Thức ăn ảnh hưởng đến bộ não như thế nào - Mia Nacamulli

Xem toàn bộ bài học tại: http://ed.ted.com/lessons/how-the-food-you-eat-affects-your-brain-mia-nacamulli

Những thứ bạn cắn, nhai và tiêu hóa, có tác động trực tiếp và lâu dài lên bộ phận quan trọng nhất trong cơ thể bạn: não bộ. Vậy thức ăn nào khiến bạn mệt mỏi đến vậy sau khi bữa trưa? Hay thao thức vào buổi đêm? Mia Nacamulli sẽ đưa bạn đi vào bộ não để tìm câu trả lời.

Bài học của Mia Nacamulli, minh hoạ bởi Private Island.

Từ Thức ăn đến Não

Sẽ như thế nào nếu ta
hút hết chất lỏng trong não ra ngoài

và xem xét
thành phần dinh dưỡng của nó?

Khi đó, phần lớn
khối lượng của não là chất béo,

còn được gọi là lipid.

Phần còn lại là
các protein và axit amin,

các chất dinh dưỡng vi lượng
và đường glucose.

Bộ não, đương nhiên, không chỉ
chứa thành phần dinh dưỡng

mà mỗi thành phần lại có
ảnh hưởng nhất định lên chức năng,

sự phát triển,

tâm trạng,

và năng lượng.

Vì vậy, cơn buồn ngủ sau bữa trưa

và sự thao thức buổi tối

rất có thể đơn giản là
ảnh hưởng của thức ăn lên não.

Trong số những chất béo trong não,
ngôi sao chính là omega 3 và 6.

Đây là những axit béo quan trọng,

có thể làm giảm sự thoái hóa của não,

và chỉ có thể
được hấp thu qua đường ăn uống.

Vì vậy, ăn nhiều thực phẩm
giàu omega như quả hạch,

các loại hạt và các loại cá
giàu axit béo

là yếu tố tiên quyết trong việc
tạo ra và duy trì màng tế bào.

Nếu như omega là chất béo
tốt cho não,

sự tiêu thụ trong thời gian dài
những chất béo khác

như chất béo chuyển hóa
và chất béo bão hòa

có thể làm tổn thương não.

Trong khi đó, các protein và axit amin,

nguồn dinh dưỡng quan trọng
cho sự phát triển,

điều khiển cách ta cảm nhận và biểu hiện.

Axit amin chứa
tiền chất dẫn truyền thần kinh,

là chất hóa học mang
tín hiệu giữa các nơron,

ảnh hưởng đến những thứ
như tâm trạng, giấc ngủ,

sự chú tâm và cân nặng.

Một trong những lý do khiến ta
thấy bình yên

sau khi xơi một đĩa mỳ ý lớn

và thêm tỉnh táo
sau một bữa ăn giàu protein.

Mối liên kết phức tạp
giữa các hợp chất trong thức ăn

có thể kích thích tế bào não sản sinh ra
các chất điều hòa tâm trạng

như norepinephrine, dopamine,

và serotonin.

Thế nhưng, rất khó
để vào được các tế bào não

và các axit amin
phải tranh giành nhau.

Chế độ ăn đa dạng
giúp giữ cân bằng

giữa liên kết
của các chất tín hiệu của não,

và giữ cho tâm trạng ổn định.

Giống như các cơ quan khác
trong cơ thể,

não cũng tận dụng dinh dưỡng
từ các chất dinh dưỡng vi lượng.

Chất chống oxi hóa trong
trái cây và rau quả

gia tăng sức mạnh cho não
chống lại sự phá hủy của các gốc tự do,

giúp não hoạt động hiệu quả
trong một thời gian dài.

Thiếu các chất dinh dưỡng vi lượng
quan trọng

như vitamin B6,

B12,

axit folic,

não chúng ta sẽ rất dễ mắc
các bệnh về não và sa sút trí tuệ.

Những nguyên tố khoáng như sắt,

đồng,

kẽm,

và natri

cũng rất quan trọng đối với
sức khỏe não và sự phát triển nhận thức .

Để biến đổi và tổng hợp
một cách hiệu quả

những chất dinh dưỡng quý giá này,
não rất cần năng lượng.

Dù chỉ chiếm 2% khối lượng cơ thể,

não lại sử dụng đến 20% lượng năng lượng.

Phần lớn nguồn năng lượng này
đến từ các cacbohydrat

mà cơ thể chúng ta tiêu hóa từ glucose,
hay đường huyết.

Các thùy trán rất nhạy cảm
với glucose, nên

chỉ một thay đổi chức năng trí tuệ nhỏ
cũng đủ là một trong những tín hiệu

của việc thiếu chất dinh dưỡng.

Cứ xem như ta tiêu hóa glucose
thường xuyên,

vậy thì, từng loại cacbohydrat
ảnh hưởng như thế nào đến não chúng ta?

Cacbohydrat đến từ 3 dạng:

tinh bột,

đường

và chất xơ.

Trong hầu hết
các chú thích dinh dưỡng,

người ta gộp chung
thành tổng lượng cacbohydrat

nhưng thật ra,
tỉ lệ giữa đường, chất xơ với tổng lượng

mới là cái ảnh hưởng
đến cơ thể và não bộ.

Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao
như bánh mì trắng,

dẫn đến sự giải phóng nhanh
glucose vào máu

gây hạ đường huyết.

Đường huyết hạ khiến khả năng tập trung
và tâm trạng của ta đi xuống theo.

Mặt khác, yến mạch, thóc và các loại đậu
giải phóng glucose chậm hơn,

nên có thể giữ khả năng
tập trung ở mức ổn định.

Để duy trì hoạt động của não,

việc lựa chọn chế độ ăn giàu dinh dưỡng
là yếu tố quan trọng.

Những thứ bạn cắn, nhai và tiêu hóa,

đều có tác động trực tiếp và lâu dài

lên bộ phận quan trọng bậc nhất này
trong cơ thể bạn.