0:00:00.360,0:00:04.494
W przeciągu pół wieku odkąd [br]staram się zapobiegać wojnom,

0:00:04.494,0:00:08.009
nie opuszcza mnie jedno pytanie:

0:00:08.025,0:00:11.725
Jak przeciwdziałać przemocy,

0:00:11.725,0:00:15.226
nie używając przemocy w zamian?

0:00:15.226,0:00:17.777
Stając w obliczu okrucieństwa,

0:00:17.777,0:00:20.693
niezależnie czy jest to dzieciak na placu zabaw,

0:00:20.693,0:00:22.393
czy przemoc domowa

0:00:22.393,0:00:25.309
czy też dzisiejsze ulice Syrii

0:00:25.309,0:00:27.860
w obliczu czołgów i szrapneli...

0:00:27.860,0:00:31.207
Co jest najbardziej skuteczne, co robić?

0:00:31.207,0:00:33.805
Walczyć? Poddać się?

0:00:33.805,0:00:37.146
Więcej przemocy?

0:00:37.176,0:00:41.138
Pytanie jak walczyć ze złym

0:00:41.138,0:00:44.888
samemu nie stając się złym,

0:00:44.888,0:00:47.904
dręczy mnie od dzieciństwa.

0:00:47.904,0:00:50.455
Pamiętam, jak jako 13-latka

0:00:50.455,0:00:55.441
przyklejona do czarno-białego telewizora w salonie,

0:00:55.441,0:00:59.706
patrzyłam jak sowieckie czołgi wtaczają się do Budapesztu,

0:00:59.706,0:01:02.505
a dzieciaki niewiele starsze ode mnie

0:01:02.505,0:01:05.006
rzucają się na nie,

0:01:05.006,0:01:07.174
i giną.

0:01:07.174,0:01:10.975
Pobiegłam na górę i zaczęłam się pakować.

0:01:10.975,0:01:13.689
Moja mama przyszła i spytała: "Co ty do diaska robisz?"

0:01:13.689,0:01:15.971
Odpowiedziałam: "Jadę do Budapesztu."

0:01:15.971,0:01:18.605
A ona na to: "Po co?"

0:01:18.605,0:01:20.654
Odpowiedziałam: "Zabija się tam dzieci.

0:01:20.654,0:01:22.506
Dzieją się tam straszne rzeczy."

0:01:22.506,0:01:24.523
"Nie bądź śmieszna" - powiedziała.

0:01:24.523,0:01:27.123
Rozpłakałam się.

0:01:27.123,0:01:29.338
Zrozumiała i powiedziała:

0:01:29.338,0:01:31.105
"OK, widzę, że to poważna sprawa,

0:01:31.105,0:01:33.939
ale jesteś za młoda żeby pomóc.

0:01:33.939,0:01:36.574
Potrzebujesz przeszkolenia. Pomogę ci w tym.

0:01:36.574,0:01:38.739
Tylko rozpakuj walizkę."

0:01:38.739,0:01:42.305
Uzyskałam wymagane kwalifikacje

0:01:42.305,0:01:46.238
i przepracowałam w Afryce sporą część młodzieńczych lat.

0:01:46.238,0:01:49.939
Zrozumiałam jednak, że tego czego [br]muszę się dowiedzieć,

0:01:49.939,0:01:52.338
nie dowiem się na żadnym szkoleniu.

0:01:52.338,0:01:54.524
Chciałam zrozumieć

0:01:54.524,0:01:58.974
jak rodzi się przemoc, jak działa ucisk.

0:01:58.974,0:02:03.922
I odkryłam,

0:02:03.922,0:02:07.988
że używający przemocy stosują ją na 3 sposoby.

0:02:07.988,0:02:13.291
Używają przemocy politycznej, by zastraszać,

0:02:13.291,0:02:18.705
fizycznej, by terroryzować,

0:02:18.705,0:02:26.229
a przemocy psychicznej lub emocjonalnej, by poniżać.

0:02:26.229,0:02:29.456
I tylko w bardzo nielicznych przypadkach,

0:02:29.456,0:02:32.972
odpowiadanie przemocą na przemoc, odnosi skutek.

0:02:32.972,0:02:39.181
Nelson Mandela poszedł do więzienia wiarząc w przemoc,

0:02:39.181,0:02:41.205
a 27 lat później,

0:02:41.205,0:02:43.188
on i jego koledzy,

0:02:43.188,0:02:45.173
powoli i stopniowo

0:02:45.173,0:02:50.139
doskonalili te niesamowite umiejętności,

0:02:50.139,0:02:54.339
które potrzebne im były do [br]zmiany jednego z najbardziej

0:02:54.339,0:02:56.205
okrutnych rządów w historii w demokrację.

