Scilla Elworthy: Jak walczyć bez używania przemocy?
-
0:00 - 0:04W przeciągu pół wieku odkąd
staram się zapobiegać wojnom, -
0:04 - 0:08nie opuszcza mnie jedno pytanie:
-
0:08 - 0:12Jak przeciwdziałać przemocy,
-
0:12 - 0:15nie używając przemocy w zamian?
-
0:15 - 0:18Stając w obliczu okrucieństwa,
-
0:18 - 0:21niezależnie czy jest to dzieciak na placu zabaw,
-
0:21 - 0:22czy przemoc domowa
-
0:22 - 0:25czy też dzisiejsze ulice Syrii
-
0:25 - 0:28w obliczu czołgów i szrapneli...
-
0:28 - 0:31Co jest najbardziej skuteczne, co robić?
-
0:31 - 0:34Walczyć? Poddać się?
-
0:34 - 0:37Więcej przemocy?
-
0:37 - 0:41Pytanie jak walczyć ze złym
-
0:41 - 0:45samemu nie stając się złym,
-
0:45 - 0:48dręczy mnie od dzieciństwa.
-
0:48 - 0:50Pamiętam, jak jako 13-latka
-
0:50 - 0:55przyklejona do czarno-białego telewizora w salonie,
-
0:55 - 1:00patrzyłam jak sowieckie czołgi wtaczają się do Budapesztu,
-
1:00 - 1:03a dzieciaki niewiele starsze ode mnie
-
1:03 - 1:05rzucają się na nie,
-
1:05 - 1:07i giną.
-
1:07 - 1:11Pobiegłam na górę i zaczęłam się pakować.
-
1:11 - 1:14Moja mama przyszła i spytała: "Co ty do diaska robisz?"
-
1:14 - 1:16Odpowiedziałam: "Jadę do Budapesztu."
-
1:16 - 1:19A ona na to: "Po co?"
-
1:19 - 1:21Odpowiedziałam: "Zabija się tam dzieci.
-
1:21 - 1:23Dzieją się tam straszne rzeczy."
-
1:23 - 1:25"Nie bądź śmieszna" - powiedziała.
-
1:25 - 1:27Rozpłakałam się.
-
1:27 - 1:29Zrozumiała i powiedziała:
-
1:29 - 1:31"OK, widzę, że to poważna sprawa,
-
1:31 - 1:34ale jesteś za młoda żeby pomóc.
-
1:34 - 1:37Potrzebujesz przeszkolenia. Pomogę ci w tym.
-
1:37 - 1:39Tylko rozpakuj walizkę."
-
1:39 - 1:42Uzyskałam wymagane kwalifikacje
-
1:42 - 1:46i przepracowałam w Afryce sporą część młodzieńczych lat.
-
1:46 - 1:50Zrozumiałam jednak, że tego czego
muszę się dowiedzieć, -
1:50 - 1:52nie dowiem się na żadnym szkoleniu.
-
1:52 - 1:55Chciałam zrozumieć
-
1:55 - 1:59jak rodzi się przemoc, jak działa ucisk.
-
1:59 - 2:04I odkryłam,
-
2:04 - 2:08że używający przemocy stosują ją na 3 sposoby.
-
2:08 - 2:13Używają przemocy politycznej, by zastraszać,
-
2:13 - 2:19fizycznej, by terroryzować,
-
2:19 - 2:26a przemocy psychicznej lub emocjonalnej, by poniżać.
-
2:26 - 2:29I tylko w bardzo nielicznych przypadkach,
-
2:29 - 2:33odpowiadanie przemocą na przemoc, odnosi skutek.
-
2:33 - 2:39Nelson Mandela poszedł do więzienia wiarząc w przemoc,
-
2:39 - 2:41a 27 lat później,
-
2:41 - 2:43on i jego koledzy,
-
2:43 - 2:45powoli i stopniowo
-
2:45 - 2:50doskonalili te niesamowite umiejętności,
-
2:50 - 2:54które potrzebne im były do
zmiany jednego z najbardziej -
2:54 - 2:56okrutnych rządów w historii w demokrację.
-
2:56 - 3:01Zdołali tego dokonać nie stosując przemocy.
