Βελτίωσέ μου... το καρότσι για τα σκουπίδια;

Στη Βραζιλία, οι «catadores» μαζεύουν απορρίμματα και ανακυκλώσιμα υλικά. Ενώ όμως προσφέρουν μια ζωτική υπηρεσία που ωφελεί τους πάντες, είναι σχεδόν αόρατοι καθώς γυρίζουν στους δρόμους. Εδώ μπαίνει ο Μουντάνο, ένας καλλιτέχνης γκράφιτι και υπότροφος του TED. Με μια πνευματώδη ομιλία, περιγράφει το εγχείρημά του «Βελτίωσε το καρότσι μου», που μετέτρεψε τα καρότσια αυτών των ηρωικών εργατών σε αντικείμενα ομορφιάς και τα κόσμησε με χιούμορ. Είναι ένα κίνημα που γίνεται παγκόσμιο.

Υπάρχουν πολλοί υπερήρωες
στον κόσμο μας.

Διαθέτουν όμως τη χειρότερη
υπερδύναμη απ' όλες: την αφάνεια.

Για παράδειγμα, οι catadores,

εργάτες που συλλέγουν
ανακυκλώσιμα υλικά για να ζήσουν.

Οι catadores είναι δημιούργημα της
κοινωνικής ανισότητας, της ανεργίας,

και της πληθώρας στερεών απορριμάτων

εξαιτίας της ανεπάρκειας του συστήματος
διαχείρισης απορριμάτων.

Οι catadores προσφέρουν βαριά,
τίμια και αναγκαία εργασία

που ωφελεί όλον τον πληθυσμό,
αλλά δεν έχουν λάβει αναγνώριση.

Εδώ στη Βραζιλία, συλλέγουν το 90%
των απορριμάτων που ανακυκλώνονται.

Οι περισσότεροι catadores
δουλεύουν ανεξάρτητα,

μαζεύουν απορρίμματα απ' τους δρόμους
και τα πωλούν πολύ φθηνά σε μάντρες.

Μπορούν να μαζέψουν πάνω από 300 κιλά

σε τσάντες, καρότσια σούπερ μάρκετ,
ποδήλατα και καρότσια.

Τα καρότσια φτιαγμένα από ξύλο ή μέταλλο

και τα βλέπετε σε αρκετούς
δρόμους στη Βραζιλία,

όπως το γκράφιτι και την τέχνη του δρόμου.

Κάπως έτσι λοιπόν πρωτογνώρισα αυτούς
τους περιθωριοποιημένους υπερήρωες.

Είμαι καλλιτέχνης γκράφιτι και ακτιβιστής

και η τέχνη μου είναι κοινωνική,
περιβαλλοντική και πολιτική σε ύφος.

Το 2007, μετέφερα τη δουλειά μου
από τους τοίχους πάνω στα καρότσια,

ως νέο αστικό τρόπο έκφρασης
του μηνύματος της τέχνης μου.

Αυτή τη φορά όμως
δίνοντας βήμα στους catadores.

Προσθέτοντας τέχνη και χιούμορ
στον σκοπό αυτό, έγινε πιο ελκυστικός,

γεγονός που τράβηξε την προσοχή
πάνω στους catadores

και ανέβασε την αυτοεκτίμησή τους.

Είναι επίσης πλέον διάσημοι στους δρόμους,
στα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα.

Το θέμα λοιπόν είναι ότι,

βούτηξα μέσα σ' αυτό το σύμπαν και
δεν έχω σταματήσει τη δουλειά από τότε.

Έχω ζωγραφίσει πάνω από 200 καρότσια
σε πολλές πόλεις

και έχω προσκληθεί να κάνω εκθέσεις
και ταξίδια σε όλο τον κόσμο.

Και κατάλαβα πως οι catadores,
μέσα στην αφάνειά τους,

δεν είναι αποκλειστικότητα της Βραζιλίας.

Τους συνάντησα σε Αργεντινή, Χιλή,

Βολιβία, Νότιο Αφρική, Τουρκία,

ακόμα και σε ανεπτυγμένες χώρες
όπως στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία.

Και τότε συνειδητοποίησα ότι χρειαζόμουν
κι άλλους μαζί μου στον σκοπό αυτό

γιατί είναι τεράστια πρόκληση.

Κι έτσι δημιούργησα ένα συλλογικό κίνημα
με το όνομα «Βελτίωσε το καρότσι μου» --

(Γέλια) -- μια μεγάλη δράση που
χρηματοδοτείται από τον απλό κόσμο.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)

Είναι λοιπόν μια μεγάλη δράση,
χρηματοδοτούμενη από τον απλό κόσμο

για να βοηθήσει τους catadores
και τα καρότσια τους.

Οι catadores βοηθούνται από επαγγελματίες
στο χώρο της ευεξίας και της υγείας,

όπως γιατρούς, οδοντιάτρους,
ποδίατρους, κομμωτές, ειδικούς μασέρ,

και πολλούς άλλους.

Αλλά τους παρέχονται και γιλέκα ασφαλείας,
γάντια, αδιάβροχα και γυαλιά

για να βλέπουν την πόλη με υψηλή ευκρίνεια

ενώ τα καρότσια τους βελτιώνονται
από τους απίθανους εθελοντές μας.

Μετά τους βάζουν και εξοπλισμό ασφαλείας:

αντανακλαστικές ταινίες,
κόρνες και καθρέπτες.

Και τέλος ζωγραφίζονται
από έναν καλλιτέχνη του δρόμου

και γίνονται μέρος αυτής της τεράστιας,
καταπληκτικής κινούμενης έκθεσης τέχνης.

Το κίνημα κατέκτησε τους δρόμους του Σάο
Πάολο, Ριο ντε Τζανέιρο και Κουριτίμπα.

Αλλά για να καλύψει και άλλες πόλεις,
ακόμα και εκτός Βραζιλίας,

δημιουργήσαμε το Pimpx,
εμπνευσμένο από το TEDx,

μια απλή «κάν' το-μόνος-σου» με δημόσια
χρηματοδότηση εκδοχή του Pimp My Carroça.

Έτσι πλέον όλοι μπορούν να συμμετάσχουν.

Μέσα σε 2 χρόνια, πάνω από 170 catadores,
800 εθελοντές, 200 καλλιτέχνες του δρόμου,

και πάνω από 1000 δωρητές
έχουν εμπλακεί στο κίνημα Pimp My Carroça,

και οι δράσεις τους αυτές

χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και στη διδασκαλία
της ανακύκλωσης σε τοπικό σχολείο.

Μ' αυτόν τον τρόπο, οι catadores
βγαίνουν από την αφάνεια

και τυγχάνουν ολοένα και περισσότερου
σεβασμού και εκτίμησης.

Με τα βελτιωμένα καρότσια τους, μπορούν
να παλέψουν ενάντια στην προκατάληψη,

ν' αυξήσουν το εισόδημά τους και
την επικοινωνία τους με την κοινωνία.

Θα ήθελα λοιπόν να σας προσκαλέσω
ν' αρχίσετε να αναγνωρίζετε

τους catadores καθώς και άλλους
αφανείς υπερήρωες στην πόλη σας.

Δείτε τον κόσμο ως έναν,
χωρίς όρια ή σύνορα.

Είτε το πιστεύετε, είτε όχι,

υπάρχουν πάνω από 20 εκατομμύρια
catadores σ' όλο τον κόσμο.

Έτσι την επόμενη φορά που θα δείτε έναν,

αναγνωρίστε τους ως ένα
ζωτικό κομμάτι της κοινωνίας μας.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα).