.

Buna göre, temsilci devrenin
ağırlığı

bu hesapla ilişkili NANO
miktarı ile doğrudan bağlantılı
olacaktır.

Temsilci devrede ne kadar çok
NANO bulunursa
oyu o kadar güçlü olacaktır.

Temsilci devrelerin herkese
açık bir listesi bulunmakta

ve bu listeyi açıklamalara koyacağım.

Bu noktada belirtmem gerekir ki,
NANO yapısı

aynı zamanda, oldukça düşük bir seviyede
Proof of Work sistemini de kullanmaktadır.

Bunu anti-spam aracı
olarak kullanmaktadırlar.

NANO ağı herhangi bir
işlem ücreti gerektirmediğinden

herhangi biri sonsuza kadar
ağı "spam" saldırısına maruz bırakabilir.

Proof of Work sisteminin
kullanılması ile

her bir blok çok düşük miktarda
işleme ihtiyaç duyacaktır.

Bu işlem ile "blok"un oluşturulması
beş saniye, onaylanması ise
bir mikro-saniye sürer.

Bu sistem, kötü niyetli bir aktörün
bir saldırı gerçekleştirebilmesi için

çok yüksek derecede
bilgisayar gücü kullanmasını gerektirmekte

bunu yaparken
her bir kullanıcıdan çok düşük seviyede
bilgisayar gücü istemekte

ve bu şekilde çok daha büyük bir sorunu
engellemektedir.

NANO'nun, Mac, Linux ve Windows
için masaüstü cüzdanları bulunmaktadır.

Ayrıca bir web cüzdanı da
mevcuttur.

Takım kendi Discord
sunucularında ve kendi komünitelerinde
oldukça aktifti.

Bu video kapsamında gerekli bilgiler
için sorduğum sorulara verdikleri
cevaplarla bana çok yardımcı oldular

Bunun yanı sıra henüz daha yeni
marka değişikliği yaptılar,

Dolayısıyla tüm bunların uzun vadede
takımın projeye olan bağlılığını
gösterdiğini düşünüyorum.

Tüm bunlar bizi
günümüze getiriyor.

An itibariyle NANO'nun piyasa değeri
133 milyon Dolar

ve CoinMarketCap'te 23. sırada
bulunuyor.

Daha önceden belirttiğim
Marka değişikliğini de göz ardı etmemeli.

Bu değişiklik henüz daha bugün gerçekleşti.

2018 yılındaki Yol Haritalarına
bakacak olursak,

bir noktada "lite" cüzdan
(daha hızlı bir cüzdan tipi)
oluşturmak istiyorlar

Ağın boyutunu küçültmek için
ağ üzerinde bir çeşit

zincir budaması yapmak istediklerini
de söylediler.

Artılarından bahsedelim.

Takımın oldukça anlayışlı
olduğunu söyleyerek başlamak istiyorum.

Herkese ulaşmak oldukça kolaydı

ve Discord sunucularında iletişim
seviyesi oldukça yüksek.

Ayrıca projenin başlangıcı ve nasıl
başladıkları ile ilgili

oldukça şeffaf ve açık sözlüler ve
sorduğum her soruyu ve internette

bulamadığım şeyleri cevaplama konusunda
oldukça istekliydiler.

Ayrıca belirtmek istiyorum ki,
Takımla ilgili şuana kadar herhangi
bir sorun yaşanmadı

ve kripto komünitesini düşününce
bu oldukça büyük bir başarı.

Projenin başlangıç şeklini de çok
sevdiğimi söylemeliyim.

Bence kullandıkları
"musluk" fikri,

insanları, işin içerisinde
bir risk olduğunu düşündürtmeden,

projeye dahil etmek ve
"coin"leri dağıtmak için çok iyi bir
yöntemdi

Benim için bir başka artısı ise
gerçekleştirdikler marka değişikliği

bence eski isim olan

Raiblocks, standart bir blockchain
kullanmadıkları ve

onun yerine çapraz blok kullandıkları
düşünüldüğünde

biraz hatalıydı.

Bunun yanı sıra
bazı rakiplerinin aksine

işlemleri yöneten veya
ağı koruyan

herhangi bir merkezi
otoritesi yok.

Yani bu tamamen "merkezsiz"
bir kripto paradır.

Eksilerine gelecek olursak;

Aslında marka değişikliği yapmaları
gerektiğini söyleyerek başlayacaktım
ama bunu zaten yaptılar.

Ve her ne kadar musluk fikrini
sevmiş olsam da,

bu "coin"in önceden "mine" edilmiş
olduğu gerçeğini değiştirmiyor.

Bunu IOTA videomda da belirtmiştim,
dolayısıyla burada da söylemem gerekiyor.

DAG teknolojisi, blockchain teknolojisi
kadar test edilmiş durumda değil.

Dolayısıyla bu teknolojinin Bitcoin
boyutundaki işlemlere ulaşması halinde

ağın hızı veya verimliliğinin
etkilenip etkilenmeyeceğini

henüz bilmiyoruz.

Bir başka sorun ise teorik olarak,
eğer bir saldırgan milyonlarca NANO alırsa

bir oy saldırısı gerçekleştirebilir.

NANO bunun bir zayıflık ve olası bir
sorun olduğunu farkında

ancak bunu çok büyük bir tehlike
olarak görmüyorlar

çünkü bunun için herhangi bir saldırganın
inanılmaz fazla sayıda

ve yüksek meblağda NANO satın alması
gerekiyor.

Sonuç olarak, eğer

blockchaine karşı riski azaltmak için
DAG teknolojisi ile ilgileniyorsanız

ve IOTA'yı pek beğenmediyseniz,
NANO sizin için doğru adres olabilir.

Her zamanki sorumluluk reddi
bu video ve diğer tüm videolarım
için de geçerli.

Lütfen benim fikirlerimi alım satım
tavsiyesi olarak görmeyin

ve eğer herhangi bir yatırım yapacaksanız
lütfen kendi araştırmanızı yapın.

Her zamanki gibi videomu izlemeye
geldiğiniz için teşekkür ederim.

Bana katılmıyorsanız ve nedenini
belirtmek isterseniz

Discord'uma katılmaktan çekinmeyin

Biz oldukça sık olarak Discord'a giriyoruz.

Ayrıca bu videoların podcast
versiyonlarını da yapmaya başladım.

Doğal olarak bunlar sadece sesten oluşuyor

Bunları Patreon hesabıma yüklüyorum ve
destekçiler oradan erişebilir.

Eğer ilgilenirseniz, Patreon hesabımın
linkini de açıklamalara ekleyeceğim.

Ziyaret ettiğiniz ve izlediğiniz için
tekrar teşekkürler

ve yakında tekrar görüşmek üzere.