Why medicine often has dangerous side effects for women
-
0:00 - 0:03Tất cả chúng ta đều đi khám bệnh.
-
0:05 - 0:09Chúng ta đi khám với niềm tin vô điều kiện
-
0:09 - 0:13rằng những bài xét nghiệm bác sĩ cho làm
và đơn thuốc họ đưa ra -
0:13 - 0:16đều dựa trên những nghiên cứu
-
0:16 - 0:19được tiến hành để giúp đỡ ta.
-
0:20 - 0:26Tuy nhiên, sự thật là điều đó không hoàn toàn xảy ra với tất cả mọi người
-
0:27 - 0:28Nếu tôi nói
-
0:28 - 0:32rằng y học được nghiên cứu
trong thế kỷ vừa qua -
0:32 - 0:36chỉ dựa trên phân nửa dân số?
-
0:36 - 0:38Tôi là bác sĩ cấp cứu.
-
0:39 - 0:42Tôi được đào tạo để sẵn sàng
cho mọi tình huống khẩn cấp. -
0:43 - 0:47Cứu sống con người,
nghe thật tuyệt đúng không? -
0:48 - 0:52Có rất nhiều trường hợp chảy máu mũi
và gãy ngón chân, -
0:52 - 0:55nhưng bất cứ ai bước qua
cánh cửa phòng cấp cứu -
0:55 - 0:58chúng tôi đều cho họ làm
những bài xét nghiệm, -
0:58 - 1:00kê toa những đơn thuốc
giống hệt nhau -
1:00 - 1:04mà không bao giờ nghĩ
đến giới tính bệnh nhân. -
1:05 - 1:07Tại sao vậy?
-
1:07 - 1:11Chúng tôi không bao giờ đuợc dạy về
sự khác biệt giữa nam và nữ. -
1:11 - 1:15Một nghiên cứu gần đây đã cho biết
-
1:15 - 1:1880% thuốc bị thu hồi trên thị trường.
-
1:18 - 1:20là do các dụng phụ lên phụ nữ.
-
1:21 - 1:23Hãy dành một ít thời gian
suy nghĩ về việc này. -
1:23 - 1:27Tại sao chúng ta chỉ phát hiện ra
tác dụng phụ của thuốc trên phụ nữ -
1:27 - 1:31sau khi thuốc đã được tung ra thị trường.
-
1:31 - 1:37Bạn có biết rằng phải mất nhiều năm
để một lọai thuốc được lên ý tưởng, -
1:37 - 1:40được kiểm nghiệm trên các tế bào
trong phòng thí nghiệm, -
1:40 - 1:42đến trên động vật,
-
1:42 - 1:44rồi các thử nghiệm trên con người,
-
1:45 - 1:48cuốii cùng đi qua một quá trình quy định,
được chấp nhận -
1:48 - 1:53để rồi mới đến tay các bác sĩ
kê đơn cho bạn? -
1:54 - 1:58Đó là chưa kể đến kinh phí hàng triệu, hàng tỷ đô
-
1:58 - 2:00Nó cần phải trải qua 1 quá trình dài
-
2:02 - 2:05Vậy tại sao chúng ta chỉ mới phát hiện ra tác dụng phụ không thể chấp nhận được
-
2:05 - 2:09lên một nửa dân số chỉ được phát hiện
sau khi quá trình thẩm định đó trót lọt? -
2:11 - 2:12Chuyện gì đang diễn ra?
-
2:13 - 2:17Thực chất, những tế bào được sử dụng trong phòng thí nghiệm,
-
2:17 - 2:19chúng là tế bào đực.
-
2:19 - 2:22Những động vật được dùng
trong các nghiên cứu đều là con đực. -
2:22 - 2:27Những buổi thử nghiệm trong phòng mạch
đều được thử nghiệm hầu như trên đàn ông. -
2:29 - 2:35Vậy tại sao những mẫu vật nam đã trở nên
điển hình cho những thử nghiệm y học? -
2:35 - 2:39Hãy nhìn vào một ví dụ đã được công bố
trên truyền thông. -
2:39 - 2:42Nó liên quan đến thuốc ngủ Ambien.
