Het ongehoorde verhaal van David en Goliath
-
0:01 - 0:02Ik wil een verhaal vertellen
-
0:02 - 0:05waarvan ik bezeten was
terwijl ik mijn jongste boek schreef. -
0:05 - 0:09Het gaat over iets dat gebeurde
-
0:09 - 0:103.000 jaar geleden
-
0:10 - 0:14toen het Koninkrijk Israël
in zijn kinderschoenen stond. -
0:14 - 0:16Plaats van het gebeuren is de Shephelah,
-
0:16 - 0:19een gebied in het huidige Israël.
-
0:19 - 0:21Ik was erdoor geobsedeerd
-
0:21 - 0:24omdat ik dacht dat ik het begreep.
Maar toen ik het herlas, -
0:24 - 0:28besefte ik dat ik er geen snars van begreep.
-
0:28 - 0:33Het oude Palestina had aan zijn oostgrens
-
0:33 - 0:34een bergketen.
-
0:34 - 0:36Dat is in het huidige Israël nog steeds zo.
-
0:36 - 0:39Daar bevinden zich alle oude steden
-
0:39 - 0:44uit de streek: Jeruzalem,
Bethlehem, Hebron. -
0:44 - 0:46Dan is er een kustvlakte
-
0:46 - 0:49langs de Middellandse Zee,
waar vandaag Tel Aviv ligt. -
0:49 - 0:53Tussen de bergketen en de kustvlakte
-
0:53 - 0:54ligt de zogenaamde Shephelah,
-
0:54 - 0:59een reeks van valleien en kammen
die van oost naar west lopen. -
0:59 - 1:02Je kan door de Shephelah
-
1:02 - 1:05van de kust naar de bergen gaan.
-
1:05 - 1:06Als je Israël hebt bezocht, weet je
-
1:06 - 1:09dat de Shephelah het mooiste deel van Israël is.
-
1:09 - 1:12Het is adembenemend,
met eikenwouden, -
1:12 - 1:14tarwevelden en wijngaarden.
-
1:14 - 1:18Belangrijker nog is dat ze
in de geschiedenis van de streek -
1:18 - 1:21een strategische functie had:
-
1:21 - 1:24het is voor vijandige legers het middel
-
1:24 - 1:27om hun weg te vinden op de kustvlakte,
-
1:27 - 1:30de bergen te bereiken
en de bergbewoners te bedreigen. -
1:30 - 1:343.000 jaar geleden gebeurde precies dat.
-
1:34 - 1:38De Filistijnen, de grootste vijanden
-
1:38 - 1:39van het Koninkrijk Israël,
-
1:39 - 1:41wonen in de kustvlakte.
-
1:41 - 1:44Hun oorsprong ligt in Kreta.
Het zijn zeevaarders. -
1:44 - 1:47Ze zoeken hun weg
-
1:47 - 1:49door één van de valleien van de Shephelah
-
1:49 - 1:50tot in de bergen.
-
1:50 - 1:52Ze willen het hoogland bezetten
-
1:52 - 1:56vlakbij Bethlehem, en het Koninkrijk Israël
in twee splitsen. -
1:56 - 2:00Israël en zijn Koning Saul
-
2:00 - 2:01krijgen hier lucht van.
-
2:01 - 2:04Saul leidt zijn leger uit de bergen
-
2:04 - 2:08en gaat de strijd aan met de Filistijnen
in de Vlakte van Elah, -
2:08 - 2:10één van de mooiste van de Shephelah-vlakten.
-
2:10 - 2:13De Israëlieten graven zich in
langs de noordelijke kam -
2:13 - 2:17en de Filistijnen graven zich in
langs de zuidelijke kam. -
2:17 - 2:20De twee legers kamperen daar wekenlang
-
2:20 - 2:22en beloeren elkaar.
Het is een patstelling. -
2:22 - 2:25Geen van beiden kan de ander aanvallen,
want daarvoor moet je -
2:25 - 2:28de berg af naar de vallei
-
2:28 - 2:31en dan naar de andere kant,
volkomen ongedekt. -
2:31 - 2:33Om uit de patstelling te raken,
-
2:33 - 2:36sturen de Filistijnen
hun dapperste krijger -
2:36 - 2:38de vallei in.