0:02:56.205,0:03:00.937
Zdołali tego dokonać nie stosując przemocy.

0:03:00.937,0:03:08.104
Wiedzieli, że używanie siły przeciwko sile

0:03:08.104,0:03:13.300
nie działa.

0:03:13.300,0:03:15.493
Co zatem działa?

0:03:15.493,0:03:18.962
Z biegiem czasu odkryłam około pół tuzina sposobów,

0:03:18.962,0:03:20.795
które się sprawdzają i są skuteczne.

0:03:20.795,0:03:23.141
Oczywiście jest ich więcej.

0:03:23.141,0:03:24.508
Pierwszy dotyczy zmiany,

0:03:24.508,0:03:27.026
która musi zajść,

0:03:27.026,0:03:31.491
najpierw głęboko w środku mnie.

0:03:31.491,0:03:35.591
To moja odpowiedź, mój stosunek do ucisku,

0:03:35.591,0:03:38.442
który kontroluję

0:03:38.442,0:03:40.742
i przekonanie, że mogę coś zrobić.

0:03:40.742,0:03:44.925
Potrzebuję poznać siebie, by wiedzieć jak to zrobić.

0:03:44.925,0:03:47.424
Muszę wiedzieć co mnie napędza,

0:03:47.424,0:03:49.675
co sprawia, że opadam z sił,

0:03:49.675,0:03:54.009
gdzie są moje mocne,

0:03:54.009,0:03:56.507
a gdzie słabe punkty.

0:03:56.507,0:03:57.975
Kiedy się poddaję?

0:03:57.975,0:04:03.238
W obronie jakich wartości stanę?

0:04:03.238,0:04:08.377
Medytacja i samokontrola,

0:04:08.377,0:04:10.911
to jedne, nie jedyne, ze sposobów

0:04:10.911,0:04:12.029
to jedne, nie jedyne, ze sposobów

0:04:12.029,0:04:16.146
osiągnięcia tej wewnętrznej mocy.

0:04:16.146,0:04:18.628
Moim idolem, podobnie jak Satisha,

0:04:18.628,0:04:21.661
jest birmańska opozycjonistka Aung San Suu Kyi.

0:04:21.661,0:04:25.294
Przewodziła studenckiemu protestowi

0:04:25.294,0:04:27.694
na ulicach Rangunu.

0:04:27.694,0:04:31.877
Wychodząc zza zakrętu stanęli [br]w obliczu szeregu karabinów maszynowych.

0:04:31.877,0:04:33.044
Błyskawicznie zauważyła,

0:04:33.044,0:04:36.962
że żołnierze, z trzęsącymi się na spustach palcami,

0:04:36.962,0:04:42.660
byli bardziej przestraszeni niż protestujący.

0:04:42.660,0:04:45.365
Ale powiedziała studentom aby usiedli.

0:04:45.365,0:04:52.661
A sama skierowała się w stronę żołnierzy,

0:04:52.661,0:04:56.111
ze spokojem, z całkowitym brakiem strachu,

0:04:56.111,0:05:00.211
podeszła do pierwszej wycelowanej lufy,

0:05:00.211,0:05:04.287
położyła na niej rękę i obniżyła ją.

0:05:08.564,0:05:12.082
Nikogo nie zabito.

0:05:12.097,0:05:16.039
Oto co może zdziałać opanowanie strachu...

0:05:16.039,0:05:18.340
Nie tylko w przypadku karabinu maszynowego,

0:05:18.340,0:05:22.506
ale również noża na ulicy.

0:05:22.506,0:05:24.871
Jednak by to osiągnąć należy ćwiczyć.

0:05:24.871,0:05:26.772
Co z naszym strachem?

0:05:26.772,0:05:31.726
Mam swoją mantrę.

0:05:31.726,0:05:35.167
Mój strach obrasta w tłuszcz

0:05:35.167,0:05:37.384
z energii, którą go żywię.

0:05:37.384,0:05:39.671
A jeśli rozrośnie się bardzo,

0:05:39.671,0:05:42.033
wtedy zapewne mnie ogarnie.

0:05:42.033,0:05:46.468
Wszyscy znamy syndrom "trzeciej nad ranem",

0:05:46.468,0:05:49.184
kiedy nasze niepokoje budzą nas ze snu.

0:05:49.184,0:05:51.574
Widzę, że wiecie o czym mówię...

