Bitcoin - Baxış
-
0:01 - 0:03Bitcoin son vaxtlar
çox diqqət toplayan -
0:03 - 0:06yeni virtual valyuta sistemidir.
-
0:06 - 0:07Düşünürəm ki, bitcoinin
-
0:07 - 0:10dərinliklərinə enib
necə işlədiyi haqqında -
0:10 - 0:13ətraflı məlumat verəcək videolar çəkim.
-
0:13 - 0:16Bu videoda isə əsas məqsədim
-
0:16 - 0:18bu mexanizmi yüksək səviyyədə
-
0:18 - 0:20təsvir etməkdir.
-
0:20 - 0:21Sonraki videolarda isə məqsədim
-
0:21 - 0:25bu videoda danışdıqlarım barədə
-
0:25 - 0:27bir az daha ətraflı məlumat verməkdir.
-
0:27 - 0:30Bu videoların sonunda
-
0:30 - 0:32siz sadəcə bitcoinin nə olduğunu deyil,
-
0:32 - 0:34həmçinin əməliyyatların başlama
-
0:34 - 0:36mexanizmini də anlayacaqsınız.
-
0:36 - 0:38Bu əməliyyatlar üçün doğrulamanın necə baş
-
0:38 - 0:39verdiyini görəcək və birinin
-
0:39 - 0:42həqiqətən "bitcoin mədənçiliyi"
kimi tanınan -
0:42 - 0:43bir prosesdə iştirak etməsinin
-
0:43 - 0:45nə demək olduğunu öyrənəcəksiniz.
-
0:45 - 0:46Əgər bitcoin ilə
maraqlanmısınızsa, -
0:46 - 0:49bu termin haqqında eşitmiş ola bilərsiniz.
-
0:49 - 0:51Onu da qeyd edim ki,
-
0:51 - 0:54bu, bitcoin sxemi ilə də əlaqəlidir.
-
0:54 - 0:57Bütün müvafiq detalları əhatə
-
0:57 - 0:58etmək üçün bir az vaxt lazımdır.
-
0:58 - 1:01Məncə, bitcoin kimi bir sxemi
-
1:01 - 1:02anlamağın ən yaxşı yolu
-
1:02 - 1:05bütün uyğun
-
1:05 - 1:08detalları araşdırmaqdır.
-
1:08 - 1:10Şübhəsiz, sizin çoxlu suallarınız
-
1:10 - 1:11olacaq, amma
-
1:11 - 1:14məqsədim odur ki,
-
1:14 - 1:16bu videoların sonunda
-
1:16 - 1:18sizin suallarınız
-
1:18 - 1:19uyğun şəkildə
cavablandırılsın. -
1:19 - 1:21Bu biraz zaman ala bilər,
-
1:21 - 1:24çünki mən bunları məntiqli şəkildə
-
1:24 - 1:25izah etməyə çalışacam.
-
1:25 - 1:28Sxemi kifayət qədər izah edənə qədər
-
1:28 - 1:31bəzi detalları kənarda buraxacam,
-
1:31 - 1:34daha sonra isə bu detalları əlavə edəcəm.
-
1:34 - 1:35Çoxlu xırda məqamlara
-
1:35 - 1:38ilişib qalmamaq üçün
-
1:38 - 1:39izah etdikcə
-
1:39 - 1:41ümumi sistem haqqında
-
1:41 - 1:43bir fikir əldə edəcəksiniz.
-
1:43 - 1:45Başlayaq.
-
1:45 - 1:46Əvvəla, qeyd edim ki,
-
1:46 - 1:49bitcoin mərkəzləşdirilməmiş
-
1:49 - 1:51valyuta sistemi kimi tanınır,
-
1:51 - 1:54çünki onun yaradılması və ya əməliyyatı ilə
-
1:54 - 1:58məşğul olan bank və ya qurum yoxdur.
