< Return to Video

Hücre virüse karşı: Sağlık savaşı - Shannon Stiles

  • 0:07 - 0:10
    Süpermarkette sıra bekliyorsunuz
  • 0:10 - 0:11
    ve biri üzerinize hapşırıyor.
  • 0:11 - 0:14
    Nezle virüsü ciğerlerinize yol alır
  • 0:14 - 0:16
    ve de solunum yollarınızda
    bir hücrenin üzerine yerleşir.
  • 0:16 - 0:19
    Dünyadaki her canlı hücrelerden oluşur,
  • 0:19 - 0:21
    en küçük tek hücreli bakteriden
  • 0:21 - 0:24
    dev mavi balinaya ve insana kadar.
  • 0:24 - 0:27
    Vücudunuzdaki her hücre
    bir hücre zarı ile çevrelenmiştir,
  • 0:27 - 0:30
    bu yağ ve proteinlerden oluşan
    kalın ve esnek bir zardır,
  • 0:30 - 0:33
    hücrenin bileşenlerini
    çevreler ve korur.
  • 0:33 - 0:34
    Yarı geçirgendir,
  • 0:34 - 0:37
    bu bazı şeylerin içeri geçmesine
    izin verirken
  • 0:37 - 0:38
    bazılarını engeller.
  • 0:38 - 0:41
    Hücre zarı çok küçük
    çıkıntılarla kaplıdır.
  • 0:41 - 0:43
    Hepsinin bir işlevi vardır,
  • 0:43 - 0:45
    hücrelerin diğer hücrelere bağlanmasını
  • 0:45 - 0:48
    ya da ihtiyacı olan besinleri
    tutmasını sağlamak gibi.
  • 0:48 - 0:50
    Bitki ve hayvanların
    hücre zarı vardır.
  • 0:50 - 0:52
    Yalnızca bitkilerde hücre duvarı olur,
  • 0:52 - 0:56
    bu da bitkinin yapısını oluşturan
    selülozdan meydana gelir.
  • 0:56 - 0:59
    Hapşırıldığında ciğerinize yol alan
    bu virus hücresi çok sinsi.
  • 0:59 - 1:01
    Dost gibi davranarak
  • 1:01 - 1:04
    hücre zarındaki çıkıntılardan
    birine tutunur
  • 1:04 - 1:07
    ve hücre onun zardan geçerek
    içeriye girmesine izin verir.
  • 1:07 - 1:08
    Virüs içeri geçtiğinde
  • 1:08 - 1:10
    hücre hatasının farkına varır.
  • 1:10 - 1:12
    İçeride bir düşman var!
  • 1:12 - 1:14
    Burada özel enzimler devreye girer
  • 1:14 - 1:16
    ve virüsü parçalara ayırırlar.
  • 1:16 - 1:18
    Sonra bu parçalardan birini
    hücre zarından
  • 1:18 - 1:19
    geri gönderirler,
  • 1:19 - 1:22
    hücre, komşu hücreleri uyarmak için
  • 1:22 - 1:24
    bu istilacıyı ifşa eder.
  • 1:24 - 1:25
    Yakındaki hücre bu uyarıyı görür
  • 1:25 - 1:28
    ve anında eyleme geçer.
  • 1:28 - 1:29
    İstilacı virüse saldırarak
  • 1:29 - 1:31
    onu yok edecek proteinler olan
  • 1:31 - 1:33
    antikorları üretmesi gerekmektedir.
  • 1:33 - 1:36
    Bu süreç çekirdekte başlar.
  • 1:36 - 1:38
    Hücre çekirdeği DNA'mızı içerir,
  • 1:38 - 1:40
    yani vücudumuzun işlev göstermesi için
  • 1:40 - 1:43
    gerekli her şeyin talimatlarını
    içeren kodlar.
  • 1:43 - 1:46
    DNA'nın belirli bir kesiti ise
  • 1:46 - 1:49
    vücudumuzun nasıl antikor üreteceğine
    dair talimatları içerir.
  • 1:49 - 1:52
    Çekirdekteki enzimler DNA'nın
    doğru kesitini bularak
  • 1:52 - 1:54
    bu talimatları kopyalarlar
  • 1:54 - 1:56
    onlara mesajcı RNA denir.
  • 1:56 - 2:00
    Mesajcı RNA çekirdekten ayrılarak
    onun talimatlarını uygular.
  • 2:00 - 2:03
    Mesajcı RNA ribozama doğru yola çıkar.
  • 2:03 - 2:06
    İnsan hücresinde 10 milyon kadar
  • 2:06 - 2:07
    ribozom bulunabilir,
  • 2:07 - 2:09
    tüm ribozomlar