0:05:51.574,0:05:55.184
Godzinami przewracacie się z boku na bok,

0:05:55.184,0:05:56.862
czujecie się coraz gorzej i gorzej,

0:05:56.862,0:05:59.984
i gdzieś około 4 wczepieni w poduszkę,

0:05:59.984,0:06:02.187
zmagacie się z potwornym strachem.

0:06:02.187,0:06:04.121
Jedyne co możecie zrobić to wstać,

0:06:04.121,0:06:05.955
zrobić kubek herbaty

0:06:05.955,0:06:11.271
i usiąść z tym strachem jak z dzieckiem, obok siebie.

0:06:11.271,0:06:13.752
Jesteś dorosłym.

0:06:13.752,0:06:15.639
Strach to dziecko.

0:06:15.639,0:06:17.084
Mówisz do niego,

0:06:17.084,0:06:20.270
pytasz czego chce, czego potrzebuje.

0:06:20.270,0:06:24.887
Co zrobić by było lepiej?

0:06:24.887,0:06:26.637
Jak sprawić by poczuło się silniejsze?

0:06:26.637,0:06:28.086
Tworzysz plan.

0:06:28.086,0:06:30.091
Mówisz: "OK, wracam do łóżka i zasypiam.

0:06:30.091,0:06:33.858
O 7.30 wstaję i tak własnie będzie".

0:06:33.858,0:06:39.590
Miałam podobną sytuację w niedzielę.

0:06:39.606,0:06:43.591
Sparaliżowana strachem, by tu dziś wystąpić.

0:06:43.591,0:06:45.589
(Śmiech)

0:06:45.589,0:06:47.096
Powtórzyłam rytuał.

0:06:47.096,0:06:51.225
Wstałam, zrobiłam herbatę, usiadłam i...

0:06:51.225,0:06:55.381
I jestem tutaj, częściowo sparaliżowana, ale jestem.

0:06:55.381,0:06:59.780
(Brawa)

0:06:59.780,0:07:02.296
To strach. A co z gniewem?

0:07:02.296,0:07:06.698
Tam, gdzie jest niesprawiedliwość, jest też gniew.

0:07:06.698,0:07:09.546
Jednak gniew jest jak benzyna,

0:07:09.546,0:07:13.000
jeśli rozleje się ją wokół i ktoś zapali zapałkę,

0:07:13.000,0:07:15.000
rozpęta się piekło.

0:07:15.000,0:07:20.117
Jednak gniew to potężna siła napędowa.

0:07:20.117,0:07:24.283
Jeśli uda nam się umieścić nasz gniew wewnątrz silnika,

0:07:24.283,0:07:26.066
zawiezie nas dalej,

0:07:26.066,0:07:29.054
pomoże przejść najcięższe momenty,

0:07:29.054,0:07:33.017
da nam prawdziwą wewnętrzną siłę.

0:07:33.017,0:07:36.135
Doświadczyłam tego podczas mojej pracy

0:07:36.135,0:07:38.399
z decydentami w sprawach broni jądrowej.

0:07:38.399,0:07:41.118
Na początku byłam oburzona

0:07:41.118,0:07:44.434
ogromem niebezpieczeństw na jakie nas narażają.

0:07:44.434,0:07:49.568
Chciałam się kłócić, udowodnić, że się mylą.

0:07:49.568,0:07:52.101
Strategia całkowicie nieskuteczna

0:07:52.101,0:07:55.850
Właściwy dialog na rzecz zmian

0:07:55.850,0:07:57.923
zaczyna się od opanowania naszego gniewu.

0:07:57.923,0:08:02.600
Można się wściekać na rzecz,

0:08:02.600,0:08:04.700
w tym przypadku na broń nuklearną,

0:08:04.700,0:08:08.551
ale nie ma sensu wściekać się na ludzi.

0:08:08.551,0:08:11.166
To tylko ludzie, tacy sami jak my.

0:08:11.166,0:08:13.817
Robią to, co ich zdaniem jest najlepsze.

0:08:13.817,0:08:17.800
Oto podstawy do dialogu na rzecz zmiany.

0:08:17.800,0:08:20.717
To właśnie trzeci sposób - opanowanie gniewu.

0:08:20.717,0:08:22.117
Dochodzę do sedna tego,

0:08:22.117,0:08:25.351
co możemy zaobserwować

0:08:25.351,0:08:26.416
w dzisiejszym świecie.

0:08:26.416,0:08:30.434
Mianowicie to, że w ubiegłym stuleciu władza [br]sprawowana była odgórnie.

0:08:30.434,0:08:34.699
To rządy narzucały ludziom swoją wolę.

