< Return to Video

Jak działa wątroba? - Emma Bryce

  • 0:07 - 0:11
    Mamy w swoim ciele fabrykę,
    która waży około 1,4 kg
  • 0:11 - 0:14
    i pracuje 24 godziny na dobę.
  • 0:14 - 0:18
    To wątroba, najcięższy,
    a zarazem jeden z najważniejszych
  • 0:18 - 0:20
    organów wewnętrznych.
  • 0:20 - 0:24
    Ten pracowity gruczoł
    służy jednocześnie jako magazyn,
  • 0:24 - 0:25
    ośrodek produkcyjny
  • 0:25 - 0:28
    i zakład przetwórczy.
  • 0:28 - 0:31
    Każda z tych funkcji obejmuje
    tak wiele podzadań,
  • 0:31 - 0:35
    że bez wątroby nasze ciało
    po prostu przestałoby funkcjonować.
  • 0:35 - 0:39
    Jedną z głównych ról wątroby
    jest filtrowanie krwi,
  • 0:39 - 0:42
    dostarczanej w regularnych
    odstępach czasu z dwóch źródeł:
  • 0:42 - 0:46
    tętnicy wątrobowej,
    doprowadzającej krew z serca
  • 0:46 - 0:49
    i żyły wrotnej,
    doprowadzającej krew z jelit.
  • 0:49 - 0:52
    Do wątroby dostarczane są
    składniki odżywcze,
  • 0:52 - 0:55
    które są sortowane,
    przetwarzane i magazynowane
  • 0:55 - 0:58
    za pomocą tysięcy malutkich
    wewnętrznych przetwórni,
  • 0:58 - 1:00
    zwanych zrazikami wątrobowymi.
  • 1:00 - 1:04
    Razem z krwią dostarczany jest tlen
    niezbędny do funkcjonowania wątroby.
  • 1:04 - 1:06
    Krew napływająca z jelit
  • 1:06 - 1:08
    zawiera węglowodany, tłuszcze,
  • 1:08 - 1:10
    witaminy i inne składniki odżywcze
  • 1:10 - 1:13
    ze zjadanego pożywienia.
  • 1:13 - 1:15
    Są one przetwarzane w różny sposób.
  • 1:15 - 1:20
    Węglowodany są rozkładane na cukry,
  • 1:20 - 1:22
    będące źródłem energii,
  • 1:22 - 1:25
    kiedy przefiltrowana krew
    trafia z powrotem z wątroby.
  • 1:25 - 1:27
    Czasami zostają składniki odżywcze,
  • 1:27 - 1:29
    których ciało nie potrzebuje od zaraz.
  • 1:29 - 1:33
    Wtedy wątroba je zatrzymuje i magazynuje.
  • 1:34 - 1:36
    Działa jak spiżarnia, do której ciało
  • 1:36 - 1:39
    może sięgnąć, gdy składniki odżywcze
    znów będą mu potrzebne.
  • 1:39 - 1:43
    Krew wpływająca do wątroby
    nie zawsze zawiera dobre rzeczy.
  • 1:43 - 1:48
    Zawiera też toksyny i produkty
    uboczne, których ciało nie może użyć.
  • 1:48 - 1:50
    Wątroba bacznie im się przygląda.
  • 1:50 - 1:52
    Bezużyteczne lub toksyczne związki
  • 1:52 - 1:56
    przekształca w produkty
    nieszkodliwe dla ciała,
  • 1:56 - 1:58
    albo izoluje i odsyła
  • 1:58 - 2:02
    przez nerki i jelita na zewnątrz.
  • 2:02 - 2:04
    Nie nazywalibyśmy wątroby fabryką,
  • 2:04 - 2:07
    gdyby czegoś nie produkowała.
  • 2:07 - 2:10
    Ten organ wytwarza wszystko,
    od białek osocza krwi,
  • 2:10 - 2:13
    które przenoszą kwasy tłuszczowe
    i ułatwiają krzepnięcie krwi,
  • 2:13 - 2:16
    po cholesterol, który bierze udział
    w produkcji hormonów.
  • 2:16 - 2:20
    Wątroba produkuje też witaminę D
    i substancje ułatwiające trawienie.
  • 2:20 - 2:23
    Jednym z najważniejszych
    produktów jest żółć.
  • 2:23 - 2:25
    Działając jak przyjazna
    środowisku przetwórnia,
  • 2:25 - 2:27
    wątroba, wykorzystując hepatocyty,
  • 2:27 - 2:32
    przekształca toksyczne odpady
    w gorzką, zielonkawą wydzielinę.
  • 2:32 - 2:36
    Wyprodukowana żółć dostaje się kanalikami
    do małego pojemnika pod wątrobą,
  • 2:36 - 2:38
    zwanego pęcherzykiem żółciowym.
  • 2:38 - 2:40
    Następnie jest wydzielana do dwunastnicy,
  • 2:40 - 2:45
    gdzie pomaga rozkładać tłuszcze, zabijać
    zarazki i neutralizować soki trawienne.
  • 2:45 - 2:49
    Żółć pomaga też wątrobie
    pozbyć się innych toksyn
  • 2:49 - 2:50
    i produktów ubocznych.
  • 2:50 - 2:51
    Jak widzicie,
  • 2:51 - 2:54
    wątroba to niezwykle sprawny organ,
  • 2:54 - 2:57
    spełniający liczne zadania.
  • 2:57 - 2:59
    Żeby tak skomplikowany system
    sprawnie działał,
  • 2:59 - 3:01
    trzeba utrzymywać go w dobrej kondycji
  • 3:01 - 3:04
    i nie przeciążać nadmierną ilością toksyn.
  • 3:04 - 3:08
    Nie możemy sobie pozwolić
    na zamknięcie tej fabryki.
Title:
Jak działa wątroba? - Emma Bryce
Description:

Cała lekcja dostępna pod adresem: http://ed.ted.com/lessons/what-does-the-liver-do-emma-bryce

Mamy w swoim ciele fabrykę, która waży około 1,4 kg i pracuje 24 godziny na dobę. To wątroba, najcięższy organ, który służy jednocześnie jako magazyn, ośrodek produkcyjny i zakład przetwórczy. Emma Bryce przedstawia szybki kurs na temat wątroby i tego, w jaki sposób utrzymuje nas ona przy życiu.

Lekcja:Emma Bryce, animacja: Andrew Zimbelmana dla Klubu Korespondentów Zagranicznych.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:25

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.