< Return to Video

Thay đổi câu chuyện của mình sẽ thay đổi cuộc sống của bạn như thế nào?

  • 0:01 - 0:03
    Tôi sẽ bắt đầu bằng việc
    kể về một email
  • 0:03 - 0:05
    mà tôi thấy trong hộp thư đến gần đây.
  • 0:05 - 0:08
    Tôi có một hộp thư đến khá lạ
  • 0:08 - 0:10
    vì tôi là bác sĩ trị liệu
  • 0:10 - 0:13
    và tôi tạo một mục cho lời khuyên
    gọi là "Bác sĩ trị liệu thân mến,"
  • 0:13 - 0:16
    nên bạn có thể tưởng tượng trong đó có gì.
  • 0:16 - 0:20
    Ý tôi là tôi đã đọc hàng ngàn
    bức thư cá nhân
  • 0:20 - 0:22
    từ nhiều người trên thế giới.
  • 0:22 - 0:25
    Và những là thư này từ tan vỡ
    và mất mát,
  • 0:25 - 0:27
    cho tới những cuộc cãi nhau
    với cha mẹ hoặc anh chị em.
  • 0:27 - 0:30
    Tôi lưu chúng vào một thư mục
    trong máy tính của tôi
  • 0:30 - 0:32
    và đặt tên là
    "Những vấn đề trong cuộc sống."
  • 0:32 - 0:36
    Tôi đã nhận được rất nhiều
    email như thế này,
  • 0:36 - 0:38
    và tôi muốn đưa bạn thăm
    thế giới của tôi một lát
  • 0:38 - 0:40
    và đọc bạn nghe một trong những lá thư đó.
  • 0:40 - 0:42
    Thư viết thế này.
  • 0:47 - 0:48
    "Bác sĩ thân mến,
  • 0:48 - 0:50
    tôi đã kết hôn được mười năm
  • 0:50 - 0:53
    và mọi thứ vẫn tốt đẹp
    cho đến vài năm trước.
  • 0:53 - 0:55
    Đó là khi chồng không còn
    muốn làm tình với tôi nhiều nữa,
  • 0:55 - 0:57
    và giờ chúng tôi làm điều đó rất ít."
  • 0:57 - 0:59
    Tôi nghĩ các bạn
    không mong điều này đâu.
  • 0:59 - 1:00
    (Cười)
  • 1:00 - 1:04
    "Tối qua, tôi mới phát hiện ra rằng
    trong vài tháng qua,
  • 1:04 - 1:06
    anh ấy có những cuộc điện thoại
    lén lút lúc đêm muộn
  • 1:06 - 1:08
    với một phụ nữ ở công ty.
  • 1:08 - 1:10
    Tôi lục ảnh cô ấy, và cô ấy thật xinh đẹp.
  • 1:10 - 1:12
    Tôi không thể tin điều này lại xảy ra.
  • 1:12 - 1:15
    Bố tôi đã ngoại tình
    với đồng nghiệp khi tôi còn nhỏ
  • 1:15 - 1:17
    và điều đó làm gia đình tôi tan vỡ.
  • 1:17 - 1:19
    Không cần phải nói nhiều,
    tôi đã rất suy sụp.
  • 1:19 - 1:21
    Nếu tôi tiếp tục cuộc hôn nhân này,
  • 1:21 - 1:23
    tôi sẽ chẳng thể tin
    chồng mình một lần nữa.
  • 1:23 - 1:26
    Nhưng tôi không muốn
    bọn trẻ nhìn thấy bố mẹ li dị,
  • 1:26 - 1:27
    và phải rơi vào cảnh mẹ kế,...
  • 1:27 - 1:29
    Tôi nên làm gì bây giờ?"
  • 1:31 - 1:34
    Bạn nghĩ cô ấy nên làm gì?
  • 1:35 - 1:36
    Nếu bạn nhận lá thư này,
  • 1:36 - 1:39
    bạn có thể nghĩ rằng
    bị phản bội thật là đau khổ.
  • 1:40 - 1:43
    Hoặc có thể nỗi đau của cô ấy
    đặc biệt hơn ở chỗ
  • 1:43 - 1:46
    cô đã có trải nghiệm đó
    khi lớn lên với bố của mình.
  • 1:46 - 1:49
    Và giống tôi, bạn có thể đồng cảm
    với người phụ nữ này,
  • 1:49 - 1:50
    và bạn có thể có,
  • 1:50 - 1:52
    tôi nên nói thế nào đây nhỉ,
  • 1:52 - 1:55
    hãy gọi nó là
    "cái nhìn không tốt đẹp" với người chồng.
