[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:08.84,0:00:12.41,Default,,0000,0000,0000,,Miliardy lat temu na młodej Ziemi
Dialogue: 0,0:00:12.41,0:00:17.43,Default,,0000,0000,0000,,proste elementy organiczne\Npołączyły się w bardziej złożone związki
Dialogue: 0,0:00:17.43,0:00:20.12,Default,,0000,0000,0000,,zdolne do wzrostu i reprodukcji.
Dialogue: 0,0:00:20.12,0:00:23.37,Default,,0000,0000,0000,,Było to pierwsze życie na naszej planecie,
Dialogue: 0,0:00:23.37,0:00:27.51,Default,,0000,0000,0000,,które dało początek każdemu\Nz miliardów gatunków
Dialogue: 0,0:00:27.51,0:00:30.60,Default,,0000,0000,0000,,zamieszkujących ją od zarania dziejów.
Dialogue: 0,0:00:30.60,0:00:33.71,Default,,0000,0000,0000,,W tamtym czasie nasza planeta\Nbyła niemal całkowicie jałowa,
Dialogue: 0,0:00:33.71,0:00:38.28,Default,,0000,0000,0000,,jeśli chodzi o środowisko odpowiednie\Ndla żywych organizmów.
Dialogue: 0,0:00:38.28,0:00:41.72,Default,,0000,0000,0000,,Panowała duża aktywność wulkaniczna,
Dialogue: 0,0:00:41.72,0:00:45.34,Default,,0000,0000,0000,,a atmosfera tworzyła nieprzyjazne warunki.
Dialogue: 0,0:00:45.34,0:00:48.84,Default,,0000,0000,0000,,Gdzie więc mogło narodzić się życie?
Dialogue: 0,0:00:48.84,0:00:51.36,Default,,0000,0000,0000,,Aby rozpocząć poszukiwania kolebki życia,
Dialogue: 0,0:00:51.36,0:00:56.72,Default,,0000,0000,0000,,musimy najpierw zrozumieć\Npodstawowe potrzeby każdej formy życia.
Dialogue: 0,0:00:56.72,0:01:01.94,Default,,0000,0000,0000,,Pierwiastki i związki niezbędne do życia\Nto wodór, metan, azot,
Dialogue: 0,0:01:01.94,0:01:05.47,Default,,0000,0000,0000,,dwutlenek węgla, fosforany i amoniak.
Dialogue: 0,0:01:05.47,0:01:09.83,Default,,0000,0000,0000,,Aby mogły się połączyć i tworzyć reakcje,
Dialogue: 0,0:01:09.83,0:01:13.26,Default,,0000,0000,0000,,potrzebują płynnego\Nrozpuszczalnika, czyli wody.
Dialogue: 0,0:01:13.26,0:01:15.70,Default,,0000,0000,0000,,Aby rozwijać się i rozmnażać,
Dialogue: 0,0:01:15.70,0:01:19.26,Default,,0000,0000,0000,,życie potrzebuje źródła energii.
Dialogue: 0,0:01:19.26,0:01:22.30,Default,,0000,0000,0000,,Formy życia dzielą się na dwa obozy:
Dialogue: 0,0:01:22.30,0:01:26.03,Default,,0000,0000,0000,,autotrofy, jak rośliny,\Nktóre same wytwarzają energię,
Dialogue: 0,0:01:26.03,0:01:31.33,Default,,0000,0000,0000,,oraz heterotrofy, jak zwierzęta,\Nkonsumujące inne organizmy dla energii.
Dialogue: 0,0:01:31.33,0:01:35.92,Default,,0000,0000,0000,,Te pierwsze nie miały czego zjadać,
Dialogue: 0,0:01:35.92,0:01:38.39,Default,,0000,0000,0000,,więc musiały zostać autotrofami,
Dialogue: 0,0:01:38.39,0:01:43.24,Default,,0000,0000,0000,,wytwarzającymi energię ze słońca\Nalbo ze składników chemicznych.
Dialogue: 0,0:01:43.24,0:01:46.64,Default,,0000,0000,0000,,Które miejsca spełniają te wymagania?
Dialogue: 0,0:01:46.64,0:01:49.75,Default,,0000,0000,0000,,Miejsca na lądzie\Nlub przy powierzchni oceanu
Dialogue: 0,0:01:49.75,0:01:52.59,Default,,0000,0000,0000,,mają łatwy dostęp do światła słonecznego.
Dialogue: 0,0:01:52.59,0:01:57.63,Default,,0000,0000,0000,,Ale gdy powstawało życie,\Npromieniowanie UV na powierzchni Ziemi
Dialogue: 0,0:01:57.63,0:02:01.22,Default,,0000,0000,0000,,było zabójcze dla wszelkich form życia.
Dialogue: 0,0:02:01.22,0:02:04.51,Default,,0000,0000,0000,,Jedna lokacja zapewnia ochronę\Nprzed tym promieniowaniem
Dialogue: 0,0:02:04.51,0:02:07.22,Default,,0000,0000,0000,,i ma alternatywne źródło energii.
Dialogue: 0,0:02:07.22,0:02:11.32,Default,,0000,0000,0000,,Hydrotermalne kominy na dnie oceanu,
Dialogue: 0,0:02:11.32,0:02:16.85,Default,,0000,0000,0000,,leżące kilometry pod wodą,\Nspowite całkowitą ciemnością.
