0:00:00.536,0:00:01.819
Tôi muốn kể với bạn một câu chuyện

0:00:01.819,0:00:05.291
đã ám ảnh tôi khi thực hiện cuốn sách mới của mình

0:00:05.291,0:00:08.838
đó là một câu chuyện xảy ra

0:00:08.838,0:00:10.411
khoảng 3000 năm trước.

0:00:10.411,0:00:13.638
vào thời sơ khai của Vương quốc Israel.

0:00:13.638,0:00:16.370
Câu chuyện xảy ra ở một nơi được gọi là Shephelah

0:00:16.370,0:00:18.700
mà bây giờ là Israel.

0:00:18.700,0:00:20.948
Câu chuyện này ám ảnh tôi bởi

0:00:20.948,0:00:24.034
tôi đã nghĩ rằng mình hiểu nó, nhưng khi xem kỹ lại

0:00:24.034,0:00:28.140
tôi nhận ra rằng mình chưa hề thực sự hiểu được nó.

0:00:28.140,0:00:32.957
Palestine cổ có một - dọc theo biên giới phía đông

0:00:32.957,0:00:34.273
có một dãy núi.

0:00:34.273,0:00:36.132
Dãy núi này vẫn còn tại Israel ngày nay.

0:00:36.132,0:00:39.065
Và trong dãy núi đó là toàn bộ các thành phố cổ đại

0:00:39.065,0:00:43.523
của vùng đất đó, như Jerusalem, Bethlehem, Hebron

0:00:43.523,0:00:45.748
Và có một đồng bằng ven biển

0:00:45.748,0:00:49.103
dọc Lưỡng Hà, chính là Tel Aviv ngày nay.

0:00:49.103,0:00:52.503
Nối giữa dãy núi với đồng bằng này

0:00:52.503,0:00:54.436
là một khu vực tên là Shephelah,

0:00:54.436,0:00:58.855
gồm một dãy các thung lũng và rặng núi[br]kéo dài từ đông sang tây

0:00:58.855,0:01:02.034
và bạn có thể dọc theo Shephelah, qua Shephela

0:01:02.034,0:01:04.787
để đi từ đồng bằng tới dãy núi.

0:01:04.787,0:01:06.481
Và Shephelah, nếu bạn đã từng đến Israel, bạn sẽ biết

0:01:06.481,0:01:08.889
đó chính là phần đẹp nhất của Israel.

0:01:08.889,0:01:11.807
Nó hùng vĩ, với những rừng sồi

0:01:11.807,0:01:14.222
và những cánh đồng lúa mì và những vườn nho.

0:01:14.222,0:01:17.601
Nhưng quan trọng hơn là, trong lịch sử của vùng đất này

0:01:17.601,0:01:21.366
nó đóng vai trò quan trọng, [br]thực sự có ý nghĩa chiến lược,

0:01:21.366,0:01:24.279
là địa thế ngăn quân địch

0:01:24.279,0:01:26.862
trên đồng bằng ven biển tìm đường

0:01:26.862,0:01:30.484
đi vào trong dãy núi để đe dọa dân cư sống ở đó.

0:01:30.484,0:01:33.511
3.000 năm trước đây, chuyện y như vậy đã xảy ra.

0:01:33.511,0:01:37.788
Người Phi-li-tin là kẻ thù lớn nhất

0:01:37.788,0:01:39.290
của Vương Quốc Israel,

0:01:39.290,0:01:41.002
đang sống trong đồng bằng ven biển.

0:01:41.002,0:01:44.298
Họ gó gốc gác từ đảo Crete. [br]Họ là những người đi biển.

0:01:44.298,0:01:46.721
Và có thể họ đã bắt đầu thực hiện hành trình

0:01:46.721,0:01:48.961
đi qua một trong các thung lũng của Shephelah

0:01:48.961,0:01:50.128
lên những dãy núi,

0:01:50.128,0:01:52.384
bởi vì họ muốn chiếm vùng cao nguyên

0:01:52.384,0:01:56.385
ngay gần Bethlehem và chia đôi Vương Quốc Israel.