Hij schreeuwt -
2:38 - 2:40de Israëlieten toe:
-
2:40 - 2:43"Stuur je dapperste krijger,
-
2:43 - 2:45en we zullen het onder ons uitvechten."
-
2:45 - 2:48Destijds bestond de krijgstraditie
van het gevecht van man tot man. -
2:48 - 2:50Het was een manier om geschillen te beslechten
-
2:50 - 2:54zonder het bloedvergieten
van een gevecht in regel. -
2:54 - 2:57De Filistijn die wordt gestuurd,
-
2:57 - 2:59hun machtige krijger, is een reus.
-
2:59 - 3:01Hij is meer dan twee meter lang.
-
3:01 - 3:06Hij is van top tot teen uitgerust
in een schitterend bronzen harnas. -
3:06 - 3:09Hij heeft een zwaard, een werpspies
-
3:09 - 3:12en zijn speer.
Hij ziet er angstaanjagend uit. -
3:12 - 3:16Zo angstaanjagend dat geen van de Israëlieten
het tegen hem wil opnemen. -
3:16 - 3:21Dat zou zelfmoord zijn. Ze zien geen enkele
manier om hem aan te pakken. -
3:21 - 3:23De enige persoon die zich aanmeldt,
-
3:23 - 3:26is een jonge herder.
-
3:26 - 3:28Hij gaat naar Saul en zegt:
"Ik zal met hem vechten." -
3:28 - 3:31Saul zegt: "Dat kan jij niet.
Dat is belachelijk. -
3:31 - 3:34Je bent een jongen.
Hij is een machtige krijger." -
3:34 - 3:36Maar de herder houdt voet bij stuk.
Hij zegt: "Nee, nee, -
3:36 - 3:39je snapt het niet,
ik verdedig mijn kudde -
3:39 - 3:43al jaren tegen leeuwen en wolven.
Ik denk dat ik het kan." -
3:43 - 3:47Saul heeft geen keuze.
Hij heeft geen andere kandidaten. -
3:47 - 3:48Dus zegt hij: "Oké."
-
3:48 - 3:49Hij wendt zich tot de jongen en zegt:
-
3:49 - 3:53"Maar je moet een wapenrusting dragen.
In dat plunje kan je niet gaan." -
3:53 - 3:55Dus hij probeert de jongen
zijn wapenrusting te geven, -
3:55 - 3:56maar de herder zegt: "Nee,
-
3:56 - 3:59ik kan dat niet dragen."
-
3:59 - 4:03Het bijbelvers luidt: "Ik kan dit niet dragen
omdat ik het niet beproefd heb," -
4:03 - 4:06ofwel "Ik heb nog nooit een harnas gedragen.
Ben je gek?" -
4:06 - 4:09Dus hij reikt naar de grond
-
4:09 - 4:10en raapt vijf stenen op
-
4:10 - 4:13die hij in zijn herderstas stopt.
-
4:13 - 4:17Hij daalt de heuvel af
om de reus te ontmoeten. -
4:17 - 4:20De reus ziet een figuur aankomen
-
4:20 - 4:23en roept: "Kom hier, dat ik
je vlees kan voeren -
4:23 - 4:27aan de vogels in de lucht
en de beesten op het veld." -
4:27 - 4:30Hij uit een soort bezwering
tegen de persoon -
4:30 - 4:32die hem komt bevechten.
-
4:32 - 4:35De herder komt nader
-
4:35 - 4:38en de reus ziet dat hij een staf draagt.
-
4:38 - 4:39Dat is alles wat hij bij zich heeft.
-
4:39 - 4:41In plaats van een wapen
gewoon een herdersstaf. -
4:41 - 4:44Hij is beledigd en zegt:
-
4:44 - 4:47"Ben ik een hond,
dat je me met stokken benadert?" -
4:47 - 4:50De jongen neemt één van de stenen
-
4:50 - 4:54uit zijn zak, legt ze in zijn slinger,
-
4:54 - 4:56slingert die rond en
laat hem los. -
4:56 - 4:58De steen raakt de reus
pal tussen de ogen -- -
4:58 - 5:00hier, op zijn kwetsbaarste plek --
-
5:00 - 5:04en hij valt dood of bewusteloos neer.
