< Return to Video

နေမုန်တိုင်းတွေက ရွှန်းလက်သော ဝန်ရိုးစွန်း အလင်းများကို မော်ကွန်းထိုးပုံ - Michael Molina

  • 0:16 - 0:17
    စက္ကန့်တိုင်းမှာ
  • 0:18 - 0:21
    တစ်နာရီ မိုင်တစ်သန်း အလျင်ဖြင့်
    ဒြပ်ထု တန်ချိန် တစ်သန်းဟာ
  • 0:21 - 0:24
    နေမင်းကြီးထံမှ အဟုန်ပြင်းစွာ
    ပေါက်ကွဲလို့ထွက် လာပါပြီ... ပြီးတော့
  • 0:24 - 0:27
    ဒါတွက ကမ္ဘာမြေနဲ့ ဝင်တိုက်မည့်
    လမ်းကြောင်းပေါ်မှာပါ။
  • 0:28 - 0:29
    ဒါပေမဲ့..မစိုးရိမ်ပါနဲ့။
  • 0:30 - 0:33
    ဒါက မိုက်ကယ် ဘေးရိုက်တဲ့ ဇာတ်ကားသစ်ရဲ့
    ဇာတ်လမ်းနိဒါန်း မဟုတ်လို့ပါ။
  • 0:33 - 0:36
    ဒါဟာ ဝန်ရိုးစွန်း အလင်းတွေရဲ့
    ခရီးစဉ် ပါပဲ။
  • 0:37 - 0:40
    ဥတ္တရအလင်းနဲ့ ဒက္ခိဏအလင်းရယ်လို့
    အသီးသီး ခေါ်ဆိုကြတဲ့
  • 0:40 - 0:42
    မြောက်ပိုင်းနဲ့ တောင်ပိုင်း အလင်းတွေဟာ
  • 0:42 - 0:45
    လေထုမှ လျှပ်ပြယ် အက်တမ်တွေနဲ့
  • 0:45 - 0:47
    နေမှ စွမ်းအင်မြင့် အမှုန်တွေ
    တိုက်မိရာက ဖြစ်လာတာပါ။
  • 0:47 - 0:50
    ဒီဝင်တိုက်မှုက ထုတ်လွှတ်တဲ့ စွမ်းအင်ဟာ
    အလင်းဆန်းတစ်မျိုးထွက်လို့
  • 0:50 - 0:53
    လူသားတွေ ရင်သပ် ရှုမဆုံးခဲ့ရတာ
    ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာရယ်ပါ။
  • 0:53 - 0:55
    သို့သော် အမှုန်တွေရဲ့ ခရီးစဉ်ဟာ
    နေမှ စွန့်ခွာကာ
  • 0:55 - 0:57
    ကမ္ဘာထံ ဆိုက်ရောက်ရုံမျှမကပါ။
  • 0:57 - 1:00
    တောတွင်းဖြတ်တဲ့ ခရီးလမ်းလိုမျိုး
    အကွေ့အကောက် ထူပြောပြီး
  • 1:00 - 1:02
    လမ်းညွှန်တောင်းသူမရှိပါဘူး
  • 1:02 - 1:04
    ခရီးရဲ့ အဓိက သုံးနေရာကို
    အာရုံစိုက်ရင်း
  • 1:04 - 1:06
    ဂြိုဟ်တွေကြားက ဒီခရီးရှည်ကိုခြေရာခံရအောင်။
    .
  • 1:06 - 1:10
    နေမှ ထွက်ခွာ၊ ကမ္ဘာ့ သံလိုက်စက်ကွင်းထဲ
    ခရီးထောက်နားပြီး
  • 1:10 - 1:12
    တို့ ဦးခေါင်းတွေထက်က လေထုထံ
    ဆိုက်ရောက်တယ်ပေါ့။
  • 1:13 - 1:16
    ဥတ္တရအလင်း ဖန်းဆင်းပေးတဲ့
    အီလက်ထရွန်နဲ့ ပရိုတွန်တွေက
  • 1:16 - 1:18
    နေရဲ့ ရောင်ခြည်ဝန်းက ထွက်ခွာတာပါ။
  • 1:18 - 1:20
    ရောင်ခြည်ဝန်းက နေလေထုရဲ့
    အပြင်ဘက်ဆုံးအလွှာ ဖြစ်ပြီး
  • 1:20 - 1:22
    ပူပြင်းဆုံး နယ်ပယ်တွေအနက်
    တစ်ခုပါ။
  • 1:22 - 1:26
    ဒီအလွှာရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ အပူက နေမင်းရဲ့
