စကြ၀ဠာကို ဘာနဲ့ပြုလုပ်ထားသလဲ - Dennis Wildfogel
-
0:07 - 0:09ခင်ဗျား ပတ်ဝန်းကျင်က အရာတိုင်းကို
-
0:09 - 0:10မော်လီကျူးလို့ ခေါ်တဲ့ အနုစိတ်တဲ့
-
0:10 - 0:12ယူနစ်တွေနဲ့ ပေါင်းစည်းထားပြီး၊
-
0:12 - 0:13မော်လီကျူးတွေကို သီးခြား
-
0:13 - 0:15အမ်တမ်တွေနဲ့ ထပ်မံ စုဖွဲ့ထားပါတယ်။
-
0:15 - 0:17မော်လီကျူးတွေဟာ မကြာခဏ
ခွဲထွက်ပြီး -
0:17 - 0:19ထို့နောက် မော်လီကျူးအသစ်တွေ ဖွဲ့စည်းပါတယ်။
-
0:19 - 0:20တဖက်မှာတော့၊ ခင်ဗျားရဲ့
-
0:20 - 0:22ဘ၀ ခရီးတလျှောက် ထိတွေ့ခဲ့တဲ့
-
0:22 - 0:24အမ်တမ်အားလုံးဟာ
စိတ်ကူးအရဆို -
0:24 - 0:25ခင်ဗျားရဲ့ အောက်က မြေကြီးထဲမှာ
-
0:25 - 0:27ခင်ဗျားရှူတဲ့လေ၊ ခင်ဗျားစားတဲ့ အစာ
-
0:27 - 0:30ခင်ဗျား အပါအဝင် သက်ရှိတိုင်းကို
ပြုလုပ်ထားတဲ့ -
0:30 - 0:32အရာတွေမှာ နှစ် ဘီလျံချီကြာ
တည်ရှိလာပြီး -
0:32 - 0:35၎င်းတို့ကို ကျုပ်တို့
ဂြိုဟ်တွေနဲ့ မတူတဲ့ နေရာမှာ ဖန်တီးခဲ့တယ်။ -
0:35 - 0:38ဒီအက်တမ်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာပုံအကြောင်းကို
ခင်ဗျားထံ ဝေမျှချင်ပါတယ်။ -
0:38 - 0:40Big Bang ခေါ်တဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုနဲ့
-
0:40 - 0:42အားလုံးဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၁၄ ဘီလျံက
-
0:42 - 0:45စတင်ပြီး အကျိုးဆက်အနေနဲ့ ဓာတ်ငွေ့
သာရှိတဲ့ စကြ၀ဠာ ဖြစ်တည်လာပါတယ်။ -
0:45 - 0:47ကြယ်နဲ့ ဂြိုဟ်တွေ မရှိကြပါဘူး။
-
0:47 - 0:48ဓာတ်ငွေ့ကို အရိုးရှင်းဆုံး
-
0:48 - 0:50ဒြပ်စင်အုပ်စုမှ
အက်တမ်တွေနဲ့သာ ပြုလုပ်ထားခဲ့တယ်။ -
0:50 - 0:52ဟိုက်ဒြိုဂျင် ၇၅% ခန့်နဲ့
-
0:52 - 0:54ကျန်တဲ့ အားလုံးနီးပါးက ဟီလီယမ်တွေပါ။
-
0:54 - 0:57ကာဗွန်၊ အောက်စီဂျင်၊ နိုက်ထရိုဂျင်လို
ဒြပ်စင်တွေ မတည်ရှိကြပါ။ -
0:57 - 0:59သံ၊ ငွေ သို့မဟုတ် ရွှေလည်းမရှိပါ။
-
0:59 - 1:03နေရာတချို့မှာ ဓာတ်ငွေ့တွေရဲ့ သိပ်သည်းမှုက
တခြားနေရာတွေထက် ပိုမြင့်မားပါတယ်။ -
1:03 - 1:06ဒြပ်ဆွဲအားကြောင့် ဒီနေရာတွေမှာ
နောက်ထပ် ဓာတ်ငွေ့ကို ဆွဲတော့ -
1:06 - 1:08ဒြပ်ဆွဲငင်အား ပိုလို့ ကောင်းလာပါတယ်
-
1:08 - 1:11ဒီလိုနဲ့ နောက်ထပ် ဓာတ်ငွေ့တွေကို
ထပ်ဆွဲပြန်ပါတယ်... -
1:11 - 1:14အဆုံး၌... ကြီးမား သိပ်သည်းတဲ့
ဓာတ်ငွေ့လုံးကြီး ဖွဲ့စည်းပြီး -
