< Return to Video

Neden rüya görürüz? - Amy Adkins

  • 0:00 - 0:08
    Milattan önce 3000'li yıllarda
  • 0:08 - 0:14
    Mezopotamyalı krallar rüyalarını
    bal mumu tabletlere yazıp yorumladılar.
  • 0:14 - 0:15
    Bin yıl sonra,
  • 0:15 - 0:17
    Antik mısırlılar bir rüya kitabı yazdılar.
  • 0:17 - 0:21
    İçerisinde yüzden fazla rüya
    ve rüya tabiri bulunuyordu.
  • 0:21 - 0:22
    Daha sonraki yıllarda,
  • 0:22 - 0:26
    rüya görmemizin nedenini anlamak için
    araştırmalarımıza hiç ara vermedik.
  • 0:26 - 0:28
    Bu nedenle, birçok
    bilimsel araştırma,
  • 0:28 - 0:30
    teknolojik gelişme
  • 0:30 - 0:31
    ve kararlılık sonucunda
  • 0:31 - 0:36
    hala kesin cevaplar bulamadık
    fakat bazı ilginç teorilerimiz var.
  • 0:36 - 0:41
    Dileklerimizi gerçekleştirmek için
    rüya görürüz.
  • 0:41 - 0:42
    1900'lü yılların başında
  • 0:42 - 0:46
    Sigmund Freud, gördüğümüz
    tüm rüyaların ve kabusların
  • 0:46 - 0:50
    bilinçli günlük yaşantımızdaki
    imgelerin toplamı olduklarını,
  • 0:50 - 0:52
    buna ek olarak bilinçaltımızdaki dileklerimizi
  • 0:52 - 0:56
    gerçekleştirmekle ilgili sembolik anlamlar
    taşıdıklarını ileri sürdü.
  • 0:56 - 0:59
    Freud, bir rüyadan uyandığımızda
    hatırladığımız her şeyin,
  • 0:59 - 1:03
    bilinçdışındaki ilkel düşüncelerimiz,
    dürtülerimiz ve arzularımızın
  • 1:03 - 1:06
    sembolik bir temsilcisi
    olduğu teorisini ortaya attı.
  • 1:06 - 1:08
    Freud, bu hatırlanan unsurları inceleyerek
  • 1:08 - 1:12
    bilinçdışındaki içeriğin bilincimize
    ulaşıp açığa çıkabileceğine
  • 1:12 - 1:15
    ve bu içeriğin bastırılması sonucu
    ortaya çıkan psikolojik sorunların
  • 1:15 - 1:18
    üzerine gidilip
    çözülebileceğine inandı.
  • 1:18 - 1:21
    Hatırlamak için rüya görürüz.
  • 1:21 - 1:23
    Belirli zihinsel işlevlerin
    verimini artırmak için
  • 1:23 - 1:25
    uyumak iyidir
  • 1:25 - 1:27
    fakat uyurken rüya görmek daha da iyidir.
  • 1:27 - 1:29
    2010'da araştırmacılar,
  • 1:29 - 1:32
    karmaşık 3 boyutlu bir labirenti
    geçmeye çalışan deneklerden
  • 1:32 - 1:34
    ikinci denemelerinden önce
    uykuya dalıp
  • 1:34 - 1:38
    labirenti rüyalarında gören
    denekler çok daha başarılı oldular.
  • 1:38 - 1:41
    Aslına bakılırsa bu denekler,
    sadece denemeler sırasında
  • 1:41 - 1:44
    uyanıkken labirenti düşünen
    ve uykuya dalıp labirenti
  • 1:44 - 1:49
    rüyalarında görmeyen deneklerden
    on kat daha başarılıydılar.
  • 1:49 - 1:51
    Araştırmacılar,
    belirli hafıza işlemlerinin
  • 1:51 - 1:54
    sadece uyku anında gerçekleştiğini
    ve gördüğümüz rüyaların
  • 1:54 - 1:58
    bu işlemlerin gerçekleştiğinin göstergesi
    olduğunu öne sürdüler.
  • 1:58 - 2:03
    Unutmak için rüya görürüz.
  • 2:03 - 2:05
    Beynimizde,
    yaklaşık 10.000 trilyon
