Temple Grandin: Thế giới cần đến tất cả các kiểu trí óc
-
0:00 - 0:02Tôi nghĩ mình sẽ bắt đầu và nói một chút
-
0:02 - 0:04chính xác thì tự kỷ là gì.
-
0:04 - 0:07Tự kỷ là một thể liên tục rất lớn
-
0:07 - 0:10từ những trường hợp rất xấu, đó là trường hợp đứa trẻ không thể hiểu ngôn ngữ,
-
0:10 - 0:13cho tới những nhà khoa học và kỹ sư tài năng.
-
0:13 - 0:15Và tôi thực sự thấy thoải mái ở đây.
-
0:15 - 0:17Bởi có rất nhiều gen tự kỷ ở chỗ này.
-
0:17 - 0:19Các bạn sẽ không bị ...
-
0:19 - 0:23(Tiếng vỗ tay)™
-
0:23 - 0:25Đó là một dải tính cách.
-
0:25 - 0:28Khi một người mọt sách mắc phải
-
0:28 - 0:30hội chứng Asperger, một chứng tự kỷ nhẹ?
-
0:30 - 0:33Ý tôi là Einstein và Mozart
-
0:33 - 0:35và Tesla, có thể sẽ được chẩn đoán
-
0:35 - 0:37là mắc phải bệnh tự kỷ ngày nay.
-
0:37 - 0:40Và một trong những điều thực sự khiến tôi quan tâm đó là
-
0:40 - 0:43đưa những đứa trẻ này trở thành người sẽ sáng tạo
-
0:43 - 0:45ra những điều tiềm năng kế tiếp,
-
0:45 - 0:49điều mà Bill Gates đã nói sáng nay.
-
0:49 - 0:51Nào. Giờ thì, các bạn muốn hiểu
-
0:51 - 0:53tự kỷ, loài vật.
-
0:53 - 0:55Và tôi muốn nói về những cách tư duy khác nhau.
-
0:55 - 0:58Bạn phải rời xa từ ngữ.
-
0:58 - 1:00Tôi tư duy bằng hình ảnh.
-
1:00 - 1:03Tôi không tư duy bằng ngôn ngữ.
-
1:03 - 1:05Điều đáng nói nhất về bộ óc tự kỷ
-
1:05 - 1:08đó chính là nó chú tâm đến từng chi tiết.
-
1:08 - 1:10Đây là một bài kiểm tra xem là bạn sẽ
-
1:10 - 1:12nhận ra những chữ cái to, hoặc nhận ra những chữ cái nhỏ.
-
1:12 - 1:14Và bộ óc tự kỷ sẽ nhận ra
-
1:14 - 1:16những chữ nhỏ nhanh hơn.
-
1:16 - 1:20Đó là vì bộ óc bình thường bỏ qua các chi tiết.
-
1:20 - 1:22Nếu bạn xây một câu cầu, các chi tiết là điều khá quan trọng.
-
1:22 - 1:25bởi nó sẽ sụp đổ nếu bạn bỏ qua các chi tiết.
-
1:25 - 1:28Và một trong những quan tâm của tôi đối với các chính sách hiện hành đó là
-
1:28 - 1:30mọi thứ đang trở nên quá trừu tượng.
-
1:30 - 1:32Mọi người đang rời xa
-
1:32 - 1:34những việc thực tế.
-
1:34 - 1:36Tôi thực sự lo rằng nhiều trường học đã bỏ qua
-
1:36 - 1:38các lớp thực tế,
-
1:38 - 1:40bởi nghệ thuât, và các lớp tương tự,
-
1:40 - 1:42đó là những môn mà tôi học tốt.
-
1:42 - 1:44Trong việc chăm nuôi gia súc của tôi,
-
1:44 - 1:47tôi nhận thấy rằng nhiều thứ mà hầu hết mọi người không nhận ra
-
1:47 - 1:49sẽ khiến gia súc rụt lại. Chẳng hạn,
-
1:49 - 1:52lá cờ ngay đang bay, ngay trước cơ sở thú y.
-
1:52 - 1:55Nơi cho gia súc ăn này chuẩn bị dỡ bỏ toàn bộ cơ sở thú y,
-
1:55 - 1:57và tất cả những việc họ cần làm là chuyển lá cờ đi.
-
1:57 - 2:00Chuyển đi nhanh chóng.
-
2:00 - 2:02Đầu thập niên 70 khi tôi bắt đầu công việc, tôi đến thẳng
-
2:02 - 2:04máng ăn để xem gia súc đang nhìn gì.
-
2:04 - 2:07Mọi người xem thật là điên rồ. Một cái áo khoác vắt trên bờ rào khiến chúng rút lại.
-
2:07 - 2:10Những cái bóng khiến chúng rụt lại, một cái ống trên sàn.
-
2:10 - 2:12Mọi người không để ý tới những thứ đó,
-
2:12 - 2:14một sợi xích treo xuống,
-
2:14 - 2:16và cái đó được làm rất đẹp trong phim.
-
2:16 - 2:18Thực tế tôi yêu bộ phim bởi họ
-
2:18 - 2:20sao chép tất cả các dự án của tôi. Đó là mặt lập dị của tôi.
-
2:20 - 2:23Những bức vẽ của tôi cũng được giới thiệu trong phim.
