< Return to Video

Giả thuyết vể các vụ đại tuyệt chủng trên Trái Đất

  • 0:00 - 0:02
    Tôi muốn bắt đầu bằng
  • 0:02 - 0:04
    tấm ảnh tuyệt đẹp của tuổi thơ tôi.
  • 0:04 - 0:06
    Tôi yêu phim giả tưởng.
  • 0:06 - 0:08
    Nó đây: "Đảo Trái đất."
  • 0:08 - 0:10
    Và để nó lại cho Hollywood để biến nó thành sự thật.
  • 0:10 - 0:12
    Phải mất tới 2 năm rưỡi để làm được nó.
  • 0:12 - 0:15
    (cười)
  • 0:15 - 0:18
    Ý tôi là, ngay cả khi các nhà sáng tạo
    cho chúng ta 6000
  • 0:18 - 0:20
    Hollywood theo đuổi hẳn luôn.
  • 0:20 - 0:24
    Và trong phim này, chúng ta thấy cái mà
    chúng ta nghĩ nó ở ngoài kia:
  • 0:24 - 0:27
    đĩa bay và người ngoài hành tinh.
  • 0:27 - 0:30
    Thế giới nào cũng có người ngoài hành tinh,
    và người ngoài hành tinh nào cũng có đĩa bay.
  • 0:30 - 0:34
    và họ đi với tốc độ ánh sáng. Những người
    ngoài hành tinh ấy.
  • 0:35 - 0:38
    Don Brownlee, bạn tôi và tôi đi đến kết luận rằng
  • 0:38 - 0:41
    chúng tôi chán việc mở TV lên
  • 0:41 - 0:44
    và thấy tàu vũ trụ và người ngoài hành tinh mỗi tối,
  • 0:44 - 0:47
    cố gắng viết một bức thư phản đối điều đó,
  • 0:47 - 0:51
    chỉ ra được những điều kiện cần thiết để Trái Đất
    trở thành nơi họ có thể sinh sống được,
  • 0:51 - 0:53
    cho một hành tinh Trái Đất khác, nơi mà
  • 0:53 - 0:56
    bạn không chỉ có cuộc sống mà còn có
    sự phức tạp,
  • 0:56 - 0:58
    yêu cầu sự tiến hóa rất nhiều
  • 0:58 - 1:01
    do đó cần nhiều điều kiện không đổi.
  • 1:01 - 1:04
    Vì vậy, năm 2000 chúng tôi viết "Trái Đất hiếm hoi" (Rare Earth).
    Năm 2003, chúng tôi hỏi
  • 1:04 - 1:09
    Đừng suy nghĩ rằng Trái Đất ở đâu trong vũ trụ, hãy hỏi
    Trái Đất có từ bao giờ?
  • 1:09 - 1:11
    Nếu bạn trở về 2 tỉ năm trước,
  • 1:11 - 1:13
    bạn không phải đứng trên Trái Đất nữa.
  • 1:13 - 1:17
    Cái mà chúng ta gọi "Trái Đất" thật ra chỉ tồn tại
    một thời gian ngắn.
  • 1:17 - 1:19
    Thật ra là "Trái Đất hiếm hoi" (Rare Earth)
  • 1:19 - 1:22
    đã dạy tôi nhiều thứ khủng khiếp về
    gặp gỡ công chúng.
  • 1:22 - 1:25
    Sau khi ra mắt, tôi nhận được thư mời
    tới một hội nghị khoa học viễn tưởng
  • 1:25 - 1:28
    với một lòng nhiệt thành lớn, tôi đi vào trong.
  • 1:28 - 1:30
    David Brin sẽ tranh luận với tôi về vấn đề này,
  • 1:30 - 1:34
    khi tôi bước vào, đám đông hàng trăm người
    bắt đầu la ó phản đối.
  • 1:34 - 1:37
    Có một cô gái bước tới và nói:
    "Cha tôi bảo ông là một con quỷ."
  • 1:37 - 1:41
    Bạn không thể tách người ngoài hành tinh
    ra khỏi suy nghĩ của họ
  • 1:41 - 1:45
    và hy vọng rằng ai cũng là bạn mình.
  • 1:45 - 1:47
    Phần thứ hai của câu chuyện là, sau đó
  • 1:47 - 1:50
    tôi đang nói chuyện với Paul Allen,
    tôi thấy anh ấy dưới hàng ghế khán giả
  • 1:50 - 1:52
    và tôi trao cho anh một quyển "Trái Đất hiếm hoi."
  • 1:52 - 1:56
    Và Jill Tarter cũng ở đó, cô ấy quay sang tôi
  • 1:56 - 1:59
    nhìn tôi như kiểu cô gái trong "The Exocist"
  • 1:59 - 2:01
    Nó kiểu: "Nó cháy rồi! Nó cháy rồi!"
  • 2:01 - 2:03
    Bởi vì SETI không muốn nghe về điều này
  • 2:03 - 2:06
    SETI muốn có được một thứ gì đó ngoài kia.
  • 2:06 - 2:09
    Tôi thực sự khen ngợi những nỗ lực của SETI,
    nhưng chúng ta vẫn thu được gì hết.
  • 2:09 - 2:11
    Và tôi thực sự nghĩ chúng ta phải bắt đầu suy nghĩ
  • 2:11 - 2:14
    về chuyện một hành tinh tốt là gì
    và không phải hành tinh tốt là sao.
  • 2:14 - 2:17
    Bây giờ, tôi mở trang chiếu này lên bởi vì
    nó chỉ cho tôi rằng
  • 2:17 - 2:21
    nếu như SETI biết được chút gì đó, chúng ta có thể
    tìm hiểu được họ nói cái gì không?
