< Return to Video

Ai đã chiến thắng cuộc đua không gian? - Jeff Steers

  • 0:07 - 0:10
    Vào ngày 4 tháng 10, 1967,
  • 0:10 - 0:12
    thế giới chứng kiến trong kinh ngạc và lo sợ
  • 0:12 - 0:15
    khi Liên Xô phóng Sputnik,
  • 0:15 - 0:17
    vệ tinh nhân tạo đầu tiên của thế giới,
  • 0:17 - 0:19
    vào không gian.
  • 0:19 - 0:21
    Quả kim loại nhỏ bé này,
  • 0:21 - 0:23
    với đường kính nhỏ hơn hai feet,
  • 0:23 - 0:25
    khởi đầu cuộc đua không gian
  • 0:25 - 0:27
    giữa Mỹ và Liên Xô
  • 0:27 - 0:29
    kéo dài mười tám năm
  • 0:29 - 0:32
    và thay đổi thế giới như chúng ta đã biết.
  • 0:32 - 0:34
    Thực ra Sputnik không phải là sản phẩm
  • 0:34 - 0:36
    công nghệ đầu tiên tạo ra
    để đưa con người vào khoảng không
  • 0:36 - 0:39
    Vị thế đầu tiên đó thuộc về tên lửa V-2
  • 0:39 - 0:41
    được sử dụng bởi Đức Quốc Xã
    trong những cuộc tấn công tên lửa
  • 0:41 - 0:43
    nhằm vào những thành phố của phe đồng minh
    như là một nỗ lực cuối cùng
  • 0:43 - 0:46
    trong những năm cuối cùng của thế chiến thứ 2.
  • 0:46 - 0:47
    Việc này không thật sự hữu hiệu,
  • 0:47 - 0:49
    nhưng, vào cuối cuộc chiến,
  • 0:49 - 0:52
    cả Mỹ và Liên Xô đã đoạt lấy
  • 0:52 - 0:55
    công nghệ này và những nhà khoa học
    đã phát triển nó
  • 0:55 - 0:58
    và sử dụng cho những dự án của chính họ.
  • 0:58 - 1:00
    Và vào tháng Tám năm 1957,
  • 1:00 - 1:01
    nhà khoa học Liên Xô
    đã thử nghiệm thành công
  • 1:01 - 1:06
    tên lửa liên lục địa đầu tiên, gọi là R-7,
  • 1:06 - 1:07
    chính là tên lửa mà sẽ được sử dụng
  • 1:07 - 1:09
    để phóng Sputnik hai tháng sau đó.
  • 1:09 - 1:11
    Điều đáng sợ về Sputnik
  • 1:11 - 1:13
    không phải là ở một quả bóng quỹ đạo,
  • 1:13 - 1:15
    mà là ở chính công nghệ này
  • 1:15 - 1:18
    có thể được sử dụng để
    phóng đầu đạn hạt nhân vào bất kì thành phố nào.
  • 1:18 - 1:20
    Không muốn bị tụt lại quá xa phía sau,
  • 1:20 - 1:22
    Tổng thống Eisenhower ra lệnh cho Hải Quân
  • 1:22 - 1:24
    tăng tốc dự án của họ
  • 1:24 - 1:27
    và phóng một vệ tinh sớm nhất có thể.
  • 1:27 - 1:30
    Và, vào ngày 6 tháng 12, 1957,
  • 1:30 - 1:31
    những người dân phấn khởi ở khắp cả nước
  • 1:31 - 1:34
    theo dõi truyền hình trực tiếp
  • 1:34 - 1:37
    khi mà vệ tinh Vanguard TV3 cất cánh
  • 1:37 - 1:40
    và đâm xuống đất hai giây sau đó.
  • 1:40 - 1:43
    Thất bại của Vanguard là một sự xấu hổ lớn
  • 1:43 - 1:44
    cho nước Mỹ.
  • 1:44 - 1:46
    Các tờ báo in những tiêu đề như là,
  • 1:46 - 1:48
    "Flopnik" hay "Kaputnik"
  • 1:48 - 1:51
    Và một đại biểu Liên Xô tại Liên Hợp Quốc
    đã đề xuất một cách mỉa mai
  • 1:51 - 1:53
