Najmniejsza fabryka przyrody: Cykl Calvina - Cathy Symington
-
0:07 - 0:09Masz przed sobą ogromną miskę
-
0:09 - 0:12płatków śniadaniowych, pełnych energii.
-
0:12 - 0:15Jedna łyżka. Dwie. Trzy.
-
0:15 - 0:18Odczuwasz przypływ energii
-
0:18 - 0:20dzięki cukrom zawartym w tym posiłku.
-
0:20 - 0:23Ale skąd ta energia wzięła się w misce?
-
0:23 - 0:25Energia kryje się pod postacią cukrów,
-
0:25 - 0:29które są wytwarzane przez rośliny,
z których zrobiono płatki, -
0:29 - 0:30jak pszenica, czy kukurydza.
-
0:30 - 0:33Jak widać, węgiel jest ważnym składnikiem,
-
0:33 - 0:35a rośliny dostają go
-
0:35 - 0:39w postaci dwutlenku węgla - CO2,
-
0:39 - 0:40z powietrza, którym oddychamy.
-
0:40 - 0:43Jednak jak taka fabryka energii,
-
0:43 - 0:45umieszczona w środku chloroplastu,
-
0:45 - 0:48zamienia dwutlenek węgla
-
0:48 - 0:52w sześciowęglowy łańcuch glukozy?
-
0:52 - 0:55Jeżeli myślisz: fotosynteza, masz rację.
-
0:55 - 0:58Ale fotosynteza dzieli się na dwa etapy.
-
0:58 - 1:01Pierwszy gromadzi energię słoneczną
-
1:01 - 1:05w postaci adenozyno-trifosforanu - ADP.
-
1:05 - 1:09Drugi - Cykl Calvina - wiąże węgle
-
1:09 - 1:11i zamienia je w cukry.
-
1:11 - 1:13Drugi etap to jedna z najbardziej trwałych
-
1:13 - 1:16linii produkcyjnych natury.
-
1:16 - 1:20Zapraszam do najmniejszej fabryki świata.
-
1:20 - 1:22Materiał wyjściowy?
-
1:22 - 1:24Mieszanka cząsteczek CO2 z powietrza
-
1:24 - 1:27oraz na wpół gotowych cząsteczek zwanych
-
1:27 - 1:30rybulozo-bisfosforanami lub RuBP,
-
1:30 - 1:32złożonych z pięciu atomów węgla.
-
1:32 - 1:36Inicjator to pracowity enzym RuBisCO,
-
1:36 - 1:40który spawa atom węgla z cząsteczki CO2
-
1:40 - 1:42z łańcuchem RuBP,
-
1:42 - 1:45by zbudować sześciowęglowy łańcuch,
-
1:45 - 1:48który od razu dzieli się
na dwa krótsze łańcuchy -
1:48 - 1:50po trzy węgle każdy,
-
1:50 - 1:54zwane fosfoglicerynianami lub PGA.
-
1:54 - 1:58Do tego ATP oraz związek chemiczny zwany
-
1:58 - 2:02fosforanem dinukleotydu
nikotynoamidoadeninowego -
2:02 - 2:05lub po prostu NADPH.
-
2:05 - 2:08ATP działa jak smar i dostarcza energii,
-
2:08 - 2:14gdy NADPH przylepia po jednym wodorze
do każdego łańcucha PGA, -
2:14 - 2:15zamieniając je w cząsteczki
-
2:15 - 2:20aldehydu 3-fosfoglicerynowego,
w skrócie G3P. -
2:20 - 2:23Glukoza składa się z sześciu węgli
-
2:23 - 2:25pochodzących z dwóch cząsteczek G3P,
-
2:25 - 2:28które łącznie mają 6 atomów węgla.
-
2:28 - 2:31Więc cukier już powstał?
-
2:31 - 2:33Nie do końca.
-
2:33 - 2:36Cykl Calvina działa
jak odnawialna linia produkcyjna, -
2:36 - 2:38czyli cząsteczki RuBP,
-
2:38 - 2:40które rozpoczęły nasz proces,
-
2:40 - 2:43muszą zostać odtworzone z materiałów
-
2:43 - 2:44z obecnego cyklu.
-
2:44 - 2:47Jednak każda cząsteczka RuBP
potrzebuje pięć węgli, -
2:47 - 2:50a wytworzenie cząsteczki glukozy
wymaga sześciu, -
2:50 - 2:51Coś tu się nie zgadza.
-
2:51 - 2:54Odpowiedź oparta jest o ten fakt:
-
2:54 - 2:57Gdy byliśmy skupieni
na jednej linii produkcyjnej, -
2:57 - 3:01równocześnie pracowało pięć innych.
-
3:01 - 3:04Z sześciu taśm produkcyjnych
działających jednocześnie -
3:04 - 3:06nie jeden atom węgla zostaje połączony
-
3:06 - 3:07z łańcuchem RuBP,
-
3:07 - 3:12ale sześć do sześciu łańcuchów.
-
3:12 - 3:15To daje nam 12 cząsteczek G3P
zamiast dwóch, -
3:15 - 3:19czyli w sumie istnieje 36 atomów węgla.