  • 2:21 - 2:23
    Bởi vì đây là trang chiếu được truyền qua lại
  • 2:23 - 2:27
    giữa 2 trí tuệ siêu việt trên Trái Đất - Mac và PC
  • 2:27 - 2:30
    và nó thậm chí không thể gửi thư đúng nơi
  • 2:30 - 2:32
    (cười)
  • 2:32 - 2:34
    Vậy làm sao chúng ta có thể nói chuyện được với
    người ngoài hành tinh?
  • 2:34 - 2:37
    Và nếu như họ cách 50 năm ánh sáng,
    và ta bắt được họ,
  • 2:37 - 2:39
    và bạn blah, blah, blah, blah, blah,
  • 2:39 - 2:42
    và 50 năm sau nó quay ngược lại và họ nói
    "Làm ơn lặp lại?"
  • 2:42 - 2:44
    Ý tôi là, đó là chúng ta.
  • 2:44 - 2:47
    Hành tinh của chúng ta là một hành tinh tốt
    vì nó có nước.
  • 2:47 - 2:51
    Sao Hỏa thì không phải vậy, nhưng nó vẫn đủ tốt
    để chúng ta tới đó
  • 2:51 - 2:53
    và sống trên bề mặt của nó nếu chúng ta được
    bảo hộ đầy đủ.
  • 2:53 - 2:56
    Nhưng Sao Kim lại là một hành tinh rất xấu -
    hành tinh tệ nhất để sống.
  • 2:56 - 2:59
    Ngay cả khi nó có hình dạng giống Trái Đất,
    và ngay cả khi trong giai đoạn đầu của lịch sử của nó
  • 2:59 - 3:02
    nó có thể đã nuôi dưỡng sự sống giống
    Trái Đất rất tốt
  • 3:02 - 3:05
    Nó nhanh chóng tàn lụi vì hiệu ứng nhà kính,
  • 3:05 - 3:07
    cỡ 800 độ F trên mặt nước biển
  • 3:07 - 3:10
    bởi vì CO2 tràn lan khắp nơi.
  • 3:10 - 3:13
    Chúng ta biết từ các sinh học vũ trụ rằng
    chúng ta có thể dự đoán chính xác
  • 3:13 - 3:16
    chuyện gì sẽ xảy ra với hành tinh của chúng ta.
  • 3:16 - 3:19
    Chúng ta hiện nay đang ở rìa dải Ngân Hà xinh đẹp
  • 3:19 - 3:22
    hoặc chí ít là cuộc sống trên hành tinh này,
  • 3:22 - 3:25
    theo sau đó là thời đại của sinh vật khủng khiếp đầu tiên.
  • 3:25 - 3:28
    Vào thời đại bùng nổ của kỉ Cambri,
    sự sống nổi lên từ các đầm lầy,
  • 3:28 - 3:30
    sự đa dạng sinh sôi nảy nở,
  • 3:30 - 3:33
    và từ những thứ chúng ta có thể kể ra,
    chúng ta đã đi được một nửa đoạn đường.
  • 3:33 - 3:36
    Chúng ta có đủ thời gian cho các loài động vật
    tồn tại trên hành tinh này
  • 3:36 - 3:38
    như chúng từng tồn tại
  • 3:38 - 3:40
    cho tới khi chúng ta tiến tới kỉ nguyên sinh vật mới.
  • 3:40 - 3:42
    Và chuyện đó sẽ xảy ra, nghịch lý thay,
  • 3:42 - 3:44
    mọi thứ bạn nghe về sự ấm lên toàn cầu,
  • 3:44 - 3:47
    khi chúng ta giảm lượng CO2 xuống tới 10 phần triệu,
  • 3:47 - 3:49
    sẽ không có loại cây nào
  • 3:49 - 3:53
    có thể quang hợp được, tiếp theo là các loài thú.
  • 3:53 - 3:55
    Sau khi chuyện đó xảy ra, chúng ta có 7 tỉ năm.
  • 3:55 - 3:58
    Mặt Trời tăng mật độ, tăng độ sáng,
  • 3:58 - 4:03
    và cuối cùng, khoảng 12 tỉ năm sau khi bắt đầu hình thành
  • 4:03 - 4:06
    Trái Đất bị Mặt Trời khổng lồ nuốt chửng,
  • 4:06 - 4:09
    và đây là những gì còn sót lại.
  • 4:09 - 4:13
    Vậy, một hành tinh như của chúng ta có một tuổi nhất định
    và có tuổi già,
  • 4:13 - 4:17
    và chúng ta đang ở độ tuổi rực rỡ nhất của nó.
  • 4:17 - 4:19
    Nhưng cái gì cũng có 2 mặt, phải không?
  • 4:19 - 4:22
    Bây giờ, hầu hết chúng ta sẽ chết vì tuổi già
  • 4:22 - 4:25
    nhưng một vài bạn, khủng khiếp thay,
    sẽ chết vì một tai nạn nào đó.
  • 4:25 - 4:27
    Và đó cũng là định mệnh của Trái Đất.
  • 4:27 - 4:31
    Trái Đất, ngay cả khi chúng ta may mắn tránh khỏi việc bị đâm
    bởi sao chổi Hale-Bopp
  • 4:31 - 4:35
    hay bị nổ tung vì siêu tân tinh nào đó nằm gần bên
  • 4:35 - 4:38
    trong 7 tỉ năm sắp tới, chúng ta cũng sẽ kết thúc.
  • 4:38 - 4:40
    Nhưng cái chết bất ngờ thì sao?
  • 4:40 - 4:42
    Các nhà cổ sinh vật học suốt 200 năm qua
  • 4:42 - 4:44
    đã lập bảng biểu về cái chết.
    Điều lạ lùng là
  • 4:44 - 4:47
    khái niệm tuyệt chủng chưa từng được nghĩ tới
  • 4:47 - 4:50
    cho tới khi Baron Cuvier ở Pháp tìm được
    con voi ma mút đầu tiên.