-
3:01 - 3:08Wiedzieli, że używanie siły przeciwko sile
-
3:08 - 3:13nie działa.
-
3:13 - 3:15Co zatem działa?
-
3:15 - 3:19Z biegiem czasu odkryłam około pół tuzina sposobów,
-
3:19 - 3:21które się sprawdzają i są skuteczne.
-
3:21 - 3:23Oczywiście jest ich więcej.
-
3:23 - 3:25Pierwszy dotyczy zmiany,
-
3:25 - 3:27która musi zajść,
-
3:27 - 3:31najpierw głęboko w środku mnie.
-
3:31 - 3:36To moja odpowiedź, mój stosunek do ucisku,
-
3:36 - 3:38który kontroluję
-
3:38 - 3:41i przekonanie, że mogę coś zrobić.
-
3:41 - 3:45Potrzebuję poznać siebie, by wiedzieć jak to zrobić.
-
3:45 - 3:47Muszę wiedzieć co mnie napędza,
-
3:47 - 3:50co sprawia, że opadam z sił,
-
3:50 - 3:54gdzie są moje mocne,
-
3:54 - 3:57a gdzie słabe punkty.
-
3:57 - 3:58Kiedy się poddaję?
-
3:58 - 4:03W obronie jakich wartości stanę?
-
4:03 - 4:08Medytacja i samokontrola,
-
4:08 - 4:11to jedne, nie jedyne, ze sposobów
-
4:11 - 4:12to jedne, nie jedyne, ze sposobów
-
4:12 - 4:16osiągnięcia tej wewnętrznej mocy.
-
4:16 - 4:19Moim idolem, podobnie jak Satisha,
-
4:19 - 4:22jest birmańska opozycjonistka Aung San Suu Kyi.
-
4:22 - 4:25Przewodziła studenckiemu protestowi
-
4:25 - 4:28na ulicach Rangunu.
-
4:28 - 4:32Wychodząc zza zakrętu stanęli
w obliczu szeregu karabinów maszynowych. -
4:32 - 4:33Błyskawicznie zauważyła,
-
4:33 - 4:37że żołnierze, z trzęsącymi się na spustach palcami,
-
4:37 - 4:43byli bardziej przestraszeni niż protestujący.
-
4:43 - 4:45Ale powiedziała studentom aby usiedli.
-
4:45 - 4:53A sama skierowała się w stronę żołnierzy,
-
4:53 - 4:56ze spokojem, z całkowitym brakiem strachu,
-
4:56 - 5:00podeszła do pierwszej wycelowanej lufy,
-
5:00 - 5:04położyła na niej rękę i obniżyła ją.
-
5:09 - 5:12Nikogo nie zabito.
-
5:12 - 5:16Oto co może zdziałać opanowanie strachu...
-
5:16 - 5:18Nie tylko w przypadku karabinu maszynowego,
-
5:18 - 5:23ale również noża na ulicy.
-
5:23 - 5:25Jednak by to osiągnąć należy ćwiczyć.
-
5:25 - 5:27Co z naszym strachem?
-
5:27 - 5:32Mam swoją mantrę.
-
5:32 - 5:35Mój strach obrasta w tłuszcz
-
5:35 - 5:37z energii, którą go żywię.
-
5:37 - 5:40A jeśli rozrośnie się bardzo,
-
5:40 - 5:42wtedy zapewne mnie ogarnie.
-
5:42 - 5:46Wszyscy znamy syndrom "trzeciej nad ranem",
-
5:46 - 5:49kiedy nasze niepokoje budzą nas ze snu.
-
5:49 - 5:52Widzę, że wiecie o czym mówię...
-
5:52 - 5:55Godzinami przewracacie się z boku na bok,
-
5:55 - 5:57czujecie się coraz gorzej i gorzej,
-
5:57 - 6:00i gdzieś około 4 wczepieni w poduszkę,
-
6:00 - 6:02zmagacie się z potwornym strachem.
-
6:02 - 6:04Jedyne co możecie zrobić to wstać,
-
6:04 - 6:06zrobić kubek herbaty
-
6:06 - 6:11i usiąść z tym strachem jak z dzieckiem, obok siebie.