-
2:23 - 2:25Và thật ra nó tên là Temple Grandin,
-
2:25 - 2:27không phải là Tư duy bằng hình ảnh.
-
2:27 - 2:29Vậy thì tư duy bằng hình ảnh là gì? Bản chất nó là những thước phim
-
2:29 - 2:31trong đầu bạn.
-
2:31 - 2:33Trí óc tôi giống như cách Google tìm kiếm hình ảnh.
-
2:33 - 2:36Khi còn nhỏ, tôi không biết rằng tư duy của mình là khác người.
-
2:36 - 2:38Tôi tưởng tất cả mọi người đều tư duy bằng hình ảnh.
-
2:38 - 2:40Và khi thực hiện cuốn sách, Tư duy bằng hình ảnh,
-
2:40 - 2:43tôi bắt đầu phỏng vấn mọi người về cách mà họ suy tư duy.
-
2:43 - 2:45Tôi sửng sốt khi nhận ra tư duy của mình
-
2:45 - 2:47khá khác biệt. Như là nếu tôi nói
-
2:47 - 2:49"Nghĩ về các tháp chuông nhà thờ"
-
2:49 - 2:51mọi người thường nghĩ đến cái chung chung.
-
2:51 - 2:53Có thể điều đó không đúng ở đây
-
2:53 - 2:57nhưng sẽ đúng ở rất nhiều nơi khác.
-
2:57 - 2:59Tôi chỉ thấy những hình ảnh cụ thể.
-
2:59 - 3:03Chúng lóe lên trong trí nhớ của tôi, như cách Google tìm kiếm hình ảnh.
-
3:03 - 3:05Trong phim, họ có một cảnh rất tuyệt,
-
3:05 - 3:09khi từ "giầy" được nói, thì một đống giầy thuộc những năm 50 và 60
-
3:09 - 3:11xuất hiện trong trí tưởng tượng của tôi.
-
3:11 - 3:13Đây là nhà thờ của tuổi thơ tôi.
-
3:13 - 3:16Rất cụ thể. Còn nữa, Pháo đài Collins,
-
3:16 - 3:18Còn những nơi nổi tiếng thì sao?
-
3:18 - 3:21Và chúng cứ xuất hiện, đại loại như thế này.
-
3:21 - 3:24Rất nhanh chóng, giống như cách Google tìm kiếm hình ảnh.
-
3:24 - 3:26Và chúng xuất hiện từng cái một.
-
3:26 - 3:28Khi đó tôi nghĩ, có thể sẽ có tuyết rơi,
-
3:28 - 3:30hay có thể sẽ có bão sấm chớp,
-
3:30 - 3:33và tôi có thể lưu giữ chúng lại trong đầu, biến thành các thước phim.
-
3:33 - 3:36Tư duy hình ảnh là một tài sản vô cùng đáng giá
-
3:36 - 3:39trong công việc thiết kế cơ sở chế biến gia súc.
-
3:39 - 3:41Tôi đã dồn sức vào việc cải thiện
-
3:41 - 3:43cách thức gia súc được xử lý ở cơ sở giết mổ.
-
3:43 - 3:46Tôi sẽ trình bày vào bất cứ vấn đề gì về việc giết mổ.
-
3:46 - 3:48Tôi có để nó trên Youtube nếu các bạn muốn xem.
-
3:48 - 3:52Nhưng một trong những điều tôi có thể làm trong việc thiết kế
-
3:52 - 3:54đó là tôi có thể thử nghiệm
-
3:54 - 3:56một thiết bị trong trí óc mình,
-
3:56 - 3:59giống như một hệ thống máy tính thế giới thực tế ảo.
-
3:59 - 4:01Và đây là ảnh vệ tinh
-
4:01 - 4:04một khu giải trí thuộc một trong những dự án sử dụng trong phim.
-
4:04 - 4:06Cái đấy thật hết sảy.
-
4:06 - 4:08Và có rất nhiều loại ngước mắc hội chứng Asperger,
-
4:08 - 4:11và tự kỷ, cùng làm việc trong nhóm làm phim luôn.
-
4:11 - 4:13(Tiếng cười)
-
4:13 - 4:15Một trong những thứ làm tôi lo lắng
-
4:15 - 4:19đó là những đứa trẻ nhỏ hơn thế này sẽ đi đâu.
-
4:19 - 4:22Chúng sẽ không đến Thung lũng Silicon, nơi mà chúng thuộc về.
-
4:22 - 4:25(Tiếng cười)
-
4:25 - 4:30(Tiếng vỗ tay)
-
4:30 - 4:33Một trong những thứ tôi học được rất sớm bởi tôi không giao tiếp rộng
-
4:33 - 4:37đó là tôi phải bán công trình của mình, không phải bản thân mình.
-
4:37 - 4:39Và cách mà tôi bán công việc liên quan đến gia súc
-
4:39 - 4:42là tôi cho họ xem các bức tranh, tôi khoe những bức ảnh vạn vật
-
4:42 - 4:44Một điều khác giúp đỡ tôi, khi còn nhỏ
-
4:44 - 4:46là trong những năm 50 bạn được dạy về cách cư xử.
-
4:46 - 4:48Bạn được dạy rằng mình không thể lôi hàng ra khỏi kệ
-
4:48 - 4:50trong cửa hàng và ném nó lung tung.