  • 4:50 - 4:52
    Ông ấy không thể kết nối nó với bất kì
    bộ xương nào trên hành tinh
  • 4:52 - 4:54
    và ông ấy nói rằng: "Aha! Đó là sự tuyệt chủng."
  • 4:54 - 4:57
    Không lâu sau đó, hóa thạch bắt đầu được khai quật
  • 4:57 - 5:00
    một ý tưởng rất tốt để biết có bao nhiêu loài thực vật
    và động vật từng sống trên Trái Đất
  • 5:00 - 5:02
    từ khi sự đa dạng sinh học bắt đầu để lại
  • 5:02 - 5:05
    dấu tích đầy thú vị trong các hóa thạch.
  • 5:05 - 5:08
    Trong các hóa thạch phức tạp đó,
  • 5:08 - 5:10
    có nhiều lúc rất nhiều thứ
  • 5:10 - 5:12
    dường như chết rất nhanh,
  • 5:12 - 5:14
    và những nhà địa chất đời đầu
  • 5:14 - 5:16
    gọi là "Đại tuyệt chủng"
  • 5:16 - 5:18
    Trước đây cho rằng những chuyện này gây ra bởi Chúa
  • 5:18 - 5:20
    hoặc có lẽ do sự thay đổi thời tiết trong thời gian dài nhưng chậm
  • 5:20 - 5:22
    và điều này chỉ thật sự thay đổi vào năm 1980
  • 5:22 - 5:25
    ở vỉa đá lộ thiêng gần Gubbio,
  • 5:25 - 5:28
    nơi mà Walter Alvarez đang cố tìm hiểu
  • 5:28 - 5:31
    sự khác biệt về thời gian giữa loại đá trắng
  • 5:31 - 5:33
    của các loài sinh vật kỉ Phấn trắng
  • 5:33 - 5:35
    và những viên đá màu hồng ở phía dưới,
    lưu giữ hóa thạch của kỉ Đệ Tam.
  • 5:35 - 5:39
    Mất bao lâu để chuyển từ đại này sang đại kia?
  • 5:39 - 5:41
    Và những gì họ tìm được ngoài sự mong đợi.
  • 5:41 - 5:44
    Họ tìm được trong chỗ trống này, giữa nó,
    một lớp đất sét mỏng,
  • 5:44 - 5:47
    và lớp đất sét mỏng đó - lớp rất mỏng màu đỏ ở đây -
  • 5:47 - 5:49
    đầy iridium.
  • 5:49 - 5:52
    Và không chỉ có iridium, nó còn chứa tinh thể nấm men
  • 5:52 - 5:54
    và tinh thể thạch anh
  • 5:54 - 5:58
    trải qua một lực ép cực lớn: Cú sốc thạch anh.
  • 5:58 - 6:00
    Bây giờ trong trang này, màu trắng là viên phấn
  • 6:00 - 6:03
    và viên phấn này lấy từ biển ấm.
  • 6:03 - 6:05
    Viên phấn được cấu tạo bởi các sinh vật phù du
  • 6:05 - 6:09
    rơi từ mặt biển tới đáy biển,
  • 6:09 - 6:12
    do đó 90% trầm tích ở đây là xương các sinh vật sống,
  • 6:12 - 6:14
    do đó bạn có lớp mỏng vài milimet màu đỏ này,
  • 6:14 - 6:16
    đây là viên đá màu đen.
  • 6:16 - 6:19
    Và viên đá này là trầm tích ở đáy biển
  • 6:19 - 6:21
    không có sinh vật phù du.
  • 6:21 - 6:25
    Và đó là những thứ đã xảy ra trong một
    thảm họa thiên thạch,
  • 6:25 - 6:28
    bởi vì đó là những gì đã xảy ra, đương nhiên rồi.
    Đây là thiên thạch K-T nổi tiếng.
  • 6:28 - 6:30
    Cơ thể 10km đụng trúng hành tinh này.
  • 6:30 - 6:34
    Những ảnh hưởng gây ra bởi nó nhanh chóng lan rộng
    lên lớp cực kì mỏng này trên bề mặt hành tinh
  • 6:34 - 6:37
    và cái chết của các loài khủng long nhanh chóng diễn ra,
  • 6:37 - 6:39
    cái chết của những con cúc xinh đẹp này,
  • 6:39 - 6:41
    Leconteiceras ở đây, Celaeceras ở kia,
  • 6:41 - 6:43
    và còn nhiều nữa.
  • 6:43 - 6:45
    Ý tôi là, nó hẳn là sự thật
  • 6:45 - 6:48
    vì chúng ta có 2 bom tấn Hollywood kể từ thời điểm đó
  • 6:48 - 6:51
    và mô hình này từ 1980 tới khoảng năm 2000,
  • 6:51 - 6:56
    hoàn toàn thay đổi suy nghĩ của những nhà địa chất chúng tôi
    về những thảm họa lớn.
  • 6:56 - 6:59
    Trước đó, thuyết giữ nguyên vẹn là mô hình thống lĩnh:
  • 6:59 - 7:02
    sự thật là nếu bất cứ thứ gì xảy ra trên Trái Đất trong quá khứ
  • 7:02 - 7:06
    thì quá trình tồn tại ở hiện tại sẽ giải thích được nó.
  • 7:06 - 7:09
    Nhưng chúng ta chưa chứng kiến được 1 vụ
    va chạm thiên thạch lớn
  • 7:09 - 7:11
    nên đây là 1 kiểu của thuyết Tân Hủy diệt,
  • 7:11 - 7:14
    và nó mất khoảng 20 năm để ra mắt chính thức
    một cách có khoa học
  • 7:14 - 7:16
    để đưa tới kết luận: Đúng rồi, chúng ta đã bị đâm
  • 7:16 - 7:20
    và đúng rồi, ảnh hưởng của cú đâm đó tạo nên
    cuộc đại tuyệt chủng.