-
2:42 - 2:47Ambien được tung ra thị trường
20 năm trước. -
2:47 - 2:51Kể từ đó, hàng triệu đơn thuốc đã được kê
-
2:52 - 2:56chủ yếu là cho phụ nữ bởi phụ nữ
thường bị rối lọan giấc ngủ hơn đàn ông. -
2:57 - 2:59Nhưng chỉ mới năm trước,
-
2:59 - 3:03Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm
khuyến cáo nên giảm nửa liều lượng -
3:03 - 3:06thuốc cho riêng phụ nữ
-
3:06 - 3:08bởi họ vừa phát hiện rằng
việc chuyển hóa thuốc ở phụ nữ -
3:08 - 3:11diễn ra với tốc độ chậm hơn đàn ông
-
3:11 - 3:13khiến cho họ thức dậy vào mỗi buổi sáng
-
3:13 - 3:17với lượng thuốc vẫn còn nhiều
trong cơ thể. -
3:17 - 3:21Họ trở nên buồn ngủ
và khó khăn trong việc lái xe. -
3:21 - 3:24Họ có nguy cơ bị tai nạn giao thông.
-
3:25 - 3:29Là một bác sĩ cấp cứu,
tôi không thể ngừng suy nghĩ -
3:29 - 3:34đã có bao nhiêu bệnh nhân
do tôi chăm sóc suốt chừng ấy năm -
3:34 - 3:37bị dính phải tai nạn giao thông
-
3:37 - 3:40mà đáng lẽ đã có thể phòng tránh được
-
3:40 - 3:45nếu như những phân tích này được thực hiện
và công bố trước đây 20 năm, -
3:45 - 3:47khi lọai thuốc này vừa mới ra đời.
-
3:49 - 3:52Có bao nhiêu thứ thuốc nữa
cần được phân tích về mặt giới tính? -
3:53 - 3:55Chúng ta còn bỏ sót điều gì nữa?
-
3:58 - 4:01Thế chiến thứ 2 đã thay đổi nhiều thứ.
-
4:01 - 4:04Trong đó có nhu cầu bảo vệ con người
-
4:04 - 4:08khỏi việc trở thành nạn nhân
thử nghiệm thuốc mà không có sự đồng ý. -
4:09 - 4:13Rất nhiều luật lệ và hướng dẫn thiết yếu
đã được thiết lập, -
4:13 - 4:18trong đó có việc bảo vệ phụ nữ trong tuổi sinh đẻ
-
4:18 - 4:21khỏi việc tham gia các nghiên cứu
kiểm nghiệm thuốc. -
4:22 - 4:27Người ta luôn sợ lỡ như có chuyện gì
xảy ra với tế bào thai trong lúc nghiên cứu. -
4:27 - 4:29Al sẽ là người chịu trách nhiệm?
-
4:30 - 4:32Các nhà khoa học lúc này cảm thấy
-
4:33 - 4:35điều này thực sự như chó ngáp phải ruồi
-
4:35 - 4:40bởi vì hãy nhìn đi, cơ thể của đàn ông
vô cùng ổn định. -
4:41 - 4:44Lượng hormone của họ
không dao động liên tục. -
4:44 - 4:48cái làm gián đọan những dữ liệu
thu thập được nếu chỉ trên đàn ông -
4:49 - 4:52Việc chỉ khảo sát tòan đàn ông
thì dễ dàng hơn và rẻ hơn. -
4:54 - 4:56Đó là chưa kể, tại thời điểm này,
người ta cho rằng -
4:57 - 5:01đàn ông và phụ nữ đều giống nhau
hòan tòan -
5:01 - 5:04chỉ trừ những cơ quan sinh sản
và hormone sinh dục. -
5:05 - 5:08Vì vậy, mọi thứ đã được quyết định
-
5:09 - 5:13việc thử nghiệm thuốc được tiến hành
trên đàn ông -
5:13 - 5:15và kết quả sau đó
sẽ được áp dụng lên phụ nữ -
5:17 - 5:21Việc này đã ảnh hưởng thế nào
đến nhận thức về sức khỏe của phụ nữ? -
5:21 - 5:25Sức khỏe của phụ nữ được đồng hóa
với việc sinh sản: -
5:25 - 5:30ngực, buồng trứng, cổ tử cung, mang thai.
