Η γέννηση της εικονικής πραγματικότητας ως μορφή τέχνης

Ο Κρις Μιλκ χρησιμοποιεί καινοτόμο τεχνολογία για να φτιάξει προσωπικές, διαδραστικές, ανθρώπινες ιστορίες. Με τη συνοδεία του Τζόσουα Ρόμαν στο τσέλο και τον ΜακΚένζι Στάμπερτ στο πιάνο, ο Μιλκ ιχνηλατεί τη σχέση του με τη μουσική και την τέχνη -- από την πρώτη στιγμή που θυμάται να βάζει τ' ακουστικά μέχρι την τωρινή του δουλειά, τη δημιουργία επαναστατικών έργων εικονικής πραγματικότητας (ΕΠ) που μεταφέρουν τους θεατές σε ένα νέο χρόνο και χώρο. Η ΕΠ είναι το τελευταίο μέσο της αφήγησης, λέει, γιατί καλύπτει το κενό μεταξύ κοινού και αφηγητή. Για να το απεικονίσει, ένωσε το κοινό του TED στην μεγαλύτερη συλλογική εμπειρία ΕΠ του κόσμου. Πάρτε κι εσείς μέρος σε αυτή τη διαδραστική ομιλία μ' ένα Google Cardboard και κατεβάστε την εμπειρία στο with.in/TED.

Όταν ήμουν παιδί,

βίωσα κάτι τόσο δυνατό,

που ξόδεψα το υπόλοιπο της ζωής μου
να το ψάχνω

σε όλα τα λάθος μέρη.

Αυτό που βίωσα δεν ήταν
εικονική πραγματικότητα.

Ήταν η μουσική.

Κι από εκεί ξεκινά η ιστορία.

Αυτός είμαι εγώ,

ακούγοντας το "White Album" των Beatles.

Και η έκφραση στο πρόσωπό μου

είναι το συναίσθημα
που ψάχνω να βρω από τότε.

Η μουσική πάει κατευθείαν
στην συναισθηματική φλέβα,

μέσα στο αίμα σας

και απευθείας μέσα στην καρδιά.

Βαθαίνει κάθε εμπειρία.

Φιλαράκια;

(Μουσική)

Αυτός είναι ο καταπληκτικός
ΜακΚένζι Στάμπερτ

και ο Τζόσουα Ρόμαν.

Μουσική --

(Χειροκρότημα)

Ναι.

Η μουσική κάνει τα πάντα να έχουν
μεγαλύτερη συναισθηματική απήχηση.

Ας δούμε πώς θα το κάνει
σ' αυτή την ομιλία.

Το σωστό κομμάτι μουσικής τη σωστή στιγμή

γίνεται ένα μ' εμάς σε κυτταρικό επίπεδο.

Όταν ακούω εκείνο το τραγούδι

από 'κείνο το καλοκαίρι

μ' εκείνο το κορίτσι,

μεταφέρομαι αμέσως εκεί ξανά.

Ε, Στέσι.

Εδώ είναι ένα μέρος της ιστορίας
όπου έγινα λίγο άπληστος.

Σκέφτηκα ότι αν προσθέσω περισσότερα
στρώματα πάνω στη μουσική,

θα έκανα τα συναισθήματα ακόμα πιο δυνατά.

Έτσι μπήκα στη σκηνοθεσία των βίντεοκλιπ.

Κι ήταν έτσι.

Αυτός είναι ο αδερφός μου, ο Τζεφ.

Συγγνώμη γι' αυτό, Τζεφ.

(Γέλια)

Εδώ είμαι εγώ, έτσι για να πατσίσουμε.

Απίστευτες κινήσεις.

Έπρεπε να γίνω χορευτής.

(Γέλια)

Αυτά τα πειράματα αναπτύχθηκαν,

και τελικά, άρχιζαν να μοιάζουν
περισσότερο κάπως έτσι.

Και στα δύο όμως ψάχνω για το ίδιο πράγμα,

να συλλάβω το ακατόρθωτο.

