-
Przedstawię Wam teraz ideę
-
transformaty Laplace'a.
-
Jest to jedno z najbardziej użytecznych pojęć,
-
o których będziecie się uczyć; nie tylko w równaniach różniczkowych,
-
ale i w całej matematyce.
-
Zwłaszcza jeśli zamierzacie studiować kierunki techniczne,
-
zobaczycie, że transformata Laplace'a, oprócz tego, że przydaje się
-
w rozwiązywaniu równań różniczkowych, to pozwala też zamieniać
-
dziedzinę funkcji i przejść od opisywania kształtu fali zależnością od czasu
-
do opisu w terminach częstości. No i pomaga zbadać
-
i zrozumieć mnóstwo zjawisk.
-
Na razie jednak nie będę w to się wgłębiał.
-
Zacznę od pokazania Wam, co to jest.
-
Transformata Laplace'a.
-
Wpierw pokażę Wam jak to działa, a jak już oswoicie się trochę
-
z rachunkami, to po paru następnych filmikach
-
dopiero zobaczycie w jaki sposób można jej używać
-
do rozwiązywania równań różniczkowych.
-
Właściwie to zaczniemy od rozwiązania paru równań, które
-
już wcześniej rozwiązaliśmy innymi metodami.
-
A potem będziemy przechodzić do coraz to
-
trudniejszych zagadnień.
-
Więc cóż to jest ta transformata Laplace'a?
-
Transformatę Laplace'a oznaczamy literą L, jak
-
Laverne z "Laverne&Shirley".
-
(Pewnie jesteście za młodzi, by to znać, ale ja na tym
-
serialu się wychowałem.
-
Właściwie nawet, gdy ja byłem dzieckiem, to już chyba szły powtórki.)
-
Transformata Laplace'a jakiejś funkcji f.
-
Z reguły mówimy f od t,
-
zamiast f od x.
-
Bo w wielu rónaniach różniczkowych
-
i zastosowaniach, naprawdę zastępuję się
-
zależność od czasu.
-
zależnością od częstotliwości.
-
Nie martwcie się o to na razie.
-
Jeśli Was to myli.
-
Transformata Laplace'a funkcji od t.
-
Ona przekształca tę funkcję w pewną inną funkcję od s.
-
i jak to robi?
-
Pozwólcie, że użyję matematycznego zapisu,
-
które pewnie wiele Wam nie powie.
-
Więc co ona przekształca?
-
Ja myślę o tym, jako o
-
funkcji od funkcji.
-
Funkcja przekształca jeden zbiór (w każdym razie,
-
w tym, czym się zajmujemy) jeden zbiór liczb
-
w inny.
-
Transformata przekształca jeden zbiór funkcji
-
w inny zbiór funkcji.
-
Zdefiniuję to.
-
Transformata Laplace'a, dla naszych celów, jest zdefiniowana jako
-
całka niewłaściwa.
-
Wiem, że właściwie nie robiłem jeszcze całek niewłaściwych,
-
ale wyjaśnię je za chwilę.
-
Całka niewłaściwa od 0 do nieskończoności, z e do
-
-st, razy f od t, czyli to od czego bierzemy
-
transformate Laplace'a, po dt.
-
To może Was zniechęcać i wydawać się
-
zagmatwane, ale zrobię teraz kilka przykładów.
-
Więc czym jest transformata Laplace'a?
-
Powiedzmy, że f od t jest równe 1.
-
Czym jest transformata laplace'a od 1?
-
Jeśli f od t jest równe 1, jest to po prostu stała funkcja
-
od czasu. To będzie równe... właściwie to napiszę, dokładnie tak
-
jak napisałem tutaj.
-
To jest całka niewłaściwa od zera do nieskończoności od
-
e do -st razy 1.
-
Nie muszę tego dopisywać, ale tutaj jest razy 1, po dt.
-
Wiem, że pewnie teraz zastanawiacie się nad tą
-
nieskończonością, ale zajmiemy się tym za chwilę.
-
Właściwie, to zajmimy się tym teraz.
-
To jest to samo co granica,
-
powiedzmy, że A dąży do nieskończoności, całka od
-
0 do A, e do -st, dt.