    ဟိုက်ဒရိုဂျင်နဲ့ ဟီလီယံ အက်တမ်တွေကို
  • 1:26 - 1:28
    တုန်ခါကာ ပရိုတွန်နဲ့
    အီလက်ထရွန်တွေကို
  • 1:28 - 1:31
    ခါထုတ်ပစ်ပုံက နေပြင်းတဲ့
    ရက်ဆို အလွှာလိုက် ခွါချသမို့
  • 1:31 - 1:34
    မခံသာသည့် အဆုံး ပဲ့ထိန်းဘီး
    နောက်ကွယ်မှာ
  • 1:34 - 1:36
    လွတ်လပ်တဲ့အီလက်ထရွန်နဲ့ ပရိုတွန်တွေဟာ
    နေရဲ့ဒြပ်ဆွဲငင်မှုက
  • 1:36 - 1:38
    အဟန့်အတားပြုခံရဖို့
    အလျင်အမြန် ရွေ့လျားကာ
  • 1:38 - 1:42
    လျှပ်စစ်ဓာတ်ဆောင် ဓာတ်ငွေ့ဖြစ်တဲ့
    ပလဇ်မာအဖြစ် စုရုံးအုပ်စုဖွဲ့ပါတယ်။
  • 1:42 - 1:45
    ပလဇ်မာတွေက အတောမသတ်တဲ့ မုန်တိုင်းလို
    နေမှဝေးရာ ထွက်လာတာကို
  • 1:45 - 1:47
    နေမုန်တိုင်း လို့သိကြတယ်။
  • 1:56 - 2:00
    ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာက မြေပြင်ထံ တည့်တိုးဝင်နေတဲ့
    နေမုန်တိုင်းကို သံလိုက်လွှာမှာ
  • 2:00 - 2:02
    ကွေ့ပတ်စေလိုက်ခြင်းဖြင့် ဟန့်တားပါတယ်။
  • 2:02 - 2:05
    သံလိုက်လွှာကို ကမ္ဘာ့
    သံလိုက်စီးကြောင်းတွေက ဖြစ်ပေါ်စေကာ
  • 2:05 - 2:07
    ကမ္ဘာ့ပတ်ပတ်လည်ကို အမှုန်တွေပို့လွှတ်ရင်း
  • 2:07 - 2:09
    နေမုန်တိုင်းများ ဒဏ်မှ
    ဒီဂြိုဟ်ကို ကာရံပါတယ်။
  • 2:09 - 2:12
    ခရီးသွားများရဲ့ လှိုင်းသစ်တစ်လုံးက သံလိုက်
    လွှာကို စီးနင်းတဲ့အခါ
  • 2:12 - 2:16
    သူတို့ရဲ့ ခရီးစဉ်ဆက်ဖို့ အခွင့်အလမ်းက
    လေထုထဲ ထိုးဆင်းသွားပါတယ်။
  • 2:16 - 2:17
    ဒါက ရောင်ခြည်ဝန်း
    အစုလိုက် ထုတ်တာပါ
  • 2:18 - 2:19
    ပြီးတော့ နေမုန်တိုင်းထဲကို
    နေက ပလဇ်မာ
  • 2:19 - 2:21
    အမြောက်အမြား ပစ်ထုတ်တဲ့အခါ
    ဒါ ဖြစ်ပေါ်ပါတယ်။
  • 2:22 - 2:25
    ရောင်ခြည်ဝန်းထုတ်တဲ့ အရာတွေထဲမှ
    တစ်ခုဟာ ကမ္ဘာနဲ့တိုက်မိတဲ့အခါ
  • 2:25 - 2:29
    ၎င်းက သံလိုက်လွှာကို ထိန်းကျောင်းကာ
    သံလိုက် မုန်တိုင်းဖန်းတီးပါတယ်
  • 2:29 - 2:32
    အားပြင်း မုန်တိုင်းက သံလိုက်လွှာကို
    ခပ်တင်းတင်း အဆွဲခံရတဲ့ သရေကွင်းလိုမျိုး
  • 2:33 - 2:35
    ရုတ်တရက် ဖြတ်တောက်ကာ
    နောက်လန်အောင် ဖိချလျက်
  • 2:35 - 2:38
    ကွေ့ပတ်သွားတဲ့ အမှုန်အချို့ကို ကမ္ဘာဆီ
    ပစ်လွှတ်ပါတယ်။
  • 2:38 - 2:41
    သံလိုက်စက်ကွင်း အဝန်းအဝိုင်းက ပြန်ဝင်လာတဲ့
    အရာကို မိုးသောက်ပန်းဖြစ်ပေါ်ရာ
  • 2:42 - 2:46
    ရပ်ဝန်းတွေထံ ဆွဲချရာ အရပ်ဟာ မြောက်ပိုင်း၊