Αν και δεν τα καταφέρνω.

Η πρόσθεση κινούμενων εικόνων
έδωσε μια αφηγηματική διάσταση, ναι,

αλλά ποτέ δεν εξισώθηκε με τη δύναμη

που είχε η καθαρή μουσική από μόνη της.

Δεν είναι τόσο σπουδαία διαπίστωση
όταν έχεις αφιερώσει τη ζωή

και την επαγγελματική σου καριέρα
για να γίνεις σκηνοθέτης.

Συνεχώς αναρωτιόμουν,
αν είχα πάρει τον λάθος δρόμο.

Έτσι σκέφτηκα αν μπορούσα να συμπεριλάβω
περισσότερο εσάς, το κοινό,

μπορεί να κατάφερνα ακόμα να σας κάνω
να νιώσετε κάτι παραπάνω.

Έτσι ο Άαρον Κόμπλιν κι εγώ αρχίσαμε
να δοκιμάζουμε νέες τεχνολογίες

που θα σας έβαζαν περισσότερο
μέσα στο έργο,

όπως το σπίτι των παιδικών σας χρόνων
στο "The Wilderness Downtown",

τα πορτραίτα που ζωγραφίσατε,
στο "The Johny Cash Project",

και τα διαδραστικά σας όνειρα

στο "3 Dreams of Black".

Προσπαθούσαμε να πάμε πέρα από την οθόνη,

να συνδεθούμε πιο βαθιά

με την καρδιά και τη φαντασία
των ανθρώπων.

Αλλά δεν ήταν αρκετό.

Πάλι δεν είχε την ακατέργαστη πειραματική
δύναμη της καθαρής μουσικής για μένα.

Οπότε άρχισα να αναζητώ μια νέα τεχνολογία

για την οποία είχα διαβάσει μόνο
στην επιστημονική φαντασία.

Και μετά από αναζήτηση ετών,
βρήκα ένα πρότυπο.

Ήταν ένα έργο του Νόνι ντε λα Πένια
στο εργαστήριο του Μαρκ Μπόλας στο USC.

Και όταν το δοκίμασα,
ήξερα ότι το είχα βρει.

Μπορούσα να γευτώ το ακατόρθωτο.

Λεγόταν εικονική πραγματικότητα (ΕΠ).

Αυτό ήταν πριν από πέντε χρόνια
όταν το βρήκα.

Και σήμερα είναι έτσι.

Γρήγορα άρχισα να φτιάχνω πράγματα
με αυτό το νέο μέσο,

και μέσα απ' τη διαδικασία αυτή
καταλάβαμε κάτι:

ότι η ΕΠ θα παίξει
έναν απίστευτα σημαντικό ρόλο

στην ιστορία των μέσων.

Στην πραγματικότητα θα είναι το τελευταίο.

Το λέω αυτό γιατί είναι το πρώτο μέσο
που κάνει πραγματικά το άλμα

από την εσωτερίκευση
της έκφρασης του συγγραφέα

για μια εμπειρία,

στο να τη βιώσουμε από πρώτο χέρι.

Φαίνεστε μπερδεμένοι.
Θα εξηγήσω. Μην ανησυχείτε.

(Γέλια)

Αν πάμε πίσω στην αρχή των μέσων,

το πιο πιθανό είναι,

ότι όλα ξεκινούν γύρω από μια φωτιά
με μια καλή ιστορία.

Ο αρχηγός της φυλής μας μιλάει

για το πώς κυνήγησε το μαλλιαρό μαμούθ
στην τούνδρα εκείνη τη μέρα.

Ακούμε τα λόγια του

και τα μεταφράζουμε σε δικές μας
εσωτερικές αλήθειες.

Το ίδιο συμβαίνει

όταν κοιτάζουμε την εκδοχή της ιστορίας
ως ζωγραφιές σπηλαίων,

ως βιβλίο για το κυνήγι μαμούθ,

ως θεατρικό έργο,

ως ραδιοφωνική εκπομπή,

ως τηλεοπτική εκπομπή

ή ως ταινία.