-
6:11 - 6:14Jesteś dorosłym.
-
6:14 - 6:16Strach to dziecko.
-
6:16 - 6:17Mówisz do niego,
-
6:17 - 6:20pytasz czego chce, czego potrzebuje.
-
6:20 - 6:25Co zrobić by było lepiej?
-
6:25 - 6:27Jak sprawić by poczuło się silniejsze?
-
6:27 - 6:28Tworzysz plan.
-
6:28 - 6:30Mówisz: "OK, wracam do łóżka i zasypiam.
-
6:30 - 6:34O 7.30 wstaję i tak własnie będzie".
-
6:34 - 6:40Miałam podobną sytuację w niedzielę.
-
6:40 - 6:44Sparaliżowana strachem, by tu dziś wystąpić.
-
6:44 - 6:46(Śmiech)
-
6:46 - 6:47Powtórzyłam rytuał.
-
6:47 - 6:51Wstałam, zrobiłam herbatę, usiadłam i...
-
6:51 - 6:55I jestem tutaj, częściowo sparaliżowana, ale jestem.
-
6:55 - 7:00(Brawa)
-
7:00 - 7:02To strach. A co z gniewem?
-
7:02 - 7:07Tam, gdzie jest niesprawiedliwość, jest też gniew.
-
7:07 - 7:10Jednak gniew jest jak benzyna,
-
7:10 - 7:13jeśli rozleje się ją wokół i ktoś zapali zapałkę,
-
7:13 - 7:15rozpęta się piekło.
-
7:15 - 7:20Jednak gniew to potężna siła napędowa.
-
7:20 - 7:24Jeśli uda nam się umieścić nasz gniew wewnątrz silnika,
-
7:24 - 7:26zawiezie nas dalej,
-
7:26 - 7:29pomoże przejść najcięższe momenty,
-
7:29 - 7:33da nam prawdziwą wewnętrzną siłę.
-
7:33 - 7:36Doświadczyłam tego podczas mojej pracy
-
7:36 - 7:38z decydentami w sprawach broni jądrowej.
-
7:38 - 7:41Na początku byłam oburzona
-
7:41 - 7:44ogromem niebezpieczeństw na jakie nas narażają.
-
7:44 - 7:50Chciałam się kłócić, udowodnić, że się mylą.
-
7:50 - 7:52Strategia całkowicie nieskuteczna
-
7:52 - 7:56Właściwy dialog na rzecz zmian
-
7:56 - 7:58zaczyna się od opanowania naszego gniewu.
-
7:58 - 8:03Można się wściekać na rzecz,
-
8:03 - 8:05w tym przypadku na broń nuklearną,
-
8:05 - 8:09ale nie ma sensu wściekać się na ludzi.
-
8:09 - 8:11To tylko ludzie, tacy sami jak my.
-
8:11 - 8:14Robią to, co ich zdaniem jest najlepsze.
-
8:14 - 8:18Oto podstawy do dialogu na rzecz zmiany.
-
8:18 - 8:21To właśnie trzeci sposób - opanowanie gniewu.
-
8:21 - 8:22Dochodzę do sedna tego,
-
8:22 - 8:25co możemy zaobserwować
-
8:25 - 8:26w dzisiejszym świecie.
-
8:26 - 8:30Mianowicie to, że w ubiegłym stuleciu władza
sprawowana była odgórnie. -
8:30 - 8:35To rządy narzucały ludziom swoją wolę.
-
8:35 - 8:37W tym stuleciu następuje zmiana.
-
8:37 - 8:41Władza zaczyna mieć charakter oddolny, obywatelski.
-
8:41 - 8:44Szybko się rozprzestrzenia.
-
8:44 - 8:51Jak trafnie zauważył Bundy, ludzie łączą się ze sobą,
-
8:51 - 8:53aby do tej zmiany doprowadzić.
-
8:53 - 8:57Organizacja Peace Direct szybko dostrzegła,
-
8:57 - 9:01że społeczności obszarów krwawych konfliktów
-
9:01 - 9:03wiedzą jak postępować.
-
9:03 - 9:05Wiedzą najlepiej co należy robić.
-
9:05 - 9:09Dlatego organizacja wspiera ich działania.