-
3:19 - 3:21Właśnie tyle potrzeba,
żeby wytworzyć cukier -
3:21 - 3:24oraz by odtworzyć cząsteczki RuBP.
-
3:24 - 3:27Z tych 12 cząsteczek G3P
-
3:27 - 3:29dwie są wykorzystane do wytworzenia
-
3:29 - 3:32pełnego energii łańcucha sześciu węgli.
-
3:32 - 3:36To ten, który zasila Ciebie
podczas śniadania. Sukces! -
3:36 - 3:38A z pozostałych węgli
-
3:38 - 3:40na linii produkcyjnej
-
3:40 - 3:44odtwarzanych jest sześć łańcuchów RuBP.
-
3:44 - 3:47Na to potrzebne jest 30 węgli,
-
3:47 - 3:51a właśnie tyle znajduje się
w pozostałych 10 łańcuchach G3P. -
3:51 - 3:54Następuje molekularna dobieranka.
-
3:54 - 3:56Dwa łańcuchy G3P łączą się,
-
3:56 - 3:59tworząc łańcuch 6 węglowy.
-
3:59 - 4:03Dodając kolejny łańcuch G3P
otrzymujemy łańcuch 9 węgli. -
4:03 - 4:06Pierwszy łańcuch RuBP
-
4:06 - 4:08jest odcinany od niego,
-
4:08 - 4:10pozostawiając cztery węgle.
-
4:10 - 4:11Jednak nie ma tu odpadków.
-
4:11 - 4:14Są łączone z czwartą cząsteczką G3P,
-
4:14 - 4:16tworząc łańcuch siedmiu węgli.
-
4:16 - 4:19Przyłączamy kolejną cząsteczkę G3P,
-
4:19 - 4:21otrzymując 10 węglowy łańcuch
-
4:21 - 4:24wystarczający do wytworzenia
dwóch cząsteczek RuBP. -
4:24 - 4:27Z odtworzonymi trzema cząsteczkami RuBP
-
4:27 - 4:29z pięciu łańcuchów G3P,
-
4:29 - 4:31powtórzenie tego procesu
-
4:31 - 4:34odtworzy wszystkie sześć łańcuchów RuBP,
-
4:34 - 4:37potrzebnych do powtórzenia całego cyklu.
-
4:37 - 4:39Podsumowując: cykl Calvina produkuje
-
4:39 - 4:41niezbędną ilość elementów i procesów
-
4:41 - 4:43potrzebnych do podtrzymania
-
4:43 - 4:45tej biochemicznej produkcji.
-
4:45 - 4:49A to tylko jeden z setek cykli w naturze.
-
4:49 - 4:50Dlaczego tak wiele?
-
4:50 - 4:53Gdyby procesy biologiczne były liniowe
-
4:53 - 4:56nie byłyby tak wydajne i sprawne
-
4:56 - 4:58w używaniu energii
do wytwarzania materiałów, -
4:58 - 5:01na których polega natura,
na przykład cukrów. -
5:01 - 5:03Cykle tworzą sprzężenia zwrotne,
-
5:03 - 5:07które wielokrotnie używają
i odbudowują składniki, -
5:07 - 5:09wytwarzając jak najwięcej produktów
-
5:09 - 5:11z zasobów rośliny.
-
5:11 - 5:13Tak jak cukier powstaje
-
5:13 - 5:15ze światła słonecznego i węgla
-
5:15 - 5:17przetworzonego w roślinnych fabrykach,
-
5:17 - 5:19tak by stały się twoją energią napędową,
-
5:19 - 5:22i podtrzymuje cykle
twojego własnego życia.
- Title:
- Najmniejsza fabryka przyrody: Cykl Calvina - Cathy Symington
- Description:
-
Pełna wersja lekcji dostępna pod: http://ed.ted.com/lessons/nature-s-smallest-factory-the-calvin-cycle-cathy-symington
Pełna miska płatów śniadaniowych daje ci energię na początek nowego dnia, ale jak dokładnie ta energia znalazła się w misce? Zaczęło się to od fotosyntezy - procesu, który przekształca powietrze, którym oddychamy w energetyzującą glukozę. Cathy Symington przedstawia bardzo wydają i ważną drugą fazę fotosyntezy - cykl Calvina, który przekształca dwutlenek węgla w cukier za pomocą sprytnej matematycznej dobieranki.
Lekcja: Cathy Symington, animacja: Flaming Medusa Studios Inc.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:38
Krystian Aparta approved Polish subtitles for Nature's smallest factory: The Calvin cycle - Cathy Symington | ||
Rysia Wand commented on Polish subtitles for Nature's smallest factory: The Calvin cycle - Cathy Symington | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Nature's smallest factory: The Calvin cycle - Cathy Symington | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Nature's smallest factory: The Calvin cycle - Cathy Symington | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Nature's smallest factory: The Calvin cycle - Cathy Symington | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for Nature's smallest factory: The Calvin cycle - Cathy Symington | ||
Retired user edited Polish subtitles for Nature's smallest factory: The Calvin cycle - Cathy Symington | ||
Retired user edited Polish subtitles for Nature's smallest factory: The Calvin cycle - Cathy Symington |
Rysia Wand
Finished revew.