< Return to Video

Spinosaurus'u nasıl ortaya çıkardık

  • 0:01 - 0:06
    Kadim zamanlarda yaşamış
    ejderhalar müthiş yaratıklar.
  • 0:06 - 0:07
    İlginçler,
  • 0:07 - 0:09
    güzeller
  • 0:09 - 0:12
    ve onlar hakkında çok az şey biliyoruz.
  • 0:12 - 0:14
    Dinozorlar hakkındaki
    ilk kitabıma bakarken
  • 0:14 - 0:19
    aklımdan bu düşünceler geçiyordu.
  • 0:19 - 0:21
    Tabii o zamanlar yaklaşık
    5 yaşındaydım.
  • 0:21 - 0:23
    Ve o zamandan bir fosilbilimci
  • 0:23 - 0:26
    olmaya karar vermiştim.
  • 0:26 - 0:29
    Fosilbilim, dünyanın
    her köşesine gitme isteğim ile
  • 0:29 - 0:34
    hayvanlara olan sevgimi
    bir araya getirebilmemi sağladı.
  • 0:34 - 0:37
    Ve şimdi, birkaç yıl sonra,
    bu gezegendeki
  • 0:37 - 0:42
    ücra yerlerden birine,
    Sahra Çölü'ne seyahat ettim.
  • 0:42 - 0:46
    Sahra'da çalıştım, çünkü Spinosaurus adlı
  • 0:46 - 0:51
    ilginç, dev bir yırtıcı
    dinozorun kalıntılarını
  • 0:51 - 0:54
    ortaya çıkarmak niyetindeydim.
  • 0:54 - 0:58
    Spinosaurus'un birkaç iskeleti
  • 0:58 - 0:59
    Mısır çöllerinde bulundu
  • 0:59 - 1:05
    ve bir Alman fosilbilimci tarafından
    yaklaşık 100 yıl önce tanımlanmıştı.
  • 1:05 - 1:09
    Ne yazık ki, Spinosaurus'un tüm
    kalıntıları 2. Dünya Savaşında yok oldu.
  • 1:09 - 1:14
    Bu nedenle, bize kalan yalnızca
    birkaç çizim ve birkaç not.
  • 1:14 - 1:15
    Bu çizimlerden
    anlıyoruz ki bu yaratık,
  • 1:15 - 1:18
    yaklaşık 100 milyon yıl evvel yaşamış.
  • 1:18 - 1:20
    Çok büyüktü,
  • 1:20 - 1:23
    arkasında, kusursuz süzülme sağlayan
    yüksek bir omurgası,
  • 1:23 - 1:28
    uzun ve ince,
    timsahınki gibi,
  • 1:30 - 1:32
    konik dişli bir ağzı vardı
  • 1:32 - 1:37
    Ki bu dişler, kaygan avları
    yakalamak için kullanılmış olabilir.
  • 1:37 - 1:39
    100 yıldır, Spinosaurus hakkında
  • 1:39 - 1:42
    bildiklerimiz hemen hemen bu kadardı.
  • 1:47 - 1:51
    Alan araştırmam beni Fas ve Cezayir
    sınır bölgesinde yer alan
  • 1:51 - 1:54
    Kem Kem isimli bir yere götürdü
  • 1:54 - 1:56
    Çalışması zor bir yer.
  • 1:56 - 2:00
    Kum fırtınaları, sinekler ve akreplerle
    baş etmek zorundasınız
  • 2:00 - 2:03
    ve orada işe yarar
    kalıntılar bulmak da zor.
  • 2:03 - 2:06
    Ama çok çalışmamıza değdi.
  • 2:06 - 2:08
    Birçok şaşırtıcı nümune keşfettik.
  • 2:08 - 2:10
    Daha önce Sahra'nın
    bu bölümünde rastlanmamış
  • 2:10 - 2:12
    en büyük dinozor kemiğini keşfettik.
  • 2:13 - 2:17
    Dev yırtıcı dinozorların,
  • 2:17 - 2:20
    orta boy yırtıcı
    dinozorların kalıntılarıyla birlikte
  • 2:20 - 2:25
    7 - 8 farklı çeşit timsaha
    benzer avcı kalıntısı bulduk.
  • 2:25 - 2:28
    Bu kalıntılar nehir sistemi
    içinde tortulaşmıştı.
  • 2:28 - 2:32
    Ayrıca nehir sistemi kocaman,
    araba boyutlarında bir
  • 2:32 - 2:36
    testere balığına ev
    sahipliği yapıyordu.
  • 2:36 - 2:40
    O zamanlar nehrin
    üzeri pterosaurlarla,
  • 2:40 - 2:42
    uçan sürüngenlerle doluydu.
  • 2:42 - 2:43
    Oldukça tehlikeli bir yerdi.
  • 2:43 - 2:47
    Zaman makineniz olsa gitmek
    isteyeceğiniz bir yer değildi yani.
  • 2:48 - 2:51
    Böylece Spinosaurus'larla yaşamış
  • 2:51 - 2:54
    bu şaşırtıcı hayvan fosillerine ulaştık
  • 2:54 - 2:57
    ama Spinosaurus'lar bulunması
    zor olduklarını kanıtladı.
  • 2:57 - 2:58
    Sadece ufak tefek
    parçalar buluyorduk
  • 2:58 - 3:04
    ama ben iskeletin bir kısmını
    bulacağımızı umuyordum.
  • 3:04 - 3:05
    Fakat yakın zamanda,
  • 3:05 - 3:08
    yerel fosil avcılarının bulduğu
  • 3:08 - 3:13
    birkaç Spinosaurus kemiğine sahip
    bir kazı alanının izini bulabildik.
  • 3:13 - 3:16
    Oraya gittik ve daha fazla
    kemik topladık.
  • 3:16 - 3:20
    Böylece, tam 100 yıl sonra,