  • 1:55 - 1:58
    Hiện giờ có một vài suy nghĩ trong đầu tôi
  • 1:58 - 2:00
    khi đọc những bức thư
    như vậy trong hộp thư,
  • 2:00 - 2:03
    Nhưng tôi phải thận trọng
    khi hồi âm những bức thư đó
  • 2:03 - 2:07
    vì tôi biết rằng mỗi bức thư tôi nhận được
    thực sự là một câu chuyện
  • 2:07 - 2:09
    được viết bởi những tác giả đặc biệt.
  • 2:09 - 2:12
    Và cũng có một phiên bản khác
    của câu chuyện này.
  • 2:12 - 2:14
    Nó luôn luôn xảy ra.
  • 2:14 - 2:15
    Và tôi biết điều đó
  • 2:15 - 2:18
    vì với tư cách là nhà vật lí trị liệu,
  • 2:18 - 2:21
    chúng ta là những người không đáng tin
    khi kể về cuộc sống của mình.
  • 2:21 - 2:22
    Tôi cũng thế.
  • 2:23 - 2:24
    Và bạn cũng vậy.
  • 2:24 - 2:27
    Và tất cả những người bạn biết
    cũng đều như thế.
  • 2:27 - 2:29
    Đáng ra đây là điều tôi không nên kể
  • 2:29 - 2:31
    vì như thế các bạn sẽ
    không tin bài diễn thuyết này.
  • 2:31 - 2:34
    Ý tôi không phải là
    chúng ta cố ý nói sai sự thật.
  • 2:34 - 2:37
    Hầu hết những gì mọi người
    kể cho tôi đều là sự thật,
  • 2:37 - 2:39
    theo quan điểm của họ.
  • 2:39 - 2:41
    Phụ thuộc vào cách họ
    nhấn mạnh hay giảm nhẹ sự việc
  • 2:42 - 2:43
    cách họ đến và rời đi,
  • 2:43 - 2:45
    cái họ thấy và muốn tôi thấy,
  • 2:45 - 2:48
    họ kể câu chuyện của mình
    theo những cách khác nhau.
  • 2:48 - 2:51
    Nhà tâm lí học Jerome Bruner
    mô tả điều này rất hoa mỹ -- ông nói,
  • 2:51 - 2:56
    "Để kể một câu chuyện chắc chắn
    phải có lập trường đạo đức."
  • 2:56 - 2:59
    Chúng ta đều luẩn quẩn
    với câu chuyện cuộc sống của mình.
  • 2:59 - 3:01
    Tại sao ta chọn thế này,
    tại sao mọi sự lại tồi tệ,
  • 3:01 - 3:03
    tại sao ta đối xử với ai đó như vậy -
  • 3:03 - 3:05
    vì rõ ràng, họ đáng bị như thế --
  • 3:05 - 3:07
    hoặc một số người đối xử với ta thế này -
  • 3:07 - 3:09
    dù rõ ràng ta không như thế.
  • 3:09 - 3:12
    Câu chuyện là cách
    ta định hình cuộc sống của mình.
  • 3:12 - 3:14
    Nhưng chuyện gì xảy ra
    khi câu chuyện ta kể
  • 3:14 - 3:18
    có thể lừa dối người khác hoặc
    chưa đầy đủ hoặc sai hoàn toàn?
  • 3:19 - 3:21
    Thay vì cung cấp sự rõ ràng,
  • 3:21 - 3:22
    câu chuyện này khiến ta thấy khó hiểu.
  • 3:23 - 3:26
    Ta phải thừa nhận rằng hoàn cảnh
    hình thành nên câu chuyện của ta.
  • 3:26 - 3:28
    Nhưng cái tôi luôn tìm được
    trong công việc
  • 3:28 - 3:30
    đó là những thứ đối lập cứ xảy ra.
  • 3:30 - 3:34
    Cách ta kể về cuộc sống của mình
    hình thành nên cuộc sống của ta.
  • 3:35 - 3:37
    Đó là sự nguy hiểm của câu chuyện
  • 3:37 - 3:38
    vì chúng có thể khiến ta rối bời,
  • 3:38 - 3:40
    nhưng cũng là sức mạnh.
  • 3:40 - 3:43
    Vì nếu ta có thể thay đổi
    câu chuyện của ta,
  • 3:43 - 3:45
    tức là ta có thể thay đổi được cuộc sống.
  • 3:45 - 3:47
    Và giờ tôi sẽ chỉ bạn cách làm điều đó.
  • 3:48 - 3:49
    Tôi là bác sĩ trị liệu,
  • 3:49 - 3:52
    và thực sự tôi không phải là
    người kể chuyện đáng tin cậy.
  • 3:52 - 3:55
    Và nếu tôi ở trên máy bay,
  • 3:55 - 3:56
    và ai đó hỏi nghề nghiệp của tôi,
  • 3:57 - 3:59
    tôi thường nói tôi là một biên tập viên.
