Câu chuyện chưa từng nghe về Đa-vít và Gô-li-át

Đã thành một điển tích về kẻ yếu thế: Đa-vít, người chăn chiên chỉ với một cái trành ném đá đã đánh bại Gô-li-át, một chiến binh hùng mạnh. Câu chuyện đã vượt ra khỏi nguồn gốc Kinh Thánh để trở thành một ẩn dụ về những chiến thắng tưởng chừng bất khả. Tuy nhiên, Malcolm Gladwell đã đặt câu hỏi rằng liệu đó có phải là ý nghĩa thực sự của câu chuyện?

Tôi muốn kể với bạn một câu chuyện

đã ám ảnh tôi khi thực hiện cuốn sách mới của mình

đó là một câu chuyện xảy ra

khoảng 3000 năm trước.

vào thời sơ khai của Vương quốc Israel.

Câu chuyện xảy ra ở một nơi được gọi là Shephelah

mà bây giờ là Israel.

Câu chuyện này ám ảnh tôi bởi

tôi đã nghĩ rằng mình hiểu nó, nhưng khi xem kỹ lại

tôi nhận ra rằng mình chưa hề thực sự hiểu được nó.

Palestine cổ có một - dọc theo biên giới phía đông

có một dãy núi.

Dãy núi này vẫn còn tại Israel ngày nay.

Và trong dãy núi đó là toàn bộ các thành phố cổ đại

của vùng đất đó, như Jerusalem, Bethlehem, Hebron

Và có một đồng bằng ven biển

dọc Lưỡng Hà, chính là Tel Aviv ngày nay.

Nối giữa dãy núi với đồng bằng này

là một khu vực tên là Shephelah,

gồm một dãy các thung lũng và rặng núi
kéo dài từ đông sang tây

và bạn có thể dọc theo Shephelah, qua Shephela

để đi từ đồng bằng tới dãy núi.

Và Shephelah, nếu bạn đã từng đến Israel, bạn sẽ biết

đó chính là phần đẹp nhất của Israel.

Nó hùng vĩ, với những rừng sồi

và những cánh đồng lúa mì và những vườn nho.

Nhưng quan trọng hơn là, trong lịch sử của vùng đất này

nó đóng vai trò quan trọng,
thực sự có ý nghĩa chiến lược,

là địa thế ngăn quân địch

trên đồng bằng ven biển tìm đường

đi vào trong dãy núi để đe dọa dân cư sống ở đó.

3.000 năm trước đây, chuyện y như vậy đã xảy ra.

Người Phi-li-tin là kẻ thù lớn nhất

của Vương Quốc Israel,

đang sống trong đồng bằng ven biển.

Họ gó gốc gác từ đảo Crete.
Họ là những người đi biển.

Và có thể họ đã bắt đầu thực hiện hành trình

đi qua một trong các thung lũng của Shephelah

lên những dãy núi,

bởi vì họ muốn chiếm vùng cao nguyên

ngay gần Bethlehem và chia đôi Vương Quốc Israel.

Khi đó Sau-lơ là vua Israel

rõ ràng đã nắm được tin này,

và Sau-lơ đã mang quân từ núi xuống

đối mặt với quân Phi-li-tin tại Thung Lũng Elah,

một trong những thung lũng đẹp nhất của Shephelah.

Những người Israel tiến vào dọc theo sườn núi phía bắc,

người Phi-li-tin tiến vào dọc theo sườn núi phía Nam,

hai đội quân đóng ở đó hàng tuần liền

và nhìn chằm chằm vào nhau, bởi vì họ đang bế tắc.

Không thể tấn công vì để tấn công phía bên kia

bạn phải xuống núi và đi vào thung lũng

và sau đó trèo lên phía bên kia,
thế thì sẽ hoàn toàn bị lộ diện và sơ hở.

Vì vậy cuối cùng, để phá vỡ bế tắc,

người Phi-li-tin sai chiến binh mạnh nhất của họ

xuống dưới thung lũng để khiêu chiến

hắn kêu những người Israel:

"Gửi chiến binh mạnh nhất của các ngươi xuống đây,

và chúng ta sẽ chiến đấu với nhau,
chỉ có hai chúng ta."

Đây là một truyền thống trong chiến tranh cổ đại
gọi là một cuộc song đấu.

Đó là một cách để giải quyết tranh chấp

mà không thiệt hại xương máu như trong trận đánh lớn.

Người Phi-li-tin gửi xuống

chiến binh hùng mạnh của họ, một người khổng lồ,

cao chín bộ một tấc (6 foot 9, khoảng gần 2m1) ,

từ đầu đến chân được trang bị giáp đồng lấp lánh,

có một thanh gươm và một cây lao

và một thanh giáo.
Rõ ràng là vô cùng đáng sợ.

Hắn ta đáng sợ đến mức
không một binh sĩ Israel nào muốn đấu với hắn.

Đấu là chết chắc!
Họ nghĩ không cách gì thắng được.

Và cuối cùng một người duy nhất dám bước lên

đó là chàng chăn chiên trẻ tuổi,

đã đi lên nói với Sau-lơ: "Tôi sẽ chiến đấu với hắn"

Sau-lơ nói, "Ngươi không thể nào đánh lại.
Thực nực cười

Ngươi chỉ là đứa con nít
còn hắn là chiến binh hùng mạnh"

Nhưng chàng chăn chiên kiên quyết nói: "Không, không,

do bệ hạ chưa biết thôi, tôi đã bảo vệ đàn chiên của tôi

khỏi sư tử và sói hàng năm rồi.
Tôi tin tôi có thể làm được."

Sau-lơ không còn lựa chọn nào khác.
Không có ai khác dám bước lên

nên ông đã chấp thuận.

Rồi ông quay ra nói với người trai trẻ:

"Nhưng ngươi phải mặc áo giáp này.
Không thể đi ra người không thế này được."

Ông muốn mục tử mặc lấy áo giáp

nhưng chàng nói, "Không!"

"Tôi không thể mang vật này."

Câu nguyên bản trong Kinh Thánh là:
“Tôi mặc thế nầy không được vì không quen.”

có nghĩa là: "Tôi chưa bao giờ mặc áo giáp.
Ông đúng là khùng!"

Thay vào đó, chàng trai cúi xuống

và chọn lên năm đá,

đặt chúng vào trong túi chăn chiên của mình

và bắt đầu đi bộ xuống sườn núi
để gặp tên khổng lồ.

Gã khổng lồ thấy bóng người này tiến tới

thì lớn tiếng: "Hãy lại đây, ta sẽ lấy thây mầy

cho chim trời và muông thú ăn."

Hắn buông lời giễu cợt con người

đang tiến đến chiến đấu với mình.

Người chăn chiên càng ngày càng tiến tới gần hơn,

và gã khổng lồ thấy chàng mang theo một cây gậy.

Chỉ mang theo có thế.

Thay vì một vũ khí, chàng chỉ mang cây gậy chăn chiên

Hắn cảm thấy bị xúc phạm:

"Bộ mầy cho tao là chó hay sao mà cầm gậy đến?"

Chàng chăn chiên lấy một viên đá

ra khỏi túi của mình, đặt nó vào ná

và cuộn lại để viên đá bay đi,

viên đá bay vào ngay giữa hai mắt của gã khổng lồ

ngay đó, vị trí dễ bị tổn thương nhất của hắn

và ngã vật xuống, đã chết hoặc bất tỉnh,

nhưng chàng trai trẻ chăn chiên
đã chạy lại với thanh gươm

và cắt đầu tên khổng lồ.

Thấy thế, dân Phi-li-tin quay đầu bỏ chạy.

Và tất nhiên, tên của người khổng lồ là Gô-li-át

và tên của chàng trai chăn chiên là Đa-vít

và lý do rằng câu chuyện đã ám ảnh tôi

trong quá trình viết nên cuốn sách của mình

đó là những điều tôi tưởng mình biết về câu chuyện

hoá ra là sai.

Trong câu chuyện, Đa-vít được coi là kẻ yếu,
đúng không ạ?

Trong thực tế, Đa-vít và Gô-li-át

đã bước vào ngôn ngữ như một ẩn dụ

để chỉ về những chiến thắng bất khả

của kẻ yếu trước kẻ mạnh hơn.

Sao chúng ta lại gọi Đa-vít là kẻ yếu?

Chúng ta gọi ông ấy là kẻ yếu
vì khi đó ông ấy là một đứa trẻ,

một kẻ bé nhỏ trong khi Gô-li-át là kẻ khổng lồ mạnh mẽ.

Chúng ta cũng gọi ông ta là một kẻ yếu

bởi vì Goliath là một chiến binh có kinh nghiệm,

trong khi Đa-vít chỉ là một kẻ chăn chiên.

Nhưng quan trọng nhất là, chúng ta gọi ông ấy là kẻ yếu

vì tất cả những gì ông ấy có so với Gô-li-át.
Gô-li-át được trang bị với

tất cả vũ khí hiện đại,

áo giáp lấp lánh,

và gươm với lao và giáo,

Trong khi tất cả những gì Đa-vít có
chỉ là cái trành ném đá.

Vâng, chúng ta hãy bắt đầu có với cụm từ

"Tất cả những gì Đa-vít có là cái trành ném đá."

vì đó là sai lầm đầu tiên của chúng ta.

Trong chiến tranh cổ đại, có ba loại chiến binh.

Có kỵ binh, những người trên lưng ngựa hay xe ngựa.

Có bộ binh hạng nặng, người lính chiến trên bộ,

được trang bị gươm và thuẫn

và một số loại áo giáp.

Và có pháo binh là những cung thủ,

nhưng, quan trọng hơn là những người ném đá.

Những người ném đá có một túi da

gài hai sợi dây dài,

và họ đặt một viên đạn là một tảng đá
hoặc một quả bóng chì

bên trong các túi, và họ xoay nó như thế này

rồi căng một sợi dây ra

để kết quả là bắn viên đạn về phía trước

hướng tới mục tiêu.

Đó là những gì Đa-vít đã có và cần hiểu là

cái trành ném đá không phải là cái súng cao su.

Không phải là cái này, đúng không ạ?
Nó không phải là đồ chơi trẻ con.

Trong thực tế đó là một vũ khí có sức công phá cực lớn.

Khi Đa-vít cuộn nó như thế này,

Ông đã xoay cái trành có lẽ

lên đến 6 hoặc 7 vòng mỗi giây,

thế có nghĩa là khi đá bắn ra,

nó sẽ bắn đi cực nhanh,

có lẽ 35 mét một giây.

Nhanh hơn nhiều so với một bóng chày

ném đi bởi một cầu thủ bóng chày thiện nghệ.

Không những thế, đá ở thung lũng Elah

không phải là đá bình thường mà là đá Bari sunfat,

mật độ đá ở đó gấp đôi mật độ đá bình thường.

Nếu làm các tính toán đạn đạo

để tính sức mạnh công phá của viên đá Đa-vít bắn ra

thì nó là khoảng gần bằng lực đẩy

của một khẩu súng ngắn [nòng súng cỡ 0.45].

Đây là một vũ khí có sức công phá lớn.

Độ chính xác, theo chứng lý lịch sử

là những chiến binh ném đá có kinh nghiệm có thể

bắn và gây thương tật thậm chí giết một mục tiêu ở khoảng cách lên đến 200 thước

Từ những bức tranh trên thảm thời Trung cổ,
chúng ta biết rằng những chiến binh ném đá

có khả năng bắn rơi những con chim đang bay.

Họ bắn vô cùng chính xác.

Khi xung trận, Đa-vít cách Gô-li-át không tới 200 thước.

ở khá gần Gô-li-át

Khi bắn viên đá vào Gô-li-át

ông ấy có mục đích và tính toán

để có thể tấn công vào điểm
dễ bị tổn thương nhất

ngay giữa hai con mắt của Gô-li-át

Nếu quay trở lại lịch sử chiến tranh cổ đại,

bạn sẽ tìm thấy rằng rất nhiều lần

chiến binh ném đá là nhân tố quyết định
trong cuộc chiến chống lại bộ binh

trong trận đánh này hay trận chiến khác.

