Bitcoin - Baxış
-
0:01 - 0:03Səslənmə: Bitcoin son vaxtlar
çox diqqət toplayan -
0:03 - 0:06yeni virtual valyuta sistemidir.
-
0:06 - 0:07Düşünürəm ki, bitcoinin
-
0:07 - 0:10dərinliklərinə enib
necə işlədiyi haqqında -
0:10 - 0:13ətraflı məlumat verəcək videolar çəkim.
-
0:13 - 0:16Bu videoda isə əsas məqsədim
-
0:16 - 0:18bu mexanizmi yüksək səviyyədə
-
0:18 - 0:20təsvir etməkdir.
-
0:20 - 0:21Sonraki videolarda isə məqsədim
-
0:21 - 0:25bu videoda danışdıqlarım barədə
-
0:25 - 0:27bir az daha ətraflı məlumat verməkdir.
-
0:27 - 0:30Bu videoların sonunda
-
0:30 - 0:32siz sadəcə bitcoinin nə olduğunu deyil,
-
0:32 - 0:34həmçinin əməliyyatların başlama
-
0:34 - 0:36mexanizmini də anlayacaqsınız.
-
0:36 - 0:38Bu əməliyyatlar üçün doğrulamanın necə baş
-
0:38 - 0:39verdiyini görəcək və birinin
-
0:39 - 0:42həqiqətən "bitcoin mədənciliyi"
kimi tanınan -
0:42 - 0:43bir prosesdə iştirak etməsinin
-
0:43 - 0:45nə demək olduğunu öyrənəcəksiniz.
-
0:45 - 0:46Əgər bitcoin ilə
maraqlanmısınızsa, -
0:46 - 0:49bu termin haqqında eşitmiş ola bilərsiniz.
-
0:49 - 0:51Onu da qeyd edim ki,
-
0:51 - 0:54bu, bitcoin sxemi ilə də əlaqəlidir.
-
0:54 - 0:57Bütün müvafiq detalları əhatə
-
0:57 - 0:58etmək üçün bir az vaxt lazımdır.
-
0:58 - 1:01Məncə, bitcoin kimi bir sxemi
-
1:01 - 1:02anlamağın ən yaxşı yolu
-
1:02 - 1:05bütün uyğun
-
1:05 - 1:08detalları araşdırmaqdır.
-
1:08 - 1:10Şübhəsiz, sizin çoxlu suallarınız
-
1:10 - 1:11olacaq, amma
-
1:11 - 1:14məqsədim odur ki,
-
1:14 - 1:16bu videoların sonunda
-
1:16 - 1:18sizin suallarınız
-
1:18 - 1:19uyğun şəkildə
cavablandırılsın. -
1:19 - 1:21Bu biraz zaman ala bilər,
-
1:21 - 1:24çünki mən bunları məntiqi şəkildə
-
1:24 - 1:25izah etməyə çalışacam.
-
1:25 - 1:28Sxemi kifayət qədər izah edənə qədər
-
1:28 - 1:31bəzi detalları kənarda buraxacam,
-
1:31 - 1:34daha sonra isə bu detalları əlavə edəcəm.
-
1:34 - 1:35Çoxlu xırda məqamlara
-
1:35 - 1:38ilişib qalmamaq üçün
-
1:38 - 1:39mən izah etdikcə
-
1:39 - 1:41ümumi sistem haqqında
-
1:41 - 1:43bir fikir əldə edəcəksiniz.
-
1:43 - 1:45Başlayaq.
-
1:45 - 1:46Əvvəla, qeyd edim ki,
-
1:46 - 1:49bitcoin mərkəzləşdirilməmiş
-
1:49 - 1:51valyuta sistemi kimi tanınır,
-
1:51 - 1:54çünki onun yaradılması və ya əməliyyatı ilə
-
1:54 - 1:58məşğul olan bank və ya qurum yoxdur.