  • 7:21 - 7:23
    Có 5 đại tuyệt chủng trong
  • 7:23 - 7:26
    500 triệu năm qua, gọi là Big Five.
  • 7:26 - 7:29
    Nó kéo dài từ 450 triệu năm trước
  • 7:29 - 7:31
    tới cái cuối cùng K-T, đứng thứ tư,
  • 7:31 - 7:35
    nhưng vụ lớn nhất là vụ P, hay vụ tuyệt chủng kỉ Permi,
  • 7:35 - 7:37
    thỉnh thoảng được gọi là mẹ đẻ của tất cả các vụ
    tuyệt chủng lớn.
  • 7:37 - 7:40
    Và mỗi vụ tuyệt chủng đều bị đổ lỗi
  • 7:40 - 7:42
    vì sự tác động lớn trên các loài.
  • 7:42 - 7:44
    Nhưng điều này có đúng không?
  • 7:45 - 7:48
    Gần đây, vụ tuyệt chủng Permi, được cho rằng
    có tác động lớn
  • 7:48 - 7:50
    vì khối cấu trúc đẹp đẽ này ở bên phải.
  • 7:50 - 7:53
    Đây là một khối Buckminsterfullerene,
    đồng vị Cacbon 60.
  • 7:53 - 7:56
    Bởi vì bề ngoài nó giống những mái vòm khủng khiếp
  • 7:56 - 7:58
    của thập niên 60 yêu thích của tôi,
  • 7:58 - 8:00
    họ gọi nó là "quả bóng bucky".
  • 8:00 - 8:02
    Bằng chứng này được sử dụng để giả thiết rằng
  • 8:02 - 8:06
    cuối kỉ Permi, 250 triệu năm trước, 1 thiên thạch
    đâm vào Trái Đất.
  • 8:06 - 8:09
    Và khi thiên thạch đụng Trái Đất, áp lực nó tạo ra hình thành
    nên những quả bóng bucky.
  • 8:09 - 8:11
    và nó chứa một vài thứ của sao chổi.
  • 8:11 - 8:15
    Helium - 3: rất hiếm trên bề mặt Trái Đất,
    rất thông dụng trong vũ trụ.
  • 8:16 - 8:18
    Nhưng điều này có đúng không?
  • 8:18 - 8:22
    Vào năm 1990, nghiên cứu sự tuyệt chủng K-T được 10 năm,
  • 8:22 - 8:25
    tôi chuyển tới Nam Phi để bắt đầu làm việc
    2 lần/năm
  • 8:25 - 8:27
    ở sa mạc Karoo rộng lớn.
  • 8:27 - 8:30
    Tôi rất may mắn được chứng kiến sự thay đổi của Nam Phi
  • 8:30 - 8:33
    thành một Nam Phi mới mẻ hơn khi đã sống nhiều năm ở đây.
  • 8:33 - 8:35
    Và tôi nghiên cứu vụ tuyệt chủng kỉ Permi này,
  • 8:35 - 8:38
    cắm trại tại nghĩa địa Boer này hàng tháng trời
    trong 1 lần đi thực địa.
  • 8:38 - 8:41
    Và những hóa thạch thật phi thường.
  • 8:41 - 8:43
    Bạn biết đó, bạn đang nhìn trân trân vào
    tổ tiên xa của bạn.
  • 8:43 - 8:45
    Đây là những loài bò sát giống động vật có vú.
  • 8:45 - 8:48
    Chúng ít được biết đến. Chúng ta không làm phim
    về những loài này.
  • 8:48 - 8:50
    Đây là con Gorgonopsian, hay là Gorgon.
  • 8:50 - 8:54
    Đây là 1 hộp sọ dài 18 inches của 1 con thú
  • 8:54 - 8:58
    cỡ 7 hay 8 feet, nằm dài như 1 con thằn lằn,
  • 8:58 - 9:00
    có lẽ có đầu của một con sư tử.
  • 9:00 - 9:02
    Đây là loài ăn thịt hàng đầu, T-Rex của thời đại khủng long.
  • 9:02 - 9:04
    Nhưng có rất nhiều chuyện xung quanh nó.
  • 9:04 - 9:06
    Đây là đứa con trai tội nghiệp của tôi, Patrick.
  • 9:06 - 9:07
    (cười)
  • 9:07 - 9:10
    Điều này được gọi là lạm dụng trẻ em
    theo cách cổ sinh vật học.
  • 9:10 - 9:12
    Bình tĩnh, các bạn là người phán xét.
  • 9:12 - 9:17
    (cười)
  • 9:18 - 9:21
    Có những thứ to lớn tại thời điểm ấy.
  • 9:21 - 9:24
    55 loài bò sát giống thú có vú.
  • 9:24 - 9:27
    Tuổi của chúng chỉ thật sự được tính từ
  • 9:27 - 9:29
    250 triệu năm về trước...
  • 9:29 - 9:32
    ....và rồi một thảm họa xảy ra.
  • 9:32 - 9:34
    Và chuyện xảy ra tiếp theo chính là
    thời đại của khủng long.
  • 9:34 - 9:38
    Nó là một sai lầm. Nó không nên xảy ra.
    Nhưng nó đã làm vậy.
  • 9:38 - 9:40
    Bây giờ, may mắn là
  • 9:40 - 9:43
    con Thrinaxodon này, kích thước cỡ 1 trứng
    chim cổ đỏ ở đây:
  • 9:43 - 9:46
    đây là 1 hộp sọ tôi tìm ra trước khi chụp tấm ảnh này--
  • 9:46 - 9:48
    đây là 1 cây bút để làm thước;
    nó rất nhỏ
  • 9:48 - 9:52
    đây là trong thời gian Hạ Đệ Tam, sau khi sự tuyệt chủng
    lớn đã kết thúc.