    တောင်ပိုင်း အလင်းတွေရဲ့ ဒေသပါပဲ။
  • 2:46 - 2:49
    ကြယ်စုကိုဖြတ်ကာ မိုင်ပေါင်း ၉၃ သန်း
    ခရီးနှင်ပြီးနောက်မှာတော့
  • 2:49 - 2:52
    နေမင်း အမှုန်တွေက အဖော်တချို့
    အကူနဲ့ အလင်းပြိုးပြက်ပြရင်း
  • 2:52 - 2:53
    နောက်ပိတ်ဆုံး ပေါ်လာပါတယ်။
  • 2:53 - 2:55
    မြေမျက်နှာပြင် အထက်
    မိုင် ၂၀ မှ ၂၀၀ အတွင်း
  • 2:55 - 2:59
    အီလက်ထရွန်နဲ့ ပရိုတွန်တွေက၊ အောက်စီဂျင်နဲ့
    နိုက်ထရိုဂျင် အက်တမ်တွေနှင့်ဆုံရာ
  • 2:59 - 3:02
    သူတို့ချင်းတွေ့ရလို့ ပျော်ကြမှာ သေချာပါပဲ။
  • 3:02 - 3:04
    နေမင်း အမှုန်တွေက ကမ္ဘာ့
    အောက်စီဂျင်နဲ့ နိုက်ထရိုဂျင်
  • 3:04 - 3:07
    အက်တမ်တွေကို သူတို့ရဲ့
    စွမ်းအင်ပေးရင်း တေ့ဆိုင်ပါတယ်။
  • 3:07 - 3:10
    လေထုအတွင်းရှိ အက်တမ်တွေကို
    အမှုန်တွေက ထိတွေ့ချိန်မှာ
  • 3:10 - 3:13
    အက်တမ်တွေ နိုးကြွားစေကာ
    ဖိုတွန်တွေ ထုတ်ပါတယ်။
  • 3:13 - 3:16
    ဖိုတွန်တွေဟာ အလင်းသဏ္ဍာန်ဖြင့်
    အသေးစား စွမ်းအင်လျှံထွက်ခြင်းတွေပါ။
  • 3:16 - 3:17
    ကောင်းကင်မှာ ပေါ်လာတဲ့ အရောင်တွေက
  • 3:18 - 3:20
    အက်တမ့် ဖိုတွန်ရဲ့ လှိုင်းအလျားပေါ်
    မူတည်ပါတယ်
  • 3:20 - 3:23
    နိုးကြားနေတဲ့ အောက်စီဂျင် အက်တမ်က
    အနီနဲ့ အစိမ်းအတွက် တာဝန်ယူကာ
  • 3:23 - 3:26
    နိုးကြားနေတဲ့ နိုက်ထရိုဂျင် အက်တမ်က
    အပြာနဲ့ အရောင်အရင့်တွေ ထုတ်တယ်။
  • 3:27 - 3:29
    ဒီထိတွေ့မှု စုဝေးရာက
  • 3:29 - 3:31
    မြောက်ပိုင်းနဲ့ တောင်ပိုင်း
    အလင်းတွေ ဖန်တီးရာပါ။
  • 3:35 - 3:38
    ယဉ်စွန်းတန်း အလင်းတွေကို
    မြောက်နဲ့ တောင်
  • 3:38 - 3:40
    သံလိုက်စွန်းနီးရာမှာ
    တိမ်စင်တဲ့ညဆို အကောင်းဆုံးမြင်ရတယ်
  • 3:40 - 3:42
    မိုးသောက်ပန်းက
  • 3:42 - 3:44
    နေရောင်ထက် အရောင်မှိန်လို့
    ညပိုင်းဟာ စံနမူနာထားပါတယ်။
  • 3:44 - 3:45
    ပြီးတော့ နေ့ခင်းဘက်ဆို မမြင်နိုင်ပါ။
  • 3:46 - 3:50
    ကောင်းကင်ကို ကြည့်ဖို့ သတိရပါ ပြီးတော့
    နေရဲ့ စွမ်းအင်ပုံစံတွေကို ဖတ်ရှုပါ
  • 3:50 - 3:52
    အထူးးဖြင့် မိုးသောက်ပန်းတွေ
    ခန့်မှန်းဖို့
  • 3:52 - 3:55
    ကောင်းစွာ ညွှန်ပြတတ်တဲ့
    နေကွက်နဲ့ နေမီးလျှံတွေကိုပေါ့။
Title:
နေမုန်တိုင်းတွေက ရွှန်းလက်သော ဝန်ရိုးစွန်း အလင်းများကို မော်ကွန်းထိုးပုံ - Michael Molina
Description:

