< Return to Video

Tajemnicze początki życia na Ziemi - Luka Wright

  • 0:09 - 0:12
    Miliardy lat temu na młodej Ziemi
  • 0:12 - 0:17
    proste elementy organiczne
    połączyły się w bardziej złożone związki
  • 0:17 - 0:20
    zdolne do wzrostu i reprodukcji.
  • 0:20 - 0:23
    Było to pierwsze życie na naszej planecie,
  • 0:23 - 0:28
    które dało początek każdemu
    z miliardów gatunków
  • 0:28 - 0:31
    zamieszkujących ją od zarania dziejów.
  • 0:31 - 0:34
    W tamtym czasie nasza planeta
    była niemal całkowicie jałowa,
  • 0:34 - 0:38
    jeśli chodzi o środowisko odpowiednie
    dla żywych organizmów.
  • 0:38 - 0:42
    Panowała duża aktywność wulkaniczna,
  • 0:42 - 0:45
    a atmosfera tworzyła nieprzyjazne warunki.
  • 0:45 - 0:49
    Gdzie więc mogło narodzić się życie?
  • 0:49 - 0:51
    Aby rozpocząć poszukiwania kolebki życia,
  • 0:51 - 0:57
    musimy najpierw zrozumieć
    podstawowe potrzeby każdej formy życia.
  • 0:57 - 1:02
    Pierwiastki i związki niezbędne do życia
    to wodór, metan, azot,
  • 1:02 - 1:05
    dwutlenek węgla, fosforany i amoniak.
  • 1:05 - 1:10
    Aby mogły się połączyć i tworzyć reakcje,
  • 1:10 - 1:13
    potrzebują płynnego
    rozpuszczalnika, czyli wody.
  • 1:13 - 1:16
    Aby rozwijać się i rozmnażać,
  • 1:16 - 1:19
    życie potrzebuje źródła energii.
  • 1:19 - 1:22
    Formy życia dzielą się na dwa obozy:
  • 1:22 - 1:26
    autotrofy, jak rośliny,
    które same wytwarzają energię,
  • 1:26 - 1:31
    oraz heterotrofy, jak zwierzęta,
    konsumujące inne organizmy dla energii.
  • 1:31 - 1:36
    Te pierwsze nie miały czego zjadać,
  • 1:36 - 1:38
    więc musiały zostać autotrofami,
  • 1:38 - 1:43
    wytwarzającymi energię ze słońca
    albo ze składników chemicznych.
  • 1:43 - 1:47
    Które miejsca spełniają te wymagania?
  • 1:47 - 1:50
    Miejsca na lądzie
    lub przy powierzchni oceanu
  • 1:50 - 1:53
    mają łatwy dostęp do światła słonecznego.
  • 1:53 - 1:58
    Ale gdy powstawało życie,
    promieniowanie UV na powierzchni Ziemi
  • 1:58 - 2:01
    było zabójcze dla wszelkich form życia.
  • 2:01 - 2:05
    Jedna lokacja zapewnia ochronę
    przed tym promieniowaniem
  • 2:05 - 2:07
    i ma alternatywne źródło energii.
  • 2:07 - 2:11
    Hydrotermalne kominy na dnie oceanu,
  • 2:11 - 2:17
    leżące kilometry pod wodą,
    spowite całkowitą ciemnością.
  • 2:17 - 2:21
    Kominy hydrotermalne
    to pęknięcia w skorupie ziemskiej,
  • 2:21 - 2:24
    gdzie woda morska wdziera się
    do komór magmowych
  • 2:24 - 2:27
    i zostaje wystrzelona z powrotem
    w wysokiej temperaturze
  • 2:27 - 2:33
    wraz z zawiesiną minerałów
    i prostych związków chemicznych.
  • 2:33 - 2:35
    Energia koncentruje się głównie
  • 2:35 - 2:40
    w bogatych w składniki chemiczne
    kominach hydrotermalnych.
  • 2:40 - 2:43
    Jest jeszcze inny dowód