-
Jeśli macie już trochę wprawy, to
-
mogliście zgadnąć, że to jest to samo.
-
Bo, oczywiście, nie można obliczać dla nieskońoności, ale
-
można wziąć granicę przy czymś, co niej dąży.
-
Weźmy funckję pierwotną i obliczmy
-
tę niewłaściwą całkę oznaczoną, czyli
-
tę całkę niewłaściwą.
-
Jaka jest funkcja pierwotna od e do -st
-
po dt?
-
Jest to -1/s e do -st, zgadza się?
-
Jeśli mi nie wierzycie, to to zróżniczkujcie.
-
Wyjdzie -s razy to,
-
to się skróci i zostanie Wam po prorstu e do
-
-st. W porządku.
-
Wymażę to tutaj, ten znak równości.
-
Ponieważ przyda mi się więcej miejsca.
-
Weźmiemy granicę, przy A dążącym do nieskończoności.
-
Nie trzeba tego robić zawsze, ale to jest pierwszy
-
raz, kiedy mamy doczynienia z całkami niewłaściwymi.
-
Pomyślałem, że mogę Wam przypomnieć, że
-
wtedy bierzemy granicę.
-
Spójrzmy na funkcję pierwotną.
-
Teraz musimy obliczyć ją w A, odjąć wartość funkcji pierwotnej
-
w zerze,
-
i wtey wziąć granicę od tego co nam wyjdzie,
-
przy A dążącym do nieskończości.
-
To się równa granicy przy A dążącym do nieskończości.
-
OK.
-
Jeśli najpeirw podstawimy tu A, dostaniemy -1/s.
-
Pamiętajcie, że patrzymy na t,
-
bo całkowaliśmy względem t.
-
e do -sA, zgadza się?
-
To się dzieje, gdy podstawiam tu A.
-
minus
-
Co się dzieje, gdy podstawię tu t równe 0?
-
Gdy t równe 0, to staje się e do -s razy 0.
-
To wyrażenie jest równe 1.
-
I zostaje po prostu -1/s.
-
W porządku.
-
Przewinę trochę w dół.
-
Pisałem trochę większymi literami niż chciałem,
-
ale to nie przeszkadza.
-
Więc to będzie granica, gdy A dąży do nieskończoności,
-
z -1/s e do -sA minus minus 1/s.
-
czyli plus 1/s.
-
Więc czym jest ta granica przy A dążącym do nieskończoności?
-
Jak się zachowuje ten składnik?
-
Przy A dążącym do nieskończoności, jeśli założymy, że s jest większe
-
od 0, a tak teraz założymy.
-
Właściwie, to mogę to zapisać.
-
Załóżmy, że s jest większe od 0.
-
Jeśli założymy, że s jest większe od 0, wtedy przy A
-
dążącym do nieskończoności, co się stanie?
-
To będzie dążyć do 0, zgadza się? e do minus...
-
dużej liczby, to bardzo, bardzo mała liczba.
-
A e do minus jeszcze większej liczby, jest jeszcze mniejszą liczbą.
-
To "e do minus nieskończoności" dąży do 0, więc
-
ten składnik dąży do 0.
-
Ten składnik się nie nie zmienia, ponieważ nie ma tu A, więc
-
zostaje po prostu 1/s.
-
Proszę bardzo.
-
To jest znaczący moment w Waszym życiu.
-
Właśnie stawiliście czoła Waszej pierwszej transformacji Laplace'a.
-
Pokażę Wam w kolejnych filmikach, że istnieją całe tablice
-
transformat Laplace'a i stopniowo
-
wszystkie je policzymy.
-
Ale na razie, zajmiemy się tymi
-
bardziej podstawowymi.
-
Ale to może być nasz pierwszy wkład do
-
tablic transormat Laplace'a.
-
Transformata Laplace'a od f od t równego 1
-
jest równa 1/s.
-
Zauważmy, że przeszliśmy z funkcji od t, choć nie było
-
tu zależności od t, do funkcji od s.
-
Zostały mi jakieś 3 minuty, ale nie sądzę, by mi to
-
starczyło do zrobienia kolejnej transformaty Laplace'a.
-
Zostawię to sobie na następny filmik.
-
Do zobaczenia wkrótce.