0:01:56.385,0:01:59.650
Khi đó Sau-lơ là vua Israel

0:01:59.650,0:02:01.383
rõ ràng đã nắm được tin này,

0:02:01.383,0:02:04.252
và Sau-lơ đã mang quân từ núi xuống

0:02:04.252,0:02:07.907
đối mặt với quân Phi-li-tin tại Thung Lũng Elah,

0:02:07.907,0:02:10.365
một trong những thung lũng đẹp nhất của Shephelah.

0:02:10.365,0:02:13.233
Những người Israel tiến vào dọc theo sườn núi phía bắc,

0:02:13.233,0:02:17.490
người Phi-li-tin tiến vào dọc theo sườn núi phía Nam,

0:02:17.490,0:02:20.225
hai đội quân đóng ở đó hàng tuần liền

0:02:20.225,0:02:22.347
và nhìn chằm chằm vào nhau, bởi vì họ đang bế tắc.

0:02:22.347,0:02:24.820
Không thể tấn công vì để tấn công phía bên kia

0:02:24.820,0:02:28.076
bạn phải xuống núi và đi vào thung lũng

0:02:28.076,0:02:30.593
và sau đó trèo lên phía bên kia, [br]thế thì sẽ hoàn toàn bị lộ diện và sơ hở.

0:02:30.593,0:02:32.785
Vì vậy cuối cùng, để phá vỡ bế tắc,

0:02:32.785,0:02:35.999
người Phi-li-tin sai chiến binh mạnh nhất của họ

0:02:35.999,0:02:38.476
xuống dưới thung lũng để khiêu chiến

0:02:38.476,0:02:39.932
hắn kêu những người Israel:

0:02:39.932,0:02:42.560
"Gửi chiến binh mạnh nhất của các ngươi xuống đây,

0:02:42.560,0:02:44.567
và chúng ta sẽ chiến đấu với nhau,[br]chỉ có hai chúng ta."

0:02:44.567,0:02:48.402
Đây là một truyền thống trong chiến tranh cổ đại[br]gọi là một cuộc song đấu.

0:02:48.402,0:02:50.197
Đó là một cách để giải quyết tranh chấp

0:02:50.197,0:02:54.321
mà không thiệt hại xương máu như trong trận đánh lớn.

0:02:54.321,0:02:57.281
Người Phi-li-tin gửi xuống

0:02:57.281,0:02:59.448
chiến binh hùng mạnh của họ, một người khổng lồ,

0:02:59.448,0:03:01.223
cao chín bộ một tấc (6 foot 9, khoảng gần 2m1) ,

0:03:01.223,0:03:05.936
từ đầu đến chân được trang bị giáp đồng lấp lánh,

0:03:05.936,0:03:08.995
có một thanh gươm và một cây lao

0:03:08.995,0:03:11.723
và một thanh giáo.[br]Rõ ràng là vô cùng đáng sợ.

0:03:11.723,0:03:16.213
Hắn ta đáng sợ đến mức [br]không một binh sĩ Israel nào muốn đấu với hắn.

0:03:16.213,0:03:20.848
Đấu là chết chắc! [br]Họ nghĩ không cách gì thắng được.

0:03:20.848,0:03:23.141
Và cuối cùng một người duy nhất dám bước lên

0:03:23.141,0:03:25.652
đó là chàng chăn chiên trẻ tuổi,

0:03:25.652,0:03:28.330
đã đi lên nói với Sau-lơ: "Tôi sẽ chiến đấu với hắn"

0:03:28.330,0:03:31.448
Sau-lơ nói, "Ngươi không thể nào đánh lại. [br]Thực nực cười

0:03:31.448,0:03:33.770
Ngươi chỉ là đứa con nít[br]còn hắn là chiến binh hùng mạnh"

0:03:33.770,0:03:36.193
Nhưng chàng chăn chiên kiên quyết nói: "Không, không,

0:03:36.193,0:03:39.186
do bệ hạ chưa biết thôi, tôi đã bảo vệ đàn chiên của tôi

0:03:39.186,0:03:43.355
khỏi sư tử và sói hàng năm rồi.[br]Tôi tin tôi có thể làm được."