-
5:04 - 5:06De herder rent erheen,
neemt zijn zwaard -
5:06 - 5:08en hakt zijn hoofd eraf.
-
5:08 - 5:13De Filistijnen zien dit,
maken rechtsomkeert en gaan op de loop. -
5:13 - 5:18De naam van de reus is Goliath
-
5:18 - 5:20en de naam van de herder is David.
-
5:20 - 5:23De reden waarom ik dit verhaal
niet van me kon afzetten -
5:23 - 5:25terwijl ik mijn boek schreef,
-
5:25 - 5:28is dat alles wat ik erover dacht te weten,
-
5:28 - 5:31fout bleek te zijn.
-
5:31 - 5:35In dat verhaal is David zogezegd de underdog.
-
5:35 - 5:37De uitdrukking 'David en Goliath'
-
5:37 - 5:40is intussen een vaste beeldspraak
-
5:40 - 5:41voor onwaarschijnlijke overwinningen
-
5:41 - 5:44van een zwakke partij
op een veel sterker iemand. -
5:44 - 5:46Waarom noemen we David een underdog?
-
5:46 - 5:50Omdat hij een jongen is,
-
5:50 - 5:53een kleine jongen, en Goliath
een grote, sterke reus. -
5:53 - 5:55We noemen hem ook een underdog
-
5:55 - 5:59omdat Goliath een ervaren krijger is
-
5:59 - 6:01en David maar een herder.
-
6:01 - 6:03Bovenal noemen we hem een underdog
-
6:03 - 6:08omdat zijn enige uitrusting --
terwijl Goliath -
6:08 - 6:10een modern arsenaal heeft,
-
6:10 - 6:12een schitterende wapenrusting,
-
6:12 - 6:16een zwaard, een werpspies en een speer --
-
6:16 - 6:20David heeft alleen zijn slinger.
-
6:20 - 6:21Laten we beginnen met de zin
-
6:21 - 6:24"David heeft alleen zijn slinger."
-
6:24 - 6:27Want dat is onze eerste fout.
-
6:27 - 6:30In de oude krijgskunst
zijn er drie soorten krijgers. -
6:30 - 6:34Er is de cavalerie, mannen te paard
en met wagens. -
6:34 - 6:37Er is de zware infanterie, voetsoldaten,
-
6:37 - 6:40gewapende soldaten te voet,
met zwaarden en schilden -
6:40 - 6:41en een wapenrusting.
-
6:41 - 6:45En er is artillerie: boogschutters
-
6:45 - 6:47en vooral slingeraars.
-
6:47 - 6:50Die hebben een lederen zak
-
6:50 - 6:53met twee lange koorden eraan.
-
6:53 - 6:56Ze leggen een projectiel,
een rots of een loden bal, -
6:56 - 6:59in de zak, en slingeren die zo rond.
-
6:59 - 7:02Dan laten ze één van de koorden los,
-
7:02 - 7:05waardoor het projectiel vooruitvliegt
-
7:05 - 7:09richting doel.
-
7:09 - 7:11Dat is het wapen van David.
Je moet vooral begrijpen -
7:11 - 7:14dat het geen katapultje is.
-
7:14 - 7:17Het is niet dit -
het is geen jongensspeelgoed. -
7:17 - 7:21Het is een verwoestend wapen.
-
7:21 - 7:24Als David het zo rondslingert,
-
7:24 - 7:27zwaait hij de slinger waarschijnlijk
-
7:27 - 7:30zes of zeven keer per seconde rond.
-
7:30 - 7:33Als de kei wegvliegt,
-
7:33 - 7:36gaat die daardoor erg snel,
-
7:36 - 7:37waarschijnlijk 35 meter per seconde.
-
7:37 - 7:41Dat is veel sneller dan een honkbal,
-
7:41 - 7:45zelfs als die door de beste
honkbalwerper wordt gegooid. -
7:45 - 7:49Bovendien waren de stenen in de Elah-vallei
-
7:49 - 7:51geen gewone rotsen.
Het was bariumsulfaat, -
7:51 - 7:54twee keer zo zwaar als normale stenen.
