Lesley Hazleton: İnancın temeli: Şüphe

Lesley Hazleton Muhammed'in biyografisini yazarken, gördüğü şey karşısında şaşırmıştı: Muhammed Kur'an için ilk vahiyini aldığında ilk tepkisi şüphe, huşu hatta korku olmuştu. Ve bu deneyimi, inancının belkemiği haline gelmişti. Hazleton şüpheye karşı yeni yaklaşımıyla, şüpheyi inancın temeli ve her türlü köktendinciliğin sonu olarak sorguluyor .

Biyografi yazmak tuhaf bir iştir.

Başkasının hayatının

bilinmeyenine bir yolculuktur.

Sizi ummayacağınız yerlere

götürebilen bir keşif, bir yolculuk

ve özellikle, eğer benim gibi

agnostik bir Museviyseniz

ve hayatını keşfettiğiniz kişi Muhammed'se

nerede olduğunuza hala inanamayabilirsiniz.

Mesela 5 yıl önce,

kendimi her sabah puslu Seattle'da uyanırken buldum

ve cevaplamanın imkansız olduğunu bildiğim soru:

Gerçekte ne olmuştu?

Bir çöl gecesi,

dünyanın bir ucunda ve tarihin neredeyse başında ne oldu?

610 yılının gecesinde

Muhammed'e Mekke'nin yakınlarındaki dağda

Kur'an için ilk vahiy geldiğinde

ne oldu?

Bu, İslam'ın en gizemli anıdır,

ve tabii ki,

deneysel analize meydan okur.

Fakat soru peşimi bırakmıyordu.

Benim kadar laik olan biri için

sadece bunu sormanın bile

tamamen küstahlık olarak görülebileceğinin farkındaydım.

(Gülüşmeler)

Ve suçumu kabul ettim,

çünkü bütün bu keşif, fiziksel ya da entellektüel

kaçınılmaz surette bir tür sınırları aşmanın

günahıydı.

Fakat, bazı sınırlar diğerlerinden nettir.

Böylece insan kutsallıkla karşı karşıya kaldı,

Müslümanlar Muhammed'in yaptığına inandılar,

ve bir akılcı için, bu bir gerçek değildi

ama umutlandıran bir kurguydu,

ve hepimiz gibi, ben de kendimi akılcı olarak görüyorum.

Haliyle, o gece olanlara dair

ilk söylentilere baktığımda

beni asıl etkileyen şey, o gece olanlardan ziyade,

olmayan şeylerdi.

Muhammed dağa havada yürür gibi

süzülerek gelmemişti.

Aşağıya "Şükürler olsun!" ve "Allah Birdir!"

diye bağırarak koşmamıştı.

Işığı ve neşeyi yaymamıştı.

Meleklerden oluşan bir koro yoktu,

gökyüzünün müziği, sevinç, coşku yoktu,

etrafını çeviren altın bir hale yoktu,

Allah'ın elçisi olarak

kesin ve önceden takdir edilen bir rolü yoktu.

Bunların hiçbirini yapmaması

tüm hikayeyi dindar bir masala dönüştürenlere

karşı şikayet etmeyi kolaylaştırabilir.

Ancak durum bunun tam tersi.

Kendi kelimelerine göre,

ilk başta kendisi bile olanların gerçek olamayacağına

inanmış.

En fazla, halüsinasyondur diye düşünmüş;

gözlerinin ya da kulaklarının bir oyunu, belki,

ya da kendi beyninin ona karşı çalışması.

En kötü ihtimalle, varlığı

cin tarafından ele geçirilmiştir;

onu kandırmaya çalışan,

hatta yaşamını elinden almaya çalışan bir ruh.

Aslında, o bir cin tarafından ele geçirilen

Mecnun olduğuna emindi,

ancak kendisinin hala canlı olduğunu anladığında

ilk dürtüsü işini kendi başına bitirmesiydi,

en yüksek uçurumdan atlayıp

tüm bu deneyimine son vererek

yaşadığı dehşetten kaçmak.

Böylece o gece dağdan kaçan o adam

neşeyle değil

saf, ilkel bir korkuyla ürperdi.

İkna ile değil, şüpheyle sarsılmıştı.