0:03:43.355,0:03:46.569
Sau-lơ không còn lựa chọn nào khác.[br]Không có ai khác dám bước lên

0:03:46.569,0:03:47.910
nên ông đã chấp thuận.

0:03:47.910,0:03:49.122
Rồi ông quay ra nói với người trai trẻ:

0:03:49.122,0:03:52.816
"Nhưng ngươi phải mặc áo giáp này. [br]Không thể đi ra người không thế này được."

0:03:52.816,0:03:55.219
Ông muốn mục tử mặc lấy áo giáp

0:03:55.219,0:03:56.470
nhưng chàng nói, "Không!"

0:03:56.470,0:03:58.883
"Tôi không thể mang vật này."

0:03:58.883,0:04:02.957
Câu nguyên bản trong Kinh Thánh là:[br]“Tôi mặc thế nầy không được vì không quen.”

0:04:02.957,0:04:06.134
có nghĩa là: "Tôi chưa bao giờ mặc áo giáp. [br]Ông đúng là khùng!"

0:04:06.134,0:04:08.740
Thay vào đó, chàng trai cúi xuống

0:04:08.740,0:04:10.495
và chọn lên năm đá,

0:04:10.495,0:04:12.956
đặt chúng vào trong túi chăn chiên của mình

0:04:12.956,0:04:17.468
và bắt đầu đi bộ xuống sườn núi [br]để gặp tên khổng lồ.

0:04:17.468,0:04:19.674
Gã khổng lồ thấy bóng người này tiến tới

0:04:19.674,0:04:22.817
thì lớn tiếng: "Hãy lại đây, ta sẽ lấy thây mầy

0:04:22.817,0:04:26.794
cho chim trời và muông thú ăn."

0:04:26.794,0:04:30.229
Hắn buông lời giễu cợt con người

0:04:30.229,0:04:31.964
đang tiến đến chiến đấu với mình.

0:04:31.964,0:04:35.310
Người chăn chiên càng ngày càng tiến tới gần hơn,

0:04:35.310,0:04:38.298
và gã khổng lồ thấy chàng mang theo một cây gậy.

0:04:38.298,0:04:39.470
Chỉ mang theo có thế.

0:04:39.470,0:04:41.338
Thay vì một vũ khí, chàng chỉ mang cây gậy chăn chiên

0:04:41.338,0:04:43.910
Hắn cảm thấy bị xúc phạm:

0:04:43.910,0:04:47.267
"Bộ mầy cho tao là chó hay sao mà cầm gậy đến?"

0:04:47.267,0:04:50.330
Chàng chăn chiên lấy một viên đá

0:04:50.330,0:04:53.570
ra khỏi túi của mình, đặt nó vào ná

0:04:53.570,0:04:55.865
và cuộn lại để viên đá bay đi,

0:04:55.865,0:04:58.266
viên đá bay vào ngay giữa hai mắt của gã khổng lồ

0:04:58.266,0:05:00.364
ngay đó, vị trí dễ bị tổn thương nhất của hắn

0:05:00.364,0:05:03.685
và ngã vật xuống, đã chết hoặc bất tỉnh,

0:05:03.685,0:05:06.179
nhưng chàng trai trẻ chăn chiên [br]đã chạy lại với thanh gươm

0:05:06.179,0:05:07.865
và cắt đầu tên khổng lồ.

0:05:07.865,0:05:13.416
Thấy thế, dân Phi-li-tin quay đầu bỏ chạy.

0:05:13.416,0:05:17.777
Và tất nhiên, tên của người khổng lồ là Gô-li-át

0:05:17.777,0:05:20.306
và tên của chàng trai chăn chiên là Đa-vít

0:05:20.306,0:05:23.436
và lý do rằng câu chuyện đã ám ảnh tôi

0:05:23.436,0:05:24.874
trong quá trình viết nên cuốn sách của mình

0:05:24.874,0:05:27.966
đó là những điều tôi tưởng mình biết về câu chuyện

0:05:27.966,0:05:30.717
hoá ra là sai.