  • 9:52 - 9:55
    Bạn có thể thấy hốc mắt và những chiếc răng nhỏ
    ở phía trước.
  • 9:55 - 10:00
    Nếu nó không sống sót được, tôi sẽ không phải là
    thứ đứng nói chuyện ở đây.
  • 10:00 - 10:04
    Có những thứ khác, bởi vì nếu chúng không sống sót,
    chúng ta không ở đây được;
  • 10:04 - 10:08
    không có loài thú có vú.
    Nó có liên quan tới nhau như vậy, 1 loài kéo theo loài khác.
  • 10:08 - 10:11
    Chúng ta có thể nói bất cứ thứ gì về mô hình
    của những người sống sót và những người không làm được?
  • 10:11 - 10:13
    Đây là một kiểu kết thúc của 10 năm làm việc.
  • 10:13 - 10:16
    Khoảng của các sự kiện - đường màu đỏ là
    cuộc Đại tuyệt chủng.
  • 10:16 - 10:18
    Nhưng chúng ta có kẻ sống sót và những thứ
    sống qua được thời điểm đó,
  • 10:18 - 10:22
    và hóa ra những thứ đó có thể sống sót được
    là do chúng có máu lạnh.
  • 10:22 - 10:26
    Động vật máu nóng chịu ảnh hưởng nặng nề
    tại thời điểm đó.
  • 10:27 - 10:29
    Những kẻ sống sót
  • 10:29 - 10:32
    tạo nên sinh vật giống cá sấu.
  • 10:32 - 10:36
    Vẫn chưa có khủng long, chỉ có loài chậm chạp,
    giống thằn lằn, có vảy, khó chịu,
  • 10:36 - 10:41
    sống ở đầm lầy với một vài loài động vật có vú
    nhỏ bé lẩn trốn ở ngoài bìa.
  • 10:41 - 10:44
    Và chúng tiếp tục sống cỡ 160 triệu năm nữa
  • 10:44 - 10:47
    tới khi được giải phóng bởi thiên thạch K - T.
  • 10:47 - 10:49
    Vậy nếu như không ảnh hưởng, vậy nó là cái gì?
  • 10:49 - 10:53
    Và cái này, tôi nghĩ, là cái làm chúng ta quay trở lại
    hết lần này tới lần khác
  • 10:53 - 10:56
    tới thế giới của kỉ Tiền Cambri, thời đại
    của vi sinh vật đầu tiên,
  • 10:56 - 10:58
    và những phân tử vẫn còn trôi nổi ngoài kia.
  • 10:58 - 11:00
    Chúng ghét những loài động vật khác.
  • 11:00 - 11:02
    Chúng muốn lấy lại thế giới của chúng.
  • 11:02 - 11:06
    Và chúng cố gắng hết lần này tới lần khác.
  • 11:06 - 11:09
    Nó gợi ý tôi rằng chính cuộc sống là nguyên nhân
    gây nên những cuộc đại tuyệt chủng này
  • 11:09 - 11:12
    bởi vì chúng được di truyền gene chống Gaian.
  • 11:12 - 11:17
    Toàn bộ ý tưởng Gaia này, rằng cuộc sống làm cho
    thế giới trở nên tốt đẹp hơn cho chính bản thân nó---
  • 11:17 - 11:21
    bất kì ai trên đường cao tốc vào chiều thứ sáu tới LA
  • 11:21 - 11:23
    đều tin vào thuyết Gaia này chứ? Không.
  • 11:23 - 11:26
    Vậy nên tôi thật sự nghi ngờ có sự thay thế
  • 11:26 - 11:28
    và cuộc sống thật sự thử làm điều đó,
  • 11:28 - 11:30
    không hẳn là cố tình, nhưng chỉ bởi vì nó phải làm vậy.
  • 11:30 - 11:34
    Và đây chính là vũ khí, nhìn như là được làm ra khoảng
    500 triệu năm.
  • 11:34 - 11:37
    Đây là những vi khuẩn, qua sự trao đổi chất của nó,
  • 11:37 - 11:39
    tạo ra H2S (hidro sulfua)
  • 11:39 - 11:42
    và chúng tạo ra H2S số lượng lớn.
  • 11:42 - 11:45
    Chất này rất độc với con người.
  • 11:45 - 11:49
    Với 1 lượng nhỏ cỡ 200 phần triệu sẽ giết chết bạn.
  • 11:51 - 11:55
    Bạn chỉ có thể tới Biển Đen và 1 số ít nơi, 1 vài hồ nước,
  • 11:55 - 11:59
    và lặn xuống, bạn sẽ thấy được nước trong đó
    chuyển sang màu tím.
  • 11:59 - 12:02
    Nó có màu tím vì có sự hiện diện của 1 lượng lớn vi khuẩn
  • 12:02 - 12:05
    quang hợp được và có H2S,
  • 12:05 - 12:09
    và chúng ta có thể xác định được sự xuất hiện của chúng
    ngày nay - chúng ta có thể thấy chúng -
  • 12:09 - 12:11
    nhưng chúng ta cũng có thể xác định được
    sự xuất hiện của chúng ở quá khứ.
  • 12:11 - 12:13
    Và 3 năm qua đã chứng kiến
  • 12:13 - 12:16
    một bước đột phá rất lớn trong lĩnh vực rất mới.
  • 12:16 - 12:18
    Tôi gần như tuyệt chủng -
  • 12:18 - 12:20
    tôi là một nhà cổ sinh vật học sưu tầm các hóa thạch.