    wskazujący na to miejsce.
  • 2:43 - 2:49
    Ostatni uniwersalny wspólny przodek,
    w skrócie nazywany LUCA.
  • 2:49 - 2:54
    Nie był on pierwszą formą życia,
    ale do niego dotarliśmy najdalej.
  • 2:54 - 2:58
    Mimo to, nie wiemy, jak wyglądał.
  • 2:58 - 3:02
    Nie ma żadnych skamieniałości,
    żadnych żyjących obecnie osobników.
  • 3:02 - 3:07
    Naukowcy odkryli za to uniwersalne geny,
    powszechne u gatunków
  • 3:07 - 3:11
    należących do trzech
    istniejących obecnie domen życia.
  • 3:11 - 3:16
    Ponieważ są one wspólne
    dla różnych gatunków i domen,
  • 3:16 - 3:19
    muszą pochodzić od wspólnego przodka.
  • 3:19 - 3:25
    Te geny mówią nam o tym, że LUCA żył
    w gorącym, pozbawionym tlenu miejscu
  • 3:25 - 3:28
    i czerpał energię
    ze składników chemicznych,
  • 3:28 - 3:32
    takich jak te w kominach hydrotermalnych.
  • 3:32 - 3:35
    Są dwa rodzaje takich kominów:
  • 3:35 - 3:37
    czarne i białe.
  • 3:37 - 3:41
    Czarne uwalniają kwaśną wodę,
    bogatą w dwutlenek węgla,
  • 3:41 - 3:47
    podgrzaną do setek stopni Celsjusza,
    zawierającą siarkę, żelazo, miedź
  • 3:47 - 3:50
    i inne metale niezbędne do życia.
  • 3:50 - 3:55
    Ale według naukowców te czarne
    były za gorące dla LUCA.
  • 3:55 - 4:00
    Najlepszym kandydatem kolebki życia
    są białe kominy hydrotermalne.
  • 4:00 - 4:05
    Pole hydrotermalne
    na Grzbiecie Śródoceanicznym,
  • 4:05 - 4:07
    zwane Zaginionym Miastem,
  • 4:07 - 4:11
    jest obecnie najlepszym kandydatem
    na miejsce, w którym postało życie.
  • 4:11 - 4:15
    Woda morska wydalana tutaj
    jest mocno zasadowa
  • 4:15 - 4:17
    i nie zawiera dwutlenku węgla,
  • 4:17 - 4:21
    ale jest bogata w metan
    i ma przyjazną temperaturę.
  • 4:21 - 4:26
    Pobliskie czarne kominy mogły
    zapewnić niezbędny dwutlenek węgla,
  • 4:26 - 4:28
    aby życie mogło wyewoluować
    w Zaginionym Mieście,
  • 4:28 - 4:32
    wspólnie dając wszystkie składniki
    do stworzenia pierwszych organizmów,
  • 4:32 - 4:36
    które później rozwinęły się w niesamowitą
    różnorodność organizmów na Ziemi.
Title:
Tajemnicze początki życia na Ziemi - Luka Wright
Speaker:
Luka Wright
Description:

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/the-mysterious-origins-of-life-on-earth-luka-seamus-wright

Miliardy lat temu proste składniki organiczne połączyły się w bardziej zaawansowane związki, które mogły rozwijać się i rozmnażać. W tym czasie na Ziemi panowała duża aktywność wulkaniczna, a atmosfera była nieprzyjazna, co nie stanowiło środowiska wspierającego żywe organizmy. Gdzie więc zaczęło się życie? Luka Wright poszukuje tak zwanej kolebki życia, która dała początek miliardom gatunków zamieszkujących naszą planetę.

Lekcja: Luka Seamus Wright, reżyseria: Nick Hilditch.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:37

Polish subtitles

Revisions