0:05:30.717,0:05:34.505
Trong câu chuyện, Đa-vít được coi là kẻ yếu,[br]đúng không ạ?

0:05:34.505,0:05:36.642
Trong thực tế, Đa-vít và Gô-li-át

0:05:36.642,0:05:39.623
đã bước vào ngôn ngữ như một ẩn dụ

0:05:39.623,0:05:41.161
để chỉ về những chiến thắng bất khả

0:05:41.161,0:05:44.272
của kẻ yếu trước kẻ mạnh hơn.

0:05:44.272,0:05:46.462
Sao chúng ta lại gọi Đa-vít là kẻ yếu?

0:05:46.462,0:05:49.937
Chúng ta gọi ông ấy là kẻ yếu [br]vì khi đó ông ấy là một đứa trẻ,

0:05:49.937,0:05:53.473
một kẻ bé nhỏ trong khi Gô-li-át là kẻ khổng lồ mạnh mẽ.

0:05:53.473,0:05:55.128
Chúng ta cũng gọi ông ta là một kẻ yếu

0:05:55.128,0:05:59.050
bởi vì Goliath là một chiến binh có kinh nghiệm,

0:05:59.050,0:06:00.986
trong khi Đa-vít chỉ là một kẻ chăn chiên.

0:06:00.986,0:06:03.336
Nhưng quan trọng nhất là, chúng ta gọi ông ấy là kẻ yếu

0:06:03.336,0:06:08.346
vì tất cả những gì ông ấy có so với Gô-li-át.[br]Gô-li-át được trang bị với

0:06:08.346,0:06:10.351
tất cả vũ khí hiện đại,

0:06:10.351,0:06:12.127
áo giáp lấp lánh,

0:06:12.127,0:06:15.962
và gươm với lao và giáo,

0:06:15.962,0:06:19.792
Trong khi tất cả những gì Đa-vít có [br]chỉ là cái trành ném đá.

0:06:19.792,0:06:21.490
Vâng, chúng ta hãy bắt đầu có với cụm từ

0:06:21.490,0:06:23.934
"Tất cả những gì Đa-vít có là cái trành ném đá."

0:06:23.934,0:06:26.801
vì đó là sai lầm đầu tiên của chúng ta.

0:06:26.801,0:06:30.358
Trong chiến tranh cổ đại, có ba loại chiến binh.

0:06:30.358,0:06:33.789
Có kỵ binh, những người trên lưng ngựa hay xe ngựa.

0:06:33.789,0:06:36.915
Có bộ binh hạng nặng, người lính chiến trên bộ,

0:06:36.915,0:06:39.805
được trang bị gươm và thuẫn

0:06:39.805,0:06:41.305
và một số loại áo giáp.

0:06:41.305,0:06:44.533
Và có pháo binh là những cung thủ,

0:06:44.533,0:06:46.705
nhưng, quan trọng hơn là những người ném đá.

0:06:46.705,0:06:49.766
Những người ném đá có một túi da

0:06:49.766,0:06:52.563
gài hai sợi dây dài,

0:06:52.563,0:06:55.765
và họ đặt một viên đạn là một tảng đá [br]hoặc một quả bóng chì

0:06:55.765,0:06:58.886
bên trong các túi, và họ xoay nó như thế này

0:06:58.886,0:07:01.529
rồi căng một sợi dây ra

0:07:01.529,0:07:05.399
để kết quả là bắn viên đạn về phía trước

0:07:05.399,0:07:08.704
hướng tới mục tiêu.

0:07:08.704,0:07:11.439
Đó là những gì Đa-vít đã có và cần hiểu là

0:07:11.439,0:07:14.286
cái trành ném đá không phải là cái súng cao su.

0:07:14.286,0:07:16.905
Không phải là cái này, đúng không ạ? [br]Nó không phải là đồ chơi trẻ con.

0:07:16.905,0:07:20.730
Trong thực tế đó là một vũ khí có sức công phá cực lớn.