Ve panik içinde yolunu kaybetmesi,

tanıdık olan her şeyle bağını koparttı,

Bu insan algısının ötesindeki 'şeyin'

korkutucu farkındalığına

sadece müthiş bir huşu (korku ve saygıyla karışık duygudurum) hali denebilirdi.

Bunu algılamak zor olabilir,

biz şu an yeni bir uygulamayı ya da viral videoyu

tanımlamak için 'korkunç güzel' kelimesini kullanıyoruz

Belki de şiddetli bir deprem dışında,

gerçek bir huşudan korunuyoruz.

Kapıları kapatıp, saklanıyoruz,

kontrolün elimizde olduğuna inanıyoruz,

ya da, en azından, kontrolün elimizde olduğunu umuyoruz.

Kontrolün her zaman bizde olmadığı ve

her şeyin açıklanamayacağı gerçeğini

inkar etmek için elimizden geleni yapıyoruz.

Ancak ister akılcı olun ister mistik,

ister Muhammed'in o gece duyduğu kelimelerin

Muhammed'in içinden ya da başka biri tarafından geldiğine inanın;

belli ki, o bunları deneyimledi.

Ve öyle ki, bu güç onun varlığını ve

dünyasını parçalayabilirdi,

ve bu mütevazi adamı

sosyal ve ekonomik adaletin radikal savunucusuna dönüştürebilirdi.

Korku makul olan tek tepkiydi,

tek insan tepkisi.

Bazıları için çok insani,

mesela muhafazakar Müslüman ilahiyatçılar,

hala Muhammed'in kendisini öldürme istediğinden

bahsedilmemesini isterler, bu bilginin en eski

İslami biyografilerde bile bulunmasına rağmen.

Onlar, Muhammed'in, umutsuzluğa kapılmayı bırakın,

asla, tek bir an için bile şüphe duymadığında ısrar ediyorlar.

Mükemmeliyete olan bu rağbet, onların insanın

eksikliklerine tahammül etmesini engelliyor.

Fakat, tam olarak, şüphelenmedeki kusur nerede?

İlk söylentileri okudukça, fark ettim ki Muhammed'in

şüphesi onu benim için tamamen canlı kıldı,

onu bütünüyle görmemi sağladı,

gerçekliğin bütünüyle bağdaştırmamı sağladı.

Ve bunun hakkında düşündükçe,

Muhammed'in şüphelenmesi daha mantıklı geldi,

çünkü şüphe; inanç için esastır.

Eğer bu fikir ilk başta şaşırtıcı geliyorsa,

şüpheyi, Graham Greene'nin bir zamanlar

söylediği şekilde düşünün: Şüphe, kalp meselesidir.

Tüm bu şüpheyi ortadan kaldırın, geriye kalan şey inanç değildir,

kesin, kalpsiz bir teslimiyettir.

Gerçeğe sahip olduğunuzdan eminseniz,

büyük G'yle ima edilen, kaçınılmaz Gerçeğe,

bu kesinlik hızlıca dogmatizme ve doğruculuğa

dönüşür,

ve bununla hislerini açığa vurmaktan çekinmeyen,

inanılmaz derecede haklı olmanın verdiği gururunu taşıyan cehaleti

kısacası, bağnazlığı kastediyorum.

Bu tarihin ironilerinden biri olmalı,

Müslüman bağnazların favori sövgüleri

bir zamanlar Haçlılar olarak bilinen

Hristiyan bağnazların kullandıklarıyla aynıdır:

latincedeki inançsız sözcüğünden çevrilmiş "İmansız" sözcüğü.

Bu durumda daha da ironic olansa, onlar mutlakiyetleri yüzünden

inancın karşısındalardır.

Aslında, onlar imansızlardır.

Tüm dinlerdeki bağnazlar gibi,

onların soruları yok, sadece cevapları var.

Düşünceleri için mükemmel panzehiri bulmuşlar

ve gerçek inanca talep olan zor zamanların sığınağını.

Onlar tüm gece bir melekle güreşen Yakup gibi

mücadele etmek zorunda değiller,

ya da 40 gün 40 gece vahşi doğada kalan İsa gibi,

ya da Muhammed gibi: sadece dağdaki o gece değil

peygamber olduğu süre boyunca

Kur'an ona sürekli umutsuzluğa kapılmamasını teşvik ederken

ve her şeyi bildiklerini beyan edenleri ayıplarken.