Όλα αυτά τα μέσα απαιτούν αυτό
που ονομάζεται «υπέρβαση της δυσπιστίας»

γιατί υπάρχει ένα μεταφραστικό κενό
μεταξύ της πραγματικότητας της ιστορίας

και της συνείδησής μας
που ερμηνεύει την ιστορία

στην δική μας πραγματικότητα.

Χρησιμοποιώ τη λέξη «συνείδηση» ως την
αίσθηση πραγματικότητας που παίρνουμε

από τις αισθήσεις μας
που βιώνουν τον κόσμο γύρω μας.

Η εικονική πραγματικότητα
γεφυρώνει αυτό το κενό.

Τώρα βρίσκεστε στην τούνδρα και
κυνηγάτε μαζί με τον αρχηγό της φυλής.

Ή είστε εσείς ο αρχηγός της φυλής.

Ή ίσως να είστε ακόμα
και το μαλλιαρό μαμούθ.

(Γέλια)

Αυτό κάνει την ΕΠ ξεχωριστή.

Σε όλα τα υπόλοιπα μέσα,

η συνείδησή σας ερμηνεύει το μέσο.

Στην ΕΠ, η συνείδησή σας είναι το μέσο.

Οπότε οι δυνατότητες της ΕΠ
είναι τεράστιες.

Αλλά πού βρισκόμαστε τώρα;

Ποια είναι η παρούσα φάση της τέχνης;

Λοιπόν,

είμαστε εδώ.

Αναλογικά βρισκόμαστε
στο πρώτο έτος του σινεμά.

Αυτή είναι η ταινία των αδερφών Λουμιέρ

που λέγεται ότι έκανε το κοινό
μέσα στο σινεμά να τρέχει να σωθεί

καθώς πίστευαν ότι ένα τρένο
ερχόταν καταπάνω τους.

Παρομοίως με αυτό το πρώτο στάδιο
αυτού του μέσου,

στην ΕΠ, πρέπει επίσης να πάμε
πέρα απ' το θέαμα

μέσα στην αφήγηση.

Αυτό το μέσο χρειάστηκε δεκαετίες

μέχρι να βρει την προτιμώμενη
γλώσσα αφήγησης

στη μορφή της ταινίας.

Στην ΕΠ σήμερα, πιο πολύ μαθαίνουμε
τη γραμματική

πάρα τη γραφή της γλώσσας.

Τον τελευταίο χρόνο κάναμε 15 ταινίες
στην ΕΠ εταιρεία μας, την Vrse,

και μάθαμε μερικά πράγματα.

Βρήκαμε ότι έχουμε μια μοναδική,
άμεση πορεία προς τις αισθήσεις σας,

στα συναισθήματα σας,
ακόμα και στο σώμα σας.

Αφήστε με να σας δείξω μερικά πράγματα.

Για τον σκοπό αυτής της παρουσίασης,

θα πάμε προς κάθε κατεύθυνση
που θα μπορούσατε να δείτε,

και θα το εκτείνουμε
σ' αυτό το τεράστιο ορθογώνιο.

Ωραία, πάμε.

Οπότε, πρώτα: η κίνηση της κάμερας
είναι δύσκολη στην ΕΠ.

Αν γίνει λάθος,
μπορεί να σας φέρει αναγούλα.

Βρήκαμε ότι αν κουνήσουμε την κάμερα
σε σταθερή ταχύτητα σε ευθεία γραμμή,

μπορούμε να την βγάλουμε καθαρή.

Την πρώτη μέρα στη σχολή κινηματογράφου,

μου είπαν ότι πρώτα πρέπει
να μάθω κάθε κανόνα

πριν να μπορέσω να σπάσω κάποιον.

Δεν μάθαμε κάθε κανόνα.

Δεν μάθαμε σχεδόν κανέναν κανόνα,

αλλά προσπαθούσαμε ήδη να τους σπάσουμε

για να δούμε τι δημιουργικό
θα μπορούσαμε να καταφέρουμε.

