Xung đột không hoàn toàn xấu
-
0:01 - 0:02Hai mươi năm về trước,
-
0:02 - 0:05khi tôi còn là luật sư tranh tụng
và luật sư về nhân quyền -
0:05 - 0:08hành nghề toàn thời gian tại Luân Đôn,
-
0:08 - 0:10và Tòa Thượng thẩm ở đó
-
0:10 - 0:15được triệu tập lại, vài người cho đó là
do một sự cố trong lịch sử, -
0:15 - 0:16ngay tại tòa nhà này,
-
0:17 - 0:20Tôi gặp một chàng trai trẻ
đã xin thôi việc -
0:20 - 0:21ở Bộ Ngoại giao Anh.
-
0:22 - 0:24Khi tôi hỏi anh ta,
"Tại sao cậu nghỉ việc?" -
0:24 - 0:26Anh đã kể câu chuyện này.
-
0:27 - 0:29Một buổi sáng, anh ấy
tới chỗ sếp mình và nói, -
0:29 - 0:33"Hãy làm điều gì đó để chống lại
sự vi phạm nhân quyền ở Trung Quốc." -
0:34 - 0:36Và sếp của anh ta trả lời,
-
0:36 - 0:39"Ta không thể làm gì
trước sự vi phạm đó cả, -
0:39 - 0:42vì chúng ta có mối quan hệ
thương mại với Trung Quốc." -
0:43 - 0:45Và anh bạn đó bỏ đi
với cảm giác bẽ mặt, -
0:45 - 0:48và sáu tháng sau,
anh quay lại chỗ sếp của mình, -
0:49 - 0:51lần này anh ta nói,
-
0:51 - 0:54"Hãy làm gì đó để chống lại
sự vi phạm nhân quyền ở Burma," -
0:54 - 0:56đó là tên trước kia.
-
0:56 - 0:59Ông sếp của anh ta một lần nữa ngắt lời
-
0:59 - 1:03và nói, "Oh, nhưng chúng ta không thể
làm gì cho nhân quyền ở Burma -
1:03 - 1:06vì chúng ta không có bất kỳ quan hệ
thương mại nào với Burma." -
1:06 - 1:08(Cười)
-
1:08 - 1:10Đó là lúc anh ấy hiểu
anh ấy cần phải ra đi. -
1:10 - 1:12Không chỉ là sự đạo đức giả
khiến anh suy ngẫm. -
1:13 - 1:16Đó là sự trốn tránh của chính phủ
-
1:16 - 1:19khi không muốn xảy ra xung đột
với các chính phủ khác, -
1:19 - 1:21trong các cuộc đàm phán căng thẳng,
-
1:21 - 1:25khi tất cả những người vô tội
đều bị ảnh hưởng. -
1:26 - 1:28Chúng ta luôn được bảo rằng
-
1:28 - 1:30xung đột là xấu,
-
1:31 - 1:33thỏa hiệp mới là tốt;
-
1:34 - 1:35xung đột là xấu,
-
1:35 - 1:37nhưng đồng thuận mới là tốt;
-
1:38 - 1:40xung đột là xấu,
-
1:40 - 1:43hợp tác mới là tốt.
-
1:44 - 1:45Nhưng theo quan điểm của tôi,
-
1:45 - 1:48cách nhìn như vậy về thế giới
thực sự quá giản đơn. -
1:48 - 1:50Chúng ta không thể biết
-
1:50 - 1:52xung đột đó có xấu hay không
-
1:52 - 1:55trừ khi ta biết
ai đang chiến đấu, -
1:55 - 1:57tại sao họ chiến đấu,
-
1:57 - 1:59và chiến đấu ra sao.