1:14 - 1:15ကိုယ့် ဆွဲအားနဲ့ကိုယ် ကျုံ့ဝင်ပြီး
-
1:15 - 1:18အကျိုးဆက်အရ အတွင်းသားကို
လောင်မြိုက်စေပါတော့တယ်။ -
1:18 - 1:20ဒီအလုံးရဲ့ အတွင်းက နေရာအချို့မှာ
-
1:20 - 1:22နျူးကလိယပ်တွေ ပေါင်းစည်းနိုင်
လောက်အောင် ပူလာပါတယ်။ -
1:22 - 1:25ဟီလီယမ် ဖြစ်ဖို့ ဟိုက်ဒြိုဂျင်
အက်တမ်ချင်း တိုက်မိရာမှ -
1:25 - 1:27ဒြပ်ဆွဲခြင်းကြောင့် ကျုံ့ဝင်မှုကို
တန်ပြန်ဖို့ -
1:27 - 1:31အင်အားကြီးတဲ့ စွမ်းအင်ထုတ်လွှတ်မှုကို
တွဲလျက်ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ -
1:31 - 1:33Fusion Reaction မှ
စွမ်းအင် တွန်းထုတ်ချိန်၊ -
1:33 - 1:35ဓာတ်ငွေ့တိုင်းကို အတွင်းသို့
ဆွဲတဲ့ ဒြပ်ဆွဲအားနဲ့ -
1:35 - 1:37ဘက်ညီပြီး မျှခြေတစ်ရပ် ဖြစ်ပေါ်ပါတယ်။
-
1:37 - 1:39အဲဒီကနေ ကြယ်တစ်စင်းကို ပေါက်ဖွားပါတယ်။
-
1:39 - 1:40၎င်းရဲ့ သက်တမ်းအတွင်း
-
1:40 - 1:42ကြယ်ကြီးရဲ့ အတွင်းသားရှိ
Fusion Reaction က -
1:42 - 1:44ဟီလီယမ်သာမက
ကာဗွန်၊ အောက်စီဂျင်၊ -
1:44 - 1:46နိုက်ထရိုဂျင် ပြီးတော့
အလှည့်မှန်ဇယားထဲက -
1:46 - 1:50သံ အထိရောက်အောင် အခြားသော ဒြပ်စင်
အားလုံးကိုလည်းပဲ ထုတ်ပေးပါလိမ့်မယ်။ -
1:50 - 1:52အဆုံးမှာ အတွင်းသား လောင်စာတွေ
ကုန်ခမ်းပြီး -
1:52 - 1:54၎င်းကို အပြီးတိုင် ပြိုပျက်စေအုံးမှာပါ။
-
1:54 - 1:56ဒါက မယုံနိုင်စရာ စွမ်းပကားနဲ့
ပေါက်ကွဲမှု -
1:56 - 1:59ဖြစ်စေတာကို ကျုပ်တို့က
Supernova လို့ ခေါ်ပါတယ်။ -
1:59 - 2:00အခု ကြယ်ပေါက်ကွဲမှုက
-
2:00 - 2:02ဒြပ်စင်တွေ ဖန်တီးပုံ ၂ ခု
မှတ်စရာ ရှိပါတယ် -
2:02 - 2:04တစ်.. ဒီပေါက်ကွဲမှုက သိပ်များတဲ့
စွမ်းအင်ကို ထုတ်လွှတ်တယ် -
2:04 - 2:06ဒီပေါင်းစပ်မှုက ပြန့်ထွက်သွားပြီး
-
2:06 - 2:09ရွှေ၊ ငွေနဲ့ ယူရေနီယံလို သံထက် ပိုလေးတဲ့
-
2:09 - 2:11အက်တမ်တွေပါတဲ့ ဒြပ်စင်ကို ဖွဲ့စည်းပါတယ်။
-
2:11 - 2:13နှစ်.. ကြယ်အတွင်းသားမှာ စုပြုံနေတဲ့
-
2:13 - 2:14ကာဗွန်၊ အောက်စီဂျင်၊
-
2:14 - 2:17နိုက်ထရိုဂျင်၊ သံလို ဒြပ်စင်တွေအပြင်
-
2:17 - 2:20ကြယ်ပေါက်ကွဲမှုမှာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့
အရာအားလုံးကို -
2:20 - 2:22ကြယ်တွေကြားက ဟင်းလင်းပြင်သို့
ပစ်လွှတ်ကာ အဲဒီမှာ -
2:22 - 2:24ရှိနှင့်ကြတဲ့ ဓာတ်ငွေ့တွေနဲ့
ရောစပ်သွားပါတယ်။ -