  • 3:59 - 4:02
    Nói như vậy một phần là vì
    nếu nói tôi là nhà trị liệu,
  • 4:02 - 4:05
    tôi luôn luôn nhận được
    những rắc rối, kiểu như,
  • 4:05 - 4:06
    "Oh, bác sĩ trị liệu.
  • 4:06 - 4:08
    Bạn sẽ thôi miên tôi đúng không?"
  • 4:08 - 4:10
    Và tôi sẽ nghĩ, "A: Không,
  • 4:10 - 4:12
    và B: Tại sao tôi lại làm điều đó ở đây?
  • 4:13 - 4:14
    Nếu nói tôi là bác sĩ phụ khoa,
  • 4:14 - 4:17
    bạn sẽ hỏi tôi rằng tôi định
    khám vùng chậu cho bạn sao?"
  • 4:17 - 4:19
    (Cười)
  • 4:19 - 4:21
    Nhưng lý do chính tôi nói
    mình là biên tập viên
  • 4:21 - 4:23
    là vì sự thật là như thế.
  • 4:23 - 4:26
    Công việc của nhà trị liệu
    là giúp mọi người chỉnh sửa
  • 4:26 - 4:29
    nhưng điều thú vị trong
    vai trò là nhà trị liệu
  • 4:29 - 4:31
    là khi chỉnh sửa, tôi không chỉ
    sửa cho một người.
  • 4:31 - 4:34
    Tôi đang cố gắng dạy một nhóm
    người đọc cách sửa,
  • 4:34 - 4:36
    sử dụng một bức thư mỗi tuần làm ví dụ.
  • 4:36 - 4:38
    Nên tôi đang nghĩ như này,
  • 4:38 - 4:40
    "Cái gì không liên quan đến vấn đề?"
  • 4:40 - 4:43
    "Nhân vật chính đang tiến lên
    hay trong vòng luẩn quẩn,
  • 4:43 - 4:46
    có thực sự quan trọng hay là
    nhân tố gây xao nhãng?"
  • 4:46 - 4:48
    "Các tình tiết có cùng kể về một chủ đề?"
  • 4:49 - 4:50
    Và điều tôi lưu tâm
  • 4:50 - 4:54
    là hầu hết câu chuyện của mọi người
    xoay quanh hai chủ đề chính.
  • 4:54 - 4:56
    Đầu tiên là sự tự do,
  • 4:56 - 4:58
    và thứ hai là sự thay đổi.
  • 4:58 - 4:59
    Và khi tôi chỉnh sửa,
  • 4:59 - 5:01
    đó là những chủ đề tôi bắt đầu.
  • 5:01 - 5:04
    Hãy cùng bắt đầu với sự tự do trước.
  • 5:04 - 5:06
    Các câu chuyện về sự tự do sẽ như thế này:
  • 5:06 - 5:08
    ta thường tin rằng
  • 5:08 - 5:12
    ta có sự tự do vô cùng lớn.
  • 5:12 - 5:14
    Ngoại trừ những vấn đề trong tầm tay,
  • 5:14 - 5:17
    trong trường hợp đó
    ta cảm thấy ta không có gì cả.
  • 5:17 - 5:20
    Các câu chuyện của ta thường
    là về cảm giác bị mắc kẹt, đúng không?
  • 5:20 - 5:22
    Ta cảm thấy bị giam cầm
    bởi gia đình, công việc,
  • 5:22 - 5:24
    các mối quan hệ, quá khứ của mình.
  • 5:25 - 5:28
    Thỉnh thoảng, ta bị giam cầm bởi
    chính ta bằng việc tự hành hạ mình --
  • 5:28 - 5:30
    Các bạn chắc đều biết câu chuyện này.
  • 5:30 - 5:32
    Câu chuyện
    "Cuộc sống của ai cũng tốt hơn tôi"
  • 5:32 - 5:33
    vô cùng phổ biến.
  • 5:33 - 5:36
    Câu chuyện "Tôi là kẻ lừa đảo",
    "Tôi khó được yêu",
  • 5:36 - 5:38
    "Chẳng có điều gì tốt đẹp xảy ra với tôi".
  • 5:38 - 5:41
    và "Khi tôi nói, 'Hey, Siri,'
    và cô ấy không trả lời,
  • 5:41 - 5:42
    tức là cô ấy ghét tôi."
  • 5:42 - 5:44
    Tôi thấy chúng và bạn cũng thấy.
  • 5:46 - 5:47
    Người phụ nữ viết bức thư này,
  • 5:47 - 5:49
    cô ấy cũng cảm thấy mình bị lừa dối.
  • 5:49 - 5:52
    Nếu tiếp tục sống với chồng,
    cô sẽ không thể tin anh lần nữa
  • 5:52 - 5:55
    nhưng nếu ly hôn,
    các con của cô sẽ bị ảnh hưởng.
