Return to Video

Kinoa açlık ve yetersiz beslenmeyle mücadeleye nasıl yardımcı olabilir

  • 0:01 - 0:03
    Birçoğunuz gibi,
  • 0:03 - 0:05
    aç olduğumda buzdolabını açıp
  • 0:05 - 0:08
    istediğim zaman yiyecek bir şey çıkarırım.
  • 0:08 - 0:12
    Bu, bizim gibi gelişmiş ülkelerde
    yaşayan çoğu kişinin
  • 0:12 - 0:13
    üzerine fazla düşünmediği bir şey.
  • 0:14 - 0:18
    Ancak 23 yıl önce Tanzanya'daki
    bir mülteci kampında yaşarken
  • 0:18 - 0:21
    hatta yedi yıl önce,
    ABD'ye taşınmadan önce
  • 0:21 - 0:23
    kendi ülkem Ruanda'da yaşarken
  • 0:23 - 0:27
    hayatımda asla sahip olacağımı
    düşünmediğim bir lüks.
  • 0:28 - 0:31
    Ülkem Ruanda çok can alan
    soykırım trajedisini yaşadığında
  • 0:31 - 0:35
    sadece yedi yaşındaydım,
  • 0:35 - 0:38
    ülkeden kaçmamıza sebep oldular
    ve mülteci olduk.
  • 0:39 - 0:42
    Mülteci kampındaki hayat, hayat değildi.
  • 0:43 - 0:45
    Hayatta kalmaydı.
  • 0:46 - 0:50
    Birçok insanın hastalıktan,
    hijyen eksikliğinden,
  • 0:50 - 0:52
    açlıktan öldüğünü gördüm.
  • 0:52 - 0:54
    Gıda ender bir eşya haline geldi.
  • 0:54 - 0:56
    Kötü günler yaşadık.
  • 0:56 - 1:00
    Ben ve ailem ormandaki yaprakları
    ve yeşillikleri yiyerek hayatta kaldık.
  • 1:00 - 1:04
    Hiçbir şey yemeden
    üç veya dört gün geçirdiğimiz,
  • 1:04 - 1:08
    bataklıktan sadece su içebildiğimiz
  • 1:08 - 1:11
    daha kötü günler geçirdik.
  • 1:11 - 1:13
    Mülteci kampında üç yıl geçirdikten sonra,
  • 1:13 - 1:15
    Rwanda'ya geri dönmeye karar verdik.
  • 1:15 - 1:18
    Yemekle mücadelemiz devam etti.
  • 1:18 - 1:23
    Fakat çiftçilik tek güvenilir
    besin kaynağı olduğunu kanıtladı.
  • 1:23 - 1:27
    Ancak yiyeceklerimiz beslenme
    çeşitliliğinden yoksundu
  • 1:27 - 1:29
    ve beslenmemizi dengelemek için
  • 1:29 - 1:32
    Birleşmiş Milletler Dünya
    Gıda Programından gelen
  • 1:32 - 1:34
    gıda yardımına güvenmeye devam ettik.
  • 1:34 - 1:38
    Bugün hala Ruandalıların
    yüzde 70'inden fazlası
  • 1:38 - 1:40
    tarım sektöründe çalışıyor.
  • 1:40 - 1:44
    Ancak yetersiz beslenme
    ve büyümenin engellenmesi devam ediyor.
  • 1:44 - 1:47
    Gıda güvensizliği ve yetersiz beslenmenin
  • 1:47 - 1:50
    insanların yeterince tarım
    yapmadıkları için olmadığını fark ettim;
  • 1:52 - 1:55
    insanlar doğru mahsulü
    yetiştirmediği için oluyordu.
  • 1:55 - 1:57
    Sonunda Ruanda'dan ayrıldım
  • 1:57 - 2:01
    ve lisansüstü eğitim için ABD'ye taşındım
  • 2:01 - 2:04
    ve bu soruna olası çözümü keşfettim.
  • 2:04 - 2:07
    Bu çözüm kinoa.
  • 2:08 - 2:12
    Kinoa; Bolivya, Peru gibi ülkelere,
  • 2:12 - 2:15
    Güney Amerika'nın Yerli bölgelerine özgü.
