[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.50,0:00:09.36,Default,,0000,0000,0000,,Masz przed sobą ogromną miskę
Dialogue: 0,0:00:09.36,0:00:12.45,Default,,0000,0000,0000,,płatków śniadaniowych, pełnych energii.
Dialogue: 0,0:00:12.45,0:00:15.45,Default,,0000,0000,0000,,Jedna łyżka. Dwie. Trzy.
Dialogue: 0,0:00:15.45,0:00:17.81,Default,,0000,0000,0000,,Odczuwasz przypływ energii
Dialogue: 0,0:00:17.81,0:00:19.70,Default,,0000,0000,0000,,dzięki cukrom zawartym w tym posiłku.
Dialogue: 0,0:00:19.70,0:00:22.81,Default,,0000,0000,0000,,Ale skąd ta energia wzięła się w misce?
Dialogue: 0,0:00:22.81,0:00:25.50,Default,,0000,0000,0000,,Energia kryje się pod postacią cukrów,
Dialogue: 0,0:00:25.50,0:00:28.50,Default,,0000,0000,0000,,które są wytwarzane przez rośliny,\Nz których zrobiono płatki,
Dialogue: 0,0:00:28.50,0:00:29.98,Default,,0000,0000,0000,,jak pszenica, czy kukurydza.
Dialogue: 0,0:00:29.98,0:00:33.31,Default,,0000,0000,0000,,Jak widać, węgiel jest ważnym składnikiem,
Dialogue: 0,0:00:33.31,0:00:35.01,Default,,0000,0000,0000,,a rośliny dostają go
Dialogue: 0,0:00:35.01,0:00:38.52,Default,,0000,0000,0000,,w postaci dwutlenku węgla - CO2,
Dialogue: 0,0:00:38.52,0:00:40.43,Default,,0000,0000,0000,,z powietrza, którym oddychamy.
Dialogue: 0,0:00:40.43,0:00:42.60,Default,,0000,0000,0000,,Jednak jak taka fabryka energii,
Dialogue: 0,0:00:42.60,0:00:45.02,Default,,0000,0000,0000,,umieszczona w środku chloroplastu,
Dialogue: 0,0:00:45.02,0:00:47.81,Default,,0000,0000,0000,,zamienia dwutlenek węgla
Dialogue: 0,0:00:47.81,0:00:51.65,Default,,0000,0000,0000,,w sześciowęglowy łańcuch glukozy?
Dialogue: 0,0:00:51.65,0:00:55.03,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli myślisz: fotosynteza, masz rację.
Dialogue: 0,0:00:55.03,0:00:58.24,Default,,0000,0000,0000,,Ale fotosynteza dzieli się na dwa etapy.
Dialogue: 0,0:00:58.24,0:01:00.78,Default,,0000,0000,0000,,Pierwszy gromadzi energię słoneczną
Dialogue: 0,0:01:00.78,0:01:05.34,Default,,0000,0000,0000,,w postaci adenozyno-trifosforanu - ADP.
Dialogue: 0,0:01:05.34,0:01:08.84,Default,,0000,0000,0000,,Drugi - Cykl Calvina - wiąże węgle
Dialogue: 0,0:01:08.84,0:01:10.93,Default,,0000,0000,0000,,i zamienia je w cukry.
Dialogue: 0,0:01:10.93,0:01:13.30,Default,,0000,0000,0000,,Drugi etap to jedna z najbardziej trwałych
Dialogue: 0,0:01:13.30,0:01:15.80,Default,,0000,0000,0000,,linii produkcyjnych natury.
Dialogue: 0,0:01:15.80,0:01:20.43,Default,,0000,0000,0000,,Zapraszam do najmniejszej fabryki świata.
Dialogue: 0,0:01:20.43,0:01:21.84,Default,,0000,0000,0000,,Materiał wyjściowy?
Dialogue: 0,0:01:21.84,0:01:24.31,Default,,0000,0000,0000,,Mieszanka cząsteczek CO2 z powietrza
Dialogue: 0,0:01:24.31,0:01:26.76,Default,,0000,0000,0000,,oraz na wpół gotowych cząsteczek zwanych
Dialogue: 0,0:01:26.76,0:01:30.40,Default,,0000,0000,0000,,rybulozo-bisfosforanami lub RuBP,
Dialogue: 0,0:01:30.40,0:01:32.26,Default,,0000,0000,0000,,złożonych z pięciu atomów węgla.
