1
00:00:06,841 --> 00:00:09,999
İnsan beyninin en dikkat çekici
yönlerinden biri

2
00:00:10,023 --> 00:00:13,651
modelleri fark edebilme ve tarif
edebilme kabiliyetidir.

3
00:00:13,675 --> 00:00:16,331
Anlamaya çalıştığımız en zor
modeller arasında

4
00:00:16,355 --> 00:00:20,649
akışkanlar dinamiğindeki
türbülanslı akış kavramı gelir.

5
00:00:20,649 --> 00:00:23,272
Alman fizikçi Werner Heisenberg
şunları söylemektedir:

6
00:00:23,296 --> 00:00:27,357
"Tanrıyla karşılaştığımda ona iki
soru soracağım:

7
00:00:27,381 --> 00:00:30,818
Neden izafiyet ve neden türbülans?

8
00:00:30,842 --> 00:00:34,908
İlki için cevabının olacağına
gerçekten inanıyorum."

9
00:00:34,932 --> 00:00:38,274
Türbülans kadar zor olanı
matematiksel yolla anlamaktır,

10
00:00:38,274 --> 00:00:42,170
nasıl göründüğünü
resimle tasvir edebiliriz.

11
00:00:42,194 --> 00:00:47,284
1889 Haziran'da Vincent van Gogh
güneş doğmadan hemen önce

12
00:00:47,308 --> 00:00:51,549
Saint-Rémy-de-Provence
Saint-Paul-de-Mausole akıl hastanesindeki

13
00:00:51,549 --> 00:00:53,564
odasının penceresinden manzarayı resmetti.

14
00:00:53,588 --> 00:00:56,816
Burada psikotik bir olayda
kulağını kestikten sonra

15
00:00:56,840 --> 00:00:58,415
kendini itiraf etmişti.

16
00:00:59,312 --> 00:01:02,066
"Yıldızlı Gece" tablosundaki
dairesel fırça darbeleri

17
00:01:02,066 --> 00:01:07,803
fırıl fırıl dönen bulutlar ve yıldız
anaforlarıyla dolu bir gece oluşturmuştur.

18
00:01:07,827 --> 00:01:11,724
Van Gogh ve diğer Empresyonistler
ışığı kendi seleflerinden

19
00:01:11,748 --> 00:01:12,955
farklı yorumlamışlardır,

20
00:01:12,979 --> 00:01:15,749
hareketini yakalamak ister gibi, örneğin,

21
00:01:15,773 --> 00:01:17,836
güneş-benekli sular karşısında

22
00:01:17,860 --> 00:01:21,506
veya burada mavi gece göğünün
uysal dalgaları arasında

23
00:01:21,530 --> 00:01:23,919
parıldayan ve eriyen yıldız ışığında.

24
00:01:24,844 --> 00:01:27,391
Etki parlaklıkla ortaya çıkar,

25
00:01:27,415 --> 00:01:30,916
kanvasta renklerdeki ışığın yoğunluğu ile.

26
00:01:30,940 --> 00:01:33,608
Kontrast ve hareketi gören
ama rengi görmeyen

27
00:01:33,632 --> 00:01:37,554
görsel korteksimizin daha ilkel kısmı,

28
00:01:37,578 --> 00:01:40,603
farklı renkteki iki bölgeyi
aynı parlaklığa sahiplerse

29
00:01:40,627 --> 00:01:42,949
birbirine karıştıracaktır.

30
00:01:42,973 --> 00:01:45,328
Fakat beynimizin primat alt kısmı

31
00:01:45,352 --> 00:01:48,482
kontrast oluşturan renkleri
karıştırmadan görecektir.

32
00:01:48,506 --> 00:01:51,433
Bu iki canlandırmanın aynı anda
oluşmasıyla, tuhaf şekilde

33
00:01:51,457 --> 00:01:57,005
birçok Empresyonistin çalışmasında ışık
titreşiyor ve saçılıyor gibi görünür.

34
00:01:57,898 --> 00:02:00,200
Bu ve diğer Empresyonistlerin
çalışmaları ışığın

35
00:02:00,225 --> 00:02:03,282
nasıl hareket ettiğiyle ilgili
çarpıcı biçimde gerçek bir şeyleri

36
00:02:03,282 --> 00:02:07,213
yakalamak için hızlıca yapılmış
belirgin fırça darbelerini kullanır.