  • 5:55 - 5:58
    Có một phim hoạt hình
    tôi nghĩ là một ví dụ hoàn hảo
  • 5:58 - 6:00
    về những gì đang xảy ra
    ở các câu chuyện này.
  • 6:00 - 6:03
    Phim kể về một tù nhân đang rung cái chốt
  • 6:03 - 6:05
    liều lĩnh cố thoát ra ngoài.
  • 6:05 - 6:07
    Nhưng bằng cách nào đó, cửa mở.
  • 6:07 - 6:09
    Không hề có chốt.
  • 6:09 - 6:11
    Người đó không hề ở trong tù.
  • 6:12 - 6:13
    Đó là hầu hết chúng ta.
  • 6:13 - 6:15
    Ta cảm thấy hoàn toàn bị lừa dối,
  • 6:15 - 6:17
    mắc kẹt trong vòng xoáy của cảm xúc.
  • 6:17 - 6:19
    Nhưng ta không mở chốt để đến với sự tự do
  • 6:19 - 6:21
    vì ta biết đó là một cái bẫy.
  • 6:21 - 6:23
    Sự tự do đi liền với trách nhiệm.
  • 6:24 - 6:28
    Nếu ta chịu trách nhiệm với
    chính ta trong câu chuyện này,
  • 6:28 - 6:30
    ta có thể đã thay đổi.
  • 6:30 - 6:33
    Và chủ đề khác tôi thường thấy
    trong các câu chuyện: sự thay đổi.
  • 6:33 - 6:35
    Các câu chuyện đó sẽ như này:
  • 6:35 - 6:37
    một người nói, "Tôi muốn thay đổi."
  • 6:37 - 6:39
    Nhưng ý của họ là,
  • 6:39 - 6:42
    "Tôi muốn nhân vật khác
    trong câu chuyện thay đổi."
  • 6:42 - 6:44
    Nhà trị liệu mô tả tình thế này như:
  • 6:44 - 6:47
    "Nếu nữ hoàng có quả bóng,
    bà sẽ trở thành nhà vua."
  • 6:47 - 6:48
    Ý tôi là --
  • 6:48 - 6:49
    (Cười)
  • 6:49 - 6:51
    Điều này thật khó hiểu phải không?
  • 6:52 - 6:54
    Tại sao ta lại không muốn nhân vật chính,
  • 6:54 - 6:56
    là linh hồn của câu chuyện thay đổi?
  • 6:56 - 6:58
    Nó có thể là vì sự thay đổi,
  • 6:58 - 7:00
    thậm chí là sự thay đổi tích cực,
  • 7:00 - 7:02
    bao gồm lượng lớn sự mất mát.
  • 7:02 - 7:04
    Mất đi sự thân thuộc.
  • 7:04 - 7:07
    Mặc dù sự thân thuộc đó không dễ chịu
    hoặc nói hẳn ra là đau khổ,
  • 7:07 - 7:10
    ít nhất ta biết nhân vật,
    sự sắp đặt các tình tiết,
  • 7:10 - 7:12
    và vòng tuần hoàn của
    cuộc đối thoại trong truyện.
  • 7:12 - 7:14
    "Anh chưa bao giờ giặt đồ!"
  • 7:14 - 7:15
    "Anh đã làm rồi!"
  • 7:15 - 7:16
    "Oh, yeah? Khi nào thế?"
  • 7:16 - 7:18
    Khá kì cục khi ta cảm thấy thoải mái
  • 7:18 - 7:20
    khi biết mọi chuyện sẽ diễn ra như thế nào
  • 7:20 - 7:22
    vào mỗi lần như vậy.
  • 7:22 - 7:26
    Để viết một chương mới cần sự liều lĩnh.
  • 7:26 - 7:28
    Đó là dám bắt đầu ở một trang mới.
  • 7:28 - 7:30
    Nhà văn nào cũng nói như này,
  • 7:30 - 7:32
    chẳng có điều gì đáng sợ hơn
    là một trang giấy trắng.
  • 7:32 - 7:34
    Nhưng đây mới là vấn đề:
  • 7:34 - 7:36
    khi ta viết một câu chuyện,
  • 7:36 - 7:39
    chương tiếp theo sẽ dễ viết hơn rất nhiều.
  • 7:39 - 7:43
    Ta nói rất nhiều về việc
    phải hiểu bản thân mình hơn.
  • 7:43 - 7:46
    Nhưng để hiểu được bản thân thì
    trước hết phải không biết về nó.
  • 7:46 - 7:50
    Để bỏ một phiên bản bạn kể về chính mình
  • 7:50 - 7:52
    để bạn có thể sống cuộc đời của mình,
  • 7:52 - 7:54
    chứ không phải là câu chuyện
    bạn kể cho mình nghe
  • 7:54 - 7:55
    về cuộc đời bạn.