Dialogue: 0,0:01:32.26,0:01:36.18,Default,,0000,0000,0000,,Inicjator to pracowity enzym RuBisCO,
Dialogue: 0,0:01:36.18,0:01:39.61,Default,,0000,0000,0000,,który spawa atom węgla z cząsteczki CO2
Dialogue: 0,0:01:39.61,0:01:41.59,Default,,0000,0000,0000,,z łańcuchem RuBP,
Dialogue: 0,0:01:41.59,0:01:44.62,Default,,0000,0000,0000,,by zbudować sześciowęglowy łańcuch,
Dialogue: 0,0:01:44.62,0:01:47.87,Default,,0000,0000,0000,,który od razu dzieli się\Nna dwa krótsze łańcuchy
Dialogue: 0,0:01:47.87,0:01:49.87,Default,,0000,0000,0000,,po trzy węgle każdy,
Dialogue: 0,0:01:49.87,0:01:54.39,Default,,0000,0000,0000,,zwane fosfoglicerynianami lub PGA.
Dialogue: 0,0:01:54.39,0:01:57.55,Default,,0000,0000,0000,,Do tego ATP oraz związek chemiczny zwany
Dialogue: 0,0:01:57.55,0:02:01.68,Default,,0000,0000,0000,,fosforanem dinukleotydu \Nnikotynoamidoadeninowego
Dialogue: 0,0:02:01.68,0:02:04.81,Default,,0000,0000,0000,,lub po prostu NADPH.
Dialogue: 0,0:02:04.81,0:02:07.72,Default,,0000,0000,0000,,ATP działa jak smar i dostarcza energii,
Dialogue: 0,0:02:07.72,0:02:13.51,Default,,0000,0000,0000,,gdy NADPH przylepia po jednym wodorze\Ndo każdego łańcucha PGA,
Dialogue: 0,0:02:13.51,0:02:15.43,Default,,0000,0000,0000,,zamieniając je w cząsteczki
Dialogue: 0,0:02:15.43,0:02:19.61,Default,,0000,0000,0000,,aldehydu 3-fosfoglicerynowego, \Nw skrócie G3P.
Dialogue: 0,0:02:19.61,0:02:22.53,Default,,0000,0000,0000,,Glukoza składa się z sześciu węgli
Dialogue: 0,0:02:22.53,0:02:25.24,Default,,0000,0000,0000,,pochodzących z dwóch cząsteczek G3P,
Dialogue: 0,0:02:25.24,0:02:28.43,Default,,0000,0000,0000,,które łącznie mają 6 atomów węgla.
Dialogue: 0,0:02:28.43,0:02:30.84,Default,,0000,0000,0000,,Więc cukier już powstał?
Dialogue: 0,0:02:30.84,0:02:32.51,Default,,0000,0000,0000,,Nie do końca.
Dialogue: 0,0:02:32.51,0:02:35.88,Default,,0000,0000,0000,,Cykl Calvina działa \Njak odnawialna linia produkcyjna,
Dialogue: 0,0:02:35.88,0:02:38.18,Default,,0000,0000,0000,,czyli cząsteczki RuBP,
Dialogue: 0,0:02:38.18,0:02:40.27,Default,,0000,0000,0000,,które rozpoczęły nasz proces,
Dialogue: 0,0:02:40.27,0:02:42.73,Default,,0000,0000,0000,,muszą zostać odtworzone z materiałów
Dialogue: 0,0:02:42.73,0:02:44.36,Default,,0000,0000,0000,,z obecnego cyklu.
Dialogue: 0,0:02:44.36,0:02:46.98,Default,,0000,0000,0000,,Jednak każda cząsteczka RuBP\Npotrzebuje pięć węgli,
Dialogue: 0,0:02:46.98,0:02:49.81,Default,,0000,0000,0000,,a wytworzenie cząsteczki glukozy \Nwymaga sześciu,
Dialogue: 0,0:02:49.81,0:02:51.39,Default,,0000,0000,0000,,Coś tu się nie zgadza.