-
1:58 - 2:00Əslində, bitcoin məzmununda baş verən
-
2:00 - 2:03bütün əməliyyatlar üçün
-
2:03 - 2:04eyni səviyyəli şəbəkə
kimi tanınan -
2:04 - 2:08protokolun tətbiqi və istifadəsi, həmçinin
-
2:08 - 2:10müxtəlif aspektlər ilə kollektiv
-
2:10 - 2:14şəkildə uzlaşan fərdi hostlar şəbəkəsi
istifadə olunur. -
2:15 - 2:17Bitcoin bəzən kriptovalyuta
-
2:17 - 2:19olaraq da adlandırılır,
-
2:19 - 2:20kriptovalyuta
-
2:20 - 2:23deyərkən bitcoin əməliyyatlarının
baş verməsini -
2:23 - 2:26asanlaşdırmaq və ya
reallaşdırmaq üçün bəzi -
2:26 - 2:27kriptoqrafik üsullardan istifadə etməyi
nəzərdə tuturam. -
2:27 - 2:29Bu üsullardan bəziləri
-
2:29 - 2:30ilə bağlı video çəkəcəm,
-
2:30 - 2:32lakin onun mərkəzləşdirilməmiş olduğunu
-
2:32 - 2:33və kriptovalyutanın bir növü
-
2:33 - 2:36olduğunu nəzərə alın.
-
2:36 - 2:38Onu da qeyd edim ki, "bitcoin"
-
2:38 - 2:41ifadəsinin özü bir az çaşdırıcı ola bilər
-
2:41 - 2:43və bir çox cəhətdən
bitcoin -
2:43 - 2:46əməliyyatları ənənəvi
sikkə əməliyyatlarına -
2:46 - 2:49bənzəmir, çünki onlar bir növ
-
2:49 - 2:52qlobal kitabda qeydləri təmsil edirlər.
-
2:52 - 2:55Düşünək ki,
-
2:55 - 2:56bir əməliyyat baş verir
-
2:56 - 2:58və bu, iki şəxs
-
2:58 - 3:01arasında olur.
-
3:01 - 3:03Onları təsvir etmək üçün
-
3:03 - 3:05Aysel və Əli
-
3:05 - 3:07olaraq
-
3:07 - 3:09adlandıraq.
-
3:09 - 3:12Təsəvvür edin ki,
-
3:12 - 3:14Aysel sahib olduğu
-
3:14 - 3:16müəyyən qədər bitcoini
-
3:16 - 3:18Əliyə köçürmək istəyir.
-
3:18 - 3:19Bu əməliyyatı bir növ
mühasibat -
3:19 - 3:23kitabçasına qeyd kimi düşünə bilərsiniz.
-
3:24 - 3:26Davam etməzdən əvvəl qeyd edim ki,
-
3:26 - 3:28Aysel və Əli kimi sözlərdən
-
3:28 - 3:30istifadə etsəm də, bitcoin kontekstində
-
3:30 - 3:32nəzərdə tutduğum fiziki
-
3:32 - 3:36mənada həqiqi şəxslər deyil,
-
3:36 - 3:40sadəcə olaraq bitcoin sistemində
-
3:40 - 3:41eyniliklərdir.
-
3:41 - 3:43Bu eyniliklər
-
3:43 - 3:45real tətbiqetmədə
-
3:45 - 3:47Aysel və Əli ilə
-
3:47 - 3:49əlaqəsi olmayan
-
3:49 - 3:53rəqəmlər toplusudur.
-
3:53 - 3:56Burada bitcoini istənilən
-
3:56 - 3:57şəkildə düşünə bilərsiniz,
-
3:57 - 3:59çünki o, həqiqi adlardan çox
-
3:59 - 4:01təxəllüsdür.
-
4:01 - 4:02İdeya budur ki, bitcoin
-
4:02 - 4:04daha çox təxəllüslü bir protokol halına gəlir,
-
4:04 - 4:07burada insanlara təxəllüsləri ilə
müraciət edilir -
4:07 - 4:09və bitcoin sistemindən istifadə
-
4:09 - 4:10edərək əməliyyat keçirmək
-
4:10 - 4:13istəyən istifadəçiləri məxfilik
ilə təmin edir. -
4:14 - 4:16İndi Aysel və Əli arasındakı
bir əməliyyatda -
4:16 - 4:17Ayselin əsas edəcəyi
-
4:17 - 4:19bir neçə fərqli rəqəm göstərməkdir.