    bu tuhaf canlının iskeletinin
  • 3:20 - 3:23
    bir kısmını elde etmiş olduk.
  • 3:23 - 3:24
    Ve iskeleti tekrardan birleştirebildik.
  • 3:24 - 3:26
    Artık Spinosaurus'un timsaha benzer
  • 3:26 - 3:28
    bir kafası olduğunu biliyoruz.
  • 3:28 - 3:30
    Diğer yırtıcı dinozorlardan
  • 3:30 - 3:33
    ve T. rex'ten çok daha farklı.
  • 3:33 - 3:38
    Ama asıl ilginç şeyi iskeletin
    geri kalanından edindik.
  • 3:38 - 3:39
    Büyük omurgalarımız vardı,
  • 3:39 - 3:42
    keskin hareketler yapmayı
    sağlayan omurgalar.
  • 3:42 - 3:44
    Bacak ve kafa kemiklerimiz vardı,
  • 3:44 - 3:47
    küreğimsi ayaklarımız vardı,
    geniş ayaklarımız --
  • 3:47 - 3:50
    sıra dışı, diğer dinozorların
    sahip olmadığı türden ayaklar.
  • 3:50 - 3:53
    Bu ayakların yumuşak tortularda
    yürüyebilmek için ya da
  • 3:53 - 3:56
    suda yüzebilmek için kullanılmış
    olabileceğini düşünüyoruz.
  • 3:56 - 3:59
    Ayrıca kemiklerin
    mikroyapısına da baktık.
  • 3:59 - 4:01
    Burada Spinosaurus kemiklerinin
    iç yapısının çok sıkı
  • 4:01 - 4:04
    ve aralıksız olduğu
    ortaya çıktı.
  • 4:04 - 4:08
    Biz bu yapıyı, suyla çok fazla temas eden
    hayvanlarda görüyoruz ki bu
  • 4:08 - 4:11
    suda yüzüş kontrolü için
    çok önemli bir şey.
  • 4:11 - 4:17
    Tüm kemiklerini bilgisayarlı tomografiden geçirdik
    ve Spinosaurus'un dijital iskeletini oluşturduk.
  • 4:17 - 4:19
    Dijital iskelete
    baktığımızda anladık ki
  • 4:19 - 4:23
    evet, bu, diğerlerine kesinlikle
    benzemeyen bir dinozordu.
  • 4:23 - 4:25
    T. rex'ten daha büyük.
  • 4:25 - 4:28
    Kafa kısmından bir
    balıkçıl olduğu belli.
  • 4:28 - 4:32
    Aslında iskeletin tamamından
    su sever olduğu anlaşılıyor.
  • 4:32 - 4:36
    Sıkı kemikler, küreğimsi ayaklar
    ve küçük boyutlu arka organlar...
  • 4:36 - 4:39
    Bunları biz yine zamanının
    büyük çoğunluğunu
  • 4:39 - 4:42
    suda geçiren hayvanlarda görürüz.
  • 4:43 - 4:46
    Dolayısıyla, Spinosaurus'u
    canlandırdığımızda
  • 4:46 - 4:50
    yani, dinozorumuzu kasla
    ve deriyle kapladığımızda,
  • 4:50 - 4:54
    suda yaşayan hayvanlarla beslenen,
  • 4:54 - 4:56
    devlerin yaşadığı antik nehrin hükümdarı,
  • 4:56 - 4:59
    T. rex'ten daha büyük
  • 4:59 - 5:03
    bir nehir canavarıyla
    ilgilendiğimizi anladık.
  • 5:03 - 5:05
    Bunu inanılmaz bir keşif
    yapan şey işte bu.
  • 5:05 - 5:07
    O, başka benzeri
    olmayan bir dinozor.
  • 5:07 - 5:10
    Bazıları bana " Vay, bu, hayatta
    bir kez olabilecek bir keşif.
  • 5:10 - 5:14
    Dünyada keşfedilecek pek
    bir şey kalmadı." diye söyledi.
  • 5:15 - 5:18
    Açıkçası, bence
    hakikatten öte bir şey olamaz.
  • 5:18 - 5:20
    Bana kalırsa Sahra hâlâ
    hazinelerle dolu ve
  • 5:20 - 5:23
    insanlar bana araştırılacak bir
    yer kalmadığını söylediğinde,
  • 5:23 - 5:27
    ünlü dinozor avcısı Roy Chapman
    Andrews'den bir alıntı yapmak isterim.
  • 5:27 - 5:33
    Dedi ki: "Şimdiye kadar ıssız yerlerde
    daima bir serüven vardı ve
  • 5:33 - 5:36
    dünya hâlâ ıssız yerlerle dolu."
  • 5:36 - 5:38
    Bu, Roy Chapman Andrews'un bu satırları
  • 5:38 - 5:40
    yıllar evvel yazdığı dönemde geçerliydi.
  • 5:40 - 5:42
    Ve bugün de hâlâ geçerli.
  • 5:42 - 5:43
    Teşekkürler.
  • 5:43 - 5:45
    (Alkışlar)
Title:
Spinosaurus'u nasıl ortaya çıkardık
Speaker:
Nizar İbrahim
Description:

97 milyon yıl önce nehirlerde avlanan 15 metrelik etçil Spinosaurus "kadim zamanlardan bir dragon." Fosil bilimci Nizar İbrahim ve ekibi Fas Sahara çölünün kayalıklarında - en büyük etçil dinazorlardan da olan - ilk yüzücü dinazorları tanımamızı sağlayan yeni fosiller buldu.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:02

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.