-
5:30 - 5:33Đây là những từ mà bây giờ chúng tôi nhắc đến như là "thuốc bikini"
-
5:34 - 5:37Những nhận thức ấy vẫn giữ nguyên
cho đến thập niên 80, -
5:37 - 5:41khi nhận thức này bị nghi ngờ
bởi cộng đồng y tế -
5:41 - 5:45và bởi những người làm luật y tế công cộng
khi họ nhận ra rằng -
5:45 - 5:49với việc lọai trừ phụ nữ khỏi
những nghiên cứu thử nghiệm thuốc, -
5:49 - 5:53chúng ta thực ra đã làm hại họ,
-
5:53 - 5:55ngọai trừ những vấn đề về sinh sản,
-
5:55 - 5:58người ta hầu như không biết gì
về nhu cầu riêng -
5:58 - 5:59của những bệnh nhân nữ.
-
6:01 - 6:07Kế từ đó, một lọat các bằng chứng
đã được công bố -
6:07 - 6:12cho chúng ta thấy rõ sự khác biệt
hòan tòan giữa đàn ông và phụ nữ. -
6:17 - 6:20Như các bạn biết, trong ngành y,
chúng tôi có câu nói: -
6:20 - 6:23trẻ em không phải là
phiên bản thu nhỏ của người lớn. -
6:25 - 6:27Và chúng tôi nói như thế để tự nhắc nhở bản thân
-
6:27 - 6:31rằng trẻ em thật sự có sinh lý
hòan tòan khác biệt với người lớn. -
6:33 - 6:38Chính vì điều này mà khoa nhi đã ra đời.
-
6:38 - 6:44Bây giờ, chúng tôi tiến hành nghiên cứu
trên trẻ em, nâng cao đời sống của chúng. -
6:45 - 6:48Và tôi biết rằng điều này cũng có thể
xảy ra tương tự cho phụ nữ. -
6:48 - 6:53Phụ nữ không phải chỉ là đàn ông
với ngực và các ống. -
6:55 - 6:58Họ có giải phẫu riêng và sinh lý riêng
-
6:58 - 7:02và cần được nghiên cứu nhiều như đàn ông.
-
7:03 - 7:06Ví dụ, hãy nhìn qua hệ tim mạch.
-
7:07 - 7:11Khu vực này được y học nghiên cứu
rất nhiều để cố tìm ra -
7:11 - 7:15tại sao đàn ông và phụ nữ dường như
có những cơn đau tim hòan tòan khác nhau. -
7:16 - 7:21Bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong
hàng đầu cho cả đàn ông và phụ nữ, -
7:21 - 7:26nhưng nhiều phụ nữ tử vong chỉ trong
một năm đầu bị đau tim hơn đàn ông. -
7:27 - 7:31Đàn ông sẽ phàn nàn về việc những cơn đau
ngực như bị nghiền, -
7:31 - 7:34cảm giác như một con voi
đang ngồi trên ngực của họ. -
7:34 - 7:37Chúng tôi gọi điều này là điển hình.
-
7:38 - 7:41Phụ nữ cũng có những cơn đau ngực.
-
7:41 - 7:47Tuy nhiên nhiều phụ nữ hơn đàn ông sẽ
phàn nàn rằng họ "chỉ cảm thấy không ổn", -
7:49 - 7:52"có vẻ như không thể
hít vào đủ không khí", -
7:52 - 7:54"gần đây có cảm giác thật mệt mỏi"
-
7:55 - 7:58Vì một vài lý do, chúng tôi xem điều này
là không điển hình, -
7:58 - 8:02mặc dù, như tôi đã nhắc đến,
phụ nữ thực sự chiếm phân nửa dân số. -
8:04 - 8:09Vậy bằng chứng nào giúp
giải thích sự khác biệt này? -
8:10 - 8:13Nếu chúng ta nhìn vào hình giải phẫu,
-
8:13 - 8:19mạch máu quanh tim của phụ nữ
nhỏ hơn đàn ông, -
8:19 - 8:23vì thế bệnh phát sinh từ
những mạch máu này -
8:23 - 8:25giữa phụ nữ và đàn ông sẽ khác nhau.