-
7:54 - 7:57Als je de ballistische berekeningen natrekt
-
7:57 - 8:01over de vuurkracht van de rots
die uit Davids slinger is afgevuurd, -
8:01 - 8:03dan is die ongeveer gelijk aan de vuurkracht
-
8:03 - 8:07van een handwapen van kaliber .45.
-
8:07 - 8:10Dit is een verwoestend wapen.
-
8:10 - 8:14Accuratesse: we weten uit historische gegevens
-
8:14 - 8:19dat ervaren slingeraars
-
8:19 - 8:25een doel konden verwonden of doden
tot op 180 meter afstand. -
8:25 - 8:28Middeleeuwse tapijten leren ons
dat slingeraars in staat waren -
8:28 - 8:30om vogels in de vlucht te treffen.
-
8:30 - 8:33Ze waren ongelooflijk accuraat.
-
8:33 - 8:36Als David zich opstelt --
en op minder dan 180 meter van Goliath, -
8:36 - 8:38hij staat dicht bij Goliath --
-
8:38 - 8:41als hij zich opstelt
en dat ding opstelt om te vuren, -
8:41 - 8:44is zijn bedoeling en zijn verwachting
-
8:44 - 8:47dat hij Goliath zal kunnen treffen
op zijn gevoeligste plek: -
8:47 - 8:48tussen zijn ogen.
-
8:48 - 8:50Als je er de krijgsgeschiedenis op naleest,
-
8:50 - 8:53vind je telkens weer
-
8:53 - 8:57dat slingeraars de doorslag gaven
tegen infanterie -
8:57 - 9:02in allerlei veldslagen.
-
9:02 - 9:06Wat is Goliath?
Hij is zware infanterie. -
9:06 - 9:11Als hij de Israëlieten
tot een duel uitdaagt, verwacht hij -
9:11 - 9:15dat hij tegen een andere
zware infanterist zal vechten. -
9:15 - 9:17Als hij zegt: "Kom hier, dat ik je
-
9:17 - 9:20kan voeren aan de vogels in de lucht
en de beesten op het veld", -
9:20 - 9:22dan is de kern: "Kom hier."
-
9:22 - 9:24Kom hier, want we gaan vechten,
-
9:24 - 9:26van man tot man, zo.
-
9:26 - 9:28Saul verwacht dat ook.
-
9:28 - 9:31David zegt: "Ik wil tegen Goliath vechten",
-
9:31 - 9:33en Saul probeert hem zijn wapenrusting te geven,
-
9:33 - 9:35want hij denkt: "Met 'vechten tegen Goliath'
-
9:35 - 9:39bedoel je een gevecht van man tot man,
-
9:39 - 9:41infanterie tegen infanterie."
-
9:41 - 9:44David verwacht dat helemaal niet.
-
9:44 - 9:46Hij gaat hem niet zo bevechten.
Waarom zou hij? -
9:46 - 9:49Hij is een herder.
Al zijn hele leven lang -
9:49 - 9:53gebruikt hij een slinger om zijn kudde
tegen leeuwen en wolven te verdedigen. -
9:53 - 9:55Dat is zijn kracht.
-
9:55 - 9:58Daar staat hij dan, een herder, ervaren
-
9:58 - 10:00gebruiker van een verwoestend wapen,
-
10:00 - 10:02tegen een een logge gigant
-
10:02 - 10:05die gebukt gaat onder
honderd pond wapenrusting -
10:05 - 10:07en loodzware wapens
-
10:07 - 10:10die alleen in een gevecht
van man tot man van nut zijn. -
10:10 - 10:15Goliath zit als een rat in de val.
Hij heeft geen schijn van kans. -
10:15 - 10:18Waarom noemen we David dan een underdog?
-
10:18 - 10:23Waarom noemen we zijn overwinning onwaarschijnlijk?
-
10:23 - 10:26Er is nog een tweede belangrijk punt.
-
10:26 - 10:30Het gaat er niet alleen om dat we David
-
10:30 - 10:32en zijn wapenkeuze fout interpreteren.
-
10:32 - 10:35We hebben ook een volkomen
fout begrip van Goliath. -
10:35 - 10:38Goliath is niet wat hij lijkt.