-
1:59 - 2:02Và việc thỏa hiệp sẽ rất tệ hại
-
2:02 - 2:05khi điều đó làm hại những người
không ngồi ở bàn đàm phán, -
2:06 - 2:08những người bị dễ tổn thương,
bị tước quyền, -
2:08 - 2:11những người mà chúng ta
có nghĩa vụ phải bảo vệ. -
2:12 - 2:16Bạn có thể phần nào
hoài nghi về một luật sư -
2:16 - 2:19tranh cãi về lợi ích của xung đột
-
2:19 - 2:21và cản trở việc thỏa hiệp,
-
2:21 - 2:23nhưng là một hoà giải viên,
-
2:23 - 2:27gần đây, tôi dành thời gian diễn thuyết
về đạo đức hoàn toàn miễn phí. -
2:27 - 2:31Vì vậy, như thủ quỹ của tôi nhắc nhở,
tôi đã nghèo túng hơn. -
2:31 - 2:32(Cười)
-
2:32 - 2:35Nhưng nếu các bạn đồng ý
với lập luận của tôi, -
2:35 - 2:38nó không những sẽ thay đổi
cách bạn định hướng cuộc sống của mình, -
2:39 - 2:41tôi sẽ tạm gác điều này lại một bên,
-
2:42 - 2:45mà còn thay đổi
cách ta nghĩ về các vấn đề thời sự -
2:45 - 2:48liên quan đến sức khỏe
cộng đồng và môi trường. -
2:49 - 2:51Cho phép tôi giải thích.
-
2:52 - 2:55Mọi học sinh trung học ở Mỹ,
-
2:55 - 2:57kể cả con gái 12 tuổi của tôi,
-
2:57 - 3:01được học rằng có ba nhánh
cơ quan nhà nước: -
3:01 - 3:05cơ quan lập pháp, cơ quan hành pháp
và cơ quan tư pháp. -
3:06 - 3:07James Madison viết,
-
3:07 - 3:12"Nếu như có bất kỳ nguyên tắc nào
thiêng liêng hơn Hiến pháp của chúng ta -
3:12 - 3:15và thực sự trong bất kỳ
bản hiến pháp tự do nào khác -
3:15 - 3:17hơn bất kể cái gì khác,
-
3:17 - 3:19thì điều đó sẽ tách biệt hoàn toàn
-
3:19 - 3:23các quyền lập pháp,
hành pháp và tư pháp." -
3:24 - 3:27Bây giờ, các nhà làm luật
không chỉ quan tâm -
3:27 - 3:31về sự tập trung và thực thi quyền lực.
-
3:31 - 3:35Họ cũng hiểu những mối nguy
về ảnh hưởng của nó. -
3:36 - 3:42Thẩm phán không thể quyết định
tính hợp Hiến của các bộ luật, -
3:42 - 3:45nếu họ tham gia vào việc
soạn thảo những bộ luật đó; -
3:45 - 3:49hoặc họ không thể truy tố trách nhiệm
các cơ quan khác của chính phủ -
3:49 - 3:51nếu họ hợp tác với các cơ quan đó,
-
3:51 - 3:54hay có quan hệ mật thiết với họ.
-
3:55 - 3:59Hiến pháp là,
như một học giả nổi tiếng từng nói, -
3:59 - 4:02"một lời mời gọi đối trọng."
-
4:02 - 4:05Và người dân chúng ta được phụng sự
-
4:05 - 4:09khi những cơ quan này
thực sự đối trọng với nhau. -
4:11 - 4:15Giờ, chúng ta nhận ra
điều quan trọng của đấu tranh -
4:15 - 4:18không chỉ ở khu vực công
-
4:18 - 4:20giữa các cơ quan nhà nước.
-
4:20 - 4:24Chúng ta còn biết rằng nó
cũng có ở khu vực tư nhân, -
4:24 - 4:26trong mối quan hệ giữa các công ty.
-
4:27 - 4:31Thử tưởng tượng rằng
hai công ty hàng không Mỹ bắt tay nhau -
4:31 - 4:35và thoả thuận sẽ cùng không giảm giá
-
4:35 - 4:39cho vé hạng thường
xuống dưới 250 đô-la một vé. -
4:40 - 4:43Đó là sự hợp tác,
một số nói đó là sự thông đồng, -
4:43 - 4:45không phải sự cạnh tranh,
-
4:45 - 4:48và những người dân chúng ta
phải chịu thiệt thòi -
4:48 - 4:50vì phải trả giá cao hơn để mua vé.
-
4:51 - 4:53Hãy nghĩ tương tự
khi hai hãng máy bay nói, -
4:53 - 4:58"Chúng tôi, hãng A, sẽ kiểm soát
chặng từ LA tới Chicago," -
4:58 - 5:01và hãng B nói, "Chúng tôi
sẽ kiểm soát chiều từ Chicago tới DC, -
5:01 - 5:03ta sẽ không cạnh tranh."