-
8:26 - 8:31Xét nghiệm mà chúng tôi tiến hành
chẩn đóan nguy cơ bị đau tim -
8:31 - 8:36ban đầu, nó được thiết kế và xét nghiệm
hòan hảo trên đàn ông, -
8:36 - 8:39nhưng không đúng lắm với phụ nữ.
-
8:40 - 8:43Rồi chúng tôi nghĩ về những đơn thuốc,
-
8:43 - 8:47những đơn thuốc thông dụng chúng tôi
sử dụng, như thuốc giảm đau. -
8:48 - 8:52Cho một người đàn ông khỏe mạnh thuốc
giảm đau giúp họ tránh nguy cơ đau tim, -
8:52 - 8:57nhưng bạn có biết rằng nếu bạn đưa thuốc giảm đau cho 1 người phụ nữ khỏe mạnh,
-
8:57 - 8:59nó thật sự rất có hại không?
-
9:00 - 9:03Điều này nói với chúng ta rằng
-
9:03 - 9:06chúng ta mới chỉ biết bề nổi của vấn đề.
-
9:07 - 9:11Y học cấp cứu là ngành phát triển nhanh.
-
9:12 - 9:15Còn bao nhiêu chuyên ngành trong y học,
-
9:15 - 9:19như ung thư, đột quỵ,
-
9:19 - 9:23có bao nhiêu sự khác biệt quan trọng giữa đàn ông
và phụ nữ có thể được áp dụng? -
9:24 - 9:29Thậm chí, tại sao một số người bị sổ mũi
-
9:29 - 9:31nhiều hơn những người khác,
-
9:31 - 9:35hay tại sao đơn thuốc giảm đau kê cho
người bị gãy ngón chân -
9:35 - 9:38lại hiệu quả với người này
và không với người khác? -
9:41 - 9:47Viện y học đã phát biểu:
mỗi tế bào đều có 1 giới tính -
9:48 - 9:49Điều này nghĩa là gì?
-
9:51 - 9:53Giới tính là ADN.
-
9:53 - 9:57Cách 1 người thể hiện bản thân
trong cộng đồng cũng là giới tính. -
9:58 - 10:00Nhưng hai điều này
không hòan tòan khớp nhau -
10:00 - 10:04như chúng ta có thể thấy trong
cộng đồng người chuyển giới. -
10:05 - 10:10Việc nhận ra rằng
-
10:10 - 10:12mọi tế bào trong cơ thể chúng ta:
-
10:12 - 10:15da, tóc, tim và phổi
-
10:15 - 10:18đều chứa ADN độc nhất của chúng ta,
-
10:18 - 10:22và ADN chứa
những nhiễm sắc thể quyết định -
10:22 - 10:27chúng ta là giống đực hay cái,
đàn ông hay phụ nữ là rất quan trọng. -
10:28 - 10:30Mọi người từng nghĩ
-
10:30 - 10:31rằng những nhiễm sắc thể giới tính
như hình đây: -
10:31 - 10:38XY nếu bạn là đàn ông,
XX nếu bạn là phụ nữ -
10:38 - 10:43chỉ đơn thuần quyết định bạn được sinh ra
với buồng trứng hay túi tinh hòan, -
10:43 - 10:47và chính những hormone giới tính
do những cơ quan này sản xuất ra -
10:47 - 10:51chịu trách nhiệm cho những khác biệt
chúng ta thấy ở hai giới. -
10:53 - 10:58Nhưng giờ đây, chúng ta biết
rằng học thuyết đó đã sai -
10:58 - 11:00hoặc ít ra là chưa hòan thiện.