-
4:50 - 4:53Khi trẻ em học tới lớp 3 hay lớp 4,
-
4:53 - 4:56bạn sẽ thấy đứa trẻ đó sẽ trở thành một người tư duy bằng hình ảnh,
-
4:56 - 4:58vẽ với chiều sâu. Tôi muốn
-
4:58 - 5:00nhấn mạnh rằng không phải mọi trẻ tự kỷ
-
5:00 - 5:02đều trở thành một người tư duy bằng hình ảnh.
-
5:02 - 5:06Tôi đã quét bộ não này vài năm trước,
-
5:06 - 5:08và tôi thường đùa rằng mình có
-
5:08 - 5:10một đường truyền internet vĩ đại
-
5:10 - 5:12chạy sâu vào trong vỏ não hình ảnh của mình.
-
5:12 - 5:14Đây là chụp căng cơ.
-
5:14 - 5:16Đường truyền internet vĩ đại của tôi
-
5:16 - 5:18lớn gấp đôi người đối chứng.
-
5:18 - 5:20Đường màu đỏ là của tôi,
-
5:20 - 5:24và đường màu xanh là người đối chứng cùng giới thính và tuổi.
-
5:24 - 5:26Tôi có một đường rất lớn
-
5:26 - 5:28và người đối chứng ở kia, đường màu xanh,
-
5:28 - 5:32có một đường thật là nhỏ.
-
5:32 - 5:34Một số nghiên cứu ngày nay cho thấy
-
5:34 - 5:38những người tự kỷ thực sự tư duy bằng vỏ não hình ảnh gốc .
-
5:38 - 5:41Điều đáng nói là, những người tư duy bằng hình ảnh chỉ là một dạng trí óc.
-
5:41 - 5:44Bạn thấy đấy, trí óc tự kỷ có xu hướng trở thành một trí óc chuyên sâu.
-
5:44 - 5:48Giỏi ở một thứ nào đó, dở ở thứ khác.
-
5:48 - 5:50Và mà tôi dở đó chính là đại số. Và tôi chưa bao giờ được cho phép
-
5:50 - 5:52học hình học hay lượng giác.
-
5:52 - 5:55Sai lầm lớn. Tôi nhận ra rất nhiều trẻ em cần phải được miễn đại số,
-
5:55 - 5:57học thẳng lên hình họcvà lượng giác.
-
5:57 - 6:00Một dạng trí óc khác là người tư duy bằng các mẫu hình.
-
6:00 - 6:02Trừu tượng hơn. Đây là những kỹ sư,
-
6:02 - 6:04lập trình viên máy tính.
-
6:04 - 6:06Đây là tư duy bằng mẫu hình. Con bọ ngựa đang cầu nguyện
-
6:06 - 6:08được tạo từ một tờ giấy duy nhất,
-
6:08 - 6:10không cắt, không dán.
-
6:10 - 6:13Và ở nền là mẫu để gấp nó.
-
6:13 - 6:15Đây là các dạng tư duy,
-
6:15 - 6:18người tư duy hình ảnh thực, như tôi.
-
6:18 - 6:22Người tư duy theo mẫu hình, những bộ não âm nhạc và toán học.
-
6:22 - 6:24Một vài người trong số họ gặp khó khăn khi đọc.
-
6:24 - 6:26Bạn cũng sẽ gặp vấn đề tương tự
-
6:26 - 6:29với những đứa trẻ nói lắp.
-
6:29 - 6:31Bạn sẽ thấy dạng trí óc khác nhau này.
-
6:31 - 6:34Và còn có trí óc ngôn ngữ nữa. Họ biết mọi sự kiện về mọi thứ.
-
6:34 - 6:36Một điều khác là các vấn đề về cảm nhận.
-
6:36 - 6:40Tôi thực sự lo vì phải đeo thứ thiết bị này trên mặt.
-
6:40 - 6:43Và tôi đã đến từ sớm hơn 1 tiếng rưỡi
-
6:43 - 6:45thế nên tôi có thể đeo vào và làm quen với nó.
-
6:45 - 6:48Họ làm cong nó để nó không chạm vào cằm tôi nữa.
-
6:48 - 6:51Nhưng cảm giác là một vấn đề. Một số đứa trẻ bị ánh sáng huỳnh quang làm khó chịu,
-
6:51 - 6:54đứa trẻ khác có vấn đề với việc cảm nhận âm thanh.
-
6:54 - 6:57Bạn biết đấy, chuyện sẽ thay đổi nhiều.
-
6:57 - 7:01Tư duy hình ảnh cho tôi sự hiểu biết hoàn toàn mới
-
7:01 - 7:03về trí óc loài vật.
-
7:03 - 7:06Bởi nghĩ xem, một con vật là một người tư duy dựa trên cảm giác,
-
7:06 - 7:10không phải ngôn ngữ. Tư duy bằng hình ảnh.
-
7:10 - 7:13Tư duy bằng âm thanh. Tư duy bằng mùi hương.
-
7:13 - 7:16Nghĩ về bao nhiêu thông tin có trên trục nước cứu hỏa ở địa phương.
-
7:16 - 7:19Nó biết ai đã ở đó, vào lúc nào,
-
7:19 - 7:22họ là bạn hay thù, có ai mà nó có thể kết bạn được không.
-
7:22 - 7:25Có vô vàn thông tin trên trục nước cứu hỏa đó.