-
10:38 - 10:42De bijbeltekst bevat allerlei hints
-
10:42 - 10:45die verwarrend zijn als je ze naleest,
-
10:45 - 10:49die niet rijmen met zijn imago
van machtige krijger. -
10:49 - 10:52Om te beginnen zegt de Bijbel dat Goliath
-
10:52 - 10:56naar de vallei wordt geleid door een begeleider.
-
10:56 - 10:58Dat is bizar, niet?
-
10:58 - 11:00Daar heb je een machtige krijger
-
11:00 - 11:03die de Israëlieten uitdaagt
voor een gevecht van man tot man. -
11:03 - 11:06Waarom wordt hij bij de hand genomen
-
11:06 - 11:09door een jonge knaap, wellicht,
-
11:09 - 11:11naar de plaats van het gevecht?
-
11:11 - 11:16Ten tweede geeft het bijbelverhaal uitdrukkelijk aan
-
11:16 - 11:19dat Goliath traag beweegt,
-
11:19 - 11:21nog een bizarre vermelding bij de beschrijving
-
11:21 - 11:25van de machtigste krijger
sinds mensenheugenis. -
11:25 - 11:27En dan is er die bizarre kwestie
-
11:27 - 11:31van hoe lang het duurt voor Goliath reageert
-
11:31 - 11:33op de aanblik van David.
-
11:33 - 11:35David komt naar de berg,
-
11:35 - 11:39duidelijk niet uit op een gevecht van man tot man.
-
11:39 - 11:41Niets aan hem zegt:
-
11:41 - 11:43"Ik ga je zo bevechten."
-
11:43 - 11:45Hij heeft zelfs geen zwaard.
-
11:45 - 11:48Waarom reageert Goliath daar niet op?
-
11:48 - 11:52Het lijkt alsof het hem ontgaat
wat er op die dag gebeurt. -
11:52 - 11:56En dan is er die rare opmerking
die hij aan David geeft: -
11:56 - 12:00"Ben ik een hond,
dat je me met stokken benadert?" -
12:00 - 12:04Stokken? David heeft maar één stok.
-
12:04 - 12:06Blijkt dat er heel wat speculatie is
-
12:06 - 12:09in de medische wereld, door de jaren heen,
-
12:09 - 12:12over de vraag
-
12:12 - 12:15of er iets grondig mis is met Goliath,
-
12:15 - 12:18een poging om al die klaarblijkelijke
anomalieën te doen rijmen. -
12:18 - 12:19Er is veel over geschreven.
-
12:19 - 12:23Het eerste artikel verscheen in 1960
in de Indiana Medical Journal. -
12:23 - 12:26Het gaf aanleiding tot een hoop speculatie
-
12:26 - 12:29die begint met een verklaring
voor de lengte van Goliath. -
12:29 - 12:32Hij steekt met kop en schouders uit
-
12:32 - 12:34boven al zijn gelijken in die tijd.
-
12:34 - 12:38Als iemand zo ver van de norm afwijkt,
-
12:38 - 12:39is er meestal een verklaring voor.
-
12:39 - 12:43De meest voorkomende vorm van reuzengroei
-
12:43 - 12:45is een ziekte die acromegalie heet.
-
12:45 - 12:48Die wordt veroorzaakt door een goedaardige tumor
-
12:48 - 12:51op de hypofyse
-
12:51 - 12:54die tot een overproductie
van menselijk groeihormoon leidt. -
12:54 - 12:57Doorheen de geschiedenis
leden vele beroemde reuzen -
12:57 - 12:59aan acromegalie.
-
12:59 - 13:01De grootste man ooit
-
13:01 - 13:02was een kerel genaamd Robert Wadlow
-
13:02 - 13:06die nog steeds groeide
toen hij op zijn 24ste stierf. -
13:06 - 13:08Hij was 2,72 meter lang.
-
13:08 - 13:10Hij had acromegalie.
-
13:10 - 13:12Herinner je je de worstelaar André De Reus?
-
13:12 - 13:14Beroemd. Hij had acromegalie.
-
13:14 - 13:19Er wordt zelfs gespeculeerd
dat Abraham Lincoln het had. -
13:19 - 13:20Telkens als iemand ongewoon groot is,
-
13:20 - 13:22wordt dat eerst als verklaring vooropgesteld.