-
1:58 - 2:00Əslində, bitcoin məzmununda baş verən
-
2:00 - 2:03bütün əməliyyatlar üçün
-
2:03 - 2:04eyni səviyyəli şəbəkə
kimi tanınan -
2:04 - 2:08protokolun necə həyata keçirildiyini və
-
2:08 - 2:10müxtəlif aspektlər ilə kollektiv
-
2:10 - 2:14şəkildə uzlaşan fərdi hostlar şəbəkəsi
istifadə olunur. -
2:15 - 2:17Bitcoin bəzən kriptovalyuta
-
2:17 - 2:19olaraq da adlandırılır,
-
2:19 - 2:20kriptovalyuta
-
2:20 - 2:23deyərkən bitcoin əməliyyatlarının
baş verməsini -
2:23 - 2:26asanlaşdırmaq və ya
reallaşdırmaq üçün bəzi -
2:26 - 2:27kriptoqrafik üsullardan istifadə etməyi
nəzərdə tuturam. -
2:27 - 2:29Bu üsullardan bəziləri
-
2:29 - 2:30ilə bağlı video çəkəcəm,
-
2:30 - 2:32lakin onun mərkəzləşdirilməmiş olduğunu
-
2:32 - 2:33və kriptovalyutanın bir növü
-
2:33 - 2:36olduğunu nəzərə alın.
-
2:36 - 2:38Onu da qeyd edim ki, "bitcoin"
-
2:38 - 2:41ifadəsinin özü bir az çaşdırıcı ola bilər
-
2:41 - 2:43və bir çox cəhətdən,
bitcoin -
2:43 - 2:46əməliyyatları ənənəvi
sikkə əməliyyatlarına -
2:46 - 2:49bənzəmir, çünki onlar bir növ
-
2:49 - 2:52qlobal kitabda qeydləri təmsil edirlər.
-
2:52 - 2:55Düşünək ki,
-
2:55 - 2:56bir əməliyyat baş verir
-
2:56 - 2:58və bu iki şəxs
-
2:58 - 3:01arasında olur.
-
3:01 - 3:03Onları təsvir etmək üçün
-
3:03 - 3:05Aysel və Əli
-
3:05 - 3:07olaraq
-
3:07 - 3:09adlandıraq.
-
3:09 - 3:12Təsəvvür edin ki,
-
3:12 - 3:14Aysel sahib olduğu
-
3:14 - 3:16müəyyən qədər bitcoini
-
3:16 - 3:18Əliyə köçürmək istəyir.
-
3:18 - 3:19Bu əməliyyatı bir növ
mühasibat -
3:19 - 3:23kitabçasına qeyd kimi düşünə bilərsiniz.
-
3:24 - 3:26Davam etməzdən əvvəl qeyd edim ki,
-
3:26 - 3:28Aysel və Əli kimi sözlərdən
-
3:28 - 3:30istifadə etsəm də, bitcoin kontekstində
-
3:30 - 3:32nəzərdə tutduğum fiziki
-
3:32 - 3:36mənada həqiqi şəxslər deyil,
-
3:36 - 3:40sadəcə olaraq bitcoin sistemində
-
3:40 - 3:41eyniliklərdir.
-
3:41 - 3:43Bu eyniliklər
-
3:43 - 3:45real tətbiqetmədə
-
3:45 - 3:47Aysel və Əli ilə
-
3:47 - 3:49əlaqəsi olmayan
-
3:49 - 3:53rəqəmlər toplusudur.
-
3:53 - 3:56Burada bitcoini istənilən
-
3:56 - 3:57şəkildə düşünə bilərsiniz, çünki o
-
3:57 - 3:59həqiqi adlardan çox
-
3:59 - 4:01təxəllüsdür.
-
4:01 - 4:02İdeya budur ki, bitcoin
-
4:02 - 4:04daha çox təxəllüslü bir protokol halına gəlir,
-
4:04 - 4:07insanlara təxəllüsləri ilə
müraciət edilir -
4:07 - 4:09və bitcoin sistemindən istifadə
-
4:09 - 4:10edərək əməliyyat keçirmək
-
4:10 - 4:13istəyən istifadəçiləri məxfilik
ilə təmin edir. -
4:14 - 4:16İndi Aysel və Əli arasındakı
bir əməliyyatda -
4:16 - 4:17Ayselin əsas edəcəyi
-
4:17 - 4:19bir neçə fərqli rəqəm göstərməkdir.
