1
00:00:00,988 --> 00:00:05,701
Kadim zamanlarda yaşamış
ejderhalar müthiş yaratıklar.

2
00:00:05,701 --> 00:00:07,146
İlginçler,

3
00:00:07,146 --> 00:00:08,856
güzeller

4
00:00:08,856 --> 00:00:11,841
ve onlar hakkında çok az şey biliyoruz.

5
00:00:11,841 --> 00:00:14,131
Dinozorlar hakkındaki
ilk kitabıma bakarken


6
00:00:14,131 --> 00:00:18,574
aklımdan bu düşünceler geçiyordu.

7
00:00:18,574 --> 00:00:21,078
Tabii o zamanlar yaklaşık
5 yaşındaydım.

8
00:00:21,078 --> 00:00:23,031
Ve o zamandan bir fosilbilimci

9
00:00:23,031 --> 00:00:25,876
olmaya karar vermiştim.

10
00:00:25,876 --> 00:00:29,213
Fosilbilim, dünyanın
her köşesine gitme isteğim ile

11
00:00:29,213 --> 00:00:33,941
hayvanlara olan sevgimi
bir araya getirebilmemi sağladı.

12
00:00:33,941 --> 00:00:36,964
Ve şimdi, birkaç yıl sonra,
bu gezegendeki

13
00:00:36,964 --> 00:00:42,146
ücra yerlerden birine,
Sahra Çölü'ne seyahat ettim.

14
00:00:42,146 --> 00:00:46,195
Sahra'da çalıştım, çünkü Spinosaurus adlı

15
00:00:46,195 --> 00:00:51,300
ilginç, dev bir yırtıcı 
dinozorun kalıntılarını

16
00:00:51,300 --> 00:00:54,451
ortaya çıkarmak niyetindeydim.

17
00:00:54,451 --> 00:00:57,804
Spinosaurus'un birkaç iskeleti


18
00:00:57,804 --> 00:00:59,184
Mısır çöllerinde bulundu

19
00:00:59,184 --> 00:01:04,537
ve bir Alman fosilbilimci tarafından
yaklaşık 100 yıl önce tanımlanmıştı.

20
00:01:04,537 --> 00:01:09,485
Ne yazık ki, Spinosaurus'un tüm
kalıntıları 2. Dünya Savaşında yok oldu.

21
00:01:09,485 --> 00:01:13,789
Bu nedenle, bize kalan yalnızca 
birkaç çizim ve birkaç not.

22
00:01:13,789 --> 00:01:15,050
Bu çizimlerden 
anlıyoruz ki bu yaratık,


23
00:01:15,050 --> 00:01:18,461
yaklaşık 100 milyon yıl evvel yaşamış.

24
00:01:18,461 --> 00:01:20,012
Çok büyüktü,

25
00:01:20,012 --> 00:01:23,425
arkasında, kusursuz süzülme sağlayan 
yüksek bir omurgası,

26
00:01:23,425 --> 00:01:28,172
uzun ve ince, 
timsahınki gibi,

27
00:01:29,542 --> 00:01:31,760
konik dişli bir ağzı vardı

28
00:01:31,760 --> 00:01:36,647
Ki bu dişler, kaygan avları
yakalamak için kullanılmış olabilir.

29
00:01:36,647 --> 00:01:38,704
100 yıldır, Spinosaurus hakkında

30
00:01:38,704 --> 00:01:42,303
bildiklerimiz hemen hemen bu kadardı.

31
00:01:46,563 --> 00:01:51,365
Alan araştırmam beni Fas ve Cezayir 
sınır bölgesinde yer alan

32
00:01:51,365 --> 00:01:53,938
Kem Kem isimli bir yere götürdü

33
00:01:53,938 --> 00:01:56,251
Çalışması zor bir yer.

34
00:01:56,251 --> 00:01:59,940
Kum fırtınaları, sinekler ve akreplerle
baş etmek zorundasınız

35
00:01:59,940 --> 00:02:03,084
ve orada işe yarar 
kalıntılar bulmak da zor.

36
00:02:03,084 --> 00:02:05,900
Ama çok çalışmamıza değdi.

37
00:02:05,900 --> 00:02:08,115
Birçok şaşırtıcı nümune keşfettik.