-
5:03 - 5:07Một lần nữa, đó là việc hợp tác
hoặc thông đồng, thay vì cạnh tranh, -
5:07 - 5:10và người dân chúng ta chịu thiệt hại.
-
5:12 - 5:17Vậy nên chúng ta hiểu
tầm quan trọng của việc đối trọng -
5:17 - 5:22khi nói đến mối quan hệ
giữa các cơ quan chính phủ -
5:23 - 5:25trong khu vực công.
-
5:25 - 5:28Chúng ta cũng hiểu
tầm quan trọng của xung đột -
5:28 - 5:33trong các mối quan hệ giữa các công ty
-
5:33 - 5:34thuộc khu vực tư nhân.
-
5:34 - 5:37Nhưng chúng ta đã quên điều đó
-
5:37 - 5:41trong mối quan hệ giữa khu vực công và tư.
-
5:41 - 5:45Và các chính phủ trên thế giới
đang hợp tác với nền công nghiệp -
5:45 - 5:49để giải quyết các vấn đề về sức khỏe
cộng đồng và môi trường, -
5:49 - 5:52họ thường cộng tác với chính các công ty
-
5:52 - 5:58đã tạo ra hoặc làm trầm trọng thêm
các vấn đề họ đang cố gắng giải quyết. -
5:59 - 6:03Chúng ta vẫn được nghe
rằng các mối quan hệ này -
6:03 - 6:04là đôi bên đều có lợi.
-
6:05 - 6:09Nhưng nếu có ai đó thua thì sao?
-
6:10 - 6:13Tôi lấy ví dụ.
-
6:14 - 6:17Cơ quan Liên hiệp Quốc quyết định
giải quyết một vấn đề nghiêm trọng: -
6:17 - 6:21vệ sinh kém ở các trường học
vùng nông thôn Ấn Độ. -
6:22 - 6:26Họ không chỉ hợp tác với chính quyền
trung ương và địa phương -
6:26 - 6:29mà còn với công ty truyền hình
-
6:29 - 6:33và với một tập đoàn nước sôđa
giải khát đa quốc gia. -
6:34 - 6:37Để đổi lấy khoản tài trợ
ít hơn một triệu đô-la, -
6:37 - 6:41tập đoàn đó được lợi một chiến dịch
quảng cáo kéo dài một tháng -
6:41 - 6:44gồm các chương trình từ thiện
truyền hình kéo dài 12 giờ, -
6:44 - 6:47tất cả đều sử dụng logo
và bảng màu của công ty. -
6:48 - 6:50Đó là sự sắp xếp
-
6:50 - 6:53hoàn toàn dễ hiểu
-
6:53 - 6:55khi nhìn từ góc độ công ty.
-
6:55 - 6:58Nó nâng cao danh tiếng của công ty
-
6:58 - 7:00và tạo sự trung thành
với sản phẩm của công ty. -
7:01 - 7:03Nhưng theo quan điểm của tôi,
-
7:03 - 7:07đây là một vấn đề không hề nhỏ
đối với cơ quan liên chính phủ, -
7:07 - 7:11cơ quan có sứ mệnh thúc đẩy
cuộc sống bền vững. -
7:12 - 7:15Bằng cách tăng sự tiêu thụ
nước giải khát có đường -
7:15 - 7:19được làm từ nguồn cung nước rất khan hiếm
của địa phương và uống bằng chai nhựa -
7:19 - 7:22ở một đất nước
đang chống lại bệnh béo phì, -
7:22 - 7:26điều này không bền vững
đối với sức khỏe cộng đồng -
7:26 - 7:29cũng như đối với môi trường.
-
7:29 - 7:32Và để giải quyết
một vấn đề sức khỏe cộng đồng, -
7:32 - 7:34chính quyền lại gieo mầm
-
7:34 - 7:36cho một vấn đề khác.