37
00:02:07,702 --> 00:02:11,182
60 yıl sonra Rus matematikçi
Andrey Kolmogorov

38
00:02:11,206 --> 00:02:13,763
türbülansın matematiksel
anlatımını geliştirdi:

39
00:02:13,787 --> 00:02:18,133
R uzunluğundaki türbülanslı 
bir sıvıda enerjinin

40
00:02:18,157 --> 00:02:22,467
R'nin 5/3 kuvveti ile orantılı
şekilde değiştiğini söyledi.

41
00:02:22,491 --> 00:02:24,444
Deneysel ölçümler Kolmogorov'un

42
00:02:24,469 --> 00:02:27,632
türbülans akışının çalışma prensibine
çok yaklaştığını gösteriyor,

43
00:02:27,656 --> 00:02:29,788
buna rağmen türbülansın tam tarifi

44
00:02:29,811 --> 00:02:32,576
fizikte çözülemeyen problemlerden
biri olarak duruyor.

45
00:02:33,181 --> 00:02:37,491
Bir türbülanslı akış eğer bir enerji
çağlayanı varsa özbenzeştir.

46
00:02:37,515 --> 00:02:41,099
Yani büyük girdaplar
enerjilerini küçüklere aktarırlar,

47
00:02:41,123 --> 00:02:43,174
onlar da kendinden küçüklere.

48
00:02:43,921 --> 00:02:47,204
Bunun örnekleri arasında
Jüpiter'in Büyük Kırmızı Noktası,

49
00:02:47,228 --> 00:02:50,568
bulut formasyonları ve yıldızlararası
toz parçacıkları bulunur.

50
00:02:51,671 --> 00:02:54,885
2004'te Hubble Uzay Teleskobu'nu
kullanarak bilim insanları

51
00:02:54,909 --> 00:02:59,907
bir yıldızın etrafında uzak bir gaz ve toz
bulutunun anaforlarını gördüler

52
00:02:59,931 --> 00:03:02,857
ve bu onlara Van Gogh'un
"Yıldızlı Gece"sini hatırlattı.

53
00:03:03,961 --> 00:03:07,169
Bu, Meksika, İspanya ve İngiltere'den
bilim insanlarını Van Gogh'un

54
00:03:07,193 --> 00:03:10,570
tablolarındaki parlaklığı detaylıca
incelemeye yöneltti.

55
00:03:11,421 --> 00:03:15,676
Çoğu Van Gogh tablolarında gizli
Kolmogorov'un denklemine yakın

56
00:03:15,700 --> 00:03:20,014
türbülanslı akış yapılarının açık bir
modelinin varlığını buldular.

57
00:03:20,998 --> 00:03:23,200
Araştırmacılar tabloları sayısallaştırdı

58
00:03:23,224 --> 00:03:26,946
ve iki piksel arasında parlaklığın nasıl
değiştiğini ölçtüler.

59
00:03:26,970 --> 00:03:29,665
Piksel ayırmaları için ölçülen eğrilerden

60
00:03:29,689 --> 00:03:34,431
Van Gogh'un psikotik sıkıntılar dönemi
tablolarının belirgin şekilde

61
00:03:34,455 --> 00:03:37,427
akışkan türbülansına benzer
davranış gösterdiğini belirlediler.

62
00:03:37,987 --> 00:03:41,974
Van Gogh'un sakin dönemlerinden
kalma, bir pipoyla kendi portresinde

63
00:03:41,999 --> 00:03:43,860
bu benzerlikten eser bulunamadı

64
00:03:44,313 --> 00:03:46,787
ve diğer ressamların ilk bakışta

65
00:03:46,811 --> 00:03:49,337
benzer şekilde türbülanslı
gözüken çalışmalarında da,

66
00:03:49,362 --> 00:03:50,977
Munch'un "Çığlık" tablosu gibi.

67
00:03:51,418 --> 00:03:54,672
Van Gogh'un türbülanslı zekâsının
onun türbülansı resmetmesini

68
00:03:54,696 --> 00:03:57,068
sağladığını söylemek çok kolayken,

69
00:03:57,092 --> 00:04:02,002
doğanın insandan önce de oluşturduğu
fevkalade zor kavramlardan birini,

70
00:04:02,026 --> 00:04:04,453
Van Gogh'un aşırı acı çektiği

71
00:04:04,477 --> 00:04:07,907
bir dönemde her nasılsa sezip betimlemesi

72
00:04:07,931 --> 00:04:10,336
ve hareket, akışkan ve
ışığın en derin gizemleriyle

73
00:04:10,360 --> 00:04:13,597
özgün akıl gözünü birleştirmesi

74
00:04:13,621 --> 00:04:15,736
gerçeğinin heyecan verici güzelliğini

75
00:04:15,760 --> 00:04:19,926
doğru şekilde ifade etmek de
oldukça zor olsa gerek.