38
00:02:08,115 --> 00:02:09,867
Daha önce Sahra'nın 
bu bölümünde rastlanmamış

39
00:02:09,867 --> 00:02:12,375
en büyük dinozor kemiğini keşfettik.

40
00:02:13,475 --> 00:02:16,969
Dev yırtıcı dinozorların,

41
00:02:16,969 --> 00:02:19,632
orta boy yırtıcı 
dinozorların kalıntılarıyla birlikte

42
00:02:19,632 --> 00:02:25,231
7 - 8 farklı çeşit timsaha 
benzer avcı kalıntısı bulduk.

43
00:02:25,231 --> 00:02:28,233
Bu kalıntılar nehir sistemi
içinde tortulaşmıştı.

44
00:02:28,233 --> 00:02:32,403
Ayrıca nehir sistemi kocaman,
araba boyutlarında bir

45
00:02:32,403 --> 00:02:35,863
testere balığına ev
sahipliği yapıyordu.

46
00:02:35,863 --> 00:02:39,563
O zamanlar nehrin
üzeri pterosaurlarla,

47
00:02:39,563 --> 00:02:41,591
uçan sürüngenlerle doluydu.

48
00:02:41,591 --> 00:02:43,210
Oldukça tehlikeli bir yerdi.


49
00:02:43,210 --> 00:02:46,929
Zaman makineniz olsa gitmek
isteyeceğiniz bir yer değildi yani.

50
00:02:48,159 --> 00:02:51,079
Böylece Spinosaurus'larla yaşamış

51
00:02:51,079 --> 00:02:53,769
bu şaşırtıcı hayvan fosillerine ulaştık

52
00:02:53,769 --> 00:02:56,658
ama Spinosaurus'lar bulunması
zor olduklarını kanıtladı.

53
00:02:56,658 --> 00:02:58,350
Sadece ufak tefek
parçalar buluyorduk

54
00:02:58,350 --> 00:03:03,640
ama ben iskeletin bir kısmını
bulacağımızı umuyordum.

55
00:03:03,640 --> 00:03:05,357
Fakat yakın zamanda,

56
00:03:05,357 --> 00:03:08,467
yerel fosil avcılarının bulduğu

57
00:03:08,467 --> 00:03:13,431
birkaç Spinosaurus kemiğine sahip
bir kazı alanının izini bulabildik.

58
00:03:13,431 --> 00:03:16,291
Oraya gittik ve daha fazla
kemik topladık.

59
00:03:16,291 --> 00:03:20,364
Böylece, tam 100 yıl sonra,
bu tuhaf canlının iskeletinin

60
00:03:20,364 --> 00:03:22,525
bir kısmını elde etmiş olduk.

61
00:03:22,525 --> 00:03:24,196
Ve iskeleti tekrardan birleştirebildik.

62
00:03:24,196 --> 00:03:26,090
Artık Spinosaurus'un timsaha benzer


63
00:03:26,090 --> 00:03:27,886
bir kafası olduğunu biliyoruz.

64
00:03:27,886 --> 00:03:30,081
Diğer yırtıcı dinozorlardan

65
00:03:30,081 --> 00:03:32,818
ve T. rex'ten çok daha farklı.

66
00:03:32,818 --> 00:03:37,671
Ama asıl ilginç şeyi iskeletin
geri kalanından edindik.

67
00:03:37,671 --> 00:03:39,004
Büyük omurgalarımız vardı,

68
00:03:39,004 --> 00:03:41,632
keskin hareketler yapmayı
sağlayan omurgalar.

69
00:03:41,632 --> 00:03:43,877
Bacak ve kafa kemiklerimiz vardı,

70
00:03:43,877 --> 00:03:47,325
küreğimsi ayaklarımız vardı,
geniş ayaklarımız --

71
00:03:47,325 --> 00:03:50,140
sıra dışı, diğer dinozorların 
sahip olmadığı türden ayaklar.

72
00:03:50,140 --> 00:03:53,251
Bu ayakların yumuşak tortularda 
yürüyebilmek için ya da

73
00:03:53,251 --> 00:03:55,943
suda yüzebilmek için kullanılmış 
olabileceğini düşünüyoruz.