-
7:37 - 7:42Đây chỉ là một trong hàng tá
ví dụ tôi phát hiện ra -
7:42 - 7:47khi nghiên cứu sách về quan hệ
giữa chính phủ và nền công nghiệp. -
7:47 - 7:51Tôi cũng đã nói với các bạn
về các sáng kiến trong công viên -
7:51 - 7:52ở Luân Đôn và trên toàn nước Anh,
-
7:52 - 7:55liên quan đến chính công ty đó,
khuyến khích thể dục, -
7:56 - 8:00hay thực sự là chính phủ Anh
tạo ra các cam kết tình nguyện -
8:00 - 8:03trong việc hợp tác với nền công nghiệp,
-
8:03 - 8:05thay vì quản lý công nghiệp.
-
8:05 - 8:11Việc cộng tác hay hợp tác đã trở thành
một kiểu mẫu trong y tế cộng đồng, -
8:11 - 8:15và một lần nữa, điều họ làm là có lý
khi nhìn từ quan điểm của nền công nghiệp. -
8:15 - 8:19Nó cho phép họ định hướng vấn đề
về sức khỏe cộng đồng và giải pháp -
8:19 - 8:21theo những cách ít đe dọa nhất,
-
8:21 - 8:24và phù hợp nhất
với các lợi ích thương mại của họ. -
8:24 - 8:26Như vậy, béo phì trở thành vấn đề
-
8:26 - 8:31của việc đưa ra quyết định cá nhân,
-
8:31 - 8:33của hành vi cá nhân,
-
8:33 - 8:36trách nhiệm cá nhân
và sự thiếu hoạt động thể chất. -
8:36 - 8:38Điều này sẽ không phải vấn đề
-
8:38 - 8:40của hệ thống thực phẩm đa quốc gia
-
8:40 - 8:43liên quan tới các tập đoàn lớn,
khi định hướng theo cách này. -
8:43 - 8:45Xin nhắc lại, tôi không đổ lỗi
cho nền công nghiệp. -
8:45 - 8:49Bản chất nền công nghiệp là tham gia
các chiến lược có tầm ảnh hưởng -
8:49 - 8:51để khuyến khích các lợi ích thương mại.
-
8:52 - 8:55Nhưng chính phủ phải có trách nhiệm
-
8:55 - 8:57phát triển các chiến lược
đối trọng chúng -
8:57 - 8:59để bảo vệ chúng ta
-
8:59 - 9:01và các lợi ích chung.
-
9:02 - 9:06Sai lầm mà chính phủ phạm phải
-
9:06 - 9:09khi họ hợp tác theo cách đó
-
9:09 - 9:10với nền công nghiệp,
-
9:10 - 9:13là việc họ đánh đồng
-
9:13 - 9:15lợi ích chung
-
9:15 - 9:16với quan điểm chung.
-
9:17 - 9:20Khi bạn hợp tác với nền công nghiệp,
-
9:20 - 9:23bạn cần miễn bàn luận
-
9:23 - 9:26về những điều tốt cho lợi ích chung
mà nền công nghiệp không đồng ý. -
9:26 - 9:29Công nghiệp sẽ không đồng ý
việc tăng các quy định -
9:29 - 9:33trừ khi họ cho rằng điều đó
sẽ ngăn chặn nhiều quy định hơn, -
9:33 - 9:37hay có thể loại bỏ vài đối thủ cạnh tranh
ra khỏi thị trường. -
9:38 - 9:40Và họ cũng không đồng ý
làm vài điều nhất định, -
9:40 - 9:43ví dụ tăng giá các sản phẩm
không tốt cho sức khỏe của họ, -
9:43 - 9:45vì nó có thể vi phạm luật cạnh tranh,
-
9:45 - 9:47mà chúng ta đã nói đến.
-
9:49 - 9:52Vì vậy chính phủ không nên nhầm lẫn
-
9:52 - 9:54giữa lợi ích chung và quan điểm chung,
-
9:54 - 10:00đặc biệt nhất là khi quan điểm chung
nghĩa là thỏa thuận với nền công nghiệp. -
10:01 - 10:02Tôi muốn đưa ra cho bạn ví dụ khác,
-
10:02 - 10:04chuyển từ hợp tác ở cấp cao
-
10:04 - 10:07đến các thoả thuận đi đêm,
-
10:07 - 10:10theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng:
-
10:10 - 10:13tôi đang nói về việc
khai thác khí tự nhiên. -
10:13 - 10:17Tưởng tượng bạn đang mua một miếng đất
-
10:17 - 10:19mà không biết
quyền khai khoáng của nó đã bị bán. -
10:19 - 10:21Đó là trước khi họ tới khai thác.