-
4:19 - 4:21O, Əliyə nə qədər bitcoin ayrılacağını
-
4:21 - 4:23təyin etməlidir.
-
4:23 - 4:25Deyək ki, Aysel özünün
50 bitcoini ilə başladı. -
4:25 - 4:27Tutaq ki, Aysel bitcoinlərdən
-
4:27 - 4:3130- nu Əliyə vermək,
-
4:32 - 4:34bir neçə bitcoinin isə özünə
-
4:34 - 4:35qaytarılmasını istəyir.
-
4:35 - 4:36Beləliklə, Aysel
-
4:36 - 4:38nə qədər dəyişiklik alacağını
-
4:38 - 4:39müəyyənləşdirməlidir.
-
4:39 - 4:41Fərz edək ki,
-
4:41 - 4:43onun dəyişməsi özü üçün 18 bitcoin olacaq,
-
4:43 - 4:45geri qalan 2 bitcoin isə
-
4:46 - 4:48əməliyyat haqqı olacaq.
-
4:48 - 4:51Əməliyyat haqqının nə
demək olduğunu -
4:51 - 4:52bir az sonra danışacağıq.
-
4:52 - 4:54Gələcək videolarda da bunu ətraflı
-
4:54 - 4:57aydınlaşdırmağı düşünürəm.
Bu, Ayselin Əliyə -
4:57 - 4:59bu əməliyyatların bəzi təfərrüatlarını
-
4:59 - 5:01təsdiqləməsinə kömək etməyə
bitcoin şəbəkəsindəki -
5:01 - 5:04digər qovşaqlar üçün bir stimuldur.
-
5:05 - 5:07Aysel bu əməliyyat
məlumatlarını götürəcək -
5:07 - 5:12və rəqəmsal imza kimi
tanınanları bu əməliyyat -
5:12 - 5:14detallarına tətbiq edəcək.
-
5:14 - 5:15Rəqəmsal imza əsasən
-
5:15 - 5:18ənənəvi imzanın riyazi analoqudur.
-
5:18 - 5:21Bu, Ayseli bu əməliyyatın
-
5:21 - 5:23təfərrüatları ilə əlaqələndirir.
-
5:23 - 5:24Aysel şəxsi dedikdə
-
5:24 - 5:28onun bitcoin sistemindəki şəxsiyyətini
nəzərdə tuturam və -
5:28 - 5:29bu əlaqələndirmə kriptoqrafik cəhətdən
-
5:29 - 5:32güclü bir şəkildə həyata keçirilir.
-
5:32 - 5:34Bu əməliyyatın detalları
-
5:34 - 5:35baş verdikdən sonra
-
5:35 - 5:37təqdim olunacaq,
-
5:37 - 5:39ona görə də Aysel əməliyyatın detallarını götürəcək
-
5:39 - 5:41və bitcoin qovşaqlarını təmsil edən
-
5:41 - 5:45eyni səviyyəli şəbəkədə bütün
-
5:45 - 5:48qovşaqlara effektiv şəkildə paylayacaq.
-
5:48 - 5:51Əli isə məlumatları
-
5:51 - 5:52eyni səviyyəli şəbəkə
-
5:52 - 5:54vasitəsilə alır.
-
5:54 - 5:55Əli, yəqin ki, əməliyyatın
-
5:55 - 5:57bir hissəsini yoxlayacaq.
-
5:57 - 5:59Əli düzgün olduğunu
-
5:59 - 6:00yoxlaya bilər.
-
6:00 - 6:02Məsələn, deyək ki, Ayselin 50 bitcoin
ilə başladığını -
6:02 - 6:03və ona 50-dən çox bitcoin
-
6:03 - 6:06köçürülmədiyini yoxlaya bilər.