-
11:00 - 11:05Và may mắn thay, những nhà khoa học như tiến sĩ Page từ viện nghiên cứu Whitehead
-
11:05 - 11:07người nghiên cứu về nhiễm sắc thể Y,
-
11:07 - 11:09và bác sĩ Yang từ đại học UCLA,
-
11:09 - 11:15họ đã tìm ra bằng chứng nói lên rằng
những nhiễm sắc thể giới tính -
11:15 - 11:17có ở mọi tế bào trong cơ thể chúng ta
-
11:17 - 11:23sẽ vẫn họat động đến hết đời
-
11:25 - 11:28và có thể chịu trách nhiệm
cho những khác biệt -
11:28 - 11:30trong liều lượng thuốc,
-
11:30 - 11:33hay tại sao lại có những khác biệt
giữa đàn ông và phụ nữ -
11:33 - 11:37về độ nhạy cảm cũng như
mức độ nghiêm trọng của một căn bệnh. -
11:39 - 11:42Những kiến thức mới này
sẽ thay đổi thế giới -
11:45 - 11:49và điều này phụ thuộc vào nhà khoa học
tiếp tục tìm ra các minh chứng, -
11:49 - 11:53Nhưng chính những bác sĩ sẽ là
người truyền tải những dữ liệu này -
11:53 - 11:56cho người bệnh ngày nay.
-
11:57 - 11:58Giờ đây,
-
12:01 - 12:04tôi là người đồng sáng lập
tổ chức quốc gia -
12:04 - 12:07Có tên gọi Giới tính và sức khỏe phụ nữ.
-
12:08 - 12:12Chúng tôi thu thập tất cả dữ liệu
để phục vụ cho việc giảng dạy -
12:12 - 12:14và chăm sóc cho bệnh nhân.
-
12:14 - 12:19Chúng tôi đang kết nối những giáo viên
giảng dạy y học lại với nhau -
12:20 - 12:21Đây là 1 công việc quan trọng.
-
12:22 - 12:27Nó đang thay đổi cách giảng dạy y học
diễn ra từ trước đến giờ. -
12:29 - 12:31Nhưng tôi tin tưởng họ.
-
12:32 - 12:37Tôi biết họ sẽ nhận ra giá trị của việc
tập hợp nhiều góc nhìn về giới tính -
12:38 - 12:39để áp dụng vào giáo án hiện nay.
-
12:41 - 12:45Đã đến lúc huấn luyện những người
chăm sóc sức khỏe mai sau 1 cách đúng đắn. -
12:48 - 12:50Và về phần mình,
-
12:50 - 12:53tôi là người đồng sáng lập một nhóm
trong khoa Cấp cứu -
12:53 - 12:55tại trường đại học Brown,
-
12:55 - 12:58tên Giới tính trong y học cấp cứu.
-
12:58 - 13:03Chúng tôi tiến hành nghiên cứu để khẳng
định khác nhau giữa đàn ông và phụ nữ -
13:03 - 13:05trong bệnh cấp cứu
-
13:05 - 13:10như đau tim, đột quỵ, nhiễm trùng máu
và lạm dụng rượu bia, cồn, thuốc lá. -
13:10 - 13:14Chúng tôi cũng tin rằng
việc giáo dục là tối quan trọng. -
13:15 - 13:19Chúng tôi đã và đang tạo ra
mô hình giáo dục 360 độ. -
13:19 - 13:25Chúng tôi có nhiều phần mềm
cho bác sĩ, y tá, sinh viên -
13:25 - 13:27và cho bệnh nhân.
-
13:28 - 13:32Bởi vì vấn đề này không thể chỉ do những
người lãnh đạo ngành sức khỏe ôm hết. -
13:32 - 13:36Tất cả chúng ta đều có vai trò
trong việc tạo nên sự thay đổi. -
13:37 - 13:41Nhưng tôi phải báo trước với các bạn:
việc này không dễ dàng. -
13:42 - 13:43Trên thực tế, nó khó khăn.