-
7:25 - 7:29Những thông tin vô cùng chi tiết.
-
7:29 - 7:31Và nhìn vào những chi tiết này
-
7:31 - 7:33cho tôi rất nhiều sự hiểu biết về động vật.
-
7:33 - 7:37Bộ óc của động vật, và của tôi nữa
-
7:37 - 7:39phân các thông tin dựa trên cảm giác
-
7:39 - 7:41thành các nhóm.
-
7:41 - 7:43Người ngồi trên lưng ngựa,
-
7:43 - 7:45và người đứng trên mặt đất,
-
7:45 - 7:47được xem như hai sự việc hoàn toàn khác nhau.
-
7:47 - 7:50Bạn có thể có một con ngựa bị người cưỡi lạm dụng.
-
7:50 - 7:52Chúng chắc hẳn sẽ rất bình thường với bác sỹ thú y,
-
7:52 - 7:55và người đánh móng ngữa, nhưng bạn không thể cưới lên nó.
-
7:55 - 7:58Bạn có một con ngựa khác, dường như người làm móng ngựa đã đánh nó ở đâu đó,
-
7:58 - 8:00và nó rất đáng sợ đối với mọi thứ trên mặt đất,
-
8:00 - 8:03với bác sĩ thú y, nhưng người ta có thể cưỡi lên nó.
-
8:03 - 8:05Gia súc cũng tương tự như vậy.
-
8:05 - 8:07Người cưỡi ngựa
-
8:07 - 8:09và người đứng trên đất, họ là hai sự vật khác nhau.
-
8:09 - 8:11Bạn thấy đấy, đó là một bức tranh khác.
-
8:11 - 8:14Tôi muốn các bạn nghĩ xem việc này chi tiết đến thế nào.
-
8:14 - 8:18Khả năng phân chia các thông tin thành nhóm,
-
8:18 - 8:21Tôi nhận thấy rất nhiều người không giỏi việc này lắm.
-
8:21 - 8:23Khi tôi đi sửa chữa thiết bị
-
8:23 - 8:25hay có vấn đề ở nhà máy,
-
8:25 - 8:29họ có vẻ không thể nhận ra "Tôi có một vấn đề với việc đào tạo nhân lực chăng?
-
8:29 - 8:31Hay tôi đã làm hư thiết bị đó?"
-
8:31 - 8:33Nói cách khác, phân loại vấn đề thiết bị
-
8:33 - 8:35với vấn đề nhân lực.
-
8:35 - 8:38Tôi thấy rất nhiều người gặp khó khăn trong việc đó.
-
8:38 - 8:41Giờ giả sử tôi nhận ra đó là một vấn đề thiết bị.
-
8:41 - 8:43Đó có phải là một vấn đề nhỏ mà tôi có thể sửa bằng dụng cụ đơn giản?
-
8:43 - 8:46Hay toàn bộ thiết kế của hệ thống đã trục trặc?
-
8:46 - 8:49Nhiều người gặp khó khăn tìm hiểu điều đó.
-
8:49 - 8:51Hãy nhìn vào việc giống như,
-
8:51 - 8:53giải quyết vấn đề để nâng cao an toàn hàng không.
-
8:53 - 8:55Vâng, tôi đã bay một triệu dặm.
-
8:55 - 8:57Tôi đã đi máy bay rất nhiều,
-
8:57 - 9:00và nếu tôi ở Cục Liên bang Hàng không (FAA),
-
9:00 - 9:04tôi sẽ chủ yếu quan sát thứ gì?
-
9:04 - 9:06Đó sẽ là đuôi máy bay của họ.
-
9:06 - 9:09Bạn biết đấy, năm tai nạn chết người trong 20 năm vừa qua,
-
9:09 - 9:13đuôi máy bay hoặc rơi ra hoặc hút vật gì đó vào đuôi máy bay đã bị hư.
-
9:13 - 9:15theo cách nào đó.
-
9:15 - 9:17Đuôi máy bay, đơn giản thế thôi.
-
9:17 - 9:19Và khi phi công đi quanh máy bay, các bạn đoán được không? Họ không thể thấy
-
9:19 - 9:21những thứ phía trong đuôi.
-
9:21 - 9:23Bạn biết đấy, khi tôi nghĩ về điều đó,
-
9:23 - 9:26tôi đang đưa ra những thông tin cụ thể.
-
9:26 - 9:29Nó rất cụ thể. Bạn thấy đấy, tôi suy nghĩ từ dưới lên trên.
-
9:29 - 9:33Tôi lấy tất cả những mảnh nhỏ và ghép chúng lại như tranh xếp hình.
-
9:33 - 9:35Đây là một con ngựa sợ chết khiếp
-
9:35 - 9:37những chiếc mũ cao bồi màu đen.
-
9:37 - 9:39Nó đã bị ngược đãi bởi ai đó đội mũ cao bồi đen.
-
9:39 - 9:42Mũ cao bồi trắng, hoàn toàn không có vấn đề gì.
-
9:42 - 9:45Điều đáng nói là thế giới sẽ cần đến
-
9:45 - 9:47tất cả các kiểu trí óc khác nhau
-
9:47 - 9:49làm việc cùng nhau.
-
9:49 - 9:52Chúng ta cần phát triển tất cả những kiểu trí óc này.