2:24 - 2:26ထို့နောက် ဖြစ်စဉ်တကျော့ပြန်စပါတယ်။
-
2:26 - 2:29အခု၊ နဂိုရှိတဲ့ ဟိုက်ဒြိုဂျင်နဲ့
ဟီလီယမ်အပြင် -
2:29 - 2:31ဒြပ်စင်များစွာ ပါဝင်တဲ့
ဓာတ်ငွေ့တိမ်တိုက်တွေမှာ -
2:31 - 2:33ရုပ်ဒြပ်ကို ထပ်၊ ထပ် ဆွဲငင်တဲ့
-
2:33 - 2:35သိပ်သည်းမှု ပိုမြင့်တဲ့ နယ်မြေ
ရှိလာပါပြီ။ -
2:35 - 2:37ကြယ်သစ်တွေ ဖြစ်မလာခင်ပေါ့။
-
2:37 - 2:40လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၅ ဘီလျံမှာ ဒီနည်းနဲ့
နေကို ပေါက်ဖွားပေးခဲ့တယ်။ -
2:40 - 2:42ဒါက စကြ၀ဠာစတင်ကတည်းက
ကြယ်များပေါက်ကွဲရာမှ -
2:42 - 2:44များပြားလှတဲ့ ဒြပ်စင်တွေနဲ့
ကြွယ်၀နေတဲ့ -
2:44 - 2:48အရာမှ ၎င်းကိုယ်၌ထံမှ ပေါ်ထွက်လာတဲ့
ဓာတ်ငွေ့လို့ ဆိုလိုပါတယ်။ -
2:48 - 2:51ဒီတော့ နေဟာ ဒီနည်းနဲ့ ဒြပ်စင်အားလုံး
သန္ဓေဆောင်ထားပါတယ်။ -
2:51 - 2:53အများစုဖြစ်တဲ့ ဟိုက်ဒြိုဂျင်က ၇၁%နဲ့
-
2:53 - 2:56ကျန်တာထဲက အများဆုံးဖြစ်တဲ့ ဟီလီယံက
၂၇% ရှိနေပါသေးတယ်။ -
2:56 - 2:56ဒါပေမဲ့ မှတ်သားစရာက
-
2:56 - 2:58ဟိုက်ဒြိုဂျင်နဲ့ ဟီလီယံ သာ
-
2:58 - 3:00ပထမဆုံး ကြယ်ကို ပြုလုပ်တာက ဖြစ်ပြီး
-
3:00 - 3:01အလှည့်မှန်ဇယားမှာ ကျန်တဲ့ ဒြပ်စင်တွေက
-
3:01 - 3:04နေရဲ့ ၂% ကို ပြုလုပ်ထားပါတယ်။
-
3:04 - 3:05ဒါဆို ကမ္ဘာအကြောင်းကရော။
-
3:05 - 3:08ဂြိုလ်တွေက ကြယ်ဖွဲ့စည်းမှုရဲ့
အဆွယ်အပွား ဖြစ်စဉ်အဖြစ် -
3:08 - 3:11နေကိုယ်တိုင် ထွက်ပေါ်လာတဲ့
ဓာတ်ငွေ့တိမ်တိုက်မှ ဖြစ်ပေါ်တာပါ။ -
3:11 - 3:13ဟိုက်ဒြိုဂျင် နဲ့ ဟီလီယံလို
ပေါ့လွန်းတဲ့ -
3:13 - 3:15ဓာတ်ငွေ့တွေကို ကျုပ်တို့ ဂြိုဟ်လို
ဂြိုဟ်ငယ်လေးတွေက -
3:15 - 3:18ထိန်ထားဖို့ရာ လုံလောက်တဲ့
ဒြပ်ဆွဲအား မရှိပါဘူး။ -
3:18 - 3:20ဒီတော့ ကမ္ဘာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့
ဓာတ်ငွေ့တိမ်တိုက်ကို ၂% သာ -
3:20 - 3:24ပြုလုပ်တဲ့ ကာဗွန်၊ နိုက်ထရိုဂျင်၊
အောက်စီဂျင် အစရှိတဲ့ ဓာတ်ငွေ့တွေလို -
3:24 - 3:26လေလံတဲ့ ဒြပ်စင်တွေက
ကျုပ်တို့ ကမ္ဘာရဲ့ အများစုနဲ့ -
3:26 - 3:28၎င်းပေါ်က အရာရာတိုင်းကို
ဖွဲ့စည်းပါတယ်။ -
3:28 - 3:30ဟိုက်ဒြိုဂျင်နဲ့ ဟီလီယံကို
-
3:30 - 3:32ဖယ်ပြီး ဒီလိုတွေးကြည့်ပါ။
-
3:32 - 3:33ခင်ဗျား လမ်းသွားနေတဲ့ မြေကြီး
-
3:33 - 3:35ခင်ဗျား ရှူတဲ့လေ..ခင်ဗျားကို
-