Σ' αυτή τη λήψη, ανεβαίνοντας
απ' το έδαφος, πρόσθεσα επιτάχυνση.

Το έκανα αυτό γιατί ήθελα
να δώσω μια φυσική αίσθηση

της απομάκρυνσης από το έδαφος.

Στην ΕΠ, μπορώ να σας το δώσω αυτό.

(Μουσική)

Δεν αποτελεί έκπληξη ότι η μουσική
είναι σημαντική και σ' αυτό το μέσο.

Μας οδηγεί στο πώς να νιώθουμε.

Σε αυτό το έργο που κάναμε
με τους New York Times,

τον Ζακ Ρίχτερ και τον φίλο μας, Τζέι Αρ,

σας βάζουμε σ' ένα ελικόπτερο,

και παρόλο που πετάτε 700 μέτρα
πάνω απ' το Μανχάταν,

δεν νιώθετε φόβο.

Νιώθετε περηφάνια
για τον χαρακτήρα του Τζέι Αρ.

Η μουσική σας οδηγεί εκεί.

(Μουσική)

Αντίθετα με την κοινή πεποίθηση,

υπάρχει σύνθεση
στην εικονική πραγματικότητα,

αλλά στην ταινία
είναι εντελώς διαφορετική,

γιατί εκεί έχεις ένα ορθογώνιο πλάνο.

Η σύνθεση είναι εκεί
όπου η συνείδησή σας υπάρχει

και στον τρόπο που ο κόσμος
κινείται γύρω σας.

Στην ταινία, "Waves of Grace",
η οποία ήταν συνεργασία μεταξύ της Vrse,

των Ηνωμένων Εθνών, του Γκάμπο Αρόρα,
και του Ιμράν Ισμαήλ,

βλέπουμε επίσης τον καθοριστικό ρόλο
του κοντινού πλάνου στην ΕΠ.

Κοντινό στην ΕΠ σημαίνει
ότι πραγματικά πλησιάζεις κάποιον.

Φέρνει αυτόν τον χαρακτήρα μέσα
στον προσωπικό σας χώρο,

έναν χώρο που συνήθως κρατάμε
για τους ανθρώπους που αγαπάμε.

Και νιώθετε μια συναισθηματική εγγύτητα
με τον χαρακτήρα

επειδή το νιώθετε ως σωματική εγγύτητα.

Η σκηνοθεσία της ΕΠ δεν είναι
σαν να σκηνοθετείς για το ορθογώνιο.

Είναι περισσότερο σαν χορογραφία
της προσοχής του θεατή.

Ένα εργαλείο που χρησιμοποιούμε
για να καθοδηγήσουμε την προσοχή σας

ονομάζεται «χωροποιημένος ήχος».

Μπορώ να βάλω ήχο παντού
μπροστά σας, αριστερά ή δεξιά,

ακόμη και πίσω σας,

κι όταν γυρίζετε το κεφάλι σας,
ο ήχος θα περιστρέφεται ανάλογα.

Μπορώ να το χρησιμοποιήσω για να
κατευθύνω την προσοχή σας εκεί που θέλω.

Την άλλη φορά που θ' ακούσετε κάποιον
να τραγουδάει πίσω σας,

μπορεί να είναι ο Μπόνο.

(Γέλια)

Με την ΕΠ νιώθουμε ότι είμαστε
μέρος κάποιου πράγματος.

Κατά κύριο λόγο στην ανθρώπινη ιστορία,
ζήσαμε σε μικρές οικογενειακές μονάδες.

Ξεκινήσαμε στις σπηλιές,

μετά πήγαμε στις φυλές,
μετά στα χωριά και στις πόλεις,

και τώρα είμαστε όλοι πολίτες του κόσμου.

Αλλά πιστεύω πως είμαστε ακόμα
προγραμματισμένοι να νοιαζόμαστε πιο πολύ

για τα πράγματα που είναι κοντά μας.

