WEBVTT

00:00:06.677 --> 00:00:11.425
Mamy w swoim ciele fabrykę,
która waży około 1,4 kg

00:00:11.425 --> 00:00:14.340
i pracuje 24 godziny na dobę.

00:00:14.340 --> 00:00:18.022
To wątroba, najcięższy, 
a zarazem jeden z najważniejszych

00:00:18.022 --> 00:00:20.003
organów wewnętrznych.

00:00:20.003 --> 00:00:23.690
Ten pracowity gruczoł
służy jednocześnie jako magazyn,

00:00:23.690 --> 00:00:25.492
ośrodek produkcyjny

00:00:25.492 --> 00:00:27.567
i zakład przetwórczy.

00:00:27.567 --> 00:00:31.080
Każda z tych funkcji obejmuje 
tak wiele podzadań,

00:00:31.080 --> 00:00:35.429
że bez wątroby nasze ciało 
po prostu przestałoby funkcjonować.

00:00:35.429 --> 00:00:38.876
Jedną z głównych ról wątroby
jest filtrowanie krwi,

00:00:38.876 --> 00:00:42.415
dostarczanej w regularnych 
odstępach czasu z dwóch źródeł:

00:00:42.415 --> 00:00:45.542
tętnicy wątrobowej,
doprowadzającej krew z serca

00:00:45.542 --> 00:00:49.165
i żyły wrotnej, 
doprowadzającej krew z jelit.

00:00:49.165 --> 00:00:51.872
Do wątroby dostarczane są
składniki odżywcze,

00:00:51.872 --> 00:00:54.563
które są sortowane, 
przetwarzane i magazynowane

00:00:54.563 --> 00:00:58.011
za pomocą tysięcy malutkich 
wewnętrznych przetwórni,

00:00:58.011 --> 00:01:00.033
zwanych zrazikami wątrobowymi.

00:01:00.033 --> 00:01:03.711
Razem z krwią dostarczany jest tlen
niezbędny do funkcjonowania wątroby.

00:01:03.711 --> 00:01:05.855
Krew napływająca z jelit

00:01:05.855 --> 00:01:08.076
zawiera węglowodany, tłuszcze,

00:01:08.076 --> 00:01:10.465
witaminy i inne składniki odżywcze

00:01:10.465 --> 00:01:13.084
ze zjadanego pożywienia.

00:01:13.084 --> 00:01:15.189
Są one przetwarzane w różny sposób.

00:01:15.189 --> 00:01:20.265
Węglowodany są rozkładane na cukry,

00:01:20.265 --> 00:01:21.844
będące źródłem energii,

00:01:21.844 --> 00:01:24.664
kiedy przefiltrowana krew 
trafia z powrotem z wątroby.

00:01:24.664 --> 00:01:26.684
Czasami zostają składniki odżywcze,

00:01:26.684 --> 00:01:28.768
których ciało nie potrzebuje od zaraz.

00:01:28.768 --> 00:01:33.226
Wtedy wątroba je zatrzymuje i magazynuje.

00:01:33.867 --> 00:01:35.920
Działa jak spiżarnia, do której ciało

00:01:35.920 --> 00:01:39.077
może sięgnąć, gdy składniki odżywcze
znów będą mu potrzebne.

00:01:39.077 --> 00:01:43.102
Krew wpływająca do wątroby
nie zawsze zawiera dobre rzeczy.

00:01:43.102 --> 00:01:47.607
Zawiera też toksyny i produkty 
uboczne, których ciało nie może użyć.

00:01:47.607 --> 00:01:50.167
Wątroba bacznie im się przygląda.


00:01:50.167 --> 00:01:52.409
Bezużyteczne lub toksyczne związki

00:01:52.409 --> 00:01:55.701
przekształca w produkty
nieszkodliwe dla ciała,

00:01:55.701 --> 00:01:58.128
albo izoluje i odsyła

00:01:58.128 --> 00:02:01.563
przez nerki i jelita na zewnątrz.

00:02:01.563 --> 00:02:04.044
Nie nazywalibyśmy wątroby fabryką,

00:02:04.044 --> 00:02:06.707
gdyby czegoś nie produkowała.

00:02:06.707 --> 00:02:09.683
Ten organ wytwarza wszystko,
od białek osocza krwi,

00:02:09.683 --> 00:02:12.982
które przenoszą kwasy tłuszczowe 
i ułatwiają krzepnięcie krwi,

00:02:12.982 --> 00:02:16.055
po cholesterol, który bierze udział
w produkcji hormonów.

00:02:16.055 --> 00:02:19.850
Wątroba produkuje też witaminę D
i substancje ułatwiające trawienie.

00:02:19.850 --> 00:02:22.724
Jednym z najważniejszych 
produktów jest żółć.

00:02:22.724 --> 00:02:24.965
Działając jak przyjazna 
środowisku przetwórnia,

00:02:24.965 --> 00:02:27.483
wątroba, wykorzystując hepatocyty,

00:02:27.483 --> 00:02:31.771
przekształca toksyczne odpady
w gorzką, zielonkawą wydzielinę.

00:02:31.771 --> 00:02:36.022
Wyprodukowana żółć dostaje się kanalikami 
do małego pojemnika pod wątrobą,

00:02:36.022 --> 00:02:37.650
zwanego pęcherzykiem żółciowym.

00:02:37.650 --> 00:02:40.054
Następnie jest wydzielana do dwunastnicy,

00:02:40.054 --> 00:02:45.194
gdzie pomaga rozkładać tłuszcze, zabijać 
zarazki i neutralizować soki trawienne.

00:02:45.194 --> 00:02:48.940
Żółć pomaga też wątrobie 
pozbyć się innych toksyn

00:02:48.940 --> 00:02:50.292
i produktów ubocznych.

00:02:50.292 --> 00:02:51.374
Jak widzicie,

00:02:51.374 --> 00:02:53.909
wątroba to niezwykle sprawny organ,

00:02:53.909 --> 00:02:56.549
spełniający liczne zadania.

00:02:56.549 --> 00:02:59.132
Żeby tak skomplikowany system 
sprawnie działał,

00:02:59.132 --> 00:03:01.192
trzeba utrzymywać go w dobrej kondycji

00:03:01.192 --> 00:03:04.380
i nie przeciążać nadmierną ilością toksyn.

00:03:04.380 --> 00:03:07.971
Nie możemy sobie pozwolić 
na zamknięcie tej fabryki.