    rằng Mỹ nên nhận viện trợ của nước ngoài
  • 1:53 - 1:55
    dành cho các nước đang phát triển.
  • 1:56 - 1:58
    Thật may mắn, quân đội Mỹ cũng đã làm
  • 1:58 - 2:01
    một dự án song song khác, gọi là The Explorer,
  • 2:01 - 2:05
    đã được phóng thành công vào tháng Một năm 1958,
  • 2:05 - 2:08
    nhưng Mỹ chưa thể bắt kịp
  • 2:08 - 2:09
    thì họ lại bị vượt mặt một lần nữa
  • 2:09 - 2:12
    khi Yuri Gargarin trở thành
    người đầu tiên vào không gian
  • 2:12 - 2:16
    và tháng Tư năm 1961.
  • 2:16 - 2:17
    Gần một năm trôi qua
  • 2:17 - 2:19
    và nhiều nhà du hành vũ trụ Liên Xô
  • 2:19 - 2:20
    hoàn thành nhiệm vụ của họ
  • 2:20 - 2:22
    trước khi Dự Án Mercury thành công
  • 2:22 - 2:24
    trong việc đưa John Glenn, người Mỹ đầu tiên
  • 2:24 - 2:28
    vào không gian tháng Hai năm 1962.
  • 2:31 - 2:33
    Vào thời điểm này, Tổng Thống Kennedy nhận ra rằng
  • 2:33 - 2:35
    chỉ đuổi theo
  • 2:35 - 2:37
    mỗi bước tiến của Liên Xô một vài tháng sau
  • 2:37 - 2:39
    không chấm dứt được chuyện này.
  • 2:39 - 2:41
    Nước Mỹ phải làm điều gì đó trước tiên,
  • 2:41 - 2:45
    và vào tháng Năm 1961,
    một tháng sau chuyến bay của Gargarin
  • 2:45 - 2:46
    ông tuyên bố mục tiêu
  • 2:46 - 2:48
    đưa một người lên mặt trăng
  • 2:48 - 2:50
    vào cuối thập niên 1960.
  • 2:50 - 2:53
    Họ đã thành công trong việc này
    nhờ chương trình Apollo
  • 2:53 - 2:55
    với Neil Armstrong và bước chân nổi tiếng của ông
  • 2:55 - 2:59
    vào ngày 20 tháng 7, 1969.
  • 2:59 - 3:01
    Với cả hai quốc gia cùng tập trung
  • 3:01 - 3:03
    vào các trạm không gian,
  • 3:03 - 3:04
    không biết đến bao giờ
  • 3:04 - 3:07
    cuộc đua không gian mới chấm dứt.
  • 3:07 - 3:09
    Nhưng vì mối quan hệ đã được cải thiện
  • 3:09 - 3:11
    do đàn phán giữa thủ tướng Liên Xô
    Leonid Breshnev
  • 3:11 - 3:13
    và tổng thống Mỹ Nixon,
  • 3:13 - 3:16
    Liên Xô và Mỹ tiến tới một sự hợp tác
  • 3:16 - 3:18
    thay vì cạnh tranh.
  • 3:18 - 3:20
    Một nhiệm vụ chung thành công,
  • 3:20 - 3:22
    tên là Apollo-Soyuz,
  • 3:22 - 3:24
    trong đó tàu vũ trụ Mỹ Apollo
  • 3:24 - 3:26
    được gắn vào tàu vũ trụ Liên Xô Soyuz
  • 3:26 - 3:27
    và hai phi hành đoàn đã gặp mặt,
  • 3:27 - 3:28
    bắt tay,
  • 3:28 - 3:29
    và trao quà cho nhau,
  • 3:29 - 3:33
    đánh dấu sự chấm dứt
    của cuộc đua không gian vào 1975.
  • 3:33 - 3:35
    Cuối cùng mục đích
  • 3:35 - 3:36
    của cả cuộc đua không gian này là gì?
  • 3:36 - 3:39
    Có phải chỉ là một sự lãng phí thời gian lớn?
  • 3:39 - 3:41
    Hai siêu cường quốc cố gắng vượt mặt nhau
  • 3:41 - 3:43
    bằng việc theo đuổi
    những dự án mang tính biểu tượng
  • 3:43 - 3:45