  • 2:05 - 2:08
    sinirsel bağlantı vardır.
  • 2:08 - 2:12
    Düşündüğümüz ve yaptığımız her şey
    bu bağlantıların oluşmasını sağlar.
  • 2:12 - 2:16
    1983'de, tersten öğrenme denilen
    nörobiyolojik rüya teorisine göre
  • 2:16 - 2:19
    uyurken ve özellikle REM uykusu döngüsünde
  • 2:19 - 2:23
    nörokorteksiniz bu sinirsel
    bağlantıları inceler
  • 2:23 - 2:25
    ve gereksiz olanları temizler.
  • 2:25 - 2:27
    Rüya görmemize neden olan
  • 2:27 - 2:29
    bu unutma süreci olmadan
  • 2:29 - 2:32
    beynimiz gereksiz
    bağlantılarla dolabilir
  • 2:32 - 2:35
    ve parazitli düşünceler,
    uyanıkken yapılması gereken
  • 2:35 - 2:37
    düşünme işlevini engelleyebilir.
  • 2:37 - 2:43
    Beynimizin devamlı çalışabilmesi
    için rüya görürüz.
  • 2:43 - 2:45
    Devamlı aktivasyon teorisine
    göre rüyalar,
  • 2:45 - 2:50
    beynin düzgün çalışabilmesi için
    sürekli hafızayı pekiştirip
  • 2:50 - 2:53
    uzun süreli hafızalar oluşturma
    ihtiyacından doğar.
  • 2:53 - 2:56
    Dıştan gelen bilgiler belirli bir
    seviyenin altına indiğinde,
  • 2:56 - 2:57
    tıpkı uyku halinde olduğu gibi,
  • 2:57 - 2:59
    beynimiz otomatik olarak
  • 2:59 - 3:02
    hafıza depolarından bilgi
    üretimini tetikler,
  • 3:02 - 3:04
    bu da rüyalarımızda deneyimlediğimiz
  • 3:04 - 3:07
    düşünceler ve hisler
    şeklinde bize geri döner.
  • 3:07 - 3:08
    Diğer bir deyişle rüyalarımız,
  • 3:08 - 3:11
    beynimizin uyku anında etkinleştirdiği
    bir ekran koruyucusu olabilir,
  • 3:11 - 3:14
    böylece beynimiz tamamıyla
    devre dışı kalmaz.
  • 3:14 - 3:18
    Prova yapmak için rüya görürüz.
  • 3:18 - 3:22
    Tehlikeli ve korkutucu durumları
    içeren rüyalar sık sık karşımıza çıkar
  • 3:22 - 3:24
    ve ilkel içgüdü provası teorisine göre
  • 3:24 - 3:28
    bir rüyanın içeriği, o rüyanın
    amacı için önemlidir.
  • 3:28 - 3:31
    Gece yarısı ormanda bir ayı
    tarafından kovalanmak ya da
  • 3:31 - 3:34
    karanlık bir sokakta bir ninja
    ile dövüşmek gibi rüyalar,
  • 3:34 - 3:38
    kavga et-kaç içgüdülerimizi
    deneyimlememizi sağlar
  • 3:38 - 3:42
    ve hayatımızda ihtiyacımız olursa diye
    bu içgüdüleri hazır ve güvenilir tutar.
  • 3:42 - 3:44
    Fakat rüyalar her zaman
    kötü olmaz.
  • 3:44 - 3:46
    Örneğin, çekici komşunuz hakkında
    gördüğünüz rüyalar,
  • 3:46 - 3:51
    sizin üreme içgüdünüzü deneyimlemenizi
    de sağlayabilir.
  • 3:51 - 3:55
    İyileşmek için rüya görürüz.
  • 3:55 - 3:57
    Beyindeki stres sinir ileticileri,
    uykunun REM aşamasında
  • 3:57 - 4:00
    ve travmatik deneyimlerin
    olduğu rüyalarda bile
  • 4:00 - 4:02
    daha az aktiftir.
  • 4:02 - 4:06
    Bu nedenle bazı araştırmacılar,
    rüya görmenin amaçlarından birinin
  • 4:06 - 4:09
    psikolojik açıdan iyileşmeyi