  • 12:20 - 12:23
    Nhưng làn sóng mới các nhà cổ sinh vật học -
    các sinh viên đã tốt nghiệp của tôi -
  • 12:23 - 12:25
    thu thập các dấu ấn sinh học.
  • 12:25 - 12:29
    Họ lấy những trầm tích, chiết dầu từ nó,
  • 12:29 - 12:31
    và từ dầu đó họ có thể tạo ra các hợp chất
  • 12:31 - 12:35
    rất đặc hiệu cho 1 nhóm vi khuẩn cụ thể.
  • 12:35 - 12:39
    Bởi vì lipid rất khó để bẻ gẫy, nó có thể được bảo quản
    trong lớp trầm tích
  • 12:39 - 12:42
    và giữ được tới hàng trăm triệu năm nếu cần thiết,
  • 12:42 - 12:44
    và được chiết ra để ta có thể biết rằng ở đó đã từng có loài gì.
  • 12:44 - 12:47
    Và chúng ta biết được loài nào từng sống vào thời điểm đó.
    Cuối kỉ Permi,
  • 12:47 - 12:49
    tại ranh giới của các vụ đại tuyệt chủng,
  • 12:49 - 12:53
    đây là cái chúng tôi tìm thấy: isorenieratine.
    Nó rất đặc hiệu.
  • 12:53 - 12:57
    Nó chỉ có thể xảy ra nếu bề mặt nước biển không có oxy
  • 12:57 - 13:00
    và bão hòa với H2S
  • 13:00 - 13:03
    vừa đủ, ví dụ như đủ để kết tinh.
  • 13:03 - 13:07
    Điều này làm cho Lee Kump, và những người khác
    từ Penn State và nhóm nghiên cứu của tôi
  • 13:07 - 13:10
    đề xuất cái mà tôi gọi là Giả thuyết Kump:
  • 13:10 - 13:13
    Phần lớn các vụ đại tuyệt chủng gây ra bởi
    sự giảm oxy trong không khí,
  • 13:13 - 13:17
    thay bằng CO2. Và ảnh hưởng tệ nhất của việc
    nóng lên toàn cầu là
  • 13:17 - 13:20
    H2S được tạo ra từ nước biển.
  • 13:20 - 13:22
    Nguồn gốc của nó ở đâu?
  • 13:22 - 13:26
    Trong trường hợp cụ thể này, nguồn gốc
    là những cơn lũ basalts.
  • 13:26 - 13:29
    Đây là toàn cảnh Trái Đất hiện nay, nếu như chúng ta
    bung nó ra hết cỡ.
  • 13:29 - 13:31
    Và một trong những cái này trông giống như
    một quả bom hidro;
  • 13:31 - 13:33
    thật ra, tác động còn tệ hơn thế nữa.
  • 13:33 - 13:36
    Đây là khi mà những vật chất từ sâu trong lòng Trái Đất
    trồi lên bề mặt,
  • 13:36 - 13:38
    tràn ra khắp nơi trên bề mặt Trái Đất.
  • 13:38 - 13:41
    Nó không phải là dung nham giết mọi thứ trên đường nó đi,
  • 13:41 - 13:43
    nó là CO2 tách ra từ đó.
  • 13:43 - 13:46
    Đây không phải là Volvo; đây là những núi lửa.
  • 13:46 - 13:48
    Nhưng CO2 vẫn là CO2.
  • 13:49 - 13:52
    Vì vậy, đây là những dữ liệu mới mà Rob Berner và tôi-
    từ Yale - cùng nhau tìm ra,
  • 13:52 - 13:54
    và chúng tôi đang thử
  • 13:54 - 13:57
    dò tìm lượng CO2 trong toàn bộ hóa thạch đá -
  • 13:57 - 14:00
    và chúng tôi có thể làm được điều này từ
    nhiều phương tiện đa dạng,
  • 14:00 - 14:02
    và đặt tất cả các đường màu đỏ ở đây
  • 14:02 - 14:05
    khi những - tôi gọi là vụ đại tuyệt chủng nhà kính - xảy ra.
  • 14:05 - 14:07
    Và đây là 2 thứ thật sự là chứng cứ cho tôi,
  • 14:07 - 14:10
    đó là những vụ tuyệt chủng này xảy ra khi
    nồng độ CO2 tăng lên.
  • 14:10 - 14:13
    Nhưng chuyện thứ 2 không được trình bày ở đây:
  • 14:13 - 14:16
    Trái Đất chưa từng có băng tuyết
  • 14:16 - 14:20
    khi chúng ta chỉ có nồng độ CO2 cỡ 1000 phần triệu.
  • 14:20 - 14:22
    Chúng ta đang ở 380 và đang tăng lên.
  • 14:22 - 14:25
    Chúng ta sẽ tiến tới con số 1000 trong 3 thế kỉ nữa,
  • 14:25 - 14:29
    nhưng bạn tôi David Battisti ở Seattle nói rằng
    anh ấy nghĩ chỉ cần 100 năm.
  • 14:29 - 14:31
    Đây là những núi băng
  • 14:31 - 14:35
    và nó cao 240 feet trên mực nước biển.
  • 14:35 - 14:37
    Tôi đang sống ở 1 nhà quan sát,
  • 14:37 - 14:39
    tôi sẽ có bờ sông.
  • 14:39 - 14:43
    Được rồi, hậu quả là gì?
    Nước biển có thể chuyển sang màu tím.
  • 14:43 - 14:46
    Và chúng tôi nghĩ đây là lí do làm cho
    sự đa dạng mất rất nhiều thời gian
  • 14:46 - 14:48
    để xảy ra trên toàn bộ bề mặt Trái Đất.
  • 14:48 - 14:51
    Chúng ta đã có những biển H2S này rất lâu rồi.
  • 14:51 - 14:55
    Chúng ngăn chặn sự đa dạng của sự sống.