  • 7:56 - 7:59
    Và đó là cách chúng tôi mở cái chốt kia.
  • 7:59 - 8:03
    Tôi muốn quay lại lá thư
    của người phụ nữ kia, về vấn đề của cô ấy.
  • 8:03 - 8:05
    Cô ấy hỏi tôi mình nên làm thế nào.
  • 8:05 - 8:07
    Có một cụm từ tôi học được ở công ty:
  • 8:07 - 8:09
    ultracrepidarianism.
  • 8:09 - 8:14
    Thói quen cho lời khuyên hoặc ý kiến
    về vấn đề không phải thế mạnh của mình.
  • 8:14 - 8:15
    Một từ thú vị, phải không?
  • 8:15 - 8:17
    Bạn có thể dùng nó ở ngữ cảnh khác nhau,
  • 8:17 - 8:20
    và chắc bạn sẽ dùng nó
    sau bài diễn thuyết này.
  • 8:20 - 8:23
    Tôi dùng nó vì nó nhắc tôi rằng,
    với tư cách là nhà trị liệu,
  • 8:23 - 8:25
    tôi giúp mọi người chọn ra
    những gì họ muốn,
  • 8:25 - 8:27
    nhưng tôi không thể
    lựa chọn cuộc sống cho họ.
  • 8:28 - 8:30
    Chỉ bạn mới có thể
    viết câu chuyện của mình,
  • 8:30 - 8:32
    và tất cả các bạn đều cần một số công cụ.
  • 8:33 - 8:34
    Những gì tôi muốn làm là
  • 8:34 - 8:37
    biên tập lại lá thư của người phụ nữ kia,
  • 8:37 - 8:40
    như một cách để chỉ ra
    ta có thể thay đổi câu chuyện đó thế nào.
  • 8:40 - 8:42
    Và tôi muốn bắt đầu bằng việc
    yêu cầu các bạn
  • 8:42 - 8:46
    nghĩ về một câu chuyện
    liên quan đến mình bây giờ,
  • 8:46 - 8:48
    nó có thể không tốt đẹp.
  • 8:48 - 8:51
    Nó có thể về một hoàn cảnh
    bạn đã trải qua,
  • 8:51 - 8:53
    có thể về một người nào đó trong cuộc đời,
  • 8:53 - 8:55
    hoặc thậm chí là về chính bạn.
  • 8:56 - 8:59
    Và tôi muốn các bạn nhìn vào
    các nhân vật khác.
  • 8:59 - 9:01
    Ai là người cùng bạn
  • 9:01 - 9:04
    tán thành phiên bản
    sai trái của câu chuyện này?
  • 9:04 - 9:06
    Ví dụ, người phụ nữ gửi tôi bức thư đó
  • 9:06 - 9:08
    đã kể chuyện này cho bạn của cô.
  • 9:08 - 9:11
    Họ có thể tặng cô cái gọi là
    "sự thương hại ngu ngốc."
  • 9:11 - 9:14
    Với sự thương hại ngu ngốc,
    ta tán thành câu chuyện,
  • 9:14 - 9:16
    ta nói, "Bạn đúng, điều đó
    thật không công bằng,"
  • 9:16 - 9:19
    khi một người bạn kể rằng anh ấy
    không thăng tiến như mong muốn,
  • 9:19 - 9:21
    mặc dù ta biết điều này
    đã xảy ra vài lần trước đó
  • 9:21 - 9:24
    vì anh ấy thực sự không nỗ lực,
  • 9:24 - 9:26
    và cũng có thể ăn cắp tài sản công ty.
  • 9:26 - 9:27
    (Cười)
  • 9:27 - 9:30
    Ta nói, "Yeah, bạn đúng,
    anh ta thật ngu ngốc,"
  • 9:30 - 9:33
    khi một người bạn kể rằng
    bạn trai của cô ấy chia tay với cô ta,
  • 9:33 - 9:35
    mặc dù ta biết có nhiều
    nguyên do liên quan đến
  • 9:35 - 9:37
    việc cô ấy cư xử trong mối quan hệ,
  • 9:37 - 9:40
    như nhắn tin liên tục hoặc
    lục lọi ngăn kéo của anh ấy,
  • 9:40 - 9:41
    có thể dẫn đến sự tan vỡ.
  • 9:41 - 9:43
    Ta nhìn thấy vấn đề giống như này,
  • 9:43 - 9:46
    nếu có ẩu đả ở mọi quán bar bạn đến,
  • 9:46 - 9:47
    rất có thể nguyên nhân chính là bạn.
  • 9:47 - 9:49
    (Cười)
  • 9:49 - 9:53
    Để trở thành một biên tập viên tốt,
    ta cần phải biết thương cảm đúng chỗ,
  • 9:53 - 9:55
    không chỉ là với bạn bè,
    mà còn với chính ta.