0:08:34.699,0:08:36.734
W tym stuleciu następuje zmiana.

0:08:36.734,0:08:40.617
Władza zaczyna mieć charakter oddolny, obywatelski.

0:08:40.617,0:08:43.833
Szybko się rozprzestrzenia.

0:08:43.833,0:08:50.514
Jak trafnie zauważył Bundy, ludzie łączą się ze sobą,

0:08:50.514,0:08:52.787
aby do tej zmiany doprowadzić.

0:08:52.787,0:08:57.053
Organizacja Peace Direct szybko dostrzegła,

0:08:57.053,0:09:00.604
że społeczności obszarów krwawych konfliktów

0:09:00.604,0:09:03.040
wiedzą jak postępować.

0:09:03.040,0:09:05.256
Wiedzą najlepiej co należy robić.

0:09:05.256,0:09:08.538
Dlatego organizacja wspiera ich działania.

0:09:08.538,0:09:10.737
Wszelkie inicjatywy jak:

0:09:10.737,0:09:13.905
demobilizacja grup paramilitarnych,

0:09:13.905,0:09:16.508
odbudowa gospodarek,

0:09:16.508,0:09:18.858
przesiedlenia uchodźców,

0:09:18.858,0:09:24.359
a nawet wyzwalanie dzieci-żołnierzy.

0:09:24.359,0:09:27.225
Pracownicy Peace Direct ryzykują życiem każdego dnia

0:09:27.225,0:09:30.444
aby tego dokonać.

0:09:30.444,0:09:34.258
Zdali sobie również sprawę,

0:09:34.258,0:09:39.191
że stosowanie przemocy w tych warunkach,

0:09:39.191,0:09:43.710
jest nie tylko mało humanitarne,

0:09:43.710,0:09:45.845
ale również mniej skuteczne

0:09:45.845,0:09:52.376
niż metody łączące wysiłki ludzi na rzecz odbudowy.

0:09:52.376,0:09:56.308
Wydaje mi się, że armia USA

0:09:56.308,0:10:03.188
w końcu to zrozumiała.

0:10:03.188,0:10:05.897
Do tej pory ich antyterrorystyczna strategia

0:10:05.897,0:10:10.730
była prosta - zlikwidować rebeliantów za wszelką cenę,

0:10:10.730,0:10:13.933
a jeśli przy okazji giną jacyś cywile,

0:10:13.933,0:10:18.199
to pisze się o "zniszczeniach ubocznych".

0:10:18.199,0:10:24.932
Dla ludności Afganistanu to niesłychanie upokarzające

0:10:24.932,0:10:27.282
i rozbudzające wściekłość do takiego stopnia,

0:10:27.282,0:10:31.630
że rekrutacja do Al-Kaidy to naprawdę prosta sprawa.

0:10:31.630,0:10:34.800
Szczególnie kiedy ludzie są tak oburzeni

0:10:34.800,0:10:37.179
kolejnym spaleniem Koranu.

0:10:37.179,0:10:40.180
Zatem szkolenia wojskowe muszą ulec zmianie.

0:10:40.180,0:10:45.288
Wydaje się, że to już powoli następuje.

0:10:45.288,0:10:48.072
Brytyjskie wojsko zawsze było w tym dużo lepsze.

0:10:48.072,0:10:53.754
Jednak wspaniały przykład do naśladowania

0:10:53.754,0:10:56.922
dał znakomity amerykański podpułkownik,

0:10:56.922,0:10:58.587
Chris Hughes.

0:10:58.587,0:11:02.804
Kiedy prowadził swoich ludzi ulicami An-Nadżafu

0:11:02.804,0:11:04.972
w Iraku,

0:11:04.972,0:11:10.005
nagle po obu stronach ulicy,[br]ludzie zaczęli wysypywać się z domów

0:11:10.005,0:11:14.603
krzycząc i wrzeszcząc.

0:11:14.603,0:11:19.071
Młodzi żołnierze otoczeni i kompletnie przerażeni,

0:11:19.071,0:11:21.571
nie znający arabskiego, nie wiedzieli co się dzieje.

0:11:21.571,0:11:25.821
Chris Hughes stanął po środku tłumu

0:11:25.821,0:11:29.690
ze swą bronią ponad głową skierowaną w ziemię

0:11:29.690,0:11:31.388
i rozkazał żołnierzom - "klękać".

0:11:31.388,0:11:34.188
I ci pokaźnych rozmiarów mężczyźni,

0:11:34.188,0:11:36.821
z plecakami i całym osprzętem,

0:11:36.821,0:11:41.295
chwiejnie przywarli do podłoża.