  • 14:55 - 15:00
    Chúng ta biết H2S đang phun trào ở một vài nơi hiện nay
    trên Trái Đất.
  • 15:00 - 15:04
    Và tôi bỏ trang trình chiếu này vào, đây là tôi 2 tháng trước,
  • 15:04 - 15:08
    và tôi bỏ trang trình chiếu này vào vì đây là loài động vật
    yêu thích của tôi, ốc anh vũ.
  • 15:08 - 15:12
    Nó đã tồn tại trên hành tinh này từ khi loài động vật đầu tiên
    bắt đầu hình thành, 500 triệu năm.
  • 15:12 - 15:15
    Đây là một thí nghiệm theo dõi, và bất kì ai trong số các bạn
    là thợ lặn có ống thở,
  • 15:15 - 15:18
    nếu bạn muốn tham gia vào một trong những
    dự án thú vị nhất trước giờ,
  • 15:18 - 15:20
    đây là ngoài khơi Dãy San hô lớn (Great Barrier Reef).
  • 15:20 - 15:21
    Và như những gì chúng tôi đang nói,
  • 15:21 - 15:24
    những con ốc anh vũ này đang theo dõi dấu vết
    hành vi của chúng cho chúng tôi.
  • 15:24 - 15:28
    Nhưng vấn đề ở đây là mỗi khi thực hiện
  • 15:28 - 15:30
    những thợ lặn có thể gặp rắc rối,
  • 15:30 - 15:32
    nên tôi sẽ làm một thí nghiệm tưởng tượng
    nho nhỏ ở đây.
  • 15:32 - 15:35
    Đây là Cá mập trắng ăn một vài cái bẫy của chúng tôi.
  • 15:35 - 15:38
    Chúng tôi kéo nó lên, chúng đây.
    Vậy nên, chúng ở ngoài đó với tôi vào ban đêm.
  • 15:38 - 15:41
    Tôi bơi 1 mình và nó cắn mất chân tôi.
  • 15:41 - 15:44
    Tôi cách bờ 80 miles, chuyện gì sẽ xảy ra với tôi?
  • 15:44 - 15:46
    Ừ thì tôi sẽ chết.
  • 15:46 - 15:48
    Trong 5 năm tới, đây là những gì tôi hy vọng
    sẽ xảy ra với tôi:
  • 15:48 - 15:51
    Tôi được đưa về thuyền, được đưa mặt nạ dưỡng khí:
  • 15:51 - 15:54
    80 phần triệu H2S.
  • 15:54 - 15:58
    Sau đó bị quăng vào 1 hồ nước đá,
    nhiệt độ cơ thể tôi xuống 15 độ
  • 15:58 - 16:02
    và tôi có thể được đưa tới 1 bệnh viện
    để chăm sóc tích cực.
  • 16:02 - 16:04
    Và lý do tôi có thể làm được điều đó bởi vì
    chúng ta - động vật có vú
  • 16:04 - 16:07
    đã trải qua một chuỗi các sự kiện H2S này
  • 16:07 - 16:09
    và cơ thể của chúng ta đã thích nghi được.
  • 16:09 - 16:13
    Và chúng ta có thể dùng cách này như những gì tôi nghĩ
    sẽ là một bước đột phá trong y học.
  • 16:13 - 16:15
    Đây là Mark Roth. Anh ấy được tài trợ bởi DARPA
  • 16:15 - 16:19
    để tìm cách cứu người Mỹ sau chấn thương trên chiến trường.
  • 16:19 - 16:21
    Anh ta gây chảy máu các con heo.
  • 16:21 - 16:24
    Cho vào trong cơ thể nó 80 phần triệu H2S -
  • 16:24 - 16:27
    cùng 1 chất đã sống sót qua những vụ đại tuyệt chủng-
  • 16:27 - 16:29
    và anh ta biến 1 con thú có vú thành 1 loài bò sát.
  • 16:29 - 16:33
    "Tôi tin rằng chúng ta đang nhìn thấy trong phản ứng này
    là kết quả của loài thú có vú và loài bò sát
  • 16:33 - 16:36
    đã trải qua 1 chuỗi phơi nhiễm với H2S."
  • 16:36 - 16:38
    Tôi nhận được bức thư điện tử này từ anh ta 2 năm trước;
  • 16:38 - 16:41
    anh ấy nói rằng: "Tôi nghĩ tôi đã có câu trả lời cho một vài
    câu hỏi của anh."
  • 16:41 - 16:43
    Vì vậy, anh ta hạ nhiệt độ của các con chuột xuống
  • 16:43 - 16:47
    càng nhiều càng tốt trong 4 tiếng,
    có khi 6 tiếng,
  • 16:47 - 16:49
    và những dữ liệu hoàn toàn mới mà anh ta gửi cho tôi
    đang nằm ở kia.
  • 16:49 - 16:54
    Trên cùng, bây giờ, đây là ghi chép nhiệt độ của 1 con chuột
    đã trải qua
  • 16:54 - 16:56
    đường chấm chấm này, biểu diễn nhiệt độ.
  • 16:56 - 16:58
    Nhiệt độ bắt đầu từ 25 độc C
  • 16:58 - 16:59
    và giảm dần dần xuống.
  • 16:59 - 17:01
    6 tiếng sau, nhiệt độ được tăng lên.
  • 17:01 - 17:06
    Bây giờ, cũng cùng 1 con chuột đó được bơm vào
    80 phần triệu khí H2S
  • 17:06 - 17:08
    trong biểu đồ miền này,
  • 17:08 - 17:10
    và hãy nhìn chuyện gì xảy ra với nhiệt độ cơ thể nó.
  • 17:10 - 17:12
    Nhiệt độ giảm.