  • 2:16 - 2:19
    Güçlü besin maddesi ile çok iyi bilinir
  • 2:19 - 2:22
    ve bu mahsul, dokuz temel
    amino asidin tamamına sahip,
  • 2:22 - 2:24
    bu da onu tam bir protein haline getirir.
  • 2:24 - 2:28
    Ancak maalesef kinoa
    dünyanın farklı yerlerinde
  • 2:28 - 2:30
    o kadar fazla yetiştirilmiyor.
  • 2:30 - 2:32
    Örneğin Ruanda'da,
  • 2:32 - 2:35
    o açlık ve beslenme yetersizliği
    dönemlerinde
  • 2:35 - 2:38
    çoğumuzu hayatta tutan tek şey fasulye.
  • 2:39 - 2:45
    Nitekim Ruanda kişi başına hesaplandığında
    dünyada en çok fasulye tüketen ülke.
  • 2:45 - 2:48
    Afrika'nın bu bölgesinde fasulye,
  • 2:48 - 2:52
    hazır besin kaynağı sağlayan
    mahsullerden biri
  • 2:52 - 2:56
    çünkü büyümenin her aşamasında
    fasulye yiyebilirsiniz.
  • 2:56 - 2:59
    Hasattan önce yeşil fasulye,
    sonra yaprak ve fasulye yeriz.
  • 3:00 - 3:05
    Maalesef her mevsim aynı tarlada
    fasulye yetiştiremezsiniz.
  • 3:05 - 3:07
    Hastalık ve böceklerden kaçınmak için
  • 3:07 - 3:10
    düzenli devir olmasını sağlamalısınız.
  • 3:10 - 3:16
    Fasulye gibi, çiftçiler de besleyici
    kinoa yapraklarının tadını çıkarabilir.
  • 3:16 - 3:19
    Fasulyeler besleyici kabul edilirken
  • 3:19 - 3:21
    kinoa çok daha fazla mikro besin içerir
  • 3:21 - 3:23
    ve kinoa ile fasulyeden [daha fazla]
  • 3:23 - 3:26
    farklı gıda ürünü
    ve içecek yapabilirsiniz.
  • 3:26 - 3:27
    2015 yılında,
  • 3:27 - 3:32
    Washington Eyalet Üniversitesindeki
    araştırma ekibimle birlikte
  • 3:32 - 3:34
    Ruanda'da ilk kez kinoayı tanıttık.
  • 3:35 - 3:37
    Ruanda'nın üç ekolojik bölgesinde
  • 3:37 - 3:41
    adaptasyonu görmek için
    20 çeşit kinoa test ettik.
  • 3:42 - 3:44
    Sonuçlar şaşırtıcıydı.
  • 3:45 - 3:47
    Test ettiğimiz 20 çeşitten 15'i
  • 3:47 - 3:51
    Ruanda'nın ikliminde iyi büyüme
    potansiyeli olduğunu gösterdi.
  • 3:52 - 3:55
    Daha sonra Quinoa Model Çiftçi
    Programını başlattık.
  • 3:55 - 3:58
    Bu potansiyel çeşitleri çiftçilere
  • 3:58 - 4:00
    çiftliklerinde ve topluluklarında
    büyütmeleri için verdik.
  • 4:00 - 4:02
    12 çiftçiyle başladık
  • 4:02 - 4:03
    ve üç yıl sonra şu anda,
  • 4:03 - 4:06
    diğer çiftçilerin bu mahsulü
    benimsemelerine
  • 4:06 - 4:08
    yardım etme konusundaki
  • 4:08 - 4:12
    çalışmaları nedeniyle yerel olarak
    "kinoanın kraliçesi" olarak bilinen
  • 4:12 - 4:15
    annem de dahil olmak üzere
    yaklaşık 500 çiftçiyle çalışıyoruz.
  • 4:16 - 4:17
    Onlara tohumları veriyoruz,
  • 4:17 - 4:20
    nasıl yetiştireceklerini
    ve pişireceklerini öğretiyoruz.
  • 4:20 - 4:22
    Çiftçiler oldukça yaratıcı,
  • 4:22 - 4:24
    kendilerine ait tarifler üretiyorlar.
  • 4:25 - 4:28
    Birçoğunun artık günde üç kez
    besleyici yiyeceklere erişebildiği
  • 4:28 - 4:30
    başarı öyküleri de dahil olmak üzere
  • 4:30 - 4:35
    yaşamlarında dikkate değer
    değişiklikler görmeye başladık.