Και η ΕΠ κάνει όλα και όλους να δίνουν
την αίσθηση ότι είναι κοντά μας.

Γι' αυτό λειτουργεί
και ως μηχανή ενσυναίσθησης.

Η ταινία "Clouds Over Sindra", σας
πάει σε καταυλισμό Σύριων προσφύγων,

και αντί να παρακολουθήσετε
μια ιστορία ανθρώπων εκεί,

είναι πλέον μια ιστορία για εμάς, εδώ.

Αλλά πού πηγαίνουμε από εδώ;

Το δύσκολο είναι ότι με όλα
τα προηγούμενα μέσα,

η φόρμα είναι καθορισμένη
εν τη γενέσει της.

Η ταινία είναι μια σεκάνς ορθογωνιών,

από τον Μόιμπριτζ και τα άλογα του
έως σήμερα.

Η φόρμα δεν άλλαξε ποτέ.

Αλλά η ΕΠ ως φόρμα, ως μέσο,

δεν είναι ακόμα ολοκληρωμένο.

Δεν χρησιμοποιεί υλικό σελιλόιντ,
ή χαρτί ή τηλεοπτικά σήματα.

Αλλά χειρίζεται αυτά που χρησιμοποιούμε
για να κατανοήσουμε τον κόσμο.

Χρησιμοποιούμε τις αισθήσεις σας
ως χρώματα στον καμβά,

αλλά μόνο δύο προς το παρόν.

Τελικά, θα δούμε αν θα εμπλέξουμε
όλες τις ανθρώπινες αισθήσεις μας,

και θα μπορούμε να παρέμβουμε στην ιστορία
προς όποια κατεύθυνση επιλέξουμε.

Και τώρα το ονομάζουμε
εικονική πραγματικότητα,

αλλά τι θα γίνει αν ξεπεράσουμε
τις προσομοιωμένες πραγματικότητες;

Πώς θα το ονομάσουμε τότε;

Αν αντί να σας πω προφορικά ένα όνειρο,

να σας αφήσω να ζήσετε
μέσα σ' αυτό το όνειρο;

Αν αντί να βιώσετε την επίσκεψη
μιας πραγματικότητας στην Γη,

να μπορείτε να ταξιδέψετε πάνω σε βαρυτικά
κύματα στο χείλος μιας μαύρης τρύπας,

ή να δημιουργήσετε γαλαξίες από το μηδέν,

ή να επικοινωνήσετε
ο ένας με τον άλλον χωρίς λέξεις

αλλά μόνο τις ακατέργαστες σκέψεις μας;

Αυτό δεν είναι πια
εικονική πραγματικότητα.

Και ειλικρινά δεν ξέρω πώς ονομάζεται.

Αλλά ελπίζω να καταλαβαίνετε
πού πηγαίνουμε.

Αλλά είμαι εδώ, να διανοητικοποιώ
ένα μέσο που λέω ότι είναι βιωματικό.

Οπότε ας το βιώσουμε.

Στα χέρια σας, κρατάτε ένα χαρτόκουτο.

Ας ανοίξουμε το καπάκι.

Πατήστε το κουμπί ενεργοποίησης
για να ξεκλειδώσετε το τηλέφωνο.

Γι' αυτούς που βλέπουν από το σπίτι,

θα βάλουμε τώρα μια κάρτα

για να σας δείξουμε πώς θα κατεβάσετε
αυτή την εμπειρία στο τηλέφωνο σας,

ακόμα και να πάρετε ένα Google Cardboard
για να το δοκιμάσετε.

Παίζαμε με χαρτόκουτα ως παιδιά,

και ως ενήλικες, ελπίζω να μπορούμε
να βρούμε λίγο από εκείνο το ακατόρθωτο

χώνοντας το κεφάλι μας
μέσα σ' ένα χαρτόκουτο ξανά.

Σε λίγο θα συμμετάσχετε

στη μεγαλύτερη συλλογική τηλεθέαση
εικονικής πραγματικότητας στην ιστορία.