-
4:19 - 4:21O Əliyə nə qədər bitcoin ayrılacağını
-
4:21 - 4:23təyin etməlidir.
-
4:23 - 4:25Deyək ki, Aysel özünün
50 bitcoini ilə başladı. -
4:25 - 4:27Tutaq ki, Aysel bitcoinlərdən
-
4:27 - 4:3130- nu Əliyə vermək,
-
4:32 - 4:34bir neçə bitcoinin isə özünə
-
4:34 - 4:35qaytarılmasını istəyir.
-
4:35 - 4:36Beləliklə, Aysel
-
4:36 - 4:38nə qədər dəyişiklik alacağını
-
4:38 - 4:39müəyyənləşdirməlidir.
-
4:39 - 4:41Fərz edək ki,
-
4:41 - 4:43onun dəyişməsi özü üçün 18 bitcoin olacaq,
-
4:43 - 4:45geri qalan 2 bitcoin isə
-
4:46 - 4:48əməliyyat haqqı olacaq.
-
4:48 - 4:51Əməliyyat haqqının nə
demək olduğunu -
4:51 - 4:52bir az sonra danışacağıq.
-
4:52 - 4:54Gələcək videolarda da bunu ətraflı
-
4:54 - 4:57aydınlaşdırmağı düşünürəm,
ancaq bu, Ayselin Əliyə -
4:57 - 4:59bu əməliyyatların bəzi təfərrüatlarını
-
4:59 - 5:01təsdiqləməsinə kömək etməyə
bitcoin şəbəkəsindəki -
5:01 - 5:04digər qovşaqlar üçün bir stimuldur.
-
5:05 - 5:07Aysel bu əməliyyat
məlumatlarını götürəcək -
5:07 - 5:12və rəqəmsal imza kimi
tanınanları bu əməliyyat -
5:12 - 5:14detallarına tətbiq edəcək.
-
5:14 - 5:15Rəqəmsal imza əsasən
-
5:15 - 5:18ənənəvi imzanın riyazi analoqudur.
-
5:18 - 5:21Bu, Ayseli bu əməliyyatın
-
5:21 - 5:23təfərrüatları ilə əlaqələndirir.
-
5:23 - 5:24Aysel şəxsi dedikdə mən
-
5:24 - 5:28onun bitcoin sistemindəki şəxsiyyətini
nəzərdə tuturam və -
5:28 - 5:29bu əlaqələndirmə kriptoqrafik cəhətdən
-
5:29 - 5:32güclü bir şəkildə həyata keçirilir.
-
5:32 - 5:34Bu əməliyyatın detalları
-
5:34 - 5:35baş verdikdən sonra
-
5:35 - 5:37təqdim olunacaq,
-
5:37 - 5:39ona görə də Aysel əməliyyatın detallarını götürəcək
-
5:39 - 5:41və bitcoin qovşaqlarını təmsil edən
-
5:41 - 5:45eyni səviyyəli şəbəkədə bütün
-
5:45 - 5:48qovşaqlara effektiv şəkildə paylayacaq.
-
5:48 - 5:51Əli isə məlumatları
-
5:51 - 5:52eyni səviyyəli şəbəkə
-
5:52 - 5:54vasitəsilə alır.
-
5:54 - 5:55Əli,yəqin ki, əməliyyatın
-
5:55 - 5:57bir hissəsini yoxlayacaq.
-
5:57 - 5:59Əli rəqəmlərin düzgün olduğunu
-
5:59 - 6:00yoxlaya bilər.
-
6:00 - 6:02Məsələn, deyək ki, Ayselin 50 bitcoin
ilə başladığını -
6:02 - 6:03və ona 50-dən çox bitcoin
-
6:03 - 6:06köçürüldüyünü yoxlaya bilər.
-
6:06 - 6:09O, iddaların bəzilərinin doğru
olduğuna dair -
6:09 - 6:11riyazi bir zəmanət alacaq.
