WEBVTT

00:00:00.988 --> 00:00:05.701
Kadim zamanlarda yaşamış
ejderhalar müthiş yaratıklar.

00:00:05.701 --> 00:00:07.146
İlginçler,

00:00:07.146 --> 00:00:08.856
güzeller

00:00:08.856 --> 00:00:11.841
ve onlar hakkında çok az şey biliyoruz.

NOTE Paragraph

00:00:11.841 --> 00:00:14.131
Dinozorlar hakkındaki
ilk kitabıma bakarken


00:00:14.131 --> 00:00:18.574
aklımdan bu düşünceler geçiyordu.

00:00:18.574 --> 00:00:21.078
Tabii o zamanlar yaklaşık
5 yaşındaydım.

00:00:21.078 --> 00:00:23.031
Ve o zamandan bir fosilbilimci

00:00:23.031 --> 00:00:25.876
olmaya karar vermiştim.

00:00:25.876 --> 00:00:29.213
Fosilbilim, dünyanın
her köşesine gitme isteğim ile

00:00:29.213 --> 00:00:33.941
hayvanlara olan sevgimi
bir araya getirebilmemi sağladı.

NOTE Paragraph

00:00:33.941 --> 00:00:36.964
Ve şimdi, birkaç yıl sonra,
bu gezegendeki

00:00:36.964 --> 00:00:42.146
ücra yerlerden birine,
Sahra Çölü'ne seyahat ettim.

00:00:42.146 --> 00:00:46.195
Sahra'da çalıştım, çünkü Spinosaurus adlı

00:00:46.195 --> 00:00:51.300
ilginç, dev bir yırtıcı 
dinozorun kalıntılarını

00:00:51.300 --> 00:00:54.451
ortaya çıkarmak niyetindeydim.

NOTE Paragraph

00:00:54.451 --> 00:00:57.804
Spinosaurus'un birkaç iskeleti


00:00:57.804 --> 00:00:59.184
Mısır çöllerinde bulundu

00:00:59.184 --> 00:01:04.537
ve bir Alman fosilbilimci tarafından
yaklaşık 100 yıl önce tanımlanmıştı.

00:01:04.537 --> 00:01:09.485
Ne yazık ki, Spinosaurus'un tüm
kalıntıları 2. Dünya Savaşında yok oldu.

00:01:09.485 --> 00:01:13.789
Bu nedenle, bize kalan yalnızca 
birkaç çizim ve birkaç not.

NOTE Paragraph

00:01:13.789 --> 00:01:15.050
Bu çizimlerden 
anlıyoruz ki bu yaratık,


00:01:15.050 --> 00:01:18.461
yaklaşık 100 milyon yıl evvel yaşamış.

00:01:18.461 --> 00:01:20.012
Çok büyüktü,

00:01:20.012 --> 00:01:23.425
arkasında, kusursuz süzülme sağlayan 
yüksek bir omurgası,

00:01:23.425 --> 00:01:28.172
uzun ve ince, 
timsahınki gibi,

00:01:29.542 --> 00:01:31.760
konik dişli bir ağzı vardı

00:01:31.760 --> 00:01:36.647
Ki bu dişler, kaygan avları
yakalamak için kullanılmış olabilir.

00:01:36.647 --> 00:01:38.704
100 yıldır, Spinosaurus hakkında

00:01:38.704 --> 00:01:42.303
bildiklerimiz hemen hemen bu kadardı.

NOTE Paragraph

00:01:46.563 --> 00:01:51.365
Alan araştırmam beni Fas ve Cezayir 
sınır bölgesinde yer alan

00:01:51.365 --> 00:01:53.938
Kem Kem isimli bir yere götürdü

00:01:53.938 --> 00:01:56.251
Çalışması zor bir yer.

00:01:56.251 --> 00:01:59.940
Kum fırtınaları, sinekler ve akreplerle
baş etmek zorundasınız

00:01:59.940 --> 00:02:03.084
ve orada işe yarar 
kalıntılar bulmak da zor.

00:02:03.084 --> 00:02:05.900
Ama çok çalışmamıza değdi.

00:02:05.900 --> 00:02:08.115
Birçok şaşırtıcı nümune keşfettik.