Και μ' εκείνο το κλασσικό παλιομοδίτικο
στυλ του παρελθόντος,

πρόκειται να παρακολουθήσουμε όλοι κάτι

την ίδια ακριβώς στιγμή, μαζί.

Ας ελπίσουμε ότι θα πετύχει.

Τι δείχνει η αντίστροφη μέτρηση;
Δεν βλέπω.

Κοινό: ... 15, 14, 13, 12, 11, 10, 9,

8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1

(Πουλιά κελαηδούν)

(Μηχανή τρένου)

Κοινό: (Τσιρίδες)

(Βίντεο) Τζέι Αρ: Θα σας πω

πώς τράβηξα το εξώφυλλο
του New York Times Magazine,

με θέμα «Περπατώντας στη Νέα Υόρκη».

Απλά δέθηκα κι έγειρα
έξω απ' το ελικόπτερο,

κι έπρεπε να είμαι τελείως κάθετος
έτσι ώστε να μπορέσω να τo τραβήξω.

Και όταν ήμουν εντελώς από πάνω

-ξέρετε, με τον άνεμο, έπρεπε
να το ξανακάνουμε μερικές φορές-

και μετά συνέχιζα να τραβάω.

(Βίντεο) Γυναικεία φωνή: Ω Κύριε,

προστάτεψέ μας από το κακό,

αφού είσαι ο Κύριος,

το Φως.

Εσύ που μας έδωσες ζωή την πήρες πίσω.

Ας γίνει το θέλημά Σου.

Σε παρακαλώ φέρε την γαλήνη στους πολλούς
που έχουν χάσει τους αγαπημένους τους.

Βοήθησέ μας να ζήσουμε ξανά.

(Μουσική)

(Βίντεο)
(Φωνές παιδιών)

Παιδική φωνή: Στο Ζατάρι υπάρχουν
περισσότερα παιδιά παρά ενήλικες.

Καμιά φορά σκέφτομαι

ότι εμείς έχουμε τον έλεγχο.

Κρις Μιλκ: Πώς ήταν;

(Χειροκρότημα)

Αυτός ήταν ένας φτηνός τρόπος
για να κάνετε μια ενθουσιώδη επευφημία.

Αφού σας έκανα όλους να σηκωθείτε,
ήξερα ότι θα χειροκροτήσετε στο τέλος.

(Χειροκρότημα)

Πιστεύω ότι όλοι στη Γη πρέπει να βιώσουν

αυτό που μόλις βιώσατε εσείς.

Έτσι μπορούμε συλλογικά
ν' αρχίσουμε να το μορφοποιούμε,

όχι ως τεχνολογική πλατφόρμα

αλλά ως πλατφόρμα ανθρωπιάς.

Και γι' αυτό τον σκοπό,
πέρυσι τον Νοέμβριο,

οι NY Times και η Vrse έκαναν ένα έργο ΕΠ
που λέγεται "The Displaced".

Παρουσιάστηκε με ένα εκατομμύριο
Google Cardboards

που στάλθηκαν σε κάθε συνδρομητή
μαζί με την εφημερίδα του.

Αλλά κάτι περίεργο έγινε
εκείνο το κυριακάτικο πρωινό.

Πολλοί άνθρωποι νόμιζαν

ότι δεν ήταν οι προγραμματισμένοι
αποδέκτες του διαφημιστικού.

Κι αρχίσαμε να το βλέπουμε αυτό
παντού στο Instagram.

Σας φαίνεται γνωστό;

Η μουσική με οδήγησε σ' έναν δρόμο

αναζήτησης αυτού που φαινόταν άπιαστο

για πάρα πολύ καιρό.

Τώρα, εκατομμύρια παιδιά μόλις είχαν
την ίδια αναπτυξιακή εμπειρία

στην παιδική ηλικία

που είχα κι εγώ.

Μόνο που πιστεύω ότι αυτό

την ξεπερνά.

Ας δούμε

πού αυτό

θα τους οδηγήσει.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)