  • 17:12 - 17:16
    Giảm xuống từ 35 độ C còn 15 độ C,
  • 17:16 - 17:19
    và thoát khỏi nó hoàn toàn ổn.
  • 17:19 - 17:22
    Đây là cách chúng tôi làm cho con người được chăm sóc đặc biệt.
  • 17:22 - 17:27
    Đây là cách chúng tôi làm cho mọi người vừa đủ lạnh
    để chờ tới khi được chăm sóc đặc biệt.
  • 17:28 - 17:32
    Bây giờ, các bạn đều nghĩ, được rồi, còn mô não thì sao?
  • 17:32 - 17:35
    Do vậy đây là 1 trong những thử thách vĩ đại nhất
    sắp xảy ra.
  • 17:35 - 17:37
    Bạn gặp tai nạn. Bạn có 2 lựa chọn:
  • 17:37 - 17:40
    Bạn sẽ chết hoặc bạn sẽ phải dùng H2S
  • 17:40 - 17:43
    và có thể nói rằng, 75% cơ thể được cứu, về mặt tinh thần.
  • 17:43 - 17:45
    Bạn sẽ làm gì?
  • 17:45 - 17:48
    Có phải chúng ta đều có cái nút nhỏ ghi rằng
    "Hãy để tôi chết" không?
  • 17:48 - 17:50
    Điều này đang tiến về phía chúng ta,
  • 17:50 - 17:52
    và tôi nghĩ nó sẽ là một cuộc cách mạng.
  • 17:52 - 17:55
    Chúng ta sẽ cứu sống được nhiều người nhưng cái giá
    phải trả cũng rất lớn.
  • 17:55 - 17:57
    Cái nhìn mới về các vụ đại tuyệt là,
    đúng, chúng ta bị đâm
  • 17:57 - 17:59
    và đúng, chúng ta phải nghĩ về tương lai xa
  • 17:59 - 18:01
    bởi vì chúng ta sẽ bị đâm 1 lần nữa.
  • 18:01 - 18:03
    Nhưng có mối nguy hiểm còn tồi tệ hơn trước mắt chúng ta.
  • 18:03 - 18:06
    Chúng ta có thể trở về thế giới của H2S một cách dễ dàng.
  • 18:06 - 18:08
    Cho chúng ta một vài thiên niên kỉ
  • 18:08 - 18:10
    và loài người sẽ tồn tại trong vài thiên niên kỉ đó
  • 18:10 - 18:14
    chuyện này sẽ xảy ra lần nữa chứ?
    Nếu chúng ta tiếp tục, nó sẽ xảy ra 1 lần nữa.
  • 18:14 - 18:16
    Có bao nhiêu người trong chúng ta bay tới đây rồi?
  • 18:16 - 18:18
    Có bao nhiêu người đã đọc hết
  • 18:18 - 18:21
    toàn bộ Nghị định thư Kyoto?
  • 18:21 - 18:23
    Chỉ bằng việc bay vòng quanh trong năm nay?
  • 18:23 - 18:26
    Có bao nhiêu người trong số các bạn đã vượt quá số đó?
    Đúng rồi, tôi chắc chắn đã vượt quá rồi.
  • 18:26 - 18:29
    Chúng ta đang đối mặt với 1 vấn đề to lớn
    như 1 loài động vật.
  • 18:29 - 18:31
    Chúng ta phải đánh bại nó.
  • 18:31 - 18:35
    Tôi muốn quay trở lại rặng san hô này.
    Cảm ơn.
  • 18:35 - 18:41
    (vỗ tay)
  • 18:41 - 18:43
    Chris Anderson: Tôi chỉ có 1 câu hỏi cho anh thôi, Peter.
  • 18:43 - 18:45
    Tôi hiểu ý của anh rằng, những gì anh trình bày ở đây là
  • 18:45 - 18:47
    chúng ta có trong cơ thể mình
  • 18:47 - 18:51
    một đáp ứng sinh học với H2S
  • 18:51 - 18:54
    mà theo anh nó chứng minh rằng những vụ
    đại tuyệt chủng trong quá khứ
  • 18:54 - 18:56
    là do thay đổi thời tiết?
  • 18:56 - 18:58
    Peter Ward: Đúng, mỗi tế bào trong cơ thể chúng ta
  • 18:58 - 19:02
    có thể tạo ra lượng nhỏ H2S trong điều kiện
    khủng hoảng cực độ.
  • 19:02 - 19:03
    Đó là những gì mà Roth đã tìm ra.
  • 19:03 - 19:05
    Vậy cái mà chúng ta đang nhìn thấy hiện nay là:
    Điều này có để lại tín hiệu gì không?
  • 19:05 - 19:07
    Nó có để lại manh mối gì trong xương hay trong
    cây cối không?
  • 19:07 - 19:10
    Và chúng tôi quay về với hóa thạch và cố gắng phát hiện
  • 19:10 - 19:12
    có bao nhiêu lần chuyện này đã xảy ra trong quá khứ.
  • 19:12 - 19:14
    CA: Nó vừa là
  • 19:14 - 19:17
    một kĩ thuật y học đáng kinh ngạc vừa là thứ gì đó đáng sợ...
  • 19:17 - 19:20
    PW: Vừa là lời chúc phúc vừa là lời nguyền.
Title:
Giả thuyết vể các vụ đại tuyệt chủng trên Trái Đất
Speaker:
Peter War.
Description:

Thiên thạch va chạm được phủ sóng rộng rãi, nhưng tác giả "Giả thuyết Medea" Peter Ward cho rằng hầu hết các vụ đại tuyệt chủng trên Trái Đất được gây ra bởi những vi khuẩn thấp kém. Thủ phạm chính, một chất độc gọi là H2S, có thể có ứng dụng thú vị trong y học.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
19:18

Vietnamese subtitles

Revisions