    endoplazmik retikulum adında
  • 2:09 - 2:12
    şerit benzeri yapılar
    boyunca dizilirler.
  • 2:12 - 2:15
    Ribozom çekirdeğin talimatlarını okur.
  • 2:15 - 2:18
    Amino asitleri teker teker
    birbirine bağlayarak
  • 2:18 - 2:22
    virüsle savaşacak olan
    antikor proteini oluşturur.
  • 2:22 - 2:23
    Ancak bundan önce
  • 2:23 - 2:26
    antikorun hücreden çıkması gerekmektedir.
  • 2:26 - 2:29
    Antikor golgi aparatına doğru yola çıkar.
  • 2:29 - 2:32
    Burada hücrenin dışına teslim edilmek
    üzere hazırlanır.
  • 2:32 - 2:35
    Hücre zarıyla aynı materyalden oluşan
    bir baloncuğun içine alınır,
  • 2:35 - 2:39
    ayrıca golgi aparatı antikora
  • 2:39 - 2:41
    hücrenin eşiğine nasıl ulaşacağı
    talimatlarını verir.
  • 2:41 - 2:42
    Oraya ulaştığında
  • 2:42 - 2:46
    antikoru çevreleyen baloncuk
    hücre zarıyla birleşir.
  • 2:46 - 2:48
    Hücre antikoru dışarıya çıkarır
  • 2:48 - 2:51
    ve antikor virüsün izini sürmek
    üzere yol alır.
  • 2:51 - 2:52
    Kalan baloncuk hücrenin lizozomları
  • 2:52 - 2:54
    tarafından parçalanır
  • 2:54 - 2:57
    ve parçalar yeniden işlenip
    ileride tekrar kullanılır.
  • 2:57 - 3:00
    Hücre bütün bunları yapacak enerjiyi
    nereden elde eder?
  • 3:00 - 3:02
    Bu mitokondrinin görevidir.
  • 3:02 - 3:05
    Enerji üretmek için
    mitokondri oksijeni alır,
  • 3:05 - 3:07
    ki nefes almamızın tek nedeni budur
  • 3:07 - 3:09
    ve yediğimiz yiyeceklerdeki elektronları
  • 3:09 - 3:11
    su molekülleri elde etmek için buna ekler.
  • 3:11 - 3:14
    Bu süreç ayrıca yüksek
    enerji molekülü oluşturur,
  • 3:14 - 3:18
    hücre ATP denilen bu molekükü
    güç kaynağı olarak kullanır.
  • 3:18 - 3:21
    Bitki hücreleri ise
    enerjiyi farklı bir yolla üretir.
  • 3:21 - 3:22
    Kloroplastları vardır,
  • 3:22 - 3:24
    kloroplast, karbondioksit ve suyu
  • 3:24 - 3:26
    güneş ışığı ile birleştirip
  • 3:26 - 3:28
    oksijen ve şeker üretir,
  • 3:28 - 3:30
    bu bir tür kimyasal enerjidir.
  • 3:30 - 3:32
    Vücudun kolaylıkla işleyebilmesi için
  • 3:32 - 3:35
    hücrenin tüm kısımları
    birlikte çalışmalıdır,
  • 3:35 - 3:37
    bizim kolaylıkla
    işlevimizi sürdürmemiz içinse
  • 3:37 - 3:39
    vücuttaki tüm hücreler
    birlikte çalışmalıdır.
  • 3:39 - 3:41
    Vücudumuzda çok sayıda hücre var.
  • 3:41 - 3:44
    Bilim insanları vücudumuzda yaklaşık
    37 trilyon hücre olduğunu düşünüyor
Title:
Hücre virüse karşı: Sağlık savaşı - Shannon Stiles
Description:

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/cell-vs-virus-a-battle-for-health-shannon-stiles

Bütün canlılar hücrelerden oluşur. İnsan vücudunda, bu yüksek derecede verimli birimler soğuk algınlığı virüsü gibi iğrenç istilacılara karşı birçok katman tarafından korunmakta. Shannon Stiles bizi hücrenin içine bir yolculuğa götürüyor ve bizi sağlığımız için verdiğimiz savaşta rol alan mikroskobik mühimmat depoları ve savaşçılarla tanıştırıyor.

Ders: Shannon Stiles , animasyon: Igor Coric.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:59

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.