  • 4:35 - 4:37
    Kinoanın diğer mahsulleri
  • 4:37 - 4:40
    tamamen [oyun dışı etmediğini]
    belirtmek isterim.
  • 4:40 - 4:43
    Kinoayı, kronik yetersiz beslenmeyle
    mücadele etmek için
  • 4:43 - 4:46
    beslenmeyi tamamlayarak,
  • 4:46 - 4:50
    genel sağlık ve beslenmeyi
    oluşturmak için ek olarak tanıttık.
  • 4:50 - 4:53
    Bu modeli Ruanda'da kinoa ile başlattık
  • 4:53 - 4:56
    ancak açlık ve yetersiz beslenme yaşayan
  • 4:56 - 4:59
    farklı ülkelerde çoğaltılabilir.
  • 4:59 - 5:05
    Dünyada yaklaşık dokuz kişiden biri
    kronik yetersiz beslenmeden muzdarip.
  • 5:05 - 5:07
    Kenya, Malawi, Uganda gibi ülkelerdeki
  • 5:07 - 5:12
    ve açlık ve yetersiz beslenme yaşayan
    diğer ülkelerdeki kurumlarla
  • 5:12 - 5:15
    araştırma iş birliği başlattık.
  • 5:15 - 5:18
    Kinoa sihirli tek ürün değil.
  • 5:18 - 5:24
    Uyarlanabilirliği ve besin değeri yüksek
  • 5:25 - 5:30
    darı, sorgum, fonio, arpa,
    yulaf gibi mahsuller var.
  • 5:30 - 5:35
    Bu mahsullerin adaptasyonu yüksek
    ve iklim değişikliğine iyi tepki verir.
  • 5:35 - 5:39
    Bu sihirli mahsulleri dünyanın
    farklı yerlerinde yetiştirebilir,
  • 5:39 - 5:44
    boşluğu doldurup herkes için erişilebilir
    besleyici yiyecekler elde edebilirsiniz.
  • 5:45 - 5:47
    Aç olmanın nasıl bir his olduğunu bilirim.
  • 5:47 - 5:48
    O duyguyu ben de yaşadım.
  • 5:49 - 5:52
    Yetersiz beslenmenin
    nasıl bir his olduğunu bilirim
  • 5:52 - 5:54
    çünkü ben de yaşadım.
  • 5:54 - 6:00
    Biyoçeşitliliği, uyarlanabilirliği
    ve besin değeri yüksek
  • 6:00 - 6:02
    mahsullerin piyasaya sürülmesi,
  • 6:02 - 6:07
    açlık ve yetersiz beslenme yaşayan
    topluluklarda ve ülkelerde gıda güvenliği,
  • 6:07 - 6:12
    tohum egemenliği ve sürdürülebilir
    üretim yaratmada önemli bir rol oynayacak.
  • 6:13 - 6:16
    Besleyici yiyeceklere sahip olmak
    bir lüks olmamalı.
  • 6:17 - 6:20
    Herkes için erişilebilir
  • 6:20 - 6:23
    ve uygun fiyatlı besleyici gıda
    bulunmasını sağlamaya ihtiyaç var.
  • 6:23 - 6:26
    Bu, onu gerçeğe dönüştürmek için
    atılan bir adım.
  • 6:28 - 6:29
    Teşekkürler.
Title:
Kinoa açlık ve yetersiz beslenmeyle mücadeleye nasıl yardımcı olabilir
Speaker:
Cedric Habiyaremye
Description:

Açlıktan uzak bir dünya yaratma misyonuyla yola çıkan tarımsal girişimci Cedric Habiyaremye, ana vatanı Ruanda gibi yetersiz beslenmenin yaşandığı yerlerde kinoa (ve diğer çok yönlü, besin açısından zengin tahıllar) yetiştirmeyi savunuyor. Afrika'daki küçük çiftçilerin tarlalarını besleyici ve yerli mahsullerle çeşitlendirmelerine yardımcı olacak bir model paylaşıyor ve sağlıklı gıdaların herkes için erişilebilir ve uygun fiyatlı olmasını sağlamaya yönelik bir adım atıyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:42

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.