Vậy Goliath là chiến binh gì?
Ông ta là bộ binh hạng nặng,

và ông ấy hy vọng rằng khi thách thức
dân Israel bằng một trận song đấu

với một bộ binh hạng nặng khác

Khi ông nói, "Hãy đến đây để ta

lấy thây ngươi làm mồi cho chim trời và muông thú"

cụm từ khóa là "Hãy đến đây"

Hãy đến trước mặt ta vì chúng ta sẽ chiến đấu,

giáp lá cà, như thế này.

Sau-lơ cũng nghĩ tương tự.

Đa-vít nói, "Tôi muốn chiến đấu với Gô-li-át!"

và Sau-lơ cố cấp cho ông ấy áo giáp,

bởi vì Sau-lơ nghĩ, "Ồ, khi nói "chiến đấu với Gô-li-át','

là muốn nói 'sẽ cùng quyết đấu giáp lá cà!'

bộ binh đấu với bộ binh."

Nhưng Đa-vít hoàn toàn không nghĩ thế.

Ông sẽ không chiến đấu như vậy. Tại sao?

Ông là một người chăn chiên và cả đời mình

ông đã dùng đến cái trành ném đá
để bảo vệ đàn chiên khỏi sư tử và chó sói.

Đó chính là sức mạnh của Đa-vít.

Vì vậy người chăn chiên này đã dạn dày kinh nghiệm

trong việc sử dụng một vũ khí có sức công phá lớn

để chống lại tên khổng lồ kềnh càng

đang mang trên mình bộ áo giáp nặng hàng trăm cân

và các loại vũ khí nặng nề

chỉ có ích trong cuộc đấu ở cự ly gần.

Gô-li-át chỉ là một chú vịt bị động.
Ông ta chẳng có cơ may chiến thắng.

Vậy tại sao chúng ta vẫn gọi Đa-vít là yếu,

và tại sao chúng ta vẫn coi chiến thắng của ông
là một chiến thắng lạ kỳ?

Có là một phần nữa cũng rất quan trọng.

Chúng ta không chỉ hiểu lầm Đa-vít

và sự lựa chọn vũ khí của ông ta.

mà cũng hiểu sai Gô-li-át một cách trầm trọng

Gô-li-át không hoàn toàn giống như mọi người hình dung.

Kinh Thánh chép lại nhiều điều gợi ý cho chúng ta

tuy theo cách nghĩ trước đây là khá khó hiểu

và không tương ứng với hình ảnh
của chiến binh hùng mạnh này.

Mở đầu, Kinh Thánh nói rằng Gô-li-át

đi xuống trũng và có viên sĩ quan đi trước hắn.

Điều này thật lạ, phải không?

Chiến binh hùng mạnh này

thách một trận song đấu với dân Israel

vậy mà sao lại phải có người dẫn đường,

giả sử một viên sĩ quan là một chàng trai trẻ,

đi cùng Gô-li-at đến điểm quyết đấu?

Thứ hai là, câu chuyện trong Kinh Thánh lưu ý đặc biệt

đến cách di chuyển chậm chạp của Gô-li-át,

lại một điều lạ nữa dùng để mô tả

một chiến binh hùng mạnh nhất vào thời đó.

Còn một điều cực kỳ lạ lùng nữa là

phải mất bao lâu Gô-li-át mới phản ứng

mới nhìn ra Đa-vít.

Vì vậy khi Đa-vít xuống núi,

rõ ràng là không hề định đấu giáp lá cà.

Không có dấu hiệu gì ở anh ta tỏ ra là

"Ta sẽ đấu với ngươi theo cách này."

Ông ta thậm chí còn không mang gươm.

Tại sao Gô-li-át không phản ứng gì cả?

Có vẻ như ông ta đã không để ý đến
những diễn biến xảy ra hôm đó.