-
10:22 - 10:25Bạn xây ngôi nhà mơ ước trên lô đất đó,
-
10:25 - 10:27và chẳng bao lâu,
-
10:27 - 10:32bạn nhận ra công ty khai thác khí
cũng xây dựng giếng khai thác trên đó. -
10:33 - 10:36Đó là tình cảnh của gia đình Hallowich.
-
10:37 - 10:40Chỉ trong một thời gian rất ngắn,
-
10:40 - 10:43họ bắt đầu than đau đầu,
-
10:43 - 10:46đau họng, nhức mắt,
-
10:47 - 10:49thêm vào đó là ảnh hưởng
của tiếng ồn, độ rung -
10:49 - 10:52và ánh sáng chói lòa
khi khí ga tự nhiên cháy. -
10:53 - 10:55Họ cực lực phản đối điều đó,
-
10:56 - 10:57nhưng rồi họ cũng im lặng.
-
10:58 - 11:02Nhờ tờ báo Pittsburgh Post-Gazette,
nơi tấm ảnh này được đăng, -
11:02 - 11:04và một tờ báo khác,
chúng tôi hiểu vì sao họ im lặng. -
11:04 - 11:08Các báo đã ra tòa hỏi: "Chuyện gì
xảy ra với nhà Hallowich?" -
11:08 - 11:12Hóa ra gia đình Hallowich
đã có thỏa thuận bí mật -
11:12 - 11:16với các nhà khai thác khí,
theo kiểu "lấy tiền, hoặc không gì cả." -
11:16 - 11:17Công ty ấy nói,
-
11:17 - 11:19anh có thể có hàng trăm ngàn đô-la
-
11:19 - 11:21để bắt đầu lại cuộc sống ở nơi nào đó;
-
11:21 - 11:23nhưng đổi lại,
-
11:23 - 11:27anh phải hứa sẽ không nói gì
về câu chuyện của chúng ta, -
11:27 - 11:29không được nói về hậu quả
khai thác với gia đình anh, -
11:29 - 11:33không được tiết lộ
về các ảnh hưởng đối với sức khỏe -
11:34 - 11:37có thể bị phát hiện
khi khám y tế. -
11:38 - 11:41Giờ, tôi không trách
gia đình Hallowich khi đã chấp nhận -
11:41 - 11:43khoản thương lượng đó
-
11:43 - 11:46và bắt đầu làm lại cuộc sống ở nơi khác.
-
11:46 - 11:47Người ta có thể hiểu
-
11:47 - 11:50lý do công ty muốn bịt miệng
các trường hợp phiền phức như thế. -
11:50 - 11:54Những gì tôi muốn chỉ ra
là hệ thống pháp lý và các quy định, -
11:54 - 11:56một hệ thống trong đó
có mạng lưới các thỏa thuận -
11:56 - 11:58giống như trường hợp này,
-
11:58 - 12:02cho phép họ bịt miệng
mọi người và bưng bít dữ liệu -
12:03 - 12:05khỏi các chuyên gia y tế
và các nhà dịch tễ học; -
12:05 - 12:07một hệ thống mà các nhà hành pháp
-
12:07 - 12:10thậm chí sẽ hạn chế xử lý các vụ vi phạm
-
12:10 - 12:11khi ô nhiễm xảy ra
-
12:11 - 12:14nếu người sở hữu đất và
công ty khai thác khí -
12:14 - 12:15đồng ý thỏa thuận riêng.
-
12:15 - 12:19Hệ thống này không chỉ
có hại cho y tế cộng đồng, -
12:19 - 12:22nó còn gây nguy hiểm
cho các gia đình tại địa phương, -
12:22 - 12:25những người vẫn còn trong bóng tối.
