-
Xan Akademiyasının hazırladığı çalışmalar üzərində
-
bir neçə təcrübə aparaq.
-
Biz burada toplama əməliyyatı aparmaqla
-
yuvarlaq ədədlər əldə edəcəyik.
-
Bu ədədlər 10 - a və ya 100 - ə tam bölünə bilən ədədlərdir.
-
İndi isə bura nəzər salaq. 63 - ün üzərinə 427 əlavə edirik,
-
bu sizə bəlkə də, çətin görünür.
-
ilk baxışdan, onları alt-alta yazıb hesablamağın mümkün olduğunu düşünsək də,
-
lakin sadəcə mən onların birindən bir neçə vahid götürüb,
-
digərinin üzərinə əlavə edirəm
-
və bu halda hər ikisi yuvarlaq ədədlərə çevrilir,
-
63 ədədindən 3 vahid alsam, 60 ədədini
-
və həmin 3 vahidi 427 - in üzərinə əlavə etsəm,
-
430 ədədini əldə edəcəyəm və 60 üstəgəl 430
-
çox sadə yolla həll olunur.
-
İndi isə baxaq görək, bu sual bizdən nə istəyir?
-
Bu misal bizə həlli addım - addım göstərir
-
və bizdən soruşur ki, 63 üstəgəl 427 misalı
-
( 60 üstəgəl nə ) üstəgəl 427 - misalı ilə eyni ola bilər?
-
Belə ki, 60 üstəgəl neçə əslində
-
63 ola bilər,
-
hər iki tərəfdə 427 var, 63 bu halda 60 üstəgəl 3 deməkdir.
-
Burda artıq bir nəticə gördük.
-
Növbəti mərhələdə, sadəcə onların sırası dəyişib.
-
(60 üstəgəl üç ) üstəgəl 427
-
nəticə etibarilə
-
60 üstəgəl (üç üstəgəl 427 ) misalı ilə eynidir.
-
Beləliklə, biz üç rəqəmini
-
63 - dən alıb 427 - nin üzərinə əlavə edirik.
-
Deməli, üç üstəgəl 427 bərabərdir 430.
-
İndi isə bu toplama əməliyyatı daha asan oldu.
-
60 üstəgəl 430, bunu beynimizdə də hesablaya bilərik.
-
Biz sadəcə altı ədəd onluğu bura əlavə edirik,
-
və 490 əldə edirik, bu da nəticə.
-
Gəlin bir neçə nümunə işləyək.
-
Deməli, biz burada
-
bu iki ədədi toplayacağıq.
-
Bunun üçün, bunları
-
yuvarlaqlaşdıraq.
-
bu halda, biz
-
275 ədədini 270 və hansısa ədədin cəmi şəklində göstəririk.
-
Bu 270 üstəgəl beş edir.
-
Baxın, digər hissə eynidir,
-
üstəgəl 595, üstəgəl 595
-
İndi, biz bunu nə üçün edirik?
-
Əgər biz 275-dən beş vahid alıb, 595 üzərinə əlavə etsək
-
eyni indi etdiyimiz kimi,
-
595 ədədi 600 olacaq.
-
Bu halda, hesablama daha asan olur.
-
Bir daha nəzər salaq. Burada ilk olaraq
-
270 üstəgəl beş və daha sonra üstəgəl 595
-
lakin biz burda sıranı dəyişə bilərik
-
biz ilk olaraq beşi 595 - in üzərinə əlavə edirik
-
daha sonra 270 ədədini əlavə edirik.
-
Bu nəticə etibarilə elə
-
270 üstəgəl beş üstəgəl 595 bərabərdir 600.
-
Bütün məqsəd elə 275 - dən beş vahid alıb
-
595 - in üzərinə əlavə etməklə 600 almaq idi.
-
Bunu beynimizdə hesablaya bilərik
-
270 üstəgəl altı yüzlük
-
yəni 100 altı dəfə çoxaldırıq və nəticədə cavab 870 edir.
-
Daha bir neçə nümunə üzərində işləyək
-
Boş buraxılmış sahəni doldurun.
-
51 üstəgəl 83 bərabərdir boşluq üstəgəl 84
-
83 ədədi burda bir vahid çoxalıb.
-
bu halda 51 ədədini bir vahid kiçildirik,
-
nəticədə 50 üstəgəl 84 əldə edirik.
-
Nə üçün hər kəs bunu bilməlidir?
-
Onlar bunu niyə edirlər?
-
Düzü, mən bu üsulla daha asan hesablaya bilirəm,
-
çünki mən sadəcə deyirəm
-
səkkiz onluq üstəgəl dörd təklik üstəgəl digər beş onluq
-
bu isə 13 onluq və dörd təklik və ya 134 edir.
-
Bu mənə daha asan gəlir.
-
lakin ən vacib məsələ, əgər biz bir ədədə hər hansı bir ədədi
-
əlavə etdikdə, eyni ədədi digər ədəddən çıxmalıyıq.
-
Bu, toplananların yerini dəyişmə qanununa
-
əsasən belədir. Toplananların yerini dəyişdikdə cəm dəyişmir.
-
Daha bir misal edək.
-
138 üstəgəl 710 bərabərdir boşluq üstəgəl 700
-
Əvvəl 710 idisə, indi 700 - dür
-
biz həmin ədəddən 10 vahid almışıq.
-
aldığımız ədədi digər ədədə əlavə etməliyik.
-
138 və üstəgəl 10
-
148 edir.
-
Bəs, bunun üstünlüyü nədir?
-
148 üstəgəl 700 əməliyyatını beynimizdə edərək,
-
848 cavabını alırıq ki, bu şəkildə hesablamaq
-
burdakı hesablamadan daha asan olur.
Khan Academy