Dialogue: 0,0:02:51.39,0:02:54.20,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiedź oparta jest o ten fakt:
Dialogue: 0,0:02:54.20,0:02:57.22,Default,,0000,0000,0000,,Gdy byliśmy skupieni \Nna jednej linii produkcyjnej,
Dialogue: 0,0:02:57.22,0:03:00.72,Default,,0000,0000,0000,,równocześnie pracowało pięć innych.
Dialogue: 0,0:03:00.72,0:03:03.66,Default,,0000,0000,0000,,Z sześciu taśm produkcyjnych \Ndziałających jednocześnie
Dialogue: 0,0:03:03.66,0:03:05.81,Default,,0000,0000,0000,,nie jeden atom węgla zostaje połączony
Dialogue: 0,0:03:05.81,0:03:07.42,Default,,0000,0000,0000,,z łańcuchem RuBP,
Dialogue: 0,0:03:07.42,0:03:11.59,Default,,0000,0000,0000,,ale sześć do sześciu łańcuchów.
Dialogue: 0,0:03:11.59,0:03:15.09,Default,,0000,0000,0000,,To daje nam 12 cząsteczek G3P \Nzamiast dwóch,
Dialogue: 0,0:03:15.09,0:03:18.73,Default,,0000,0000,0000,,czyli w sumie istnieje 36 atomów węgla.
Dialogue: 0,0:03:18.73,0:03:21.31,Default,,0000,0000,0000,,Właśnie tyle potrzeba, \Nżeby wytworzyć cukier
Dialogue: 0,0:03:21.31,0:03:24.39,Default,,0000,0000,0000,,oraz by odtworzyć cząsteczki RuBP.
Dialogue: 0,0:03:24.39,0:03:27.19,Default,,0000,0000,0000,,Z tych 12 cząsteczek G3P
Dialogue: 0,0:03:27.19,0:03:28.94,Default,,0000,0000,0000,,dwie są wykorzystane do wytworzenia
Dialogue: 0,0:03:28.94,0:03:32.31,Default,,0000,0000,0000,,pełnego energii łańcucha sześciu węgli.
Dialogue: 0,0:03:32.31,0:03:35.61,Default,,0000,0000,0000,,To ten, który zasila Ciebie \Npodczas śniadania. Sukces!
Dialogue: 0,0:03:35.61,0:03:37.62,Default,,0000,0000,0000,,A z pozostałych węgli
Dialogue: 0,0:03:37.62,0:03:39.62,Default,,0000,0000,0000,,na linii produkcyjnej
Dialogue: 0,0:03:39.62,0:03:44.20,Default,,0000,0000,0000,,odtwarzanych jest sześć łańcuchów RuBP.
Dialogue: 0,0:03:44.20,0:03:46.89,Default,,0000,0000,0000,,Na to potrzebne jest 30 węgli,
Dialogue: 0,0:03:46.89,0:03:51.00,Default,,0000,0000,0000,,a właśnie tyle znajduje się\Nw pozostałych 10 łańcuchach G3P.
Dialogue: 0,0:03:51.00,0:03:54.32,Default,,0000,0000,0000,,Następuje molekularna dobieranka.
Dialogue: 0,0:03:54.32,0:03:56.42,Default,,0000,0000,0000,,Dwa łańcuchy G3P łączą się,
Dialogue: 0,0:03:56.42,0:03:58.59,Default,,0000,0000,0000,,tworząc łańcuch 6 węglowy.
Dialogue: 0,0:03:58.59,0:04:02.88,Default,,0000,0000,0000,,Dodając kolejny łańcuch G3P\Notrzymujemy łańcuch 9 węgli.
Dialogue: 0,0:04:02.88,0:04:05.96,Default,,0000,0000,0000,,Pierwszy łańcuch RuBP
Dialogue: 0,0:04:05.96,0:04:07.60,Default,,0000,0000,0000,,jest odcinany od niego,
Dialogue: 0,0:04:07.60,0:04:09.56,Default,,0000,0000,0000,,pozostawiając cztery węgle.
Dialogue: 0,0:04:09.56,0:04:11.10,Default,,0000,0000,0000,,Jednak nie ma tu odpadków.