-
6:11 - 6:14Yəni Ayselin sahib olduğunu dediyi
-
6:14 - 6:16bitcoinlərə sahib olduğuna,
-
6:16 - 6:18bu bitcoinləri
-
6:18 - 6:19ona vermək istəməsi ilə
-
6:19 - 6:21kriptoqrafiya ilə əlaqədər riyazi
əminlik qazanacaq. -
6:21 - 6:23Lakin o, Ayselin bu bitcoinləri
-
6:23 - 6:26başqa birinə köçürməyə
-
6:26 - 6:29çalışıb-çalışmamasını
-
6:29 - 6:31hələ də bilmiyəcək.
-
6:31 - 6:33Ayselin sikkələri
-
6:33 - 6:34iki dəfə xərcləməyə
-
6:34 - 6:37çalışması rəqəmsal nəğd pul
-
6:37 - 6:39və elektron valyuta
-
6:39 - 6:41sistemləri kontekstində
-
6:41 - 6:43ikiqat xərcləmə
-
6:43 - 6:46olaraq bilinir.
-
6:46 - 6:48Virtual valyutalara sahib
-
6:48 - 6:49olduğunuz zaman diqqətli
-
6:49 - 6:52olmalısınız, çünki kiminə əməliyyatı
-
6:52 - 6:54təmsil edən rəqəmləri kopyalıyıb
-
6:54 - 6:57başqa yerdə istifadə etməsi çox asandır.
-
6:57 - 6:59İkiqat xərcləmə riskini
-
6:59 - 7:01idarə etməyimiz və azaltmağımız yolu
-
7:01 - 7:03bitcoin mədənciləri kimi tanınan
-
7:03 - 7:05eyni səviyyəli şəbəkədə müəyyən
-
7:05 - 7:09qovşaqlar dəstindən istifadə etməkdir.
-
7:09 - 7:11Bu termini bitcoin mədəncilərini eşitmiş
-
7:11 - 7:13ola bilərsiniz və
bitcoin mədənciləri -
7:13 - 7:15əsasən spesifik şəxslərdir,
-
7:15 - 7:17bu peer-to-peer şəbəkəsindəki
xüsusi qovşaqlar, -
7:17 - 7:19və əsasən etdikləri və gördükləri
-
7:19 - 7:21bütün əməliyyatları
-
7:21 - 7:22götürmələri,
-
7:22 - 7:23bütün bu əməliyyatları dinləyirlər;
-
7:23 - 7:25yalnız Alice və Bobun deyil,
-
7:25 - 7:26baş verən digər əməliyyatları
-
7:26 - 7:28və bu əməliyyatları
-
7:28 - 7:30aparacaqlar və nəticədə bu
-
7:30 - 7:31əməliyyatları aparacaqlar
-
7:31 - 7:34və onları əməliyyat bloku ilə
müqayisə edəcəklər. -
7:34 - 7:35Beləliklə, əsasən əvvəllər
-
7:35 - 7:40qeyd olunmamış bütün
əməliyyatların qeydidir. -
7:40 - 7:43Deyək ki, bir əməliyyat barədə
düşünsəniz, bir dəftər -
7:43 - 7:44maddəsi olaraq, bir əməliyyat
-
7:44 - 7:46blokunu, tutaq ki, bir kitab
-
7:46 - 7:48kitabının bütün səhifəsini təmsil edən
-
7:48 - 7:50kimi düşünə bilərsiniz.
-
7:50 - 7:54Bu bitcoin madencileri bu bloka da
daxil olacaqlar, bütün bu qeyd -
7:54 - 7:56əməliyyatlara əlavə olaraq, bu
-
7:56 - 7:58bloka yalnız özləri üçün bu mədəncilik
-
7:58 - 8:01səylərinə görə mükafatlandırmaq
-
8:01 - 8:04üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi
-
8:04 - 8:06əməliyyatı da daxil edəcəklər.