-
12:27 - 12:32Tôi chỉ ra hai ví dụ trên
không chỉ vì chúng là các ví dụ riêng lẻ. -
12:32 - 12:34Đó là những ví dụ
về một hệ thống có nhiều vấn đề. -
12:34 - 12:37Tôi có thể chia sẻ một số ví dụ ngược lại,
-
12:37 - 12:40giả sử khi một nhân viên chính phủ
-
12:40 - 12:43kiện công ty dược phẩm
-
12:43 - 12:44vì đã che giấu sự thật rằng
-
12:44 - 12:51thuốc chống trầm cảm làm tăng
ý định tự sát của trẻ thành niên. -
12:51 - 12:55Tôi có thể nói về một nhà hành pháp
đang theo kiện một công ty thực phẩm -
12:55 - 12:59vì đã cố tình phóng đại lợi ích
sức khỏe của sữa chua. -
12:59 - 13:02Tôi cũng có thể nói về một nhà lập pháp,
-
13:02 - 13:06những người mặc dù bị vận động
hành lang từ cả hai đảng, -
13:06 - 13:10nhưng vẫn thúc đẩy những hoạt động
bảo vệ môi trường. -
13:11 - 13:13Đây là những ví dụ riêng lẻ,
-
13:13 - 13:17nhưng chúng là những ngọn hải đăng
trong đêm tối -
13:17 - 13:21có thể chỉ đường cho chúng ta.
-
13:22 - 13:26Tôi bắt đầu gợi ý rằng đôi khi
ta cần phải tham gia vào xung đột. -
13:27 - 13:31Các chính phủ cần phải can thiệp,
-
13:31 - 13:37đấu tranh, có lúc phải tham gia
xung đột trực tiếp với các công ty. -
13:38 - 13:42Điều này không phải vì
các chính phủ luôn luôn tốt, -
13:42 - 13:44hay các tập đoàn luôn luôn xấu.
-
13:45 - 13:49Mỗi người đều có khả năng tốt hoặc xấu.
-
13:49 - 13:54Thật dễ hiểu khi công ty hành động
để thúc đẩy lợi ích thương mại của họ, -
13:55 - 14:01khi làm vậy, đôi khi họ phá hoại
hoặc phát triển lợi ích chung. -
14:01 - 14:05Nhưng trách nhiệm của các chính phủ
-
14:05 - 14:08là phải bảo vệ và
phát triển lợi ích chung. -
14:08 - 14:11Còn chúng ta cần khẳng định
-
14:11 - 14:14rằng họ phải đấu tranh làm như vậy.
-
14:15 - 14:17Đó là do các chính phủ
-
14:17 - 14:19là những người giám hộ
-
14:20 - 14:21sức khỏe cộng đồng;
-
14:22 - 14:25là người giám hộ
-
14:25 - 14:27của môi trường tự nhiên;
-
14:27 - 14:28và cũng chính chính phủ
-
14:28 - 14:30là người giám hộ
-
14:30 - 14:35những phần rất quan trọng
trong lợi ích chung của chúng ta. -
14:36 - 14:37Cảm ơn.
-
14:37 - 14:41(Vỗ tay)
- Title:
- Xung đột không hoàn toàn xấu
- Speaker:
- Jonathan Marks
- Description:
-
Hãy phản đối xung đột và ủng hộ các thoả thuận hợp tác - đó là những gì ta thường nghe. Luật sư và nhà đạo lý sinh học Jonathan Marks thách thức quan điểm này, cho thấy chính phủ có thể cản trở sự phát triên của y tế, nhân quyền và môi trường khi họ hợp tác với các tập đoàn. Đó là một lời nhắc nhở quan trọng và kịp thời về sự khác biệt giữa lợi ích chung và mặt bằng chung.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 14:56
TED Translators admin approved Vietnamese subtitles for Governments should fight corporations, not collaborate with them | ||
An Bình Nguyễn accepted Vietnamese subtitles for Governments should fight corporations, not collaborate with them | ||
An Bình Nguyễn edited Vietnamese subtitles for Governments should fight corporations, not collaborate with them | ||
An Bình Nguyễn edited Vietnamese subtitles for Governments should fight corporations, not collaborate with them | ||
An Bình Nguyễn edited Vietnamese subtitles for Governments should fight corporations, not collaborate with them | ||
An Bình Nguyễn edited Vietnamese subtitles for Governments should fight corporations, not collaborate with them | ||
An Bình Nguyễn edited Vietnamese subtitles for Governments should fight corporations, not collaborate with them | ||
An Bình Nguyễn edited Vietnamese subtitles for Governments should fight corporations, not collaborate with them |