-
13:45 - 13:50Nó đang tạo sự thay đổi thiết yếu
những gì chúng ta nghĩ về y học, -
13:50 - 13:53sức khỏe và nghiên cứu.
-
13:54 - 13:57Nó thay đổi quan hệ của chúng ta
trong hệ thống chăm sóc sức khỏe. -
13:58 - 14:01Nhưng chúng ta không thể quay lại.
-
14:01 - 14:05Giờ đây, chúng ta biết vừa đủ
-
14:05 - 14:07để nhận ra rằng
chúng ta đang đi sai hướng. -
14:10 - 14:12Martin Luther King, Jr. đã nói:
-
14:12 - 14:17"Thay đổi không phải
là điều tất yếu sẽ xảy ra -
14:17 - 14:19mà phải trải qua quá trình
đấu tranh lâu dài." -
14:20 - 14:23Và bước đầu tiên để thay đổi
chính là nhận thức. -
14:24 - 14:28Đây không chỉ đơn thuần là phát triển
việc chăm sóc sức khỏe ở phụ nữ. -
14:29 - 14:34Nó là về việc cá nhân hóa, riêng biệt hóa
chăm sóc sức khỏe cho tất cả mọi người. -
14:35 - 14:41Nhận thức này có năng lực cải biến việc
chăm sóc sức khỏe cho đàn ông và phụ nữ. -
14:43 - 14:49Và từ giờ trở đi, tôi muốn các bạn hỏi
bác sĩ của mình -
14:49 - 14:53liệu phương pháp trị liệu bạn đang nhận
có được cụ thể hóa cho giới tính bạn chưa. -
14:54 - 14:57Họ có thể không biết câu trả lời,
-
14:57 - 14:58tạm thời.
-
14:59 - 15:03Nhưng cuộc đối thọai được khơi mào
và cùng nhau, chúng ta sẽ học hỏi. -
15:04 - 15:08Hãy nhớ rằng, với tôi
và đồng nghiệp của tôi trong lĩnh vực này: -
15:08 - 15:10giới tính của bạn quan trọng.
-
15:11 - 15:13Cảm ơn.
- Title:
- Why medicine often has dangerous side effects for women
- Speaker:
- Vì sao thuốc thường có tác dụng phụ nguy hiểm cho phụ nữ
- Description:
-
Thế kỷ vừa qua, thuốc được chấp nhận và tung ra thị trường đã được kiểm nghiệm duy chỉ trên bệnh nhân là nam, dẫn đến liều lượng dùng không thích hợp và những tác dụng phụ không thể chấp nhận trên phụ nữ. Những khác biệt về sinh lý giữa đàn ông và phụ nữ trong các xét nghiệm y học chỉ mới được quan tâm gần đây. Bác sĩ cấp cứu Alyson McGregor nghiên cứu những khác biệt này. Trong cuộc nói chuyện đầy thú vị, cô thảo luận nguồn gốc của việc vì sao nam giới đã trở thành hình mẫu trong các xét nghiệm y học cũng như những khác biệt giữa đàn ông và phụ nữ có thể dẫn đến những phương pháp chữa trị hiệu quả hơn cho cả hai giới.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 15:29
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for Why medicine often has dangerous side effects for women | ||
Duong Dinh accepted Vietnamese subtitles for Why medicine often has dangerous side effects for women | ||
Duong Dinh edited Vietnamese subtitles for Why medicine often has dangerous side effects for women | ||
Duong Dinh edited Vietnamese subtitles for Why medicine often has dangerous side effects for women | ||
Duong Dinh edited Vietnamese subtitles for Why medicine often has dangerous side effects for women | ||
Trần Hà Khánh Minh edited Vietnamese subtitles for Why medicine often has dangerous side effects for women | ||
Trần Hà Khánh Minh edited Vietnamese subtitles for Why medicine often has dangerous side effects for women | ||
Trần Hà Khánh Minh edited Vietnamese subtitles for Why medicine often has dangerous side effects for women |