74
00:03:55,943 --> 00:03:59,381
Ayrıca kemiklerin 
mikroyapısına da baktık.

75
00:03:59,381 --> 00:04:01,377
Burada Spinosaurus kemiklerinin
iç yapısının çok sıkı

76
00:04:01,377 --> 00:04:04,136
ve aralıksız olduğu
ortaya çıktı.

77
00:04:04,136 --> 00:04:07,994
Biz bu yapıyı, suyla çok fazla temas eden
hayvanlarda görüyoruz ki bu

78
00:04:07,994 --> 00:04:11,186
suda yüzüş kontrolü için
çok önemli bir şey.

79
00:04:11,186 --> 00:04:16,559
Tüm kemiklerini bilgisayarlı tomografiden geçirdik
ve Spinosaurus'un dijital iskeletini oluşturduk.

80
00:04:16,559 --> 00:04:18,770
Dijital iskelete 
baktığımızda anladık ki

81
00:04:18,770 --> 00:04:23,206
evet, bu, diğerlerine kesinlikle
benzemeyen bir dinozordu.

82
00:04:23,206 --> 00:04:24,805
T. rex'ten daha büyük.

83
00:04:24,805 --> 00:04:27,530
Kafa kısmından bir
balıkçıl olduğu belli.

84
00:04:27,530 --> 00:04:31,629
Aslında iskeletin tamamından 
su sever olduğu anlaşılıyor.

85
00:04:31,629 --> 00:04:36,464
Sıkı kemikler, küreğimsi ayaklar
ve küçük boyutlu arka organlar...

86
00:04:36,464 --> 00:04:38,672
Bunları biz yine zamanının 
büyük çoğunluğunu

87
00:04:38,672 --> 00:04:41,551
suda geçiren hayvanlarda görürüz.

88
00:04:42,711 --> 00:04:46,104
Dolayısıyla, Spinosaurus'u
canlandırdığımızda

89
00:04:46,104 --> 00:04:50,268
yani, dinozorumuzu kasla 
ve deriyle kapladığımızda,

90
00:04:50,268 --> 00:04:54,148
suda yaşayan hayvanlarla beslenen,


91
00:04:54,148 --> 00:04:56,477
devlerin yaşadığı antik nehrin hükümdarı,


92
00:04:56,477 --> 00:04:59,253
T. rex'ten daha büyük

93
00:04:59,253 --> 00:05:02,503
bir nehir canavarıyla
ilgilendiğimizi anladık.

94
00:05:02,503 --> 00:05:05,369
Bunu inanılmaz bir keşif
yapan şey işte bu.

95
00:05:05,369 --> 00:05:06,874
O, başka benzeri
olmayan bir dinozor.

96
00:05:06,874 --> 00:05:10,441
Bazıları bana " Vay, bu, hayatta
bir kez olabilecek bir keşif.

97
00:05:10,441 --> 00:05:13,703
Dünyada keşfedilecek pek 
bir şey kalmadı." diye söyledi. 


98
00:05:14,803 --> 00:05:17,975
Açıkçası, bence
hakikatten öte bir şey olamaz.

99
00:05:17,975 --> 00:05:20,246
Bana kalırsa Sahra hâlâ
hazinelerle dolu ve

100
00:05:20,246 --> 00:05:23,431
insanlar bana araştırılacak bir
yer kalmadığını söylediğinde,

101
00:05:23,431 --> 00:05:27,468
ünlü dinozor avcısı Roy Chapman
Andrews'den bir alıntı yapmak isterim.

102
00:05:27,468 --> 00:05:33,084
Dedi ki: "Şimdiye kadar ıssız yerlerde
daima bir serüven vardı ve

103
00:05:33,084 --> 00:05:35,896
dünya hâlâ ıssız yerlerle dolu."

104
00:05:35,896 --> 00:05:37,815
Bu, Roy Chapman Andrews'un bu satırları

105
00:05:37,815 --> 00:05:39,857
yıllar evvel yazdığı dönemde geçerliydi.

106
00:05:39,857 --> 00:05:41,839
Ve bugün de hâlâ geçerli.

107
00:05:41,839 --> 00:05:42,727
Teşekkürler.

108
00:05:42,727 --> 00:05:45,421
(Alkışlar)