-
9:09 - 9:11Wszelkie inicjatywy jak:
-
9:11 - 9:14demobilizacja grup paramilitarnych,
-
9:14 - 9:17odbudowa gospodarek,
-
9:17 - 9:19przesiedlenia uchodźców,
-
9:19 - 9:24a nawet wyzwalanie dzieci-żołnierzy.
-
9:24 - 9:27Pracownicy Peace Direct ryzykują życiem każdego dnia
-
9:27 - 9:30aby tego dokonać.
-
9:30 - 9:34Zdali sobie również sprawę,
-
9:34 - 9:39że stosowanie przemocy w tych warunkach,
-
9:39 - 9:44jest nie tylko mało humanitarne,
-
9:44 - 9:46ale również mniej skuteczne
-
9:46 - 9:52niż metody łączące wysiłki ludzi na rzecz odbudowy.
-
9:52 - 9:56Wydaje mi się, że armia USA
-
9:56 - 10:03w końcu to zrozumiała.
-
10:03 - 10:06Do tej pory ich antyterrorystyczna strategia
-
10:06 - 10:11była prosta - zlikwidować rebeliantów za wszelką cenę,
-
10:11 - 10:14a jeśli przy okazji giną jacyś cywile,
-
10:14 - 10:18to pisze się o "zniszczeniach ubocznych".
-
10:18 - 10:25Dla ludności Afganistanu to niesłychanie upokarzające
-
10:25 - 10:27i rozbudzające wściekłość do takiego stopnia,
-
10:27 - 10:32że rekrutacja do Al-Kaidy to naprawdę prosta sprawa.
-
10:32 - 10:35Szczególnie kiedy ludzie są tak oburzeni
-
10:35 - 10:37kolejnym spaleniem Koranu.
-
10:37 - 10:40Zatem szkolenia wojskowe muszą ulec zmianie.
-
10:40 - 10:45Wydaje się, że to już powoli następuje.
-
10:45 - 10:48Brytyjskie wojsko zawsze było w tym dużo lepsze.
-
10:48 - 10:54Jednak wspaniały przykład do naśladowania
-
10:54 - 10:57dał znakomity amerykański podpułkownik,
-
10:57 - 10:59Chris Hughes.
-
10:59 - 11:03Kiedy prowadził swoich ludzi ulicami An-Nadżafu
-
11:03 - 11:05w Iraku,
-
11:05 - 11:10nagle po obu stronach ulicy,
ludzie zaczęli wysypywać się z domów -
11:10 - 11:15krzycząc i wrzeszcząc.
-
11:15 - 11:19Młodzi żołnierze otoczeni i kompletnie przerażeni,
-
11:19 - 11:22nie znający arabskiego, nie wiedzieli co się dzieje.
-
11:22 - 11:26Chris Hughes stanął po środku tłumu
-
11:26 - 11:30ze swą bronią ponad głową skierowaną w ziemię
-
11:30 - 11:31i rozkazał żołnierzom - "klękać".
-
11:31 - 11:34I ci pokaźnych rozmiarów mężczyźni,
-
11:34 - 11:37z plecakami i całym osprzętem,
-
11:37 - 11:41chwiejnie przywarli do podłoża.
-
11:41 - 11:47Zapadła całkowita cisza.
-
11:47 - 11:50Po około 2 minutach
-
11:50 - 11:54wszyscy rozeszli się do domów.
-
11:54 - 12:00Oto mądrość w akcji.
-
12:00 - 12:04Tym się właśnie wykazał.
-
12:04 - 12:10I to dzieje się obecnie wszędzie.
-
12:10 - 12:12Nie wierzycie?
-
12:12 - 12:15Zadaliście sobie kiedyś pytanie:
-
12:15 - 12:20jak i dlaczego w przeciągu ostatnich 30 lat
-
12:20 - 12:23upadło tak wiele dyktatur?
-
12:23 - 12:28Reżimy Czechosłowacji, NRD,
-
12:28 - 12:32Estonii, Łotwy, Litwy,
-
12:32 - 12:35Mali, Madagaskaru,
-
12:35 - 12:39Polski, Filipin,
-
12:39 - 12:44Serbii, Słowenii i tak dalej...