-
9:52 - 9:55Và một trong những điều khiến tôi bức xúc,
-
9:55 - 9:57khi tôi đi nhiều nơi và tham gia các cuộc họp bàn về tự kỷ,
-
9:57 - 10:00đó là tôi gặp rất nhiều đứa trẻ mọt sách đam mê tìm tòi.
-
10:00 - 10:03Và chúng không hòa nhập cho lắm.
-
10:03 - 10:05Và không ai nghiên cứu để phát triển đam mê của chúng
-
10:05 - 10:07như cách mà khoa học thường làm.
-
10:07 - 10:10Chuyện này gợi nhớ lại mọi chuyện về thầy giáo khoa học của tôi.
-
10:10 - 10:13Thầy khoa học của tôi được thể hiện vô cùng tuyệt vời trong phim.
-
10:13 - 10:15Tôi là một học sinh chậm hiểu. Khi còn học trung học
-
10:15 - 10:18tôi không quan tâm chuyện học hành chút nào
-
10:18 - 10:21tới khi được học lớp khoa học của thầy Carlock.
-
10:21 - 10:24Ông ấy là Tiến sỹ Clarlock trong phim.
-
10:24 - 10:27Và thầy đã thử thách tôi
-
10:27 - 10:30suy nghĩ về căn phòng ảo giác.
-
10:30 - 10:32Việc đó gợi ra mọi điều về việc bạn phải cho trẻ em xem
-
10:32 - 10:34những thứ thú vị.
-
10:34 - 10:37Một trong những điều tôi nghĩ TED nên làm
-
10:37 - 10:40đó là nói với tất cả các trường học về tất cả các bài giảng tuyệt vời có ở trên TED
-
10:40 - 10:42và có mọi thứ thú vị trên mạng,
-
10:42 - 10:44để kích thích những đứa trẻ này.
-
10:44 - 10:47Bởi tôi đã gặp rất nhiều đứa trẻ mọt sách ham mê tìm tòi,
-
10:47 - 10:50và những giáo viên ở miền Trung Tây, và các vùng khác ở đất nước này
-
10:50 - 10:52khi bạn rời xa khỏi những vùng đất công nghệ này,
-
10:52 - 10:54họ không biết phải làm gì với những trẻ em này.
-
10:54 - 10:56Và họ đang không đi đúng hướng.
-
10:56 - 10:58Điểm mấu chốt là, bạn có thể khiến một bộ óc
-
10:58 - 11:01tư suy và nhận thức nhiều hơn.
-
11:01 - 11:04Hoặc trí óc của bạn có thể được hướng về giao tiếp xã hội nhiều hơn.
-
11:04 - 11:06Và những gì mà một số nghiên cứu cho thấy trong tự kỷ ngày nay,
-
11:06 - 11:08chính là việc có thể do liên kết phụ,
-
11:08 - 11:11trong những bộ óc vĩ đại, và mất một vài liên kết xã hội ở đây.
-
11:11 - 11:15Nó gần như một sự trao đổi giữa tư duy và xã hội.
-
11:15 - 11:17Và rồi bạn đạt tới mức nó quá nghiêm trọng
-
11:17 - 11:20bạn có một người không thể phát triển ngôn ngữ được.
-
11:20 - 11:22Trong bộ óc con người bình thường
-
11:22 - 11:25ngôn ngữ chiếm phần nào tư duy hình ảnh mà ta chia sẻ với động vật.
-
11:25 - 11:28Đây là nghiên cứu của Tiến sĩ Bruce Miller.
-
11:28 - 11:31Ông nghiện cứu các bệnh nhân của chứng Alzheimer
-
11:31 - 11:33bị tâm thần phân liệt thùy thái dương trước.
-
11:33 - 11:36Và tâm thần phân liệt đã ăn mòn những phần ngôn ngữ của não bộ,
-
11:36 - 11:41công trình này xuất phát từ một người đã từng lắp dàn âm thanh nổi trong ô tô.
-
11:41 - 11:45Van Gogh không biết gì về vật lý.
-
11:45 - 11:47Nhưng tôi nghĩ thật thú vị
-
11:47 - 11:49khi có một số nghiên cứu để chứng minh rằng
-
11:49 - 11:51các hình mẫu xoáy trong bức tranh này
-
11:51 - 11:54dự trên mô hình thống kê về nhiễu loạn không khí .
-
11:54 - 11:56Điều này dẫn đến ý tưởng rất thú vị
-
11:56 - 11:58rằng có thể một số biểu mẫu toán học này
-
11:58 - 12:00tồn tại ở trong đầu chúng ta.
-
12:00 - 12:02Đối với các vấn đề Wolfram tôi đã
-
12:02 - 12:04ghi chép và viết lại tất cả
-
12:04 - 12:06từ ngữ dùng để tìm kiếm mà tôi có thể dùng
-
12:06 - 12:10bởi tôi nghĩ rằng mình sẽ dùng chúng trong các bài giảng về tự kỷ.
-
12:10 - 12:12Chúng ta cần cho những trẻ em đó thấy những điều thú vị.
-
12:12 - 12:14Và trường học đã bỏ lớp cơ khí
-
12:14 - 12:16và lớp thủ công, và lớp nghệ thuật.
-
12:16 - 12:19Ý tôi là nghệ thuật là môn tôi học tốt nhất khi còn ở trường.