0:07:20.730,0:07:23.706
Khi Đa-vít cuộn nó như thế này,

0:07:23.706,0:07:26.935
Ông đã xoay cái trành có lẽ

0:07:26.935,0:07:29.607
lên đến 6 hoặc 7 vòng mỗi giây,

0:07:29.607,0:07:33.452
thế có nghĩa là khi đá bắn ra,

0:07:33.452,0:07:35.652
nó sẽ bắn đi cực nhanh,

0:07:35.652,0:07:37.425
có lẽ 35 mét một giây.

0:07:37.425,0:07:40.990
Nhanh hơn nhiều so với một bóng chày

0:07:40.990,0:07:44.623
ném đi bởi một cầu thủ bóng chày thiện nghệ.

0:07:44.623,0:07:48.506
Không những thế, đá ở thung lũng Elah

0:07:48.506,0:07:51.162
không phải là đá bình thường mà là đá Bari sunfat,

0:07:51.162,0:07:54.481
mật độ đá ở đó gấp đôi mật độ đá bình thường.

0:07:54.481,0:07:57.118
Nếu làm các tính toán đạn đạo

0:07:57.118,0:08:01.002
để tính sức mạnh công phá của viên đá Đa-vít bắn ra

0:08:01.002,0:08:03.323
thì nó là khoảng gần bằng lực đẩy

0:08:03.323,0:08:06.880
của một khẩu súng ngắn [nòng súng cỡ 0.45].

0:08:06.880,0:08:09.874
Đây là một vũ khí có sức công phá lớn.

0:08:09.874,0:08:14.472
Độ chính xác, theo chứng lý lịch sử

0:08:14.472,0:08:18.970
là những chiến binh ném đá có kinh nghiệm có thể

0:08:18.970,0:08:24.993
bắn và gây thương tật thậm chí giết một mục tiêu ở khoảng cách lên đến 200 thước

0:08:24.993,0:08:27.963
Từ những bức tranh trên thảm thời Trung cổ,[br]chúng ta biết rằng những chiến binh ném đá

0:08:27.963,0:08:30.321
có khả năng bắn rơi những con chim đang bay.

0:08:30.321,0:08:32.755
Họ bắn vô cùng chính xác.

0:08:32.755,0:08:36.312
Khi xung trận, Đa-vít cách Gô-li-át không tới 200 thước.

0:08:36.312,0:08:37.921
ở khá gần Gô-li-át

0:08:37.921,0:08:41.336
Khi bắn viên đá vào Gô-li-át

0:08:41.336,0:08:44.398
ông ấy có mục đích và tính toán

0:08:44.398,0:08:47.101
để có thể tấn công vào điểm [br]dễ bị tổn thương nhất

0:08:47.101,0:08:48.429
ngay giữa hai con mắt của Gô-li-át

0:08:48.429,0:08:50.445
Nếu quay trở lại lịch sử chiến tranh cổ đại,

0:08:50.445,0:08:53.257
bạn sẽ tìm thấy rằng rất nhiều lần

0:08:53.257,0:08:57.260
chiến binh ném đá là nhân tố quyết định[br]trong cuộc chiến chống lại bộ binh

0:08:57.260,0:09:02.285
trong trận đánh này hay trận chiến khác.

0:09:02.285,0:09:06.181
Vậy Goliath là chiến binh gì? [br]Ông ta là bộ binh hạng nặng,

0:09:06.181,0:09:11.380
và ông ấy hy vọng rằng khi thách thức[br]dân Israel bằng một trận song đấu

0:09:11.380,0:09:15.235
với một bộ binh hạng nặng khác

0:09:15.235,0:09:17.406
Khi ông nói, "Hãy đến đây để ta

0:09:17.406,0:09:20.358
lấy thây ngươi làm mồi cho chim trời và muông thú"

0:09:20.358,0:09:22.358
cụm từ khóa là "Hãy đến đây"

0:09:22.358,0:09:24.496
Hãy đến trước mặt ta vì chúng ta sẽ chiến đấu,

0:09:24.496,0:09:26.207
giáp lá cà, như thế này.

0:09:26.207,0:09:28.335
Sau-lơ cũng nghĩ tương tự.

0:09:28.335,0:09:30.694
Đa-vít nói, "Tôi muốn chiến đấu với Gô-li-át!"