  • 9:55 - 9:58
    Nó được gọi là --
    có lẽ là một khái niệm chuyên môn --
  • 9:58 - 10:01
    "giúp người khác nhận ra cái sai của mình"
  • 10:01 - 10:03
    Và những cái sai này rất có giá trị,
  • 10:03 - 10:06
    vì chúng giúp ta biết ta đã bỏ qua điều gì
    trong câu chuyện của mình.
  • 10:06 - 10:07
    Sự thật là,
  • 10:07 - 10:10
    ta không biết có thật là
    chồng của người phụ nữ kia ngoại tình,
  • 10:10 - 10:13
    vì sao đời sống tình dục của họ
    thay đổi từ hai năm trước,
  • 10:13 - 10:16
    hay nội dung của các cuộc điện thoại
    vào đêm muộn.
  • 10:16 - 10:18
    Và nó có thể là vì tuổi thơ của cô ấy,
  • 10:18 - 10:21
    nên cô đang viết những câu chuyện
    riêng lẻ về sự phản bội,
  • 10:21 - 10:22
    nhưng có lẽ có một thứ
  • 10:22 - 10:25
    cô ấy sẽ không kể cho tôi
    trong lá thư của cô ấy
  • 10:25 - 10:27
    hoặc thậm chí là để bản thân mình thấy.
  • 10:28 - 10:30
    Nó giống như một người
    làm bài kiểm tra của Rorschach.
  • 10:30 - 10:32
    Bạn biết bài kiểm tra của Rorschach chứ?
  • 10:32 - 10:35
    Một nhà tâm lí học sẽ cho bạn nhìn
    những vết mực giống như này,
  • 10:35 - 10:38
    và hỏi, "Bạn đã nhìn thấy gì?"
  • 10:38 - 10:41
    Và người đó nhìn vào vết mực và nói,
  • 10:41 - 10:44
    "Tôi hoàn toàn không nhìn thấy máu."
  • 10:46 - 10:47
    Và người kiểm tra nói,
  • 10:47 - 10:51
    "Kể tôi nghe
    bạn không nhìn thấy cái gì nữa."
  • 10:52 - 10:54
    Trong viết lách, nó gọi là quan điểm.
  • 10:54 - 10:57
    Người kể chuyện không muốn kể điều gì?
  • 10:57 - 11:00
    Tôi muốn đọc một bức thư nữa.
  • 11:01 - 11:03
    Nó như này.
  • 11:05 - 11:07
    "Bác sĩ thân mến,
  • 11:08 - 11:10
    Tôi cần cô tư vấn vấn đề với vợ tôi.
  • 11:10 - 11:12
    Gần đây cô ấy tức giận
    về mọi thứ tôi làm
  • 11:12 - 11:15
    kể cả những điều nhỏ nhất,
    như âm thanh phát ra khi tôi nhai.
  • 11:15 - 11:16
    Trong bữa sáng,
  • 11:16 - 11:20
    tôi để ý cô ấy còn bí mật cho thêm sữa
    vào món bánh granola của tôi
  • 11:20 - 11:21
    nên nó không còn giòn nữa."
  • 11:21 - 11:22
    (Cười)
  • 11:22 - 11:27
    "Tôi cảm giác cô ấy khó tính với tôi
    từ khi bố tôi mất hai năm trước.
  • 11:27 - 11:28
    Tôi rất gần gũi với ông ấy
  • 11:28 - 11:30
    và bố cô ấy mất khi cô ấy còn nhỏ,
  • 11:30 - 11:32
    nên cô ấy không cảm nhận
    được những gì tôi đã trải qua.
  • 11:32 - 11:35
    Có một người bạn công ty
    có bố mất cách đây vài tháng,
  • 11:35 - 11:37
    và họ hiểu được nỗi đau của tôi.
  • 11:37 - 11:40
    Tôi ước tôi cũng có thể nói chuyện
    với vợ mình như với bạn kia,
  • 11:40 - 11:43
    nhưng tôi cảm thấy cô ấy
    không bao giờ thông cảm cho tôi.
  • 11:43 - 11:45
    Làm sao để vợ tôi quay trở về như cũ?"
  • 11:45 - 11:46
    OK.
  • 11:47 - 11:49
    Bạn có thể cho rằng
  • 11:49 - 11:52
    nó giống như câu chuyện
    của người phụ nữ kia,
  • 11:52 - 11:55
    chỉ là được kể bởi một người khác.
  • 11:55 - 11:57
    Câu chuyện trước đó
    là về người chồng phản bội,
  • 11:57 - 12:01
    còn câu chuyện này là về người vợ
    không cảm được nỗi đau của anh ấy.
  • 12:01 - 12:04
    Nhưng đáng chú ý là,
    ngoài những sự khác nhau ra,
  • 12:05 - 12:08
    cả hai câu chuyện đều nói về sự kết nối.