-
12:19 - 12:21Chúng ta phải nghĩ về tất cả những kiểu trí óc khác nhau.
-
12:21 - 12:24Và chúng ta cần thực sự làm việc với tất cả những bộ óc này
-
12:24 - 12:27bởi chúng ta thực sự cần
-
12:27 - 12:30những người như thế trong tương lai.
-
12:30 - 12:32Giờ hãy nói về công việc.
-
12:32 - 12:34Thầy khoa học tạo động lực cho tôi học hành
-
12:34 - 12:37bởi tôi là một học sinh chậm tiến mà không muốn học.
-
12:37 - 12:39Nhưng bạn biết không, tôi đã có kinh nghiệm làm việc.
-
12:39 - 12:41Tôi đã thấy quá nhiều đứa trẻ thông minh mà chưa học từng được hoạc những điều cơ bản,
-
12:41 - 12:43như là làm thế nào để đúng giờ.
-
12:43 - 12:45Tôi được dạy điều đó năm 8 tuổi.
-
12:45 - 12:48Bạn biết đấy, ngồi ăn thế nào khi đi dự tiệc Chủ nhật ở nhà bà ngoại.
-
12:48 - 12:51Tôi được dạy điều đó khi còn rất rất nhỏ.
-
12:51 - 12:54Và khi 13 tuổi tôi được làm tại một hiệu may
-
12:54 - 12:56để khâu vá quần áo.
-
12:56 - 12:59Tôi đã thực tập khi học đại học.
-
12:59 - 13:02Tôi đã xây dựng nên nhiều thứ.
-
13:02 - 13:05Và tôi cũng đã học cách làm bài tập về nhà.
-
13:05 - 13:09Khi còn nhỏ tất cả những điều tôi muốn làm là vẽ tranh những con ngựa.
-
13:09 - 13:11Mẹ tôi nói , "Nào, hãy vẽ cái gì khác đi."
-
13:11 - 13:13Chính họ mới phải học cách làm việc gì đó khác.
-
13:13 - 13:15Chẳng hạn đứa trẻ chỉ chú tâm vào trò chơi Lego.
-
13:15 - 13:18Hãy để nó xây dựng những thứ khác nhau.
-
13:18 - 13:20Điều đáng nói về một bộ óc tự kỷ đó là
-
13:20 - 13:22nó thường có xu hường chú tâm vào một thứ.
-
13:22 - 13:24Giống như một đứa trẻ thích xe đua,
-
13:24 - 13:26hãy sử dụng xe đua để dạy toán.
-
13:26 - 13:29Hãy tính thời gian để một chiếc xe đi được khoảng cách nhất định.
-
13:29 - 13:33Nói cách khác, sử dụng sự tập trung đó
-
13:33 - 13:36để tao động lực cho đứa trẻ, đó là một trong những điều ta cần làm.
-
13:36 - 13:39Tôi thực sự chán ngán khi các giáo viên,
-
13:39 - 13:42đặc biệt khi bạn đi xa khỏi vùng này của đất nước,
-
13:42 - 13:44họ không biết phải làm gì với những đứa trẻ thông minh đó.
-
13:44 - 13:46Điều đó khiến tôi phát điên.
-
13:46 - 13:48Những người tư duy hình ảnh có thể làm gì khi trưởng thành?
-
13:48 - 13:51Chúng có thể thiết kế đồ họa, mọi thứ trên máy tính,
-
13:51 - 13:56nhiếp ảnh, thiết kế công nghiệp.
-
13:56 - 13:58Những người tư duy theo hình mẫu, họ là những người sẽ trở thành
-
13:58 - 14:01các nhà toán học, các kỹ sư phần mềm,
-
14:01 - 14:05các nhà lập trình máy tính, các loại công việc như thế.
-
14:05 - 14:08Và các bạn có được những trí óc ngôn ngữ. Họ trở thành những nhà báo tài năng.
-
14:08 - 14:11Và họ cũng trở thành những diễn viên sân khấu rất tuyệt vời.
-
14:11 - 14:13Bởi là điều đáng nói về tự kỷ đó là,
-
14:13 - 14:16tôi phải học các kỹ năng xã hội như đang ở trong một vở kịch.
-
14:16 - 14:19Nó gần giống như, bạn phải học thuộc nó.
-
14:19 - 14:22Và chúng ta cần làm việc với những học sinh này.
-
14:22 - 14:24Điều này cần đến các cố vấn.
-
14:24 - 14:27Thầy giáo khoa học của tôi không phải là một nhà giáo được công nhận.
-
14:27 - 14:29Ông là một nhà khoa học không gian của NASA.
-
14:29 - 14:31Một số bang đang tiến đến việc
-
14:31 - 14:33nếu bạn có bằng sinh học, và một bằng hóa học
-
14:33 - 14:36bạn có thể tới trường học và dạy sinh hay hóa.
-
14:36 - 14:38Chúng ta cần làm thế.
-
14:38 - 14:40Bởi điều tôi đang quan sát thấy đó là
-
14:40 - 14:42những giáo viên giỏi, đối với rất nhiều đứa trẻ này,
-
14:42 - 14:44lại nằm ngoài cộng đồng đại học.
-
14:44 - 14:47Chúng ta cần tuyển một số trong những giáo viên giỏi này vào các trường trung học.
