< Return to Video

Van Gogh'un "Yıldızlı Gece" tablosunun ardındaki beklenmeyen matematik - Natalya St. Clair

  • 0:07 - 0:10
    İnsan beyninin en dikkat çekici
    yönlerinden biri
  • 0:10 - 0:14
    modelleri fark edebilme ve tarif
    edebilme kabiliyetidir.
  • 0:14 - 0:16
    Anlamaya çalıştığımız en zor
    modeller arasında
  • 0:16 - 0:21
    akışkanlar dinamiğindeki
    türbülanslı akış kavramı gelir.
  • 0:21 - 0:23
    Alman fizikçi Werner Heisenberg
    şunları söylemektedir:
  • 0:23 - 0:27
    "Tanrıyla karşılaştığımda ona iki
    soru soracağım:
  • 0:27 - 0:31
    Neden izafiyet ve neden türbülans?
  • 0:31 - 0:35
    İlki için cevabının olacağına
    gerçekten inanıyorum."
  • 0:35 - 0:38
    Türbülans kadar zor olanı
    matematiksel yolla anlamaktır,
  • 0:38 - 0:42
    nasıl göründüğünü
    resimle tasvir edebiliriz.
  • 0:42 - 0:47
    1889 Haziran'da Vincent van Gogh
    güneş doğmadan hemen önce
  • 0:47 - 0:52
    Saint-Rémy-de-Provence
    Saint-Paul-de-Mausole akıl hastanesindeki
  • 0:52 - 0:54
    odasının penceresinden manzarayı resmetti.
  • 0:54 - 0:57
    Burada psikotik bir olayda
    kulağını kestikten sonra
  • 0:57 - 0:58
    kendini itiraf etmişti.
  • 0:59 - 1:02
    "Yıldızlı Gece" tablosundaki
    dairesel fırça darbeleri
  • 1:02 - 1:08
    fırıl fırıl dönen bulutlar ve yıldız
    anaforlarıyla dolu bir gece oluşturmuştur.
  • 1:08 - 1:12
    Van Gogh ve diğer Empresyonistler
    ışığı kendi seleflerinden
  • 1:12 - 1:13
    farklı yorumlamışlardır,
  • 1:13 - 1:16
    hareketini yakalamak ister gibi, örneğin,
  • 1:16 - 1:18
    güneş-benekli sular karşısında
  • 1:18 - 1:22
    veya burada mavi gece göğünün
    uysal dalgaları arasında
  • 1:22 - 1:24
    parıldayan ve eriyen yıldız ışığında.
  • 1:25 - 1:27
    Etki parlaklıkla ortaya çıkar,
  • 1:27 - 1:31
    kanvasta renklerdeki ışığın yoğunluğu ile.
  • 1:31 - 1:34
    Kontrast ve hareketi gören
    ama rengi görmeyen
  • 1:34 - 1:38
    görsel korteksimizin daha ilkel kısmı,
  • 1:38 - 1:41
    farklı renkteki iki bölgeyi
    aynı parlaklığa sahiplerse
  • 1:41 - 1:43
    birbirine karıştıracaktır.
  • 1:43 - 1:45
    Fakat beynimizin primat alt kısmı
  • 1:45 - 1:48
    kontrast oluşturan renkleri
    karıştırmadan görecektir.
  • 1:49 - 1:51
    Bu iki canlandırmanın aynı anda
    oluşmasıyla, tuhaf şekilde
  • 1:51 - 1:57
    birçok Empresyonistin çalışmasında ışık
    titreşiyor ve saçılıyor gibi görünür.
  • 1:58 - 2:00
    Bu ve diğer Empresyonistlerin
    çalışmaları ışığın
  • 2:00 - 2:03
    nasıl hareket ettiğiyle ilgili
    çarpıcı biçimde gerçek bir şeyleri
  • 2:03 - 2:07
    yakalamak için hızlıca yapılmış
    belirgin fırça darbelerini kullanır.
  • 2:08 - 2:11
    60 yıl sonra Rus matematikçi
    Andrey Kolmogorov
  • 2:11 - 2:14
    türbülansın matematiksel
    anlatımını geliştirdi:
  • 2:14 - 2:18
    R uzunluğundaki türbülanslı
    bir sıvıda enerjinin
  • 2:18 - 2:22
    R'nin 5/3 kuvveti ile orantılı
    şekilde değiştiğini söyledi.
  • 2:22 - 2:24
    Deneysel ölçümler Kolmogorov'un
  • 2:24 - 2:28
    türbülans akışının çalışma prensibine
    çok yaklaştığını gösteriyor,
  • 2:28 - 2:30
    buna rağmen türbülansın tam tarifi
  • 2:30 - 2:33