Dialogue: 0,0:02:16.85,0:02:20.77,Default,,0000,0000,0000,,Kominy hydrotermalne\Nto pęknięcia w skorupie ziemskiej,
Dialogue: 0,0:02:20.77,0:02:23.89,Default,,0000,0000,0000,,gdzie woda morska wdziera się\Ndo komór magmowych
Dialogue: 0,0:02:23.89,0:02:27.29,Default,,0000,0000,0000,,i zostaje wystrzelona z powrotem\Nw wysokiej temperaturze
Dialogue: 0,0:02:27.29,0:02:32.52,Default,,0000,0000,0000,,wraz z zawiesiną minerałów\Ni prostych związków chemicznych.
Dialogue: 0,0:02:32.52,0:02:35.28,Default,,0000,0000,0000,,Energia koncentruje się głównie
Dialogue: 0,0:02:35.28,0:02:39.57,Default,,0000,0000,0000,,w bogatych w składniki chemiczne\Nkominach hydrotermalnych.
Dialogue: 0,0:02:39.57,0:02:42.88,Default,,0000,0000,0000,,Jest jeszcze inny dowód\Nwskazujący na to miejsce.
Dialogue: 0,0:02:42.88,0:02:48.95,Default,,0000,0000,0000,,Ostatni uniwersalny wspólny przodek,\Nw skrócie nazywany LUCA.
Dialogue: 0,0:02:48.95,0:02:54.04,Default,,0000,0000,0000,,Nie był on pierwszą formą życia,\Nale do niego dotarliśmy najdalej.
Dialogue: 0,0:02:54.04,0:02:57.96,Default,,0000,0000,0000,,Mimo to, nie wiemy, jak wyglądał.
Dialogue: 0,0:02:57.96,0:03:02.03,Default,,0000,0000,0000,,Nie ma żadnych skamieniałości,\Nżadnych żyjących obecnie osobników.
Dialogue: 0,0:03:02.03,0:03:07.16,Default,,0000,0000,0000,,Naukowcy odkryli za to uniwersalne geny,\Npowszechne u gatunków
Dialogue: 0,0:03:07.16,0:03:11.16,Default,,0000,0000,0000,,należących do trzech\Nistniejących obecnie domen życia.
Dialogue: 0,0:03:11.16,0:03:15.50,Default,,0000,0000,0000,,Ponieważ są one wspólne\Ndla różnych gatunków i domen,
Dialogue: 0,0:03:15.50,0:03:19.49,Default,,0000,0000,0000,,muszą pochodzić od wspólnego przodka.
Dialogue: 0,0:03:19.49,0:03:25.30,Default,,0000,0000,0000,,Te geny mówią nam o tym, że LUCA żył\Nw gorącym, pozbawionym tlenu miejscu
Dialogue: 0,0:03:25.30,0:03:28.49,Default,,0000,0000,0000,,i czerpał energię\Nze składników chemicznych,
Dialogue: 0,0:03:28.49,0:03:31.75,Default,,0000,0000,0000,,takich jak te w kominach hydrotermalnych.
Dialogue: 0,0:03:31.75,0:03:34.72,Default,,0000,0000,0000,,Są dwa rodzaje takich kominów:
Dialogue: 0,0:03:34.72,0:03:37.40,Default,,0000,0000,0000,,czarne i białe.
Dialogue: 0,0:03:37.40,0:03:41.49,Default,,0000,0000,0000,,Czarne uwalniają kwaśną wodę,\Nbogatą w dwutlenek węgla,
Dialogue: 0,0:03:41.49,0:03:47.27,Default,,0000,0000,0000,,podgrzaną do setek stopni Celsjusza,\Nzawierającą siarkę, żelazo, miedź
Dialogue: 0,0:03:47.27,0:03:50.14,Default,,0000,0000,0000,,i inne metale niezbędne do życia.
Dialogue: 0,0:03:50.14,0:03:55.20,Default,,0000,0000,0000,,Ale według naukowców te czarne\Nbyły za gorące dla LUCA.
Dialogue: 0,0:03:55.20,0:04:00.08,Default,,0000,0000,0000,,Najlepszym kandydatem kolebki życia\Nsą białe kominy hydrotermalne.
Dialogue: 0,0:04:00.08,0:04:04.99,Default,,0000,0000,0000,,Pole hydrotermalne\Nna Grzbiecie Śródoceanicznym,
Dialogue: 0,0:04:04.99,0:04:07.30,Default,,0000,0000,0000,,zwane Zaginionym Miastem,
Dialogue: 0,0:04:07.30,0:04:11.16,Default,,0000,0000,0000,,jest obecnie najlepszym kandydatem\Nna miejsce, w którym postało życie.
Dialogue: 0,0:04:11.16,0:04:14.53,Default,,0000,0000,0000,,Woda morska wydalana tutaj\Njest mocno zasadowa
Dialogue: 0,0:04:14.53,0:04:16.61,Default,,0000,0000,0000,,i nie zawiera dwutlenku węgla,
Dialogue: 0,0:04:16.61,0:04:21.10,Default,,0000,0000,0000,,ale jest bogata w metan\Ni ma przyjazną temperaturę.
Dialogue: 0,0:04:21.10,0:04:25.77,Default,,0000,0000,0000,,Pobliskie czarne kominy mogły\Nzapewnić niezbędny dwutlenek węgla,
Dialogue: 0,0:04:25.77,0:04:28.12,Default,,0000,0000,0000,,aby życie mogło wyewoluować\Nw Zaginionym Mieście,
Dialogue: 0,0:04:28.12,0:04:31.65,Default,,0000,0000,0000,,wspólnie dając wszystkie składniki\Ndo stworzenia pierwszych organizmów,
Dialogue: 0,0:04:31.65,0:04:36.13,Default,,0000,0000,0000,,które później rozwinęły się w niesamowitą\Nróżnorodność organizmów na Ziemi.