-
6:06 - 6:09O, iddaların bəzilərinin doğru
olduğuna dair -
6:09 - 6:11riyazi bir zəmanət alacaq.
-
6:11 - 6:14Yəni Ayselin sahib olduğunu dediyi
-
6:14 - 6:16bitcoinlərə sahib olduğuna,
-
6:16 - 6:18bu bitcoinləri
-
6:18 - 6:19ona vermək istəməsinə
-
6:19 - 6:21kriptoqrafiya ilə əlaqədər riyazi
əminlik qazanacaq. -
6:21 - 6:23Lakin o, Ayselin bu bitcoinləri
-
6:23 - 6:26başqa birinə köçürməyə
-
6:26 - 6:29çalışıb-çalışmamasını
-
6:29 - 6:31hələ də bilmiyəcək.
-
6:31 - 6:33Ayselin sikkələri
-
6:33 - 6:34iki dəfə xərcləməyə
-
6:34 - 6:37çalışması rəqəmsal nağd pul
-
6:37 - 6:39və elektron valyuta
-
6:39 - 6:41sistemləri kontekstində
-
6:41 - 6:43ikiqat xərcləmə
-
6:43 - 6:46olaraq bilinir.
-
6:46 - 6:48Virtual valyutalara sahib
-
6:48 - 6:49olduğunuz zaman diqqətli
-
6:49 - 6:52olmalısınız, çünki kiminsə əməliyyatı
-
6:52 - 6:54təmsil edən rəqəmləri kopyalıyıb
-
6:54 - 6:57başqa yerdə istifadə etməsi çox asandır.
-
6:57 - 6:59İkiqat xərcləmə riskini
-
6:59 - 7:01idarə etməyin və azaltmağın yolu
-
7:01 - 7:03bitcoin mədənçiləri kimi tanınan
-
7:03 - 7:05eyni səviyyəli şəbəkədə müəyyən
-
7:05 - 7:09qovşaqlar dəstindən istifadə etməkdir.
-
7:09 - 7:11Siz bitcoin mədənçiləri haqqında
eşitmiş ola bilərsiniz, -
7:11 - 7:13onlar eyni səviyyəli
-
7:13 - 7:15şəbəkə daxilindəki
-
7:15 - 7:17spesifik şəxslərdir.
-
7:17 - 7:19Onların işi əsasən
-
7:19 - 7:21əməliyyatları götürmək,
-
7:21 - 7:22dinləmək
-
7:22 - 7:23və xatırlamaqdır.
-
7:23 - 7:25Sadəcə Aysel və Əlinin deyil,
-
7:25 - 7:26baş verən digər əməliyyatları da
-
7:26 - 7:28onlar götürəcək
-
7:28 - 7:30və sonda
-
7:30 - 7:31əməliyyat blokuna
-
7:31 - 7:34yığacaqlar.
-
7:34 - 7:35Yəni bu, əvvəllər qeyd olunmamış
-
7:35 - 7:40əməliyyatların qeydidir.
-
7:40 - 7:43Əgər tək bir əməliyyatı mühasibat
-
7:43 - 7:44kitabçası kimi düşünsəniz,
-
7:44 - 7:46əməliyyat blokunu kitabın
-
7:46 - 7:48bütün səhifələrini əks etdirən
-
7:48 - 7:50blok kimi düşünə bilərsiniz.
-
7:50 - 7:54Bitcoin mədənçiləri də bu
bloka aid olacaqlar. -
7:54 - 7:56Qeydə alınmamış əməliyyatlara
-
7:56 - 7:58əlavə olaraq, bu işləri yerinə yetirmək
-
7:58 - 8:01üçün göstərdikləri səylərə görə
-
8:01 - 8:04özlərini mükafatlandırmağa
yalnız özləri üçün -
8:04 - 8:06nəzərdə tutulmuş xüsusi əməliyyatları da
buraya daxil edəcəklər. -
8:07 - 8:09Artıq bir əməliyyat bloku əvvəlki
əməliyyat -
8:09 - 8:12blokunun kodlaşdırmasını da
əhatə edəcəkdir. -
8:12 - 8:14Müəyyən qədər davamlılıq olacaq
-
8:14 - 8:17və sonra bitcoin mədənçiləri
bu əməliyyatlarla -
8:17 - 8:19əlaqəli xüsusi hazırlanmış bir
-
8:19 - 8:22sıra ardıcıllıq daxil edəcəklər.