-
13:22 - 13:26Acromegalie heeft een reeks neveneffecten
-
13:26 - 13:28die ermee gepaard gaan,
-
13:28 - 13:31en die vooral met het zicht te maken hebben.
-
13:31 - 13:34Naarmate de tumor op de hypofyse groeit,
-
13:34 - 13:39knelt hij de zichtzenuwen in je brein af,
-
13:39 - 13:41waardoor mensen met acromegalie
-
13:41 - 13:47ofwel dubbel zien, ofwel erg bijziend zijn.
-
13:47 - 13:49Toen mensen begonnen te speculeren
-
13:49 - 13:52over wat er mis was met Goliath,
-
13:52 - 13:53zeiden ze: "Wacht eens even,
-
13:53 - 13:56hij lijkt wel erg op iemand
-
13:56 - 13:58die acromegalie heeft."
-
13:58 - 14:01Dat zou veel verklaren van wat vreemd was
-
14:01 - 14:03aan zijn gedrag die dag.
-
14:03 - 14:05Waarom beweegt hij zo traag
-
14:05 - 14:08en moet hij naar de vallei worden geleid
-
14:08 - 14:10door een begeleider?
-
14:10 - 14:13Omdat hij zijn weg zelf niet vindt.
-
14:13 - 14:16Waarom is hij zich zo weinig bewust van David
-
14:16 - 14:19dat hij niet begrijpt
dat die hem niet gaat bevechten -
14:19 - 14:21tot op het allerlaatste moment?
-
14:21 - 14:23Omdat hij hem niet kan zien.
-
14:23 - 14:27Als hij zegt: "Kom hier, dat ik
je vlees kan voeren -
14:27 - 14:29aan de vogels in de lucht
en de beesten op het veld", -
14:29 - 14:34dan verwijst "Kom hier"
ook naar zijn kwetsbaarheid. -
14:34 - 14:37Kom hier want ik kan je niet zien.
-
14:37 - 14:42En dan: "Ben ik een hond,
dat je me met stokken benadert?" -
14:42 - 14:47Hij ziet twee stokken,
terwijl David er maar één heeft. -
14:47 - 14:50De Israëlieten op de bergkam
-
14:50 - 14:53keken op hem neer en zagen hem
-
14:53 - 14:56als een buitengewoon machtige vijand.
-
14:56 - 14:58Wat ze niet begrepen, was dat
-
14:58 - 15:01de bron van zijn klaarblijkelijke kracht
-
15:01 - 15:05ook de bron van zijn grootste zwakte was.
-
15:05 - 15:07Daarin zit volgens mij
-
15:07 - 15:10een belangrijke les voor ons allen.
-
15:10 - 15:14Reuzen zijn niet zo sterk
en machtig als ze lijken. -
15:14 - 15:17En soms heeft de herder een slinger op zak.
-
15:17 - 15:19Hartelijk dank.
-
15:19 - 15:23(Applaus)
- Title:
- Het ongehoorde verhaal van David en Goliath
- Speaker:
- Malcolm Gladwell
- Description:
-
Het is een klassiek underdogverhaal: David, een jonge schaapherder met enkel een slinger op zak, verslaat Goliath, de machtige krijger. Het verhaal is zijn bijbelse oorsprong ontstegen en uitgegroeid tot een metafoor voor een onwaarschijnlijke overwinning. Malcolm Gladwell vraagt zich af of het verhaal van David en Goliath daar echt over gaat.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 15:40
Els De Keyser approved Dutch subtitles for The unheard story of David and Goliath | ||
Rik Delaet accepted Dutch subtitles for The unheard story of David and Goliath | ||
Rik Delaet commented on Dutch subtitles for The unheard story of David and Goliath | ||
Rik Delaet edited Dutch subtitles for The unheard story of David and Goliath | ||
Rik Delaet edited Dutch subtitles for The unheard story of David and Goliath | ||
Rik Delaet edited Dutch subtitles for The unheard story of David and Goliath | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for The unheard story of David and Goliath | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for The unheard story of David and Goliath |
Rik Delaet
Els,
Mooi verhaal.
Ik heb een paar details veranderd. Kijk je het even na.
Rik