< Return to Video

عروس دریایی چطور نیش می‌زند؟ - نیوشا س کاشف

  • 0:07 - 0:11
    در حال شنا کردن در اقیانوس هستید
    که چیزی به پایتان کشیده میشود.
  • 0:11 - 0:12
    وقتی که مور مور تمام شد٬
  • 0:12 - 0:16
    متوجه میشوید که یک
    عروس دریای شما را نیش زده است.
  • 0:16 - 0:21
    چطور این موجودات زیبای ژلهای
    چنین ضربهی دردناکی وارد میکنند؟
  • 0:21 - 0:24
    عروسهای دریایی نرم هستند
    چون ۹۵٪ آنها آب است
  • 0:24 - 0:29
    و بیشتر آنها از یک ماده ژله مانند
    نیمه شفاف به نام مسوگلیا ساخته شده است.
  • 0:29 - 0:31
    با چنین بدن ظریفی٬
  • 0:31 - 0:36
    آنها به هزاران سلول نیشدار
    آغشته به زهر به نام نیدوسایت متکی هستند
  • 0:36 - 0:38
    تا از آنها حفاظت کنند
    و شکار را به دام بیاندازند.
  • 0:38 - 0:41
    حتی بچه عروسهای دریایی
    به اندازه یک مداد پاک کن٬
  • 0:41 - 0:44
    میتوانند نیش بزنند.
  • 0:44 - 0:50
    لارو عروس دریایی٬ افری٬
    مثل گلهای کوچکی هستند که در آب جهش میکنند
  • 0:50 - 0:53
    با بزرگ شدن آنها٬ شبیه به چتری میشوند
    که زنگی در بالای آن قرار دارد
  • 0:53 - 0:56
    و شاخکهای آنها از لبهی آن
    پایین آمده است.
  • 0:56 - 0:58
    بزرگترین گونهی عروس دریایی٬
    یال شیر٬
  • 0:58 - 1:02
    دارای شاخکهایی هستند
    که تا ۳۰ متر طول دارند٬
  • 1:02 - 1:04
    بلندتر از طول یک وال آبی.
  • 1:04 - 1:07
    این شاخکها حاوی بیشترسلولهای زهری هستند٬
  • 1:07 - 1:11
    با وجود این بعضی گونهها بر روی
    قسمت زنگولهای خود هم آنها را دارند.
  • 1:11 - 1:14
    زهر از طریق یک نوماتوسیست تزریق میشود٬
  • 1:14 - 1:16
    یک لولهی کوچک توخالی شلاق مانند٬
  • 1:16 - 1:20
    که تحت فشار اسمزی بالا چنبره زده است.
  • 1:20 - 1:25
    وقتی که یک محرک مکانیکی یا شیمیایی
    ماشه خارجی را فعال میکند٬
  • 1:25 - 1:29
    درپوش سلول برداشته شده
    و آب دریا به داخل هجوم میآورد.
  • 1:29 - 1:33
    این اتفاق یک نیزهی نوک تیز
    میکروسکوپی را بیرون میپراند٬
  • 1:33 - 1:37
    تا وارد بدن قربانی شده و زهر را تزریق کند.
  • 1:37 - 1:42
    تخلیه نماتوسیت میتواند در
    کمتر از یک میلیونیم ثانیه انجام شود٬
  • 1:42 - 1:45
    که آن را به یکی از سریعترین فرآیندهای
    بیومکانیکی طبیعت تبدیل میکند.
  • 1:45 - 1:50
    نماتوسیت میتواند حتی پس از مرگ
    عروس دریایی هم به شلیک ادامه دهد٬
  • 1:50 - 1:54
    پس جدا کردن شاخکهای بلند
    چسبیده به پوست مهم است.
  • 1:54 - 1:59
    شستشو با سرکه معمولا میتواند
    نماتوسیستهای تخلیه نشده را غیر فعال کند.
  • 1:59 - 2:03
    آب دریا هم میتواند به دفع
    نماتوسیستهای باقیمانده کمک کند.
  • 2:03 - 2:06
    اما از آب خوردن استفاده نکنید
    چون هرگونه تغییر در توازن نمک
  • 2:06 - 2:09
    فشار اسمزی بیرون نیدوسیت را به هم میزند
  • 2:09 - 2:12
    و نماتوسیت را به شلیک تحریک میکند.
  • 2:12 - 2:16
    به همین دلیل است که ادرار کردن
    روی قسمت مبتلا شده٬ یک راه درمان عامیانه٬
  • 2:16 - 2:22
    ضرر بیشتری نسبت به سود آن دارد٬
    بسته به ترکیبات ادرار.
  • 2:22 - 2:25