0:09:30.694,0:09:32.515
và Sau-lơ cố cấp cho ông ấy áo giáp,

0:09:32.515,0:09:35.242
bởi vì Sau-lơ nghĩ, "Ồ, khi nói "chiến đấu với Gô-li-át','

0:09:35.242,0:09:38.509
là muốn nói 'sẽ cùng quyết đấu giáp lá cà!'

0:09:38.509,0:09:40.697
bộ binh đấu với bộ binh."

0:09:40.697,0:09:43.671
Nhưng Đa-vít hoàn toàn không nghĩ thế.

0:09:43.671,0:09:46.222
Ông sẽ không chiến đấu như vậy. Tại sao?

0:09:46.222,0:09:49.230
Ông là một người chăn chiên và cả đời mình

0:09:49.230,0:09:53.443
ông đã dùng đến cái trành ném đá [br]để bảo vệ đàn chiên khỏi sư tử và chó sói.

0:09:53.443,0:09:55.193
Đó chính là sức mạnh của Đa-vít.

0:09:55.193,0:09:57.725
Vì vậy người chăn chiên này đã dạn dày kinh nghiệm

0:09:57.725,0:09:59.764
trong việc sử dụng một vũ khí có sức công phá lớn

0:09:59.764,0:10:02.158
để chống lại tên khổng lồ kềnh càng

0:10:02.158,0:10:05.458
đang mang trên mình bộ áo giáp nặng hàng trăm cân

0:10:05.458,0:10:06.959
và các loại vũ khí nặng nề

0:10:06.959,0:10:10.056
chỉ có ích trong cuộc đấu ở cự ly gần.

0:10:10.056,0:10:14.793
Gô-li-át chỉ là một chú vịt bị động. [br]Ông ta chẳng có cơ may chiến thắng.

0:10:14.793,0:10:17.599
Vậy tại sao chúng ta vẫn gọi Đa-vít là yếu,

0:10:17.599,0:10:23.423
và tại sao chúng ta vẫn coi chiến thắng của ông[br]là một chiến thắng lạ kỳ?

0:10:23.423,0:10:26.263
Có là một phần nữa cũng rất quan trọng.

0:10:26.263,0:10:29.661
Chúng ta không chỉ hiểu lầm Đa-vít

0:10:29.661,0:10:31.566
và sự lựa chọn vũ khí của ông ta.

0:10:31.566,0:10:34.905
mà cũng hiểu sai Gô-li-át một cách trầm trọng

0:10:34.905,0:10:38.139
Gô-li-át không hoàn toàn giống như mọi người hình dung.

0:10:38.139,0:10:42.127
Kinh Thánh chép lại nhiều điều gợi ý cho chúng ta

0:10:42.127,0:10:44.932
tuy theo cách nghĩ trước đây là khá khó hiểu

0:10:44.932,0:10:48.709
và không tương ứng với hình ảnh [br]của chiến binh hùng mạnh này.

0:10:48.709,0:10:52.086
Mở đầu, Kinh Thánh nói rằng Gô-li-át

0:10:52.086,0:10:56.051
đi xuống trũng và có viên sĩ quan đi trước hắn.

0:10:56.051,0:10:58.260
Điều này thật lạ, phải không?

0:10:58.260,0:11:00.390
Chiến binh hùng mạnh này

0:11:00.390,0:11:03.197
thách một trận song đấu với dân Israel

0:11:03.197,0:11:05.909
vậy mà sao lại phải có người dẫn đường,

0:11:05.909,0:11:08.959
giả sử một viên sĩ quan là một chàng trai trẻ,

0:11:08.959,0:11:11.421
đi cùng Gô-li-at đến điểm quyết đấu?

0:11:11.421,0:11:15.775
Thứ hai là, câu chuyện trong Kinh Thánh lưu ý đặc biệt

0:11:15.775,0:11:18.864
đến cách di chuyển chậm chạp của Gô-li-át,

0:11:18.864,0:11:20.890
lại một điều lạ nữa dùng để mô tả

0:11:20.890,0:11:24.940
một chiến binh hùng mạnh nhất vào thời đó.