00:02:08.115 --> 00:02:09.867
Daha önce Sahra'nın 
bu bölümünde rastlanmamış

00:02:09.867 --> 00:02:12.375
en büyük dinozor kemiğini keşfettik.

00:02:13.475 --> 00:02:16.969
Dev yırtıcı dinozorların,

00:02:16.969 --> 00:02:19.632
orta boy yırtıcı 
dinozorların kalıntılarıyla birlikte

00:02:19.632 --> 00:02:25.231
7 - 8 farklı çeşit timsaha 
benzer avcı kalıntısı bulduk.

NOTE Paragraph

00:02:25.231 --> 00:02:28.233
Bu kalıntılar nehir sistemi
içinde tortulaşmıştı.

00:02:28.233 --> 00:02:32.403
Ayrıca nehir sistemi kocaman,
araba boyutlarında bir

00:02:32.403 --> 00:02:35.863
testere balığına ev
sahipliği yapıyordu.

00:02:35.863 --> 00:02:39.563
O zamanlar nehrin
üzeri pterosaurlarla,

00:02:39.563 --> 00:02:41.591
uçan sürüngenlerle doluydu.

00:02:41.591 --> 00:02:43.210
Oldukça tehlikeli bir yerdi.


00:02:43.210 --> 00:02:46.929
Zaman makineniz olsa gitmek
isteyeceğiniz bir yer değildi yani.

NOTE Paragraph

00:02:48.159 --> 00:02:51.079
Böylece Spinosaurus'larla yaşamış

00:02:51.079 --> 00:02:53.769
bu şaşırtıcı hayvan fosillerine ulaştık

00:02:53.769 --> 00:02:56.658
ama Spinosaurus'lar bulunması
zor olduklarını kanıtladı.

00:02:56.658 --> 00:02:58.350
Sadece ufak tefek
parçalar buluyorduk

00:02:58.350 --> 00:03:03.640
ama ben iskeletin bir kısmını
bulacağımızı umuyordum.

NOTE Paragraph

00:03:03.640 --> 00:03:05.357
Fakat yakın zamanda,

00:03:05.357 --> 00:03:08.467
yerel fosil avcılarının bulduğu

00:03:08.467 --> 00:03:13.431
birkaç Spinosaurus kemiğine sahip
bir kazı alanının izini bulabildik.

00:03:13.431 --> 00:03:16.291
Oraya gittik ve daha fazla
kemik topladık.

00:03:16.291 --> 00:03:20.364
Böylece, tam 100 yıl sonra,
bu tuhaf canlının iskeletinin

00:03:20.364 --> 00:03:22.525
bir kısmını elde etmiş olduk.

00:03:22.525 --> 00:03:24.196
Ve iskeleti tekrardan birleştirebildik.

NOTE Paragraph

00:03:24.196 --> 00:03:26.090
Artık Spinosaurus'un timsaha benzer


00:03:26.090 --> 00:03:27.886
bir kafası olduğunu biliyoruz.

00:03:27.886 --> 00:03:30.081
Diğer yırtıcı dinozorlardan

00:03:30.081 --> 00:03:32.818
ve T. rex'ten çok daha farklı.

00:03:32.818 --> 00:03:37.671
Ama asıl ilginç şeyi iskeletin
geri kalanından edindik.

00:03:37.671 --> 00:03:39.004
Büyük omurgalarımız vardı,

00:03:39.004 --> 00:03:41.632
keskin hareketler yapmayı
sağlayan omurgalar.

00:03:41.632 --> 00:03:43.877
Bacak ve kafa kemiklerimiz vardı,

00:03:43.877 --> 00:03:47.325
küreğimsi ayaklarımız vardı,
geniş ayaklarımız --

00:03:47.325 --> 00:03:50.140
sıra dışı, diğer dinozorların 
sahip olmadığı türden ayaklar.

00:03:50.140 --> 00:03:53.251
Bu ayakların yumuşak tortularda 
yürüyebilmek için ya da

00:03:53.251 --> 00:03:55.943
suda yüzebilmek için kullanılmış 
olabileceğini düşünüyoruz.