  • 12:09 - 12:11
    Nhưng nếu có thể tạm quên đi
    người kể đầu tiên
  • 12:11 - 12:14
    và viết câu chuyện từ
    góc nhìn của nhân vật khác,
  • 12:14 - 12:17
    tình cờ là nhân vật này dễ thông cảm hơn,
  • 12:17 - 12:19
    và các nút thắt được mở.
  • 12:19 - 12:22
    Đó là bước khó nhất
    trong quá trình biên tập,
  • 12:22 - 12:24
    nhưng cũng là nơi sự thay đổi bắt đầu.
  • 12:25 - 12:28
    Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn
    nhìn câu chuyện của mình
  • 12:28 - 12:31
    và viết nó
    từ góc nhìn của một người khác?
  • 12:32 - 12:35
    Bạn sẽ học được điều gì từ góc nhìn này?
  • 12:36 - 12:38
    Đó là lý do khi nhìn
    những người bị trầm cảm,
  • 12:38 - 12:39
    tôi thường nói,
  • 12:39 - 12:42
    "Bạn không là người tốt nhất
    để nói chuyện với mình về vấn đề này,"
  • 12:42 - 12:45
    vì sự trầm cảm xuyên tạc
    câu chuyện sang một hướng khác.
  • 12:45 - 12:47
    Nó hạn chế các góc nhìn của ta.
  • 12:47 - 12:51
    Điều này cũng đúng khi ta
    cảm thấy cô đơn, đau đớn hoặc bị từ chối.
  • 12:51 - 12:52
    Ta sáng tạo nhiều câu chuyện,
  • 12:52 - 12:54
    xuyên tạc chúng dưới góc nhìn hạn hẹp
  • 12:54 - 12:56
    thậm chí ta còn không biết
    ta đang xem xét chúng.
  • 12:57 - 13:00
    Và sau đó, ta nghiễm nhiên trở thành
    những người truyền tin giả của chính mình.
  • 13:01 - 13:03
    Tôi có một lời thổ lộ.
  • 13:04 - 13:07
    Tôi đã viết phiên bản
    câu chuyện của người chồng kia.
  • 13:07 - 13:09
    Bạn không biết tôi đã dành bao lâu
  • 13:09 - 13:11
    để cân nhắc giữa
    món granola và pita chips đâu.
  • 13:11 - 13:14
    Tôi viết nó dựa trên
    cáck kể của những nhân vật khác mà
  • 13:15 - 13:16
    tôi đã gặp trong nhiều năm qua
  • 13:16 - 13:20
    không chỉ là bệnh nhân đến khám
    mà còn trong chuyên mục nữa.
  • 13:20 - 13:21
    Khi điều đó xảy ra
  • 13:21 - 13:24
    khi cả hai người trong cùng một câu chuyện
    viết thư cho tôi,
  • 13:24 - 13:26
    cả hai đều không biết
    là người kia cũng viết,
  • 13:26 - 13:28
    thế là tôi có hai phiên bản của câu chuyện
  • 13:28 - 13:29
    được gửi đến hộp thư của mình.
  • 13:30 - 13:31
    Nó thực sự đã diễn ra.
  • 13:32 - 13:35
    Tôi không biết phiên bản khác
    của bức thư của người phụ nữ kia
  • 13:35 - 13:36
    nhưng tôi biết một điều:
  • 13:36 - 13:38
    cô ấy phải viết nó.
  • 13:38 - 13:40
    Vì chỉ khi có can đảm để sửa lại,
  • 13:40 - 13:44
    cô ấy mới có thể viết một bản khác
    so với bản cô ấy đã gửi cho tôi.
  • 13:44 - 13:47
    Kể cả chồng cô ấy
    có ngoại tình đi chăng nữa --
  • 13:47 - 13:48
    và cũng có thể là vậy --
  • 13:48 - 13:51
    cô ấy không cần phải biết
    tình tiết sẽ như thế nào.
  • 13:52 - 13:55
    Vì thông qua việc chỉnh sửa,
  • 13:55 - 13:58
    cô sẽ phải tưởng tượng ra khả năng
    tiếp theo của diễn biến câu chuyện.
  • 13:59 - 14:03
    Thi thoảng tôi nhìn thấy
    mọi người đang phải cam chịu,
  • 14:03 - 14:06
    và họ thực sự bị chìm
    trong cảm xúc đó quá lâu.
  • 14:06 - 14:09
    Họ là những người phàn nàn
    nhưng từ chối sự giúp đỡ.
  • 14:09 - 14:10
    Các bạn chắc biết kiểu người này.
  • 14:10 - 14:13
    Họ là người mà khi bạn cố đưa ra
    một đề nghị giúp đỡ
  • 14:13 - 14:18
    họ từ chối, "Yeah, không,
    nó không hiệu quả đâu, vì..."