0:11:41.295,0:11:47.380
Zapadła całkowita cisza.

0:11:47.380,0:11:49.938
Po około 2 minutach

0:11:49.938,0:11:54.214
wszyscy rozeszli się do domów.

0:11:54.214,0:11:59.696
Oto mądrość w akcji.

0:11:59.696,0:12:03.862
Tym się właśnie wykazał.

0:12:03.862,0:12:09.624
I to dzieje się obecnie wszędzie.

0:12:09.624,0:12:11.533
Nie wierzycie?

0:12:11.533,0:12:15.192
Zadaliście sobie kiedyś pytanie:

0:12:15.192,0:12:19.632
jak i dlaczego w przeciągu ostatnich 30 lat

0:12:19.632,0:12:22.983
upadło tak wiele dyktatur?

0:12:22.983,0:12:28.050
Reżimy Czechosłowacji, NRD,

0:12:28.050,0:12:32.265
Estonii, Łotwy, Litwy,

0:12:32.265,0:12:35.151
Mali, Madagaskaru,

0:12:35.151,0:12:38.933
Polski, Filipin,

0:12:38.933,0:12:44.016
Serbii, Słowenii i tak dalej...

0:12:44.016,0:12:48.606
A ostatnio jeszcze Tunezji i Egiptu.

0:12:48.606,0:12:52.656
To nie wydarzyło się tak po prostu.

0:12:52.656,0:12:55.807
Spory wkład wniosła w tym przypadku książka

0:12:55.807,0:13:00.272
napisana przez 80-letniego bostończyka, Gena Sharpa,

0:13:00.272,0:13:04.289
o tytule "Od dyktatury do demokracji".

0:13:04.289,0:13:09.685
Książka opisuje 81 metod biernego oporu.

0:13:09.685,0:13:11.772
Została przetłumaczona na 26 języków.

0:13:11.772,0:13:13.856
Rozprzestrzeniła się na cały świat.

0:13:13.856,0:13:21.043
Metody w niej zawarte używane [br]są przez młodych i starych na całym świecie,

0:13:21.043,0:13:26.465
ponieważ są skuteczne.

0:13:26.465,0:13:31.023
Daje mi to nadzieję...

0:13:31.023,0:13:34.776
Nadzieję i pewność.

0:13:34.776,0:13:38.792
W końcu ludzie zaczynają rozumieć,

0:13:38.792,0:13:46.410
że otrzymaliśmy wykonalne i praktyczne metody

0:13:46.410,0:13:47.994
stanowiące odpowiedź na moje pytanie:

0:13:47.994,0:13:54.296
jak walczyć ze złem, samemu nie stając się złym?

0:13:54.296,0:13:58.706
Możemy wykorzystywać wymienione wcześniej narzędzia:

0:13:58.706,0:14:02.424
wewnętrzną siłę, [br]rozwijaną dzięki technikom samopoznania,

0:14:02.424,0:14:05.990
rozpoznając i pracując nad własnym strachem,

0:14:05.990,0:14:09.508
używając gniewu jako katalizatora,

0:14:09.508,0:14:12.073
współpracując z innymi,

0:14:12.073,0:14:14.008
współpracując z innymi,

0:14:14.008,0:14:16.190
wykorzystując odwagę

0:14:16.190,0:14:23.159
oraz co najważniejsze, [br]dzięki zaangażowaniu biernego oporu.

0:14:23.159,0:14:27.273
Nie tylko wierzę w bierny opór.

0:14:27.273,0:14:30.208
Nawet nie muszę w niego wierzyć,

0:14:30.208,0:14:33.758
ponieważ dowody jego skuteczności widzę wszędzie.

0:14:33.758,0:14:39.808
Widzę również, że my, zwykli ludzie,

0:14:39.808,0:14:46.126
możemy robić to co Aung San Suu Kyi, Ghandi czy Mandela.

0:14:46.126,0:14:48.849
Możemy zakończyć

0:14:48.849,0:14:53.848
jedno z najkrwawszych stuleci znanych ludzkości.

0:14:53.848,0:15:01.789
I możemy przezwyciężyć ucisk

0:15:01.789,0:15:04.407
otwierając nasze serca

0:15:04.407,0:15:10.257
oraz wzmacniając to niesamowite postanowienie.

0:15:10.257,0:15:14.857
Serdeczność to właśnie to czego doświadczyłam

0:15:14.857,0:15:19.291
w trakcje organizacji całego dzisiejszego spotkania.

0:15:19.291,0:15:21.412
Dziękuję.

0:15:21.412,0:15:25.981
(Brawa)