3:35 - 3:37အရာရာတိုင်းကို ကြယ်တွေရဲ့ အတွင်းထဲက
-
3:37 - 3:39အက်တမ်တွေနဲ့ ပြုလုပ်ပါတယ်။
-
3:39 - 3:41သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ဒါကို
ပထမဆုံး ဖော်ထုတ်ချိန် -
3:41 - 3:43နှစ်ဆယ်ရာစုရဲ့ ပထမပိုင်း
နှစ်ငါးဆယ်အတွင်း -
3:43 - 3:45နက္ခတပညာရှင် အကျော်အမော်
Harlow Shapley မှတ်ချက်က -
3:45 - 3:49ကျုပ်တို့နဲ့ ကျောက်တုံးတွေက ညီ၊ အကိုအရင်း၊
တမ်တိုက်တွေက ဝမ်းကွဲ တော်စပ်သူတွေပါ။
- Title:
- စကြ၀ဠာကို ဘာနဲ့ပြုလုပ်ထားသလဲ - Dennis Wildfogel
- Speaker:
- Dennis Wildfogel
- Description:
-
more » « less
သင်ခန်းစာအပြည့်အစုံကြည်ရန်၊ http://ed.ted.com/lessons/what-is-the-universe-made-of-dennis-wildfogel
ခင်ဗျားကို ဝန်းရံထားတဲ့ အက်တမ်တွေဟာ နှစ်ပေါင်း ဘီလျံနှင့်ချီပြီး တည်ရှိလာခဲ့ကြတာပါ။ ပြီးတော့ အများစုဟာ ကြယ်တစ်စင်းရဲ့ မီးလျှံတောက်နေတဲ့ ဓာတ်ငွေ့ဆန်ဆန် အတွင်းသားမှာ အစပြုခဲ့ကြပါတယ်။ မဟာပေါက်ကွဲမှုကြီး ခေါ် Big Bang မှသည် မော်လီကျူးတွေဖွဲ့စည်းတဲ့ ယနေ့ခေတ်တိုင်အောင် ရှည်လျားလှတဲ့ ခရီးစဉ်တလျောက် ဖြတ်သန်းခဲ့တဲ့ ဒီအက်တမ်တွေရဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာ ညှို့ယူဖမ်းစားတတ်တဲ့ ဇာတ်ကြောင်းကို Dennis Wildfogel က ပြောပြထားပါတယ်။
သင်ခန်းစာတင်ဆက်သူ- Dennis Wildfogel၊ ရုပ်သံလှုပ်ရှားမှု ပုံရိပ်- Pew36 Animation Studios.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:05
|
sann tint approved Burmese subtitles for What is the universe made of? | |
|
Myo Aung accepted Burmese subtitles for What is the universe made of? | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for What is the universe made of? | |
|
Tun Lin Aung + 1 edited Burmese subtitles for What is the universe made of? | |
|
|
Tun Lin Aung + 1 edited Burmese subtitles for What is the universe made of? | |
|
|
Myo Aung declined Burmese subtitles for What is the universe made of? | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for What is the universe made of? | |
|
|
Tun Lin Aung + 1 edited Burmese subtitles for What is the universe made of? |