  • 14:19 - 14:22
    "Yeah, không, điều đó là không thể
    vì tôi không làm được."
  • 14:22 - 14:26
    "Đúng là tôi muốn có nhiều bạn,
    nhưng mọi người thật phiền hà."
  • 14:26 - 14:28
    (Cười)
  • 14:28 - 14:30
    Cái họ thực sự từ chối
  • 14:30 - 14:34
    là chỉnh sửa câu chuyện về
    sự đau khổ và cam chịu của mình.
  • 14:34 - 14:38
    Và với những người như vậy,
    tôi thường tiếp cận bằng một cách khác.
  • 14:38 - 14:40
    Và tôi chọn nói một điều gì khác.
  • 14:40 - 14:42
    Tôi nói với họ,
  • 14:42 - 14:44
    "Chúng ta đều sẽ chết."
  • 14:45 - 14:48
    Tôi cá bạn là bạn đang mừng
    vì tôi không phải là nhà trị liệu của bạn.
  • 14:48 - 14:49
    Bởi cách họ nhìn tôi
  • 14:49 - 14:51
    giống như cách bạn nhìn tôi bây giờ,
  • 14:51 - 14:53
    đó là một ánh nhìn đầy hoang mang.
  • 14:53 - 14:55
    Nhưng khi tôi nói rằng có một câu chuyện
  • 14:55 - 14:58
    được viết bởi tất cả chúng ta.
  • 14:58 - 15:00
    Nó được gọi là cáo phó.
  • 15:01 - 15:05
    Và thay vì là chủ nhân
    phải chịu những đau khổ,
  • 15:05 - 15:08
    chúng ta sẽ viết những câu chuyện đó
    khi vẫn còn sống.
  • 15:09 - 15:12
    Ta sẽ là anh hùng thay vì
    là nạn nhân của câu chuyện đó,
  • 15:12 - 15:15
    Ta chọn những gì trên trang giấy
    mà ở trong đầu của mình
  • 15:15 - 15:16
    và hình thành nên hiện tại.
  • 15:17 - 15:21
    Tôi nói với họ rằng cuộc sống vốn là
    lựa chọn nghe câu chuyện nào
  • 15:21 - 15:23
    và câu chuyện nào cần phải sửa.
  • 15:23 - 15:26
    Và nó xứng đáng với sự nỗ lực
    cho một sự thay đổi
  • 15:26 - 15:29
    vì chẳng có gì quan trọng
    với chất lượng cuộc sống của ta
  • 15:29 - 15:31
    hơn là những câu chuyện của bản thân mình.
  • 15:31 - 15:34
    Tôi nói vậy là để
    khi có chuyện xảy ra với mình,
  • 15:34 - 15:38
    chính ta trở thành chủ nhân
    của giải Pulitzer của riêng mình.
  • 15:38 - 15:41
    Hầu hết ta không là người phàn nàn
    nhưng từ chối được giúp đỡ
  • 15:41 - 15:44
    hoặc ít nhất ta không tin bản thân mình.
  • 15:44 - 15:46
    Nhưng có một cách rất dễ để vượt qua
  • 15:46 - 15:50
    cảm giác lo lắng, tức giận
    hoặc bị tổn thương.
  • 15:50 - 15:52
    Đó là lần tiếp theo
    bạn hãy chiến đấu với điều gì đó,
  • 15:52 - 15:54
    nhớ rằng,
  • 15:54 - 15:55
    chúng ta đều sẽ chết.
  • 15:55 - 15:57
    (Cười)
  • 15:57 - 15:59
    Sau đó hãy sử dụng công cụ chỉnh sửa
  • 15:59 - 16:01
    và hỏi bản thân mình:
  • 16:01 - 16:04
    Tôi muốn câu chuyện của mình như thế nào?
  • 16:05 - 16:08
    Sau đó, hãy viết nên tác phẩm của mình.
  • 16:09 - 16:10
    Xin cảm ơn.
  • 16:10 - 16:13
    (Vỗ tay)
Title:
Thay đổi câu chuyện của mình sẽ thay đổi cuộc sống của bạn như thế nào?
Speaker:
Lori Gottlieb
Description:

Những câu chuyện giúp hình thành nên cuộc sống của bạn -- nhưng khi những câu chuyện chưa được hoàn thành hoặc sai hướng, chúng có thể khiến bạn mơ hồ thay vì sự rõ ràng, mạch lạc. Trong bài diễn thuyết này, bác sĩ tâm lí và người cho lời khuyên - Lori Gottlieb đã chỉ ra cách giải phóng câu chuyện của bản thân bằng việc trở thành biên tập viên của chính mình và viết lại những câu chuyện đó dưới một góc nhìn khác.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
16:41

Vietnamese subtitles

Revisions