< Return to Video

Ekran Arkası: İnternette ne göreceğime kim karar veriyor?

  • 0:04 - 0:07
    [Ekran arkası: İnternette
    ne göreceğime kim karar veriyor?]
  • 0:08 - 0:10
    Merhaba, ben Taylor.
  • 0:10 - 0:12
    İnternet ve gazeteciliği araştırıyorum
  • 0:12 - 0:16
    ve biz vatandaşların dünya hakkındaki
    bilgileri nasıl aldığını.
  • 0:17 - 0:20
    Eskiden insanlar bilgi alacaksa
  • 0:20 - 0:23
    buna daha çok insanlar karar verirdi.
  • 0:23 - 0:25
    Bilmemiz gerekenleri belirleyen
    insanlar vardı.
  • 0:26 - 0:29
    Dolayısıyla bir gazeteyi
    veya akşam haberlerini açtığımızda,
  • 0:29 - 0:33
    duyduğumuz ve gördüğümüz şeylere
    karar veren bir insandı.
  • 0:33 - 0:37
    Bunun sonucunda
    hepimiz benzer şeylerden haberdar olurduk.
  • 0:38 - 0:41
    Şimdiyse internet her şeyi değiştirdi.
  • 0:41 - 0:44
    İnternete girdiğinizde,
    bir uygulamayı açtığınızda,
  • 0:44 - 0:47
    gördüğünüz şey bir insan tarafından değil
  • 0:47 - 0:49
    bir makine tarafından belirleniyor.
  • 0:50 - 0:52
    Bu birçok açıdan dehşet bir şey:
  • 0:52 - 0:54
    Google Haritalar kullanmanızı,
  • 0:54 - 0:57
    online yemek siparişi vermenizi,
  • 0:57 - 1:00
    dünyanın her yerinden arkadaşlarınızla
    bağlantı kurmanızı
  • 1:00 - 1:02
    ve bilgi paylaşmanızı sağlıyor.
  • 1:02 - 1:05
    Ancak bu makine ile ilgili
  • 1:05 - 1:08
    çok dikkatli düşünmemiz gereken şeyler var
  • 1:08 - 1:12
    çünkü bir toplumun ve demokrasinin
    vatandaşları olarak
  • 1:12 - 1:15
    aldığımız tüm bilgileri onlar belirliyor.
  • 1:15 - 1:17
    Bir uygulamayı açtığınızda,
  • 1:17 - 1:21
    mesela Snapchat akışınızda
    bir resim gösteriliyor size,
  • 1:21 - 1:24
    tüm bu bilgilere
    bu makine karar veriyor
  • 1:24 - 1:29
    ve bu makine web sitesinin veya
    uygulamanın sahibi şirketin güdüleriyle
  • 1:29 - 1:32
    yönetiliyor.
  • 1:33 - 1:37
    Bu güdü ise sizin o uygulamada
    mümkün olduğunca
  • 1:37 - 1:38
    fazla zaman geçirmenize yöneliktir.
  • 1:39 - 1:42
    Haliyle orada olmaktan hoşnut olduğunuzu
    hissettirecek şeyleri yaparlar.
  • 1:42 - 1:45
    İnsanların fotoğraflarınızı
    beğenmesini sağlarlar.
  • 1:45 - 1:48
    Görmek isteyeceğinizi düşündükleri
    içerikleri size gösterirler
  • 1:48 - 1:51
    ki bunlar sizi ya mutlu edecek veya
    çok kızdıracak şeylerdir,
  • 1:51 - 1:54
    böylelikle de sizden duygusal tepki alarak
    orada kalmanızı sağlarlar.
  • 1:54 - 1:57
    Bunu, siz uygulamadayken size
    mümkün olduğu kadar çok sayıda
  • 1:57 - 1:59
    reklam göstermek istedikleri için yaparlar
  • 1:59 - 2:01
    çünkü bu onların iş modelidir.
  • 2:01 - 2:04
    Ayrıca, uygulamalarını kullanmanızdan
  • 2:04 - 2:06
    hakkınızda veri toplamak için
    faydalanıyorlar.
  • 2:06 - 2:08
    Bu verileri de
  • 2:08 - 2:12
    sizin hayatınız ve davranışlarınızın
    detaylı profilini oluşturmada kullanırlar
  • 2:12 - 2:14
    ve bu profiller daha sonra
  • 2:14 - 2:17
    sizi daha fazla reklam hedefine
    almak için kullanılabilir
  • 2:17 - 2:20
    ve sonra da neler göreceğinizi belirler.
  • 2:21 - 2:25
    Fakat bunların hepsi sadece bir şirketin
    iş modeli ile ilgili değil,
  • 2:26 - 2:28
    aslında demokrasimiz üzerinde etkisi var
  • 2:29 - 2:35
    çünkü internette gördüğümüz şeyler
    yüksek oranda bizim için özelleştirilmiş,
  • 2:35 - 2:36
    sevdiğimiz,
  • 2:36 - 2:38
    inandığımız,
  • 2:38 - 2:41
    görmek veya inanmak istediğimiz şeyler.
  • 2:42 - 2:43
    Bu, toplum olarak
  • 2:44 - 2:48
    artık hepimizin müşterek bir bilgi seti
    olmadığı anlamına geliyor
  • 2:48 - 2:50
    ki bu birlikte çalışmamızı
  • 2:50 - 2:52
    ve hayatlarımız hakkında
    birlikte kararlar vermemiz için
  • 2:52 - 2:55
    aynı şeyleri bilmemizi gerektiren
    demokrasi için zor bir şey.
  • 2:55 - 2:57
    Hepimiz farklı şeyleri bilir
  • 2:57 - 3:01
    ve kendi küçük bilgi baloncuklarımızın
    içine yığılırsak
  • 3:02 - 3:05
    birbirimizle anlaşmamız
    inanılmaz zor olur.
  • 3:05 - 3:08
    Paylaşılan deneyim veya
    paylaşılan bilgimiz yok.
  • 3:08 - 3:11
    Çevrimiçi aldığımız bilgiler hakkında,
  • 3:12 - 3:14
    şirketler hakkında
    ve internette gördüğümüz şeylere
  • 3:14 - 3:17
    karar veren yapılar hakkında
    eleştirel düşünmemizin
  • 3:17 - 3:19
    gerçekten önemli olduğunu düşünüyorum.
  • 3:22 - 3:24
    [NewsWise CIVIX ve
    Kanada Gazetecilik Vakfı (CJF) projesidir]
  • 3:24 - 3:25
    Alt yazı: Claudia Contreras
    Gözden geçiren: Carol Wang
  • 3:25 - 3:28
    Çeviri: Selda Yener
Title:
Ekran Arkası: İnternette ne göreceğime kim karar veriyor?
Description:

Daha fazla bilgi ve kaynaklar için http://newsliteracy.ca/ adresini ziyaret edin.
more » « less
Video Language:
English
Team:
Amplifying Voices
Project:
CIVIX
Duration:
03:39

Turkish subtitles

Incomplete

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.