Onlar bilinebilecek her şeyi biliyorlardı

ve sadece onlar haklılardı.

Biz, çok fazlayız ancak hala sessiz bir çoğunluğuz,

bu aşırı uçtaki azınlığın alanından feragat ettik.

Biz Musevilik'in mesihci Batı Şeria yerleşimcileri tarafından

sahip çıkılmasına izin vermiştik,

Hristiyanlık'ın homofobik ikiyüzlüler

ve kadın düşmanı yobazlar tarafından,

İslamiyet'inse intihar bombacıları tarafından.

Ve biz şu gerçeği görmeyi reddettik:

onlar ister kendilerinin Hristiyan, Yahudi ya da Müslüman

olduklarını iddia etsinler,

militan aşırı uçlar bunların hiçbiri değil.

Onlar kendi başlarına bir tarikat, başkalarının kanlarını

sulandıran kan kardeşleri.

Ve bu inanç değil.

Bu fanatiklik ve biz bu ikisini karıştırmaktan vazgeçmeliyiz.

Gerçek inancın kolay cevapları olmadığını fark etmeliyiz.

Aksine zor ve inatçı soruları var.

Devam eden bir çaba,

sürekli neyi bildiğimizi düşündüğümüzü sorgulayan bir süreç,

Sorunlarla düşüncelerle güreştiren bir süreç.

Ve bu süreç şüpheyle birlikte gidiyor,

onunla hiç bitmeyen bir sohbet

ve bazen ona karşı bilinçli bir meydan okuma içeriyor.

Ve bu bilinçli meydan okuma, benim bir agnostik olarak,

inancımın olmasının sebebi.

İnançlıyım, mesela Orta Doğu'daki barış olası;

karşıt görüşü destekleyen

bir sürü kanıta rağmen.

Ben bu konuda ikna olmuyorum.

Buna inandığımı zar zor söyleyebilirim.

Sadece bu konuya inanabilirim,

kendimi bu fikre adayabilirim,

Boyun eğip sessizliğe doğru inzivaya çekilmenin

aklımı çelmesi yüzünden

kesinlikle bunu yapacağım.

Çünkü umutsuzluk kendini gerçekleşten bir olgudur.

Eğer bir şeyi imkansız olarak görüyorsak,

onu imkansız hale getirircesine davranırız.

Ve ben, bu şekilde yaşamayı reddediyorum.

Aslında bir çoğumuz bunu reddediyor,

ister ateist olalım ister deist

ister arada bir yerde olalım, ya da daha ilerisinde,

bizi bu hale getiren şey, şüphelerimize rağmen

hatta şüphelerimiz yüzünden

inkarın umutsuzluğunu reddediyoruz.

Geleceğe ve birbirimize inanmakta

ısrar ediyoruz.

İsterseniz buna saflık deyin.

İsterseniz gerçek olamayacak kadar idealistlik deyin.

Ama şu kesin:

Bu insancıl.

Muhammed inancı olmadan, dar görüşlülerin cehaletini

reddetmeden kendi dünyasında bu kadar

radikal değişimler yapabilir miydi?

Bence hayır.

Bir yazar olarak geçen yıl 5 yılda,

onu arkadaş edindim ve

gördüm ki bugün Orta Doğu'da ve diğer yerlerde

onun adına konuşan ve hareket eden aşırı uç bağnazlar tarafından

suistimal edilip durulmuş.

O nüfusun yarısının cinsiyeti yüzünden

baskı altına alınması karşısında dehşete düşerdi.

O tarikatçılığın şiddetli bölücülüğü tarafından paramparça olurdu.

O terörizmi olduğu gibi bağırarak söylerdi

sadece suçluyu değil aynı zamanda inandığı ve çabaladağı şeylere karşı,

edebe aykırı kötü örnekleri de.

O, Kur'an'ın söylediğini söylerdi: Kim bir kişiyi öldürürse

o bütün insanları öldürmüş gibidir.

Kim bir kişinin hayatını kurtarırsa bütün insanları yaşatmış gibi olur.

Ve o kendini tamamen barışın

zorlu ve dikenli yoluna adardı.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)

Teşekkürler. (Alkışlar)