Dialogue: 0,0:04:11.10,0:04:14.29,Default,,0000,0000,0000,,Są łączone z czwartą cząsteczką G3P,
Dialogue: 0,0:04:14.29,0:04:16.32,Default,,0000,0000,0000,,tworząc łańcuch siedmiu węgli.
Dialogue: 0,0:04:16.32,0:04:18.54,Default,,0000,0000,0000,,Przyłączamy kolejną cząsteczkę G3P,
Dialogue: 0,0:04:18.54,0:04:20.71,Default,,0000,0000,0000,,otrzymując 10 węglowy łańcuch
Dialogue: 0,0:04:20.71,0:04:24.07,Default,,0000,0000,0000,,wystarczający do wytworzenia \Ndwóch cząsteczek RuBP.
Dialogue: 0,0:04:24.07,0:04:26.88,Default,,0000,0000,0000,,Z odtworzonymi trzema cząsteczkami RuBP
Dialogue: 0,0:04:26.88,0:04:29.20,Default,,0000,0000,0000,,z pięciu łańcuchów G3P,
Dialogue: 0,0:04:29.20,0:04:31.21,Default,,0000,0000,0000,,powtórzenie tego procesu
Dialogue: 0,0:04:31.21,0:04:33.88,Default,,0000,0000,0000,,odtworzy wszystkie sześć łańcuchów RuBP,
Dialogue: 0,0:04:33.88,0:04:36.67,Default,,0000,0000,0000,,potrzebnych do powtórzenia całego cyklu.
Dialogue: 0,0:04:36.67,0:04:38.77,Default,,0000,0000,0000,,Podsumowując: cykl Calvina produkuje
Dialogue: 0,0:04:38.77,0:04:40.79,Default,,0000,0000,0000,,niezbędną ilość elementów i procesów
Dialogue: 0,0:04:40.79,0:04:43.38,Default,,0000,0000,0000,,potrzebnych do podtrzymania
Dialogue: 0,0:04:43.38,0:04:45.21,Default,,0000,0000,0000,,tej biochemicznej produkcji.
Dialogue: 0,0:04:45.21,0:04:48.66,Default,,0000,0000,0000,,A to tylko jeden z setek cykli w naturze.
Dialogue: 0,0:04:48.66,0:04:49.96,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego tak wiele?
Dialogue: 0,0:04:49.96,0:04:53.06,Default,,0000,0000,0000,,Gdyby procesy biologiczne były liniowe
Dialogue: 0,0:04:53.06,0:04:55.73,Default,,0000,0000,0000,,nie byłyby tak wydajne i sprawne
Dialogue: 0,0:04:55.73,0:04:58.44,Default,,0000,0000,0000,,w używaniu energii \Ndo wytwarzania materiałów,
Dialogue: 0,0:04:58.44,0:05:01.24,Default,,0000,0000,0000,,na których polega natura, \Nna przykład cukrów.
Dialogue: 0,0:05:01.24,0:05:03.36,Default,,0000,0000,0000,,Cykle tworzą sprzężenia zwrotne,
Dialogue: 0,0:05:03.36,0:05:06.86,Default,,0000,0000,0000,,które wielokrotnie używają \Ni odbudowują składniki,
Dialogue: 0,0:05:06.86,0:05:08.61,Default,,0000,0000,0000,,wytwarzając jak najwięcej produktów
Dialogue: 0,0:05:08.61,0:05:10.99,Default,,0000,0000,0000,,z zasobów rośliny.
Dialogue: 0,0:05:10.99,0:05:12.77,Default,,0000,0000,0000,,Tak jak cukier powstaje
Dialogue: 0,0:05:12.77,0:05:14.82,Default,,0000,0000,0000,,ze światła słonecznego i węgla
Dialogue: 0,0:05:14.82,0:05:16.65,Default,,0000,0000,0000,,przetworzonego w roślinnych fabrykach,
Dialogue: 0,0:05:16.65,0:05:18.65,Default,,0000,0000,0000,,tak by stały się twoją energią napędową,
Dialogue: 0,0:05:18.65,0:05:21.65,Default,,0000,0000,0000,,i podtrzymuje cykle \Ntwojego własnego życia.