    بیتر گزشهای عروس دریایی
    دردناک و آزاردهنده هستند٬
  • 2:25 - 2:26
    اما بعضی میتوانند مرگ آور باشند.
  • 2:26 - 2:31
    یک عروس دریایی جعبهای در آبهای اقیانوس
    هندو آرام که زنبوردریایی هم خوانده میشود٬
  • 2:31 - 2:33
    زهری را آزاد میکند که باعث
    انقباض ماهیچه قلب شده
  • 2:33 - 2:36
    و در مقدار زیاد به سرعت باعث مرگ میشود.
  • 2:36 - 2:38
    پادزهری هم وجود دارد اما
    زهر بسیار سریع عمل میکند٬
  • 2:38 - 2:42
    پس فورا به مراقبت پزشکی نیاز خواهید داشت.
  • 2:42 - 2:45
    با وجود نیروی چشمگیر موجود در شاخکهایشان٬
  • 2:45 - 2:47
    عروسهای دریایی شکست ناپذیر نیستند.
  • 2:47 - 2:51
    سلولهای نیش دار قدرت نفوذ
    به زره شکارچیان را ندارند٬
  • 2:51 - 2:55
    مثل لاکپشت چرمی و خورشید ماهی اقیانوس.
  • 2:55 - 2:59
    این شکارچیان هردو طوری سازگار شدهاند
    که از لیز خوردن عروس دریایی لغزنده
  • 2:59 - 3:02
    و فرارکردن موقع قورتدادن آن جلوگیری کنند:
  • 3:02 - 3:05
    برآمدگیهای رو به عقب
    در دهان و مری لاک پشت
  • 3:05 - 3:09
    و دندانهای برگشته پشت لب خورشیدماهی.
  • 3:09 - 3:13
    حتی لاروهای کوچک و لغزنده خرچنگ دریایی
    هم میتواند به زنگوله عروس دریایی بچسبد
  • 3:13 - 3:14
    و از او سواری بگیرد٬
  • 3:14 - 3:18
    ژله یک خوراک فوری برای آنها است و
    آنها انرژی خود را برای رشد حفظ میکند.
  • 3:18 - 3:23
    ماهیهای کوچک چابک از عروس دریایی مثل سنگ
    متحرک برای محافظت از خود استفاده میکنند٬
  • 3:23 - 3:27
    در بین شاخکها به سرعت حرکت میکنند
    بدون اینکه حتی آنها را لمس کنند.
  • 3:27 - 3:31
    لیسههای دریایی که حلزونهای بی صدف دریایی
    هستند و با لایهای از لجن پوشیده شدهاند٬
  • 3:31 - 3:34
    میتوانند در واقع سیستم دفاعی عروس دریایی
    را با خوردن نیدوسیتها بدزدند
  • 3:34 - 3:38
    و آنها را برای استفادههای بعدی
    در کیسهای نگهداری کنند٬
  • 3:38 - 3:41
    تا آنها را به عنوان سلاح
    در برابر شکارچیان به کار بگیرند.
  • 3:41 - 3:44
    حتی انسانها هم ممکن است روزی
    از نیش عروس دریایی بهره ببرند.
  • 3:44 - 3:48
    دانشمندان در تلاش هستند تا با دستکاری
    نیدوسیت ازآن برای تزریق دارو استفاده کنند٬
  • 3:48 - 3:52
    چون اندازه نیدوسیتها به سختی
    ۳٪ اندازهی سوزنهای معمولی است.
  • 3:52 - 3:57
    پس دفعهی بعد که در اقیانوس هستید
    مراقب باشید.
  • 3:57 - 4:01
    اما لحظهای هم درنگ کنید
    تا از شگفتیهای آن حیرت کنید.
Title:
عروس دریایی چطور نیش می‌زند؟ - نیوشا س کاشف
Description:

درس کامل در: http://ed.ted.com/lessons/how-does-a-jellyfish-sting-neosha-s-kashef

در حال شنا کردن در اقیانوس هستید که جیزی به پایتان کشیده می‌شود. وقتی که مور مور تمام شد٬ متوجه می‌شوید که یک عروس دریای شما را نیش زده است. چطور این موجودات زیبای ژله‌ای چنین ضربه‌ی دردناکی وارد می‌کنند؟ نیوشا کاشف دانش پشت نیش زدن عروس دریایی را شرح می‌دهد.

درس از نیوشا س کاشف٬ انیمیشن از سینماتیک.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:17

Persian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.