Rồi lại buông một câu lạ lùng với Đa-vít:

"Bộ mầy cho tao là chó hay sao
mà cầm gậy đến với tao?"

Gậy? Đa-vít chỉ có một cây gậy.

Vâng, hóa ra là

trong những năm qua, trong cộng đồng y tế
có rất nhiều suy đoán

về việc liệu rằng

đã nhầm lẫn cơ bản gì về Gô-li-át hay không

đã nỗ lực để hiểu được những điều quả là rất dị thường

Đã có nhiều bài viết.

Bài đầu tiên vào năm 1960 trong Tạp chí Y tế Indiana,

bắt đầu một chuỗi suy đoán

khởi đầu với một lời giải thích
cho chiều cao của Gô-li-át.

Đầu và vai của Gô-li-át cao hơn

tất cả các những người đồng lứa với ông
trong thời kỳ đó,

và thường là, khi một ai đó khác xa với chuẩn thường

luôn có một lời giải thích cho nó.

Các hình thức phổ biến nhất của chứng khổng lồ

là bệnh to cực,

và bệnh to cực gây ra bởi một khối u lành tính

trên tuyến yên

gây dư thừa các hormone tăng trưởng.

Và trong suốt lịch sử, nhiều người khổng lồ nổi tiếng

đều bị bệnh to cực.

Người cao nhất mọi thời đại

tên là Robert Wadlow

vẫn còn phát triển khi anh ta qua đời ở tuổi 24.

và anh ta cao 8 foot 11 (2m7)

Anh ta bị bệnh to cực.

Bạn có nhớ đô vật André khổng lồ?

Ông ấy rất nổi tiếng. Ông bị bệnh to cực.

Thậm chí có suy đoán rằng
Abraham Lincoln cũng bị to cực.

Bất cứ ai cao một cách bất thường

chúng ta cũng nghĩ ngay đến bệnh này.

Và bệnh to cực có một ảnh hưởng đặc trưng

luôn đi kèm là

ảnh hưởng đến thị lực.

Các khối u tuyến yên, khi phát triển,

thường bắt đầu chèn lên
các dây thần kinh thị giác trong não

khiến người bị bệnh to cực

sẽ nhìn một thành hai hoặc cận thị nặng.

Vì vậy, khi người ta bắt đầu suy đoán

về những bất thường ở Gô-li-át,

họ đã nói rằng, "Chờ chút,

hắn ta trông và nghe có vẻ cực kỳ giống

một người bị bệnh to cực."

Điều này sẽ giải thích rất nhiều
những điều quá ư lạ lùng

trong hành vi của hắn ngày hôm đó.

Tại sao hắn di chuyển chậm đến thế

và đã phải được hộ tống xuống đáy thung lũng

bởi một binh sĩ?

Bởi vì hắn không thể tự đi được.

Tại sao hắn không nhìn ra Đa-vít

không hiểu rằng Đa-vít sẽ không đấu giáp lá cà với mình

cho đến tận thời khắc cuối cùng?

Bởi vì hắn không thể nhìn thấy anh ta.

Khi hắn nói, "Hãy đến đây để ta lấy thây ngươi

làm mồi cho chim trời và muông thú"

cụm từ "Hãy đến đây" cho thấy phần nào
sự yếu thế của Goliath

Hãy đến đây vì ta không thể nhìn thấy ngươi.

Và rồi, "Bộ tao là chó hay sao mà mày cầm gậy đến với tao?"

Hắn thấy hai cây gậy trong khi Đa-vít chỉ có một.

Dân Israel trên núi

nhìn xuống và nghĩ rằng ông ta

là kẻ thù lớn mạnh mẽ phi thường.

Điều họ không hiểu đó là

chính nguồn sức mạnh ấy

cũng là nguồn gốc của điểm yếu lớn nhất của ông ta.

Tôi nghĩ qua điều này,

có một bài học rất quan trọng cho tất cả chúng ta.

Những người khổng lồ không lớn lao, hùng mạnh
như vẻ ngoài ta thấy.

Và đôi khi, một cậu bé chăn chiên
lại có một cái ná giấu trong túi của mình.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)