    sağlamak için kötü deneyimlerimizin
  • 4:09 - 4:11
    acısını hafifletmek olduğunu
    düşünmektedirler.
  • 4:11 - 4:14
    Zihinsel baskının az olduğu rüyalarda
    travmatik olayları tekrar yaşamak
  • 4:14 - 4:16
    daha net bir bakış açısı
  • 4:16 - 4:20
    ve psikolojik olarak sağlıklı yollarla
    olayları daha iyi kavrama yeteneği sunar.
  • 4:20 - 4:25
    Ruh hali rahatsızlıkları ve TSSR olan
    insanlar sık sık uyumakta zorluk çekerler.
  • 4:25 - 4:28
    Bu nedenle bazı bilim adamları,
    uyku eksikliğinin
  • 4:28 - 4:33
    bu hastalıklara katkıda bulunan
    bir faktör olduğuna inanmaktadırlar.
  • 4:33 - 4:37
    Sorunları çözmek için rüya görürüz.
  • 4:37 - 4:40
    Gerçeklik ve mantıkla
    sınırlandırılmamış olan rüyalar sayesinde
  • 4:40 - 4:43
    zihnimiz sorunları kavrayabilmek için
  • 4:43 - 4:45
    sonsuz senaryolar üretebilir
  • 4:45 - 4:49
    ve uyanıkken aklımıza gelmeyecek
    çözümler bulabilir.
  • 4:49 - 4:52
    John Steinbeck bu duruma
    uyku komitesi adını verdi
  • 4:52 - 4:53
    ve araştırmacı,
  • 4:53 - 4:57
    sorunları çözmede
    rüya görmenin etkisini kanıtladı.
  • 4:57 - 4:59
    Ünlü kimyager August Kekule de
    tıpkı bu şekilde
  • 4:59 - 5:02
    benzen molekülünün
    yapısını keşfetmişti.
  • 5:02 - 5:05
    Bu nedenle bazen
    bir sorunun en iyi çözümü
  • 5:05 - 5:07
    uyumaktır.
  • 5:07 - 5:10
    Bunlar, en önemli teorilerden
    sadece birkaçıydı.
  • 5:10 - 5:14
    Teknoloji, beyni anlama kabiliyetimizi
    geliştirdikçe
  • 5:14 - 5:15
    bir gün
  • 5:15 - 5:18
    daha kesin nedenler bulabilmemiz mümkün.
  • 5:18 - 5:22
    O zaman gelene kadar,
    rüya görmeye devam edeceğiz.
Title:
Neden rüya görürüz? - Amy Adkins
Speaker:
Amy Adkins
Description:

Daha fazlası için: http://ed.ted.com/lessons/why-do-we-dream-amy-adkins

Milattan önce 3000'li yıllarda Mezopotamyalı krallar rüyalarını bal mumu tabletlere yazıp yorumladılar. Daha sonraki yıllarda, rüya görmemizin nedenini anlamak için araştırmalarımıza hiç ara vermedik. Hala kesin cevaplar bulamamış olsak da bazı ilginç teorilerimiz var. Amy Adkins rüya görmenin en önemli yedi nedenini açıklıyor.

Video Amy Adkins, animasyon Clamanne Studio tarafından hazırlanmıştır.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:38
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for Why do we dream?
Sancak Gülgen edited Turkish subtitles for Why do we dream?
Sancak Gülgen accepted Turkish subtitles for Why do we dream?
Sancak Gülgen edited Turkish subtitles for Why do we dream?
Sancak Gülgen edited Turkish subtitles for Why do we dream?
Ayşenur Koç edited Turkish subtitles for Why do we dream?
Ayşenur Koç edited Turkish subtitles for Why do we dream?
Sancak Gülgen declined Turkish subtitles for Why do we dream?
Show all

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.