သင်ခန်းစာအပြည့်အစုံကြည့်ရန်၊ http://ed.ted.com/lessons/how-epic-solar-winds-make-brilliant-polar-lights-michael-molina

ညကောင်းကင်ယံရဲ့ မြောက်နဲ့ တောင်ဘက် အစွန်းအဖျားရှိ ဆန်းပြားခမ်းနားတဲ့ အလင်းများကို ကျွန်ုပ်တို့ ရှု့မြင်ရတာ ဘာကြောင့်ပါလဲ။ နေရောင်လျှံလွှာမှ စွမ်းအင်မြင့် အမှုန်တွေကို ကမ္ဘာမြေဆီသို့ ဦးတည်လို့ ပစ်လွှတ်လိုက်ရာ လေထုအတွင်းရှိ လျှပ်ပြယ် အက်တမ်များနှင့် ဆုံဆည်းလိုက်ချိန်မှာတော့ ဥတ္တရအလင်းနဲ့ ဒက္ခိဏအလင်းတွေဖြစ်ပွားပါတယ်--- အံဩဘွယ်ကောင်း လောက်အောင်ကို ဖြစ်အင်ဆန်းတဲ့ အရောင်နဲ့ အလင်းတွေ ထုတ်လွှတ်ခြင်းပါ။ Michael Molina က မျက်စေ့ကျိန်းလောက်အောင် ပြိုးပြက်စေတဲ့ ဒီ အရောင်ရဲ့ဖြစ်စဉ် တဆင့်ခြင်းကို ရှင်းပြထားပါတယ်။
သင်ခန်းစာတင်ဆက်သူ- Michael Molina၊ ရုပ်သံလှုပ်ရှားမှုပုံရိပ်- Franco Barroeta။

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:10

Burmese subtitles

Revisions Compare revisions