-
14:47 - 14:50Một điều khác mà có thể trở nên rất rất rất thành công là
-
14:50 - 14:53có rất nhiều có lẽ người đã nghỉ hưu
-
14:53 - 14:56sau khi làm việc trong ngành phần mềm, và họ có thể dạy con bạn.
-
14:56 - 14:59Không quan trọng nếu điều họ dạy đã lỗi thời,
-
14:59 - 15:02bởi điều bạn đang làm đó là thắp lại tia sáng.
-
15:02 - 15:05Bạn đang kích thích cho đứa trẻ đó.
-
15:05 - 15:08Kích thích đứa đứa trẻ học để sau đó nó sẽ học những cái mới.
-
15:08 - 15:10Cố vấn là vô cùng thiết yếu.
-
15:10 - 15:12Tôi không thể nhấn mạnh đầy đủ
-
15:12 - 15:15những gì thầy giáo khoa học đã làm cho tôi.
-
15:15 - 15:18Ta cần cố vấn cho họ, thuê họ làm việc.
-
15:18 - 15:20Và nếu bạn tuyển họ vào thực tập trong công ty của mình,
-
15:20 - 15:23có một điều đáng nói về tự kỷ, một dạng trí óc bị hội chứng Asperger,
-
15:23 - 15:26đó là bạn phải giao cho họ một việc cụ thể. Không chỉ nói "Thiết kế phần mềm mới."
-
15:26 - 15:28Bạn phải nói cho họ điều gì đó cụ thể hơn nhiều.
-
15:28 - 15:31"Thế này, chúng ta đang thiết kế một phần mềm cho điện thoại
-
15:31 - 15:33và nó phải có một số chức năng cụ thể.
-
15:33 - 15:35Và nó chỉ có thể sử dụng được bấy nhiêu bộ nhớ mà thôi."
-
15:35 - 15:37Đó là mức độ cụ thể bạn cần.
-
15:37 - 15:39Đến đây là kết thúc bài nói chuyện của tôi.
-
15:39 - 15:41Và tôi muốn cảm ơn mọi người đã đến.
-
15:41 - 15:43Thật là tuyệt khi được ở đây.
-
15:43 - 15:55(Tiếng vỗ tay)
-
15:55 - 15:58Ồ, anh có câu hỏi cho tôi à ? Được thôi..
-
15:58 - 15:59(Tiếng vỗ tay)
-
15:59 - 16:03Chris Anderson: Cảm ơn bà rất nhiều.
-
16:03 - 16:05Bà biết đấy, khi bà viết ra, tôi rất thích câu trích dẫn này,
-
16:05 - 16:07"Nếu nhờ một phép màu nào đó, tự kỷ bị
-
16:07 - 16:10xóa bỏ khỏi bề mặt trái đất này,
-
16:10 - 16:13loài người vẫn sẽ quây quần quanh đống lửa
-
16:13 - 16:15ở cửa hang."
-
16:15 - 16:17Temple Grandin: Bởi vì anh nghĩ ai đã làm cây giáo đá đầu tiên?
-
16:17 - 16:20Người mắc chứng Asperger. Và nếu anh định loại bỏ tất cả các gen tự kỷ
-
16:20 - 16:22sẽ không còn Thung lũng Silicon nào nữa,
-
16:22 - 16:24và khủng hoảng năng lượng sẽ không thể được giải quyết.
-
16:24 - 16:27(Tiếng vỗ tay)
-
16:27 - 16:29CA: Tôi muốn hỏi bà một số câu hỏi khác.
-
16:29 - 16:31Và nếu bất cứ câu nào bà thấy không phù hợp
-
16:31 - 16:33chỉ cần nói "Câu hỏi tiếp theo."
-
16:33 - 16:35Nếu có ai ở đây
-
16:35 - 16:37có con bị tự kỷ
-
16:37 - 16:39hoặc biết một trẻ bị tự kỷ
-
16:39 - 16:42có cảm thấy muốn dứt bỏ chúng,
-
16:42 - 16:44bà sẽ cho họ lời khuyên gì?
-
16:44 - 16:46TG: Đầu tiên, các bạn phải xem đến tuổi.
-
16:46 - 16:48Nếu bạn có con hai, ba hay bốn tuổi
-
16:48 - 16:50bạn biết đấy, không lời nói, không giao tiếp xã hội,
-
16:50 - 16:52tôi không thể nhấn mạnh đầy đủ,
-
16:52 - 16:56đừng đợi, bạn cần ít nhất 20 giờ mỗi tuần dạy trẻ một kèm một.
-
16:56 - 16:59Các bạn biết đấy. vấn đề là, tự kỷ có nhiều mức độ.
-
16:59 - 17:01Sẽ có khoảng một nửa số người cùng hội chứng
-
17:01 - 17:03sẽ không thể học nói, và họ sẽ không đi làm ở
-
17:03 - 17:06thung lũng Silicon, đó không phải là một việc hợp lý để họ làm.
-
17:06 - 17:08Nhưng bạn có được những đứa trẻ thông minh thích tìm tòi
-
17:08 - 17:10những đứa mắc tự kỷ nhẹ,
-
17:10 - 17:12và đó là lúc bạn cần khơi gợi chúng
-
17:12 - 17:14bằng cách làm những điều thú vị.
-
17:14 - 17:17Tôi giao tiếp xã hội nhờ những sở thích chung.
