Czy Szekspir faktycznie napisał swoje dzieła? - Natalya St. Clair oraz Aaron Williams

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/did-shakespeare-write-his-plays-natalya-st-clair-and-aaron-williams

Niektórzy podają w wątpliwość, czy Szekspir jest autorem wszystkich utworów, które są mu przypisane, a nawet to, czy ten wielki dramaturg faktycznie istniał. Czy to możliwe, żeby jeden z największych twórców języka angielskiego był tak samo fikcyjny, jak jego sztuki? Natalya St. Clair oraz Aaron Williams przedstawiają stylometrię - narzędzie lingwistyczne, które może rzucić nieco światła na tę zagadkę.

Lekcja: Natalya St. Clair i Aaron Williams, animacja: Pink Kong Studios.

"Jedni rodzą się wielkimi;

inni w pocie czoła
do wielkości przychodzą;

innych wielkość szuka sama",
napisał Szekspir.

Ale czy na pewno?

Niektórzy kwestionują
autorstwo jego dzieł,

a nawet to, czy w ogóle istniał.

Pojawiają się teorie,
że to pseudonim innego pisarza,

albo grupy autorów.

Kandydaci na prawdziwego Szekspira

to inni znani dramatopisarze,
politycy, a nawet wybitne kobiety.

Czy to możliwe, że największy
pisarz w języku angielskim

był tak samo fikcyjny, jak jego sztuki?

Większość badaczy odrzuca te teorie,

opierając się na dowodach
historycznych i biograficznych.

Można jeszcze inaczej sprawdzić,
czy te słynne cytaty

rzeczywiście napisał kto inny.

Lingwistyka, czyli nauka o języku,

może powiedzieć wiele o tym,
jak mówimy i piszemy,

badając składnię, gramatykę,
semantykę i słownictwo.

Pod koniec XIX wieku

polski filozof, Wincenty Lutosławski,

opracował metodę zwaną stylometrią,

którą można zastosować
w przypadku wątpliwego autorstwa.

Jak działa stylometria?

Styl każdego pisarza ma konkretne cechy,

które występują w jego wszystkich pracach.

Na przykład średnia długość zdania,

rozmieszczenie słów

czy nawet częstość ich występowania.

Umieśćmy zaimek "thee" (tobie) na osi.

Możemy na niej umieścić
każde dzieło Szekspira

w zależności od częstości
występowania tego słowa.

Statystycznie, gęstość tych punktów

daje nam tak zwaną wariancję,
czyli oczekiwaną rozpiętość danych.

Ale to tylko jedna cecha
w wielowymiarowej przestrzeni.

Metodą analizy głównych składowych

możemy zmienić tę przestrzeń
w proste części składowe,

które wspólnie zmierzą wariancję
w dziełach Szekspira.

Potem możemy sprawdzić
dzieła innych kandydatów

wedle tych głównych elementów.

Na przykład,

jeżeli dzieła Francisa Bacona
trafią w wariancję Szekspira,

będzie to solidny dowód,

że Bacon i Szekspir to ta sama osoba.

Co pokazały wyniki?

Stylometryści dowiedli,

że Szekspir to nikt inny,
jak... sam Szekspir.

Wieszcz pozostaje wieszczem.

Dzieła innych kandydatów
nie pasują do stylu Szekspira.

Jednak nasi dzielni statystycy

znaleźli pewne wyraźne dowody współpracy.

Jedno z ostatnich badań dowiodło,

że Szekspir współpracował
z Christopherem Marlowe przy "Henryku VI",

przy akcie pierwszym i drugim.

Tożsamość Szekspira
to tylko jedno z zadań stylometrii.

Może ona określać,
kiedy powstało dane dzieło,

czy antyczny tekst jest fałszerstwem,

czy student popełnił plagiat

lub czy e-mail, który dostałeś,
jest ważny lub zawiera spam.

Pytanie, czy ponadczasowa poezja Szekspira

ma sprowadzać się jedynie
do statystyk i liczb?

Niezupełnie.

Stylometria odkrywa, co nadaje
wyjątkowości budowie dzieła,

ale nie uchwyci piękna, uczuć
i emocji w nich zawartych,

ani tego, jak na nas wpływają.

Przynajmniej na razie.