-
12:44 - 12:49A ostatnio jeszcze Tunezji i Egiptu.
-
12:49 - 12:53To nie wydarzyło się tak po prostu.
-
12:53 - 12:56Spory wkład wniosła w tym przypadku książka
-
12:56 - 13:00napisana przez 80-letniego bostończyka, Gena Sharpa,
-
13:00 - 13:04o tytule "Od dyktatury do demokracji".
-
13:04 - 13:10Książka opisuje 81 metod biernego oporu.
-
13:10 - 13:12Została przetłumaczona na 26 języków.
-
13:12 - 13:14Rozprzestrzeniła się na cały świat.
-
13:14 - 13:21Metody w niej zawarte używane
są przez młodych i starych na całym świecie, -
13:21 - 13:26ponieważ są skuteczne.
-
13:26 - 13:31Daje mi to nadzieję...
-
13:31 - 13:35Nadzieję i pewność.
-
13:35 - 13:39W końcu ludzie zaczynają rozumieć,
-
13:39 - 13:46że otrzymaliśmy wykonalne i praktyczne metody
-
13:46 - 13:48stanowiące odpowiedź na moje pytanie:
-
13:48 - 13:54jak walczyć ze złem, samemu nie stając się złym?
-
13:54 - 13:59Możemy wykorzystywać wymienione wcześniej narzędzia:
-
13:59 - 14:02wewnętrzną siłę,
rozwijaną dzięki technikom samopoznania, -
14:02 - 14:06rozpoznając i pracując nad własnym strachem,
-
14:06 - 14:10używając gniewu jako katalizatora,
-
14:10 - 14:12współpracując z innymi,
-
14:12 - 14:14współpracując z innymi,
-
14:14 - 14:16wykorzystując odwagę
-
14:16 - 14:23oraz co najważniejsze,
dzięki zaangażowaniu biernego oporu. -
14:23 - 14:27Nie tylko wierzę w bierny opór.
-
14:27 - 14:30Nawet nie muszę w niego wierzyć,
-
14:30 - 14:34ponieważ dowody jego skuteczności widzę wszędzie.
-
14:34 - 14:40Widzę również, że my, zwykli ludzie,
-
14:40 - 14:46możemy robić to co Aung San Suu Kyi, Ghandi czy Mandela.
-
14:46 - 14:49Możemy zakończyć
-
14:49 - 14:54jedno z najkrwawszych stuleci znanych ludzkości.
-
14:54 - 15:02I możemy przezwyciężyć ucisk
-
15:02 - 15:04otwierając nasze serca
-
15:04 - 15:10oraz wzmacniając to niesamowite postanowienie.
-
15:10 - 15:15Serdeczność to właśnie to czego doświadczyłam
-
15:15 - 15:19w trakcje organizacji całego dzisiejszego spotkania.
-
15:19 - 15:21Dziękuję.
-
15:21 - 15:26(Brawa)
- Title:
- Scilla Elworthy: Jak walczyć bez używania przemocy?
- Speaker:
- Scilla Elworthy
- Description:
-
Jak radzić sobie z przemocą, samemu nie stając się bandytą? W tym mądrym i uduchowiony wystąpieniu, pro-pokojowa działaczka Scilla Elworthy nakreśla umiejętności niezbędne, narodom i jednostkom, do walki z ekstremalną przemocą, bez użycia siły w zamian. Aby odpowiedzieć na pytanie, dlaczego i jak działa bierny opór, przywołuje historycznych bohaterów - Aung San Suu Kyi, Mahatmę Gandhiego, Nelsona Mandelę, jak również filozofie, które napędzały ich pokojowe protesty. (Nakręcony w TEDxExeter.)
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 15:47
Jenny Zurawell approved Polish subtitles for Fighting with non-violence | ||
Marta Krzeminska accepted Polish subtitles for Fighting with non-violence | ||
Marta Krzeminska edited Polish subtitles for Fighting with non-violence | ||
Marta Krzeminska edited Polish subtitles for Fighting with non-violence | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for Fighting with non-violence | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for Fighting with non-violence | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for Fighting with non-violence | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for Fighting with non-violence |