0:11:24.940,0:11:26.763
Còn một điều cực kỳ lạ lùng nữa là

0:11:26.763,0:11:30.575
phải mất bao lâu Gô-li-át mới phản ứng

0:11:30.575,0:11:32.571
mới nhìn ra Đa-vít.

0:11:32.571,0:11:35.349
Vì vậy khi Đa-vít xuống núi,

0:11:35.349,0:11:39.286
rõ ràng là không hề định đấu giáp lá cà.

0:11:39.286,0:11:41.254
Không có dấu hiệu gì ở anh ta tỏ ra là

0:11:41.254,0:11:43.288
"Ta sẽ đấu với ngươi theo cách này."

0:11:43.288,0:11:45.019
Ông ta thậm chí còn không mang gươm.

0:11:45.019,0:11:47.701
Tại sao Gô-li-át không phản ứng gì cả?

0:11:47.701,0:11:51.929
Có vẻ như ông ta đã không để ý đến[br]những diễn biến xảy ra hôm đó.

0:11:51.929,0:11:55.876
Rồi lại buông một câu lạ lùng với Đa-vít:

0:11:55.876,0:12:00.171
"Bộ mầy cho tao là chó hay sao[br]mà cầm gậy đến với tao?"

0:12:00.171,0:12:03.994
Gậy? Đa-vít chỉ có một cây gậy.

0:12:03.994,0:12:06.253
Vâng, hóa ra là

0:12:06.253,0:12:09.294
trong những năm qua, trong cộng đồng y tế[br]có rất nhiều suy đoán

0:12:09.294,0:12:11.820
về việc liệu rằng

0:12:11.820,0:12:14.709
đã nhầm lẫn cơ bản gì về Gô-li-át hay không

0:12:14.709,0:12:18.118
đã nỗ lực để hiểu được những điều quả là rất dị thường

0:12:18.118,0:12:19.280
Đã có nhiều bài viết.

0:12:19.280,0:12:23.274
Bài đầu tiên vào năm 1960 trong Tạp chí Y tế Indiana,

0:12:23.274,0:12:25.629
bắt đầu một chuỗi suy đoán

0:12:25.629,0:12:28.752
khởi đầu với một lời giải thích [br]cho chiều cao của Gô-li-át.

0:12:28.752,0:12:31.675
Đầu và vai của Gô-li-át cao hơn

0:12:31.675,0:12:33.837
tất cả các những người đồng lứa với ông[br]trong thời kỳ đó,

0:12:33.837,0:12:37.819
và thường là, khi một ai đó khác xa với chuẩn thường

0:12:37.819,0:12:39.416
luôn có một lời giải thích cho nó.

0:12:39.416,0:12:42.649
Các hình thức phổ biến nhất của chứng khổng lồ

0:12:42.649,0:12:45.384
là bệnh to cực,

0:12:45.384,0:12:48.287
và bệnh to cực gây ra bởi một khối u lành tính

0:12:48.287,0:12:50.790
trên tuyến yên

0:12:50.790,0:12:53.506
gây dư thừa các hormone tăng trưởng.

0:12:53.506,0:12:57.065
Và trong suốt lịch sử, nhiều người khổng lồ nổi tiếng

0:12:57.065,0:12:58.834
đều bị bệnh to cực.

0:12:58.834,0:13:00.898
Người cao nhất mọi thời đại

0:13:00.898,0:13:02.465
tên là Robert Wadlow

0:13:02.465,0:13:05.516
vẫn còn phát triển khi anh ta qua đời ở tuổi 24.

0:13:05.516,0:13:08.405
và anh ta cao 8 foot 11 (2m7)

0:13:08.405,0:13:09.819
Anh ta bị bệnh to cực.

0:13:09.819,0:13:12.354
Bạn có nhớ đô vật André khổng lồ?

0:13:12.354,0:13:14.037
Ông ấy rất nổi tiếng. Ông bị bệnh to cực.

0:13:14.037,0:13:18.576
Thậm chí có suy đoán rằng [br]Abraham Lincoln cũng bị to cực.