    fizikte çözülemeyen problemlerden
    biri olarak duruyor.
  • 2:33 - 2:37
    Bir türbülanslı akış eğer bir enerji
    çağlayanı varsa özbenzeştir.
  • 2:38 - 2:41
    Yani büyük girdaplar
    enerjilerini küçüklere aktarırlar,
  • 2:41 - 2:43
    onlar da kendinden küçüklere.
  • 2:44 - 2:47
    Bunun örnekleri arasında
    Jüpiter'in Büyük Kırmızı Noktası,
  • 2:47 - 2:51
    bulut formasyonları ve yıldızlararası
    toz parçacıkları bulunur.
  • 2:52 - 2:55
    2004'te Hubble Uzay Teleskobu'nu
    kullanarak bilim insanları
  • 2:55 - 3:00
    bir yıldızın etrafında uzak bir gaz ve toz
    bulutunun anaforlarını gördüler
  • 3:00 - 3:03
    ve bu onlara Van Gogh'un
    "Yıldızlı Gece"sini hatırlattı.
  • 3:04 - 3:07
    Bu, Meksika, İspanya ve İngiltere'den
    bilim insanlarını Van Gogh'un
  • 3:07 - 3:11
    tablolarındaki parlaklığı detaylıca
    incelemeye yöneltti.
  • 3:11 - 3:16
    Çoğu Van Gogh tablolarında gizli
    Kolmogorov'un denklemine yakın
  • 3:16 - 3:20
    türbülanslı akış yapılarının açık bir
    modelinin varlığını buldular.
  • 3:21 - 3:23
    Araştırmacılar tabloları sayısallaştırdı
  • 3:23 - 3:27
    ve iki piksel arasında parlaklığın nasıl
    değiştiğini ölçtüler.
  • 3:27 - 3:30
    Piksel ayırmaları için ölçülen eğrilerden
  • 3:30 - 3:34
    Van Gogh'un psikotik sıkıntılar dönemi
    tablolarının belirgin şekilde
  • 3:34 - 3:37
    akışkan türbülansına benzer
    davranış gösterdiğini belirlediler.
  • 3:38 - 3:42
    Van Gogh'un sakin dönemlerinden
    kalma, bir pipoyla kendi portresinde
  • 3:42 - 3:44
    bu benzerlikten eser bulunamadı
  • 3:44 - 3:47
    ve diğer ressamların ilk bakışta
  • 3:47 - 3:49
    benzer şekilde türbülanslı
    gözüken çalışmalarında da,
  • 3:49 - 3:51
    Munch'un "Çığlık" tablosu gibi.
  • 3:51 - 3:55
    Van Gogh'un türbülanslı zekâsının
    onun türbülansı resmetmesini
  • 3:55 - 3:57
    sağladığını söylemek çok kolayken,
  • 3:57 - 4:02
    doğanın insandan önce de oluşturduğu
    fevkalade zor kavramlardan birini,
  • 4:02 - 4:04
    Van Gogh'un aşırı acı çektiği
  • 4:04 - 4:08
    bir dönemde her nasılsa sezip betimlemesi
  • 4:08 - 4:10
    ve hareket, akışkan ve
    ışığın en derin gizemleriyle
  • 4:10 - 4:14
    özgün akıl gözünü birleştirmesi
  • 4:14 - 4:16
    gerçeğinin heyecan verici güzelliğini
  • 4:16 - 4:20
    doğru şekilde ifade etmek de
    oldukça zor olsa gerek.
Title:
Van Gogh'un "Yıldızlı Gece" tablosunun ardındaki beklenmeyen matematik - Natalya St. Clair
Speaker:
Natalya St. Clair
Description:

Bütün ders için: http://ed.ted.com/lessons/the-unexpected-math-behind-van-gogh-s-starry-night-natalya-st-clair

Fizikçi Werner Heisenberg şöyle diyor: "Tanrıyla karşılaştığımda O'na iki soru soracağım: Neden izafiyet? Ve neden türbülans? İlki için bir cevabı olacağına gerçekten inanıyorum." Türbülansı matematiksel olarak anlamak zor olsa da, nasıl göründüğünü resmetmek için sanatı kullanabiliriz. Natalya St. Clair Van Gogh'un çalışmasında hareket, akışkan ve ışığın bu derin gizemini nasıl yakaladığını açıklıyor.

Dersi veren Natalya St. Clair, animasyonu yapan Avi Ofer.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:39

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.