-
8:22 - 8:24Bu rəqəmlər ardıcıllığı işin sübutu
-
8:24 - 8:27kimi tanınır.
-
8:27 - 8:28Çünki bunu yaratmaq
-
8:28 - 8:30olduqca çətindir,
-
8:30 - 8:32çox səy tələb edir və bu,
-
8:32 - 8:34bitcoin mədənçiliyi ilə məşğul olanların
-
8:34 - 8:37onu əldə etməsini çətinləşdirir.
-
8:37 - 8:40Amma bu, onların əlavə
-
8:40 - 8:42ödəniş mükafatını almaq müqabilində,
-
8:42 - 8:45həmçinin Ayselin onlara söz verəcəyi
-
8:45 - 8:46əməliyyat haqqı
-
8:46 - 8:48müqabilində
-
8:48 - 8:50müəyyən hesablama səyi
-
8:50 - 8:54göstərmələrini tələb edir.
-
8:54 - 8:56Ayrı bir videoda işin sübutu
-
8:56 - 8:58protokollarının nə olduğunu
daha ətraflı danışacağam. -
8:58 - 9:00Hər bir əməliyyat bloku
əvvəlki əməliyyatlar -
9:00 - 9:04haqqında da məlumat ehtiva etdiyi üçün
-
9:04 - 9:05əldə etdiyiniz
-
9:05 - 9:07sadəcə bir blok deyil.
-
9:07 - 9:09Nəhayət, əldə etdiyiniz əməliyyat
-
9:10 - 9:11zəncirdir və
-
9:11 - 9:15siz bunu əməliyyat blok zənciri adlandıra bilərsiniz.
-
9:15 - 9:17İdeya budur ki, bitcoin mədənçisi
-
9:17 - 9:20bütün qeydə alınmamış
əməliyyatları -
9:20 - 9:22etiva edən əməliyyat blok zəncirini və
-
9:22 - 9:23iş sübutunu qura bildikdə
-
9:23 - 9:27bitcoin üçün eyni səviyyəli
-
9:27 - 9:30şəbəkə ilə bütün qovşaqlara
-
9:30 - 9:33paylanacaq.
-
9:33 - 9:37Sonra yeni yayımlanan zəncir
bir növ təsdiqlənib düzgün -
9:37 - 9:39xüsusiyyətlərə cavab verdikdə
-
9:39 - 9:41şəbəkədəki qovşaqlar ondan
-
9:41 - 9:42istifadə etməyə başlayacaq
-
9:42 - 9:43və bu zəncirə yeni
əməliyyat blokları -
9:43 - 9:46əlavə etməyə başlayacaqlar.
-
9:46 - 9:47Onlar hələ işlənməmişləri
-
9:47 - 9:48götürəcək və
-
9:48 - 9:51düzgün iş sübutu olan
-
9:51 - 9:54qovşaq tərəfindən yayımlanan
-
9:54 - 9:58əməliyyat zəncirinə daxil
etməyə başlayacaqlar. -
9:58 - 9:59İndi bitcoin konteksində edəcəyimiz
-
9:59 - 10:01qovşaqların yanlız məzmununu yaratmaq üçün
-
10:01 - 10:02ən böyük iş həcmini
-
10:02 - 10:05əks etdirən
-
10:06 - 10:08əməliyyat bloku
-
10:08 - 10:11zəncirini nəzərdən keçirməkdir.
-
10:11 - 10:13Qeyd etdiyim kimi işin sübutu anlayışı
da vardır və bu, -
10:13 - 10:15əməliyyat blok zəncirinin yaradılmasında
-
10:15 - 10:18nəyin, hansı işin
-
10:18 - 10:21iştirak etdiyini müəyyənləşdirmək üçün
istifadə olunur. -
10:21 - 10:23Ən uzun olan bitcoin sistemində
-
10:23 - 10:25müqəddəs hesab ediləcək.
-
10:25 - 10:27Gələcək mədənçilər yalnız ən
-
10:27 - 10:31çox iş görən zəncirdə
işləməlidirlər. -
10:31 - 10:32Burada diqqətçəkən odur ki, bütün
-
10:32 - 10:35proses mərkəzləşdirilməmişdir.
-
10:35 - 10:38Əməliyyatda iştirak edən heç bir
bank və ya -
10:38 - 10:41mərkəzləşdirilmiş etibarlı qurum yoxdur.
-
10:41 - 10:43Ümid edirəm ki, bu ilk video bitcoin
-
10:43 - 10:45sisteminin yüksək səviyyəli mexanikası
-
10:45 - 10:48haqqında biraz təsəvvür yaratdı.
-
10:48 - 10:50Toxunmadığım bir çox mövzu var,
-
10:50 - 10:52sonrakı videolarda bu təfərrüatları
-
10:52 - 10:54əhatə etməklə başlayacam.
-
10:54 - 10:56Əminəm ki, sizin bir çox
sualınız var, -
10:56 - 10:57gələcək videolar bu sualların
-
10:57 - 11:00bəzilərinin cavablandırılmasına kömək edəcəkdir.
- Title:
- Bitcoin - Baxış
- Description:
-
Bitkoin mexanikasına giriş və əməliyyatların necə baş verdiyinə dair ümumi məlumat. Zulfikar Ramzan tərəfindən hazırlanmışdır.
Növbəti dərsi izləyin:
https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/core-finance/money-and-banking/bitcoin/v/bitcoin-cryptographic-hash-function?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=financeandcapitalmarketsƏvvəlki dərsi qaçırmısınız? Buraya baxın:
https://www.khanacademy.org/economics-finance-domain/core-finance/money-and-banking/bitcoin/v/bitcoin-what-is-it?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=financeandcapitalmarketsKhan Academy-də maliyyə və kapital bazarları: bitcoinlər və necə işlədikləri barədə məlumat əldə edin. Videolar Zülfikar Ramzan. Zülfikar kompüter təhlükəsizliyi və kriptoqrafiya sahəsində dünyanın aparıcı bir mütəxəssisidir və hal hazırda Sourcefire-in baş elm adamıdır. Doktora dərəcəsini almışdır MIT-dən kompüter elmində.
Khan Academy haqqında: Khan Academy şagirdlərə sinifdə və xaricində öz templəri ilə təhsil almağa imkan verən təcrübə məşqləri, təlimat videoları və fərdi öyrənmə panelini təqdim edir. Riyaziyyat, elm, kompüter proqramı, tarix, sənət tarixi, iqtisadiyyat və s. İlə mübarizə aparırıq. Riyaziyyat tapşırıqlarımız güclü və öyrənmə boşluqlarını müəyyənləşdirən ən müasir, uyğunlaşma texnologiyasından istifadə edərək uşaqları uşaq bağçasından hesablamalara aparır. Xüsusi məzmun təqdim etmək üçün NASA, Müasir İncəsənət Muzeyi, Kaliforniya Elmlər Akademiyası və MIT kimi qurumlarla da əməkdaşlıq etmişik.
Pulsuz. Hər kəs üçün. Əbədi. #YouCanLearnAnything
Khan Academy’nin Maliyyə və Kapital Bazarları kanalına abunə olun: https://www.youtube.com/channel/UCQ1Rt02HirUvBK2D2-ZO_2g?sub_confirmation=1
Khan Academy-yə abunə olun: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy - Video Language:
- English
- Team:
Khan Academy
- Duration:
- 11:01
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview | |
![]() |
Evawest881 edited Azerbaijani subtitles for Bitcoin - Overview |