    vừa nguy hiểm vừa đắt đỏ,
  • 3:45 - 3:46
    sử dụng những tài nguyên mà đã có thể được
  • 3:46 - 3:48
    sử dụng một cách tốt hơn vào việc khác?
  • 3:48 - 3:50
    Đúng, phần nào đó,
  • 3:50 - 3:52
    nhưng lợi ích lớn nhất của chương trình vũ trụ
  • 3:52 - 3:55
    không liên quan gì đến
    một quốc gia đánh bại một quốc gia khác.
  • 3:55 - 3:57
    Trong cuộc đua không gian này,
  • 3:57 - 3:59
    kinh phí cho nghiên cứu và giáo dục nói chung
  • 3:59 - 4:01
    tăng lên một cách nhanh chóng
  • 4:01 - 4:02
    dẫn đến nhiều bước tiến
  • 4:02 - 4:04
    mà có thể đã không đạt được.
  • 4:04 - 4:07
    Rất nhiều công nghệ của NASA
    phát triển cho không gian
  • 4:07 - 4:09
    giờ được sử dụng rộng rãi
    trong cuộc sống con người,
  • 4:09 - 4:11
    từ bọt biển trong đệm
  • 4:11 - 4:13
    cho đến thức ăn khô đông lạnh,
  • 4:13 - 4:15
    tới điốt phát quang LED trong việc chữa ung thư.
  • 4:15 - 4:18
    Và, tất nhiên, cả những vệ tinh
    mà chúng ta phụ thuộc vào
  • 4:18 - 4:20
    vì thiết bị GPS và sóng điện thoại di động của mình
  • 4:20 - 4:21
    sẽ không được tạo ra
  • 4:21 - 4:23
    nếu không có chương trình vũ trụ này.
  • 4:23 - 4:24
    Tất cả những điều này cho thấy
  • 4:24 - 4:27
    phần thưởng của
    những nghiên cứu khoa học và cải tiến
  • 4:27 - 4:28
    thường lớn hơn nhiều so với
  • 4:28 - 4:31
    thứ mà người theo đuổi chúng
    có thể tưởng tượng được.
Title:
Ai đã chiến thắng cuộc đua không gian? - Jeff Steers
Speaker:
Jeff Steers
Description:

Xem bài học đầy đủ: http://ed.ted.com/lessons/what-was-the-point-of-the-space-race-jeff-steers

Vào ngày 4 tháng 10, 1957, Liên Xô phóng vệ tinh Sputnik và, với nó, một cuộc đua không gian quốc tế bắt đầu. Mỹ và Liên Xô lao vào việc tuyên bố sự thống trị không gian trong 18 năm, cho đến khi hai quốc gia này thống nhất được một mô hình hợp tác. Người chiến thắng thực sự? Khoa học. Jeff Steers mô tả lịch sử -- và lợi ích -- của cuộc đua không gian này.

Bài học bởi Jeff Steers, đồ họa bởi The Moving Company Animation Studio.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:47
TED Translators admin edited Vietnamese subtitles for Who won the space race?
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for Who won the space race?
Nhu PHAM accepted Vietnamese subtitles for Who won the space race?
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Who won the space race?
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Who won the space race?
Thao Tran Trong edited Vietnamese subtitles for Who won the space race?
Thao Tran Trong edited Vietnamese subtitles for Who won the space race?

Vietnamese subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.