00:03:55.943 --> 00:03:59.381
Ayrıca kemiklerin 
mikroyapısına da baktık.

00:03:59.381 --> 00:04:01.377
Burada Spinosaurus kemiklerinin
iç yapısının çok sıkı

00:04:01.377 --> 00:04:04.136
ve aralıksız olduğu
ortaya çıktı.

00:04:04.136 --> 00:04:07.994
Biz bu yapıyı, suyla çok fazla temas eden
hayvanlarda görüyoruz ki bu

00:04:07.994 --> 00:04:11.186
suda yüzüş kontrolü için
çok önemli bir şey.

NOTE Paragraph

00:04:11.186 --> 00:04:16.559
Tüm kemiklerini bilgisayarlı tomografiden geçirdik
ve Spinosaurus'un dijital iskeletini oluşturduk.

00:04:16.559 --> 00:04:18.770
Dijital iskelete 
baktığımızda anladık ki

00:04:18.770 --> 00:04:23.206
evet, bu, diğerlerine kesinlikle
benzemeyen bir dinozordu.

00:04:23.206 --> 00:04:24.805
T. rex'ten daha büyük.

00:04:24.805 --> 00:04:27.530
Kafa kısmından bir
balıkçıl olduğu belli.

00:04:27.530 --> 00:04:31.629
Aslında iskeletin tamamından 
su sever olduğu anlaşılıyor.

00:04:31.629 --> 00:04:36.464
Sıkı kemikler, küreğimsi ayaklar
ve küçük boyutlu arka organlar...

00:04:36.464 --> 00:04:38.672
Bunları biz yine zamanının 
büyük çoğunluğunu

00:04:38.672 --> 00:04:41.551
suda geçiren hayvanlarda görürüz.

NOTE Paragraph

00:04:42.711 --> 00:04:46.104
Dolayısıyla, Spinosaurus'u
canlandırdığımızda

00:04:46.104 --> 00:04:50.268
yani, dinozorumuzu kasla 
ve deriyle kapladığımızda,

00:04:50.268 --> 00:04:54.148
suda yaşayan hayvanlarla beslenen,


00:04:54.148 --> 00:04:56.477
devlerin yaşadığı antik nehrin hükümdarı,


00:04:56.477 --> 00:04:59.253
T. rex'ten daha büyük

00:04:59.253 --> 00:05:02.503
bir nehir canavarıyla
ilgilendiğimizi anladık.

NOTE Paragraph

00:05:02.503 --> 00:05:05.369
Bunu inanılmaz bir keşif
yapan şey işte bu.

00:05:05.369 --> 00:05:06.874
O, başka benzeri
olmayan bir dinozor.

00:05:06.874 --> 00:05:10.441
Bazıları bana " Vay, bu, hayatta
bir kez olabilecek bir keşif.

00:05:10.441 --> 00:05:13.703
Dünyada keşfedilecek pek 
bir şey kalmadı." diye söyledi. 


00:05:14.803 --> 00:05:17.975
Açıkçası, bence
hakikatten öte bir şey olamaz.

00:05:17.975 --> 00:05:20.246
Bana kalırsa Sahra hâlâ
hazinelerle dolu ve

00:05:20.246 --> 00:05:23.431
insanlar bana araştırılacak bir
yer kalmadığını söylediğinde,

00:05:23.431 --> 00:05:27.468
ünlü dinozor avcısı Roy Chapman
Andrews'den bir alıntı yapmak isterim.

00:05:27.468 --> 00:05:33.084
Dedi ki: "Şimdiye kadar ıssız yerlerde
daima bir serüven vardı ve

00:05:33.084 --> 00:05:35.896
dünya hâlâ ıssız yerlerle dolu."

00:05:35.896 --> 00:05:37.815
Bu, Roy Chapman Andrews'un bu satırları

00:05:37.815 --> 00:05:39.857
yıllar evvel yazdığı dönemde geçerliydi.

00:05:39.857 --> 00:05:41.839
Ve bugün de hâlâ geçerli.

NOTE Paragraph

00:05:41.839 --> 00:05:42.727
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:05:42.727 --> 00:05:45.421
(Alkışlar)