-
17:17 - 17:21Tôi cưỡi ngựa với những đứa trẻ khác. Tôi dựng mô hình tên lửa với những đứa trẻ khác,
-
17:21 - 17:23thí nghiệm điện tử với những đứa trẻ khác,
-
17:23 - 17:25và vào những năm 60 là việc gắn gương
-
17:25 - 17:28lên một màng cao su trên loa để làm trình diễn ánh sáng.
-
17:28 - 17:31Chúng tôi nghĩ rằng việc đó rất tuyệt.
-
17:31 - 17:33CA: Có phải là thiếu thực tế cho họ
-
17:33 - 17:35khi hy vọng hay nghĩ rằng đứa trẻ đó
-
17:35 - 17:38yêu họ, như là một số người chỉ có thể ước mong thế.
-
17:38 - 17:40TG: Để tôi nói cho anh nghe, Đứa trẻ sẽ trung thành.
-
17:40 - 17:42Và nếu nhà bạn đang cháy chúng sẽ đưa bạn ra khỏi đó.
-
17:42 - 17:45CA: Wow. Vậy thì, hầu hết mọi người, nếu bà hỏi họ
-
17:45 - 17:47điều họ yêu mến nhất là gì, họ sẽ nói những thứ như là,
-
17:47 - 17:50"Con cái" hay "Người yêu."
-
17:50 - 17:53Bà yêu mến điều gì nhất?
-
17:53 - 17:55TG: Tôi yêu những việc mình làm
-
17:55 - 17:57những thứ sẽ khiến thế giới trở thành nơi tốt đẹp hơn.
-
17:57 - 17:59Khi tôi gặp một người mẹ của trẻ tự kỷ nói rằng,
-
17:59 - 18:01"Con tôi đi học đại học nhờ cuốn sách của bà,
-
18:01 - 18:03hay một trong những bài giảng của bà." Điều đó khiến tôi hạnh phúc.
-
18:03 - 18:06Bạn biết đấy, tôi đã làm việc với các nhà máy giết mổ
-
18:06 - 18:08vào những năm 80s khi mà chúng còn rất khủng khiếp.
-
18:08 - 18:12Tôi đã phát triển một hệ thống ghi sổ vô cùng đơn giản cho những cơ sở này
-
18:12 - 18:14với đó bạn có thể đo đạt kết quả, bao nhiêu gia súc đã xuống,
-
18:14 - 18:16bao nhiêu con bị chọc tiết,
-
18:16 - 18:18bao nhiêu con đang rống lên?
-
18:18 - 18:20Rất rất đơn giản.
-
18:20 - 18:22Bạn trực tiếp quan sát một số thứ đơn giản.
-
18:22 - 18:24Nó rất hiệu quả. Tôi thấy thỏa mãn khi
-
18:24 - 18:27thấy những đó tạo nên những thay đổi thực sự
-
18:27 - 18:29trong thế giới thực. Chúng ta cần nhiều những điều đó hơn,
-
18:29 - 18:31và ít những điều trừu tượng hơn.
-
18:31 - 18:38(Tiếng vỗ tay)
-
18:38 - 18:40CA: Khi chúng ta nói chuyện trên điện thoại, một trong những điều bà nói
-
18:40 - 18:42làm tôi rất ngạc nhiên đó là khi bà nói điều mà
-
18:42 - 18:46bà rất đam mê chính là những cụm máy tính chủ. Hãy nói tôi nghe về điều đó.
-
18:46 - 18:49TG: Lý do tôi rất hào hứng khi đọc về chúng đó là
-
18:49 - 18:52đó là chúng chứa đựng kiến thức.
-
18:52 - 18:54Đó là những thư viện.
-
18:54 - 18:56Và đối với tôi kiến thức là điều gì đó
-
18:56 - 18:58vô cùng đáng giá. 10 năm trước có lẽ thế,
-
18:58 - 19:00còn giờ thư viện của chúng ta đã đầy tràn.
-
19:00 - 19:02Đó là chuyện trước khi mạng trở nên thực sự phổ biến.
-
19:02 - 19:04Và tôi đã rất khó chịu khi sách đang bị hủy hoại dần,
-
19:04 - 19:06bởi vì kiến thức bị phá hủy.
-
19:06 - 19:08Và những cụm máy chủ, hay trung tâm dữ liệu
-
19:08 - 19:11là những thư viện kiến thức đồ sộ.
-
19:11 - 19:14CA: Temple, tôi có thể nói thật vinh dự khi bà tham dự TED.
-
19:14 - 19:17TG: Cảm ơn anh rất nhiều. Cảm ơn.
-
19:17 - 19:23(Tiếng vỗ tay)
- Title:
- Temple Grandin: Thế giới cần đến tất cả các kiểu trí óc
- Speaker:
- Temple Grandin
- Description:
-
Temple Grandin, bị chẩn đoán tự kỷ khi còn nhỏ, nói về cách thức mà trí óc của bà vận động -- chia sẻ khả năng "tư duy bằng hình ảnh", những điều mà đã giúp bà giải quyết các vấn đề mà bộ óc bình thường không nhận thấy được. Bà tranh luận rằng thế giới cần những người tự kỷ: người tư duy bằng hình ảnh, người tư duy bằng hình mẫu, người tư duy bằng từ ngữ, và tất cả các trẻ em thông minh ham tìm tòi.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 19:26