0:13:18.576,0:13:19.654
Bất cứ ai cao một cách bất thường

0:13:19.654,0:13:22.407
chúng ta cũng nghĩ ngay đến bệnh này.

0:13:22.407,0:13:26.402
Và bệnh to cực có một ảnh hưởng đặc trưng

0:13:26.402,0:13:27.627
luôn đi kèm là

0:13:27.627,0:13:31.189
ảnh hưởng đến thị lực.

0:13:31.189,0:13:34.485
Các khối u tuyến yên, khi phát triển,

0:13:34.485,0:13:38.533
thường bắt đầu chèn lên [br]các dây thần kinh thị giác trong não

0:13:38.533,0:13:41.037
khiến người bị bệnh to cực

0:13:41.037,0:13:46.508
sẽ nhìn một thành hai hoặc cận thị nặng.

0:13:46.508,0:13:49.101
Vì vậy, khi người ta bắt đầu suy đoán

0:13:49.101,0:13:52.332
về những bất thường ở Gô-li-át,

0:13:52.332,0:13:53.243
họ đã nói rằng, "Chờ chút,

0:13:53.243,0:13:56.433
hắn ta trông và nghe có vẻ cực kỳ giống

0:13:56.433,0:13:58.006
một người bị bệnh to cực."

0:13:58.006,0:14:00.990
Điều này sẽ giải thích rất nhiều [br]những điều quá ư lạ lùng

0:14:00.990,0:14:03.117
trong hành vi của hắn ngày hôm đó.

0:14:03.117,0:14:04.938
Tại sao hắn di chuyển chậm đến thế

0:14:04.938,0:14:08.466
và đã phải được hộ tống xuống đáy thung lũng

0:14:08.466,0:14:09.825
bởi một binh sĩ?

0:14:09.825,0:14:12.813
Bởi vì hắn không thể tự đi được.

0:14:12.813,0:14:16.070
Tại sao hắn không nhìn ra Đa-vít

0:14:16.070,0:14:18.719
không hiểu rằng Đa-vít sẽ không đấu giáp lá cà với mình

0:14:18.719,0:14:20.866
cho đến tận thời khắc cuối cùng?

0:14:20.866,0:14:23.375
Bởi vì hắn không thể nhìn thấy anh ta.

0:14:23.375,0:14:26.692
Khi hắn nói, "Hãy đến đây để ta lấy thây ngươi

0:14:26.692,0:14:29.188
làm mồi cho chim trời và muông thú"

0:14:29.188,0:14:33.832
cụm từ "Hãy đến đây" cho thấy phần nào[br]sự yếu thế của Goliath

0:14:33.832,0:14:36.816
Hãy đến đây vì ta không thể nhìn thấy ngươi.

0:14:36.816,0:14:42.030
Và rồi, "Bộ tao là chó hay sao mà mày cầm gậy đến với tao?"

0:14:42.030,0:14:47.360
Hắn thấy hai cây gậy trong khi Đa-vít chỉ có một.

0:14:47.360,0:14:50.324
Dân Israel trên núi

0:14:50.324,0:14:52.521
nhìn xuống và nghĩ rằng ông ta

0:14:52.521,0:14:55.632
là kẻ thù lớn mạnh mẽ phi thường.

0:14:55.632,0:14:57.608
Điều họ không hiểu đó là

0:14:57.608,0:15:00.905
chính nguồn sức mạnh ấy

0:15:00.905,0:15:04.660
cũng là nguồn gốc của điểm yếu lớn nhất của ông ta.

0:15:04.660,0:15:06.617
Tôi nghĩ qua điều này,

0:15:06.617,0:15:09.822
có một bài học rất quan trọng cho tất cả chúng ta.

0:15:09.822,0:15:13.684
Những người khổng lồ không lớn lao, hùng mạnh[br]như vẻ ngoài ta thấy.

0:15:13.684,0:15:17.173
Và đôi khi, một cậu bé chăn chiên [br]lại có một cái ná giấu trong túi của mình.

0:15:17.173,0:15:18.960
Xin cảm ơn.

0:15:18.960,0:15:23.345
(Vỗ tay)