-
8:07 - 8:09İndi bir əməliyyat bloku əvvəlki
əməliyyat -
8:09 - 8:12blokunun kodlaşdırmasını da
ehtiva edəcəkdir, -
8:12 - 8:14beləliklə bir qədər davamlılıq olacaq,
-
8:14 - 8:17və sonra bitcoin mədənciləri
bu əməliyyatlarla -
8:17 - 8:19əlaqəli xüsusi hazırlanmış bir
-
8:19 - 8:22sıra ardıcıllığı da daxil edəcəklər və
-
8:22 - 8:24bu rəqəmlər ardıcıllığı bir işin sübutu
-
8:24 - 8:27kimi tanınır və bu işin sübutu adlanır,
-
8:27 - 8:28çünki bu yaratmaq
-
8:28 - 8:30həqiqətən çətin olan,çox səy
-
8:30 - 8:32tələb edən bir şeydir və bu növ
-
8:32 - 8:34yalnız kimsənin istəksiz bir
şəkildə bitcoin -
8:34 - 8:37mədəni ilə əlaqəli olmasını çətinləşdirir,
-
8:37 - 8:40ancaq bunun həqiqətən bir
hesablama səyləri -
8:40 - 8:42göstərmələrini tələb edir,
-
8:42 - 8:45əsasən bu əlavə ödəniş mükafatını almaq
-
8:45 - 8:46müqabilindədir
-
8:46 - 8:48və bu əməliyyat haqqını almaq əvəzinə
-
8:48 - 8:50Alisanın bu cür işlərlə məşğul olacağını
-
8:50 - 8:54vəd edəcəklərini söylədilər.
-
8:54 - 8:56Ayrı bir videoda iş sübut
-
8:56 - 8:58protokollarının nə olduğunu
daha ətraflı danışacağam. -
8:58 - 9:00İndi hər bir əməliyyat bloku
əvvəlki əməliyyatlar -
9:00 - 9:04haqqında məlumat ehtiva etdiyi üçün
-
9:04 - 9:05həqiqətən başa çatdığınız
-
9:05 - 9:07şey yalnız bir blok deyil.
-
9:07 - 9:09Nəticədə bir əməliyyat
zənciri kimi düşünə -
9:10 - 9:11biləcəyiniz şeyə sahibsiniz və buna
-
9:11 - 9:15əməliyyat blok zənciri deyə bilərsiniz.
-
9:15 - 9:17Fikir bir bitcoin madencisinin bütün
bu -
9:17 - 9:20qeyd olunmamış əməliyyatları
ehtiva edən ataksiya -
9:20 - 9:22blok zəncirini qura biləcəyi anda,
-
9:22 - 9:23və bu işin sübutu, o
-
9:23 - 9:27bu zəncirin detallarını bütün qovşaqlara,
-
9:27 - 9:30bitcoin üçün peer-to-peer şəbəkəsindəki
-
9:30 - 9:33bütün həmyaşıdlarına yayacaq.
-
9:33 - 9:37Və sonra yeni yayımlanan zəncir
bir növ təsdiqlənib düzgün -
9:37 - 9:39xüsusiyyətlərə cavab verdikdə,
-
9:39 - 9:41şəbəkədəki düyünlər sadəcə
-
9:41 - 9:42istifadə etməyə başlayacaq,
-
9:42 - 9:43və bu zəncirə yeni
əməliyyat blokları -
9:43 - 9:46əlavə etməyə başlayacaqlar.
-
9:46 - 9:47Onlar hələ işlənməmiş
-
9:47 - 9:48bir şey alacaqlar
-
9:48 - 9:51və işin davamlılığını düzgün
şəkildə tapan düyün -
9:51 - 9:54tərəfindən yayımlanan əməliyyat
-
9:54 - 9:58zəncirinə daxil olmağa başlayacaqlar.
-
9:58 - 9:59İndi bu əməliyyat blok zənciri,
-
9:59 - 10:01həqiqətən bitcoinis kontekstində
edəcəyimiz, -
10:01 - 10:02düyünlər yalnız tərkibini
-
10:02 - 10:05yaratmaq üçün ən çox işi
-
10:06 - 10:08əks etdirən əməliyyat bloku
-
10:08 - 10:11zəncirini nəzərdən keçirəcəyik,
-
10:11 - 10:13və yenə də, qeyd etdiyim bu sübut var ki, müəyyən bir növ müəyyənləşdirmək
-
10:13 - 10:15üçün istifadə olunur, bu, əməliyyat
-
10:15 - 10:18blok zəncirinin meydana gəlməsində hansı
-
10:18 - 10:21işin iştirak etdiyini müəyyənləşdirir.
-
10:21 - 10:23Ən uzun olan bitcoin sistemindəki
-
10:23 - 10:25müqəddəs hesab ediləcək.
-
10:25 - 10:27Gələcək mədəncilerin yalnız içərisində ən
-
10:27 - 10:31çox əməyi olan zəncirdən
işləmələri lazım idi. -
10:31 - 10:32İndi diqqətçəkən budur ki, bütün
-
10:32 - 10:35proses mərkəzsizləşmişdir.
-
10:35 - 10:38Əslində əməliyyatda iştirak edən bir
bank və ya -
10:38 - 10:41mərkəzdən etibarlı bir təşkilat yoxdur.
-
10:41 - 10:43Ümid edirəm ki bu ilk video, bitcoin
-
10:43 - 10:45sisteminin yüksək səviyyəli mexanikası
-
10:45 - 10:48üçün bir az təsvir verdi.
-
10:48 - 10:50Açıq qalan bir çox daş var və
-
10:50 - 10:52sonrakı videolarda edəcəyim bu
-
10:52 - 10:54detalları əhatə etməklə başlayır
-
10:54 - 10:56və əminəm ki, çox sualınız var
-
10:56 - 10:57və gələcək videolar bu sualların
-
10:57 - 11:00bəzilərinin cavablandırılmasına kömək edəcəkdir.
- Title:
- Bitcoin - Baxış
- Description:
-
Bitkoin mexanikasına giriş və əməliyyatların necə baş verdiyinə dair ümumi məlumat. Zulfikar Ramzan tərəfindən hazırlanmışdır.
Növbəti dərsi izləyin:
https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/core-finance/money-and-banking/bitcoin/v/bitcoin-cryptographic-hash-function?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=financeandcapitalmarketsƏvvəlki dərsi qaçırmısınız? Buraya baxın:
https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/core-finance/money-and-banking/bitcoin/v/bitcoin-what-is-it?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=financeandcapitalmarketsKhan Academy-də maliyyə və kapital bazarları: bitcoinlər və necə işlədikləri barədə məlumat əldə edin. Videolar Zülfikar Ramzan. Zülfikar kompüter təhlükəsizliyi və kriptoqrafiya sahəsində dünyanın aparıcı bir mütəxəssisidir və hal hazırda Sourcefire-in baş elm adamıdır. Doktora dərəcəsini almışdır MIT-dən kompüter elmində.
Khan Academy haqqında: Khan Academy şagirdlərə sinifdə və xaricində öz templəri ilə təhsil almağa imkan verən təcrübə məşqləri, təlimat videoları və fərdi öyrənmə panelini təqdim edir. Riyaziyyat, elm, kompüter proqramı, tarix, sənət tarixi, iqtisadiyyat və s. İlə mübarizə aparırıq. Riyaziyyat tapşırıqlarımız güclü və öyrənmə boşluqlarını müəyyənləşdirən ən müasir, uyğunlaşma texnologiyasından istifadə edərək uşaqları uşaq bağçasından hesablamalara aparır. Xüsusi məzmun təqdim etmək üçün NASA, Müasir İncəsənət Muzeyi, Kaliforniya Elmlər Akademiyası və MIT kimi qurumlarla da əməkdaşlıq etmişik.
Pulsuz. Hər kəs üçün. Əbədi. #YouCanLearnAnything
Khan Academy’nin Maliyyə və Kapital Bazarları kanalına abunə olun: https://www.youtube.com/channel/UCQ1Rt02HirUvBK2D2-ZO_2g?sub_confirmation=1
Khan Academy-yə abunə olun: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy - Video Language:
